Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
20 erthygl ar y dudalen hon
ABERDU LAIS—GAL WAD I WEINIDOG.
ABERDU LAIS—GAL WAD I WEIN- IDOG. Y mae eglwys y Fforest, (M.C.), yn y lie uchod, wedi rhoddi gal wad nnfrydol i'r Parch. Lodwig Lewis, Sciwen, i'w gwasanaethu fol bugail, ac y mae yntau wedi ateb yn gadarn- haol, Bwriada ddechreu yn ei faes newydd yr wythnos gyntaf o Ionawr, 188.9. Dymun- wn i'r eglwys a'i gweinidog bob llwyddiant yn y symudiad yma o'r eiddynt.-UN O'R LLE.
Advertising
W. Williams, 29, CA £ T £ £ NBAN, ew A. NeE A. SPECIALITIES: J^NGLISH PATKST LBVEiW. 2 2rm- GOLD JJINGS L8CT# G0LD I £ "EEFgR8- QRYSTAL sPECTAOLØJ.
Advertising
fifauy hott! deveh it y Oymw- 0* am hehdd fodrwyan au Orfadmrtm ao vnieUiio," Gemaa, a chadwysan elaer: Tfpectol gelfydd, hln-fynegydd, (yvp&'felftiiydd, Ofospifd mo Gtel* gan WIMIXMS, Beol y Casoel! Trowch 1 mewa i wel'd el stor* W. WILLIAMS. WATCHMAKER & JEWELLER, ^9,Castle Street, Swansea
YR WYTHNOS.
YR WYTHNOS. Y MAB ya dda genym gael ar ddeall fod gweithiau yr Old Lodge, Llanelli, wedi eu gwerthu, a hyny fel y dywedir i gwmni lleol sydd yn debyg 0\1 rhoddi i fyny fel gweithiau alcan. Y MAE yn cael ei hysbyau yn awr na fydd i'r Hristeddfod G-enediaethol, a gynelir y flwyddyn nesaf yn Aberhon- ddu gael ei chynal, fel yr kysbyswyd yn flaenorol, ar yr 20fed o Awst a'r dydd- iau dilynol, ond ei bod i'w gohirio byd ryw ddyddiau yn Medi-y dyddiad i'w nodi eto. Dywed bryshysbysiad o Christiana fod yr agerlong Brydeinig Hartlepool, gyda llwyth o haidd i Bergen, wedi myned yn ddrylliau ar dueddau Eger- sund. Achubwyd y cadbtn a thri o'r dwylaw, ond collwyd y 17 ereill. Y MAE Mrs. Suerr, gweddw y dyn eyfoethog a lofruddiwyd yn Chicago yn ddiweddar, yn cynyg 50,000 0 ddoleri am ddaliad y llofrudd yn unrhyw ran o'r byd. Nos Fercher diweddaf, cafodd un Hugh Migley, mab i amaetbwr yn Donegal, ei ladd gan ei dad-yn-ngbyf- raitb, yr hwn, yn ystod angliytundeb teuluol, a'i tarawodd yn ei ben a darn o haiarn. Y MAE y frech goeh wedi tori allan mor gyffredin yn mhlith plant tref a chymydogaeth Caerdydd, fel y mae y Bwrdd Ysgol wedi penderfynu cau yr holl ysgolion o dan eu hawdurdod am dymor. Y maeyr un afiechyd yn lied gyffredin hefyd yn Casnewydd. YR ydym yn cael fod Mr. Griffith Llewelyn, Baglan Hall, yn agos i Briton Ferry, wedi anadlu ei anadl olaf. wedi afiechyd maith. Perthynai i deulu Cymreig heaafol, ac yn un o gyfoeth mawr. DYDD Iau diweddaf, cyfarfyddodd bachgen o'r enw John Price, 11 oed, ac yn byw yn Scwrfa, yn agos i Tredegar, a'i ddiwedd trwy i far trwm syrthio ar ei ddwyfron pan yn chwareu mewn hen waith pruddfeini. YN Nhyloti Lismore, dydd Sadwrn di- weddaf, clarfo i uu o'r tlpijo^vj»q.gv;flawoi i hunanWldiad trwy (Tori el wddf a'r rhaw a ddefnyddiai. Gorchwyl llei anarferol a rhaw. Oddiwrth yr hanesioa olaf yn nghylch iechyd Mr. Bright, cawn ei fod rhywfaint I yn well nag y mae wedi bod, a bod gobaith eto yn aros. DYDD Ian diweddaf, bu farw Leut, Col. Trotter, Aelod Sene Idol dros Colchoster, ac yn Geidwadwr. Yr oedd wedi ei niweidio trwy gael ei daflu oddiar ei geffyl pan yn neidio dros berth ychydig amser yn 01, Yr oedd ei farwolaeth yn hynod ddisymwth. Y mae bwtcheriaid Manchester a Salford wedi cynal cyfarfod er cymeryd 0 dan ystyriaeth y dull goreu 0 weithredu yn j ngwyneb fod cymaint o gig ceffylau yn cael j ei werthu yno am gig eidion. Penderfyn- j wyd gofyn am gydivaithrediad awdurdodau y ddau le er ce?.sio gan y llywoiraeth i or- fodi ymborth i gael ei werthu o dan ei enw j priodol. j Y MAE yn cael ei hysbysu fod yn mwriad Mr. Foulkes Griffiths ymweled & Merthyr I ac Aberdar tua diwedd y mis presonol, ac anerch cyfarfodydd ar ddeddf y Cyngorau j Sirol a phethau ereill. I Y mae Mesur Mr David Eandell er talu I cyflogau yn gyutaf mewn achos o fethdaliad, wedi pasio trwy y pwyllgor nos Iau diweddaf, ) neu, yn hytraeh, dydd Gwener, oblegyd ni j chododd y Ty hyd yn agos i dri o'r gloch dydd Gwener.
GWEITHFAOL A MASNACHOL. --i
GWEITHFAOL A MASNACHOL. i YR ALCANWYR. I Y mae marchnad y llafnau alcan am yr I wythnos a aeth heibio wedi gwella, a gofyn j mawr wedi cymeryd lie am archebion trym- ion. Canlyc?ad y bywiogrwydd hwn ydyw, j fod y prisiau yn gadarnach, ac uwch prisiau vedi eu ta?u air archebion oedd yn y farch- j tad nag y gynygiwyd eu cymeryd yn flaen- J o?ol. ¥ mae yn cael ei hysbysu yn gylrin- j a<*iol fod yr aleanwyr, fel rheo), wedi dyfod i-^eithio yn fwy cyson a rhesymol, ond fod j rhai esiamplau eto ya aros o weithwyr y gwath mawr. Y mae yr undeb yn cadarn- hau, ac yn lluosogi yn rhif yr aelodau, a'r farn gyffredin yw, y daw yr adeg cyn bo hir y bycii y fasnach hon yn cael eu llywodr- aethu tan yr undeb, fel y byddo y cynyrch a r gal> ya cyfateb i'w gilydd, er cadw y fasnachmeWL sefyllfa iach i r meistri a'r gweithwrr.
\T LOWYR Y GIO TAI.
\T LOWYR Y GIO TAI. ^y^dod^ysbys y cynelir cyfarfod misol r GIowyr ^ai y Rhondda, Gilfach, Ogmore a Chwmga^ yn y Washington (yr ochr I arall i orsa\ y Porth), dydd Linn nesaf, yr 17eg cyfisol, im haner awr wedi 4 o'r gloch y prydnawn, jryd y dysgwylir ar i gynrych- lol^yr 0 r gloftydd fod yn bresenol. W. WEEKS, Ysg.
F-GLWVSL CAUEDIG.
F-GLWVSL CAUEDIG. Y mae yn cael oi hysbysu fod yn Sir Fon un eglwys nad yvr ei drysau wedi bod yn agored er's tri i\is. Dywed gohebydd mown newyddiadur Toriaidd yn Ngogledd Cymru, fod yn Sir Fon 27 o eglwysi erbill nad oes ynddynt onlt un gwasanaeth Sab- fcothol, a'r gwasaaaeth hwnw y rhan fyuyob- af ar adeg Lollol anghyfleus i'r plwyfolion fod yn bresenol.
| ARWERTHIANT AM Y DEGWH.
ARWERTHIANT AM Y DEGWH. Dyid Sadwrn diweddaf, clmeredd ar- werthiant le ar fperm Clogfrya, yn agos i aghvys Henfynyw, Aberaeron, er cael talu 13p. o ddegwm i'r Parch. W. O. Edwards, B.D., offeiriad y plwyf. Goddefwyd i'r ar- warthiaiat fyned drosodd yn dawel, ac yna opnaliwyd cyfarfod rhagorol i wrthdyetio yn erbyn y fatb aoghynawnder. Dywedai Mr. John Hughes, llywydd y cyfarfod, fod gwroniaid yn cyegu eu hun olaf yn mynwent eglwys yr Henfynyw, gwrhydri y rhai, yn achos rhyddid a chyfiawnder, nad allai lai na'u hysbrydoli hwythau, eu plant, ar ran yr un achos. Dywedai Mr. John M. Howell fod offeiriad y plwyf, mewn cyfarfod yn LlaDbedr, wedi dweyd fod yn gas ganddo Anghydffurfwyr politicaidd, ac mai eglwys Loegr oedd wadi gwneud yr unig dda oedd wedi ei wneud yn y wlad ond yn gymaiat ag nad oedd gan Mr. Edwards ond saith neu wyth o aelodau yn ei eglwys blwyfol, y *carai eie wybod pwy oedd wedi gwneud y daioni oedd wedi ei wBesd yn y gymydog- aeth heno. Mr. Lima Jones a ofynai pa le yr oedd yr ymgeiswyr Toriaidd aim seddau ar y OyDgor Sirol, y rhai yn eu haceBchiad- au a ddywedant mai hwynthwy eeddynt unig gyfeillion y ffermwyr, nad oedd yr un o honynt yno pan yr oedd eisiea cyfaill. Cadben Evans, Abecarth, a ddywedai eu bod wedi cae! esiampl fyw y diwrnod hwnw o'r creaduriaid y sonir am danynt yn y Testament Newydd, y rhai a lwyr fwytent dai y gweddwoD, nad oedd yr hwn y gwerth- wyd rhan o'i eiddo ond dyn gweddw a saith o blant ieuanc. Cymerwyd rhan y cyfarfod gan amryw ereil).
CEI NEWYDD-TRO GOFIDUS.
CEI NEWYDD-TRO GOFIDUS. Achoswyd cyffro mawr yn Cei Newydd y dydd o'r bmen, trwy i bersonau ddyfod o hyd i goiff marw Mrs. Jane Evans, merch i Mrs. Phillips, ar y traeth. Yr oedd y drancedig yn briod, ac wedi dyfod adref ar ymweliad o Lundain o herwydd iseJder ysbryd. Collwyd hi o'r ty tua 10 o'r gloch nos Fercher, a chafwyd hi wedi boddi boreu dydd Iau.
RHIENI CREULON,
RHIENI CREULON, Y mae y Gymdeithas sydd yn Liverpool er atal creulocdeb at blant, wedi gorfod, yr wythnos a aeth heibio, gosbi tad am ei greu- londeb at ei blant, y rhai y dylasai eu caru &'u Simnvs-street, Tuebrooke, dydd Mercher di- weddaf, i garchar am chwech wythnos, am greulondeb tuag at ei fachgen, wyth mlwydd oed. Yr oedd ei dy yu un anghysurus, ei wraig wedi ei adael o herwydd ei greulondeb, ac yn absenoldeb y fam hawdd deall y feth gyflwr oedd yno ar bethau. Yr oedd y bachgen wedi aros allan yn hwyr rhag ofn ei dad, yr hwn wedi iddo gael ei gymeryd gan heddgeidwad i'r ty, a fflangellwyd A strapen ddwbl gan ei dad, gan ei daraw hefyd yn ei lygad. Wedi i'w dad gysgu, di- angodd y bychan allan eilwaith, ac a orwedd- odd mewn crynhofa Iludw, lIe y daeth yr heddgepidwaid o hyd iddo eilwaitb, gan ei roddi o dan ofal y gymdeithas uchod. Yr oedd y tad hefyd wedi fflangellu y ferch fechan yn arswydus.
LLOFRUDDIO DWY FEN YW.
LLOFRUDDIO DWY FEN YW. Y mae hysbysiad o Vienna yn dweyd fod llofruddiaeth ysgeler wedi ei gyflawni mewn pentref yn nghymydogaeth Temesvar. Fod gwladwr yno wedi llofruddio ei fam ei hun trwy ei darnio k bwyell, ac wedi hyny a; gwasanaethferch yn yr un dull am geisio ei hachub. Yr oedd ei fam yn 70 oed, yr hon oedd wedi rhoddi ychydig arian o'r neilldu, ac er ceisio dyfod o hyd i'r rhai hyny y cyflawnodd efe y weithred. Wedi cyflawni y weithred, anfonodd at ei frawd fod eu mam wedi cyfarfod a damwain. Nid ydys wedi dyfod o hyd i'r llofrudd hyd yn hyn.
CREULONDEB MAM.
CREULONDEB MAM. Yn sesiwn Caer, cyhuddid Elizabeth Booth o achosi marwolaeth ei merch fechan Ada, a hyny o dan amgylchiadau hynod. Yr oedd y garcharures, yr hon oedd yn byw yn Raetherce, wedi bod yn siopa yn Altsincham, a dychwelodd heb y plentyn. Y rheswm a roddodd am hyny oedd ei bod wedi cyfarfod k dau ddyn hagr, y rhai a ofynasant iddi am gaidod, a chan iddi eu gwrthod, iddynt gydio yn y plentyn a'i daflu dros y bont. Ond yr oedd ei bachgen bychan, yr hwn oedd gyda hi, wedi dweyd fod ei fam wedi taflu y plentyn i'r dwfr. Erbyn hyny, dywo'-fod.-i y garc-hsrores y buasai yn dweyd y gwir, ei bod yn y tywyllwch wedi syrthio i'r dwfr, ac i'r fechan foddi er ei holl hym- drech i'w hachub. Cafodd y rheithwyr hi yn euog, a dedfrydwyd hi i chwech wythnos o garchariad.
EISTEDDFOD FERNDALE, NADOLIG,…
EISTEDDFOD FERNDALE, NADOLIG, 1888. Dymunir cydnabod derbyniad y cyfan- soddiadan canlynol ar gyfer yr eisteddfod uchod. T6n GyBuHeidfaol,—Cerddor Myn- yddig, Sion OeBt, Eisteddfodwr, Youngster, Maes y Plwm, Efrydydd, Idwal Hen, Cerdd- or Bach, Gwr o Shedyglyn, Lather, Meyer- beer, Un Bach Bach, Caswallon, Ap Sophr, Sir John Goss.—15. WILLIAM HUGHES.
EISTEDDFOD PONTYPRIDD., RHAGFYR…
EISTEDDFOD PONTYPRIDD., RHAG- FYR 24ain, 1888. DEG SWLLT A'R UGAIN AM NADDU PAR 0 GOED. Dymunir adgofio y cystadleuwyr ar yr uchcd, y bydd y gystadlauaeth yn dechreu yn gywir am dri o'r gloch, ac y bydd yn ofynol iddynt fod ar Yard Coedcae ehwartef awr cyn hyny, er mwyn trefn ac hwylusded> Cofier hefyd fod enwau y cystadleuwyr i fod yn llaw yr Ysgrifenydd ar neu cyn Rhagfyr 19eg. Un gair arall,—A fydd arweinyddion y Corau a'r Parties sydd yn bwriadu cael practiceyn Pontyprydd dydd y gystadlenaetb, gystal ag anfon gair at yr Y sgrifenydd ar unwaith, yna bydd yn bleser ganddo drefnu He iddynt. Golygir y rha1 sydd heb anfon, gan fod lleoedd y rhai sydd wedi anfon wedi eu trefnu eisoes. Dros y pwyllgor, -'0 J. TOWY THOMAS, Ysg. Hafod, Pontypridd.
ABERDAR — BTHOIJAD WARD .RHIF…
ABERDAR — BTHOIJAD WARD RHIF 4. AT YR ETHOLWYR. Anwyl Gydetbolwyr,—Gan fy mod wedi derbyn mwyafrif o bleidleisiau nos Sadwrn diweddaf yn Saron Hall, y mae yn canlyn mai myfi sydd i ymladd am y sedd. Mewn trefn i lwyddo yn yr ymdrech, rhaid cael eich cydweithrediad chwi yn unol a'r penderfyn- iadau unfrydol yn y cyfarfodydd diweddar, bydd hyn i'w ddysgwyl oddiwrth bob Rbyddfrydwr yn y Ward. Chwi welwch fod gallu cryf yn ein herbyn, sef y gallu gafferyddol; ond eto, nis gellir dweyd ar un cyfrif ei fod yn allu perygtus gan fod y Ballot yn hollol ddirgelaidd. Nid oes dim yn eisieu end i ni fod yn ffyddlon i'n hegwyddorion ac i'n csnedl. Nid yw y Ceidwadwyr yn rhifo ond tuag un o bob pump yn y Ward. Felly, nid oes gobaith am iddynt Iwyddo, yn enwedig pan y maerit wedi dewis dyn, un o'r rhai mwyaf eithafol yn eu {ftith, i ymladd am y sedd. Nis gadawaf yr un gareg heb ei throi, a gobeithio y gwnewch chwithau fy ngynorthwyo. Yr eiddoch yn ffyddlon, Cwmamau. J. W. WHITE. J
RHANDIRMWYN, GER LLANYMDDYFRI…
RHANDIRMWYN, GER LLANYMDDYFRI N —BODDI ID. Byd rhyfedd ac annysgwyliadwy yw y byd.yjugj jdvi^S^.byw yncido. JSoaF&wrth, oytarfyda- oday cyfaill didwyll a'r cymydog cared ig, John Morgan* DInasbach, 4 damwain. Wrth fyned adref dros y bont droed sydd ar Dowy, yn agos I'w dy, llfthrodd ei droed, neu chwythwyd ef drosodd gan y rhuthrwynt, a chafwyd el gorff borea dranoeth yn agos I haner milldir o'r fan. Gadawodd \yeddw a phlant I alarn ar el ol. Cymerodd ei gladdedigaeth le dydd Sadwrn, Rhagfyr laf. [Dymunir ar i'r Drych godi yr schod.]
YSTALYFERA.
YSTALYFERA. Mr. G5-ol., a chyd-ddarllenwyr y DARXAN gJodwiw. Rhyfedd y twrw, y berw, a'r chwytha ya y cyrn ysgail sydd wedi bod yr wythnos ddiweddaf ar faes rhai o'r papyrau celniog yn nghylch pwy yw y dyn cymhirysaf i'n cynrychloll ni yn y rhanbarth yma o'r byd I ar y Cyngor Sirol. A'r hyn sydd yn chwerth- I In as gan fwyafrlf yr ardal hon ydyw mai Mr James Williams a Mr John Beynon ydyot y bobl cymhwys. Gallwn dybied y gwydd- om ni lawer yn well na'r chwythwyr hyn pwy sydd wedi arfer gosod eu dwylaw yn sylweddol yn ea llogellau i helpa y gwan, I yn nghyd a bod yn offerynan sylweddol arfer cynildeb ar ran y trethdalwyr ar y gwa. hanpl fyrddan. Gallem feddwl wrth swn y I giwaid yma mai bradychwyr ydyw pawb a anwyd yr ochr hyn i'r Cnwch Cocb, yn sir Aberteifi. E»wir yma ddau fel Rhyddfrydwyr, a'r awyr a'n heipo sydd genyf I ddywedyd, dan yn ol fy marn onest i o'r rhai mwyaf lllprynaidd a allesid en" 1 ar gyfer swydd mor bwysig. Ond credwn fod Mr J ames Williams yn Ikwer mwy tilentog a gwell slaradwr na Mr John Beynon, a thc-eddir nl i greda fod ynddo lawer gwell pluck i Befyll yn erbyn yr iau Tori- aidd, a mwy didderbynwyneb i sefyll yn erbyn gwyr a'r modrwyan aor. Gellir rhoddi hyn o anrhydedd Iddo yn ol fy marn 1. Ond toeddir fi 1 greda Mr Go! ac yr wyf wedi clywed y si mai cael eu gwthto y mae y ddun gan fobl di-ddeall a dibrofiad. Anhawdd gan lawer o honom greda fod Mr Beynon, fel y mae ynddo ac o hono ei hun heb deimlo ei anallu, ac yn di-ddeall a dibrofiad. Anhawdd gan lawer o houom greda fod Mr Beynon, fel y mae ynddo ac o hono ei hun heb deimlo ei anallu, ac yn barod i gymeryd at y Bwydd, er o bosibl ei fod yn oaru yn fawr gael el weled. Nis gwn i ddim am hyny, oblegyd safangauad lawn yw efe ar gyfer onrhyw waith o'r natar hwn, megys y dywedodd Jeremiah ar fater arall, y gall yntao gyfaddef Wele ni fedraf ymadrodd, canys di- ddeall ydwyf fi.' Tebyg y eall Mr John Beynon fesor llathen o gallco cystal a neb, ond beth a wyr efe am bont ac amgylchiadau cyfreithtol llysoedd, yn nghyd a gwybod am amgylch- iadau cenedlaethol, a natur gwahanol bethau, megys y dogw m,' ac felly yn y blaen 1 Os am gael y dynlon iawn, rhaid cael rhai ynfeddianol ar gylch o wybodaeth Pa Is yn enw'r anwyl y mae yr Ysweiniaid Thomas Morgan, Penlaufach, a Morgan Morgan, Cwmtawe gynfc, ac Evan Thomas, a'r byd-adnabyddns Griffith Davles, ar- graffydd, Ac. ? Megis y gellir maid wl' ''welt,'Ilan mai Jereboam. mab Nebat, wnaeth i Israel gyf- lawni on holl bechodaa, y gellid meddwl wrth swn Garnet a chwibanoglao Mr Timms, mai Mr. John Beynon sydd wedi rhoddi bodolaeth i \stalyfera, ac wedi gweithio y lie a'i gadw cyn i'r diweddar Hybarch J. Palmer Reed, Ysw., ymweled a'r lie, a chyn i gwmpelnl presenol yr hea waith weled golea ddydd. Trash, Mr. Gol., yw hyn yn Bgholwg an 9,1 Yitalyferiald hensf, ac nid hen ddim arall. HKIf WR O'R LLE,
NADOLIG YN ABERTAWE.
NADOLIG YN ABERTAWE. Y prif le yn Abertawe ag y dylal y mfloedd gyrcha iddo yn ystod gwylian y Nadolig yw safydllad y Cymro enwog Mr. W. Williams, 29, Oaetle-street, (lie y bu y casgliad ardderchog o roddion a ddearbynlodd Mr Gladstone ar el ymweliad a Chymft yn cael eu harddangos am dymoi). Y mae yn y sefydllad uchod y GaegUad helaethaf a rhyieddaf o Christmas Presents a New Year's gifts a welwyd mewn anrhyw tefydlind yi Nghymru erloed. DyW y Cymry a ymwelant a'r aref roddl pob anog- aeth i'r Oymro antorlaethas hwn, ohlegxd y mae ei seJydllad yn gyiohfan persocaa o bob ceuedl a ddesaat 1 fewo gyda'r llongiara i'r d*ef. Un rheswm dros hyny yw fed Mr. Williams el hauaii ya fu!sti ar ryw liaaei. dwsin o wihiaol | ieifehoedd, m felly yn allaeg I fosaasha a ihra- nsoywrrryn ogystal a'i gydgonedi, Y m&3 prtf dBis'i^dd, y^ ogfsta'f a rawyafrif rnawr o boblogaeth rk;luaa kwf M«vg«nw^, a pharhaa achaf Oaorfyipddia, yn ei gwsmeriaid. GVSIKY, cofiwoh alw gyda't OYMRO.
j .— ¡ ETHOLIAD CYNGOR SIROL…
— ¡ ETHOLIAD CYNGOR SIROL MOfiGANWa At Etholwyr Adran (Ward) Rhif 4, Dosbarth Aberdar. FOXEDDIGEBAU A BoifBDOi»iwr,-R-T mae Atesur y Llywodraeth Lleol4 vn dyfod i weithrediad ar y dydd cyntaf o Ebrill nesa€, a gellir dweyd ei fod y Meeur mwyaf eang a beeuktliiol ag sydd wedi pasio drwy ddau dy y Senedd er ys llawer o flyn- yddoedd. Yn unol A'r Mesur hwn, bydd yn rhaid i chwithau fel etholwyr y Ward hon, i ethol un aelod i'ch eynrychioli ar Gyngor Stirol y rhan hon 0 Sir Forganwg. Y mae dydd yr etholxad heb ei benderfynu, ond bydd yn rhwym o fod yn y rhan olaf o fis Ionawr nesaf. Mewn canlyniad i wahoddiad taer ag yr wyf wedi ci dderbyai oddiwrth ddhprwYOll, a nifer luosog o etholwyr yr adran hon, yr wyf wedi cyd- synio i gynyg fy ngwasanaeth i chwi, ac yr wyf yn awr yn dyfod allan fei Yrri £ *«fcki Rkydd&ydol dros yr Adran hon. Yr wyf wedi byw yn eich mysg am yn agos i 30 o flynyddoedd, ac wedi cael cymaint a hyny 0 brofiad fel masnachydd, a chredwyf pt gadarnhaol fod profiad masnachol o rhyw fath neu giljdd yn gy- mwysder, braidd anhebgorol angenrheidiol, er addasu unrhyw berson i fod yn aelod defnyddiol ar y Cyngor Sirol, gan mat masnachol o ran ei natur fydd llawer iawn o waith y Cyngorau. Y mae y rhan fwyaf o fy interest yn yr Adran hon, ac felly byddaf wrth wylio fy inter"t fy hun, yn rhwym o wylio yr eiddoch chwithau ar yr un pryd. Yr wyf yn deall ac yn teimlo y bydd dyled- swyddau y Cyngorau hyn yn hynod o bwysig « ran ei nattir, ac y bydd yn ofynol cael sylw, astudiaeth, a gofal parhaus pob un o'r Cyngorwyr er eu meistrioli yn iawn, oblegyd bydd boll waith j sir, ag sydd o natur weinyddol ac arianol, yn gorphwys arnynt. Yr wyf finau yn barod i roddi fy amser a fy sylw at gyflawni y dyledswyddau hyn, hyd eithaf fy ngallu. Am y waith gyntaf erioed, y mae y werin bobl yn cael eu cydnabod ac yn derbyn hawl i gymeryd rhan, drwy eu cynrychiolwyr, yn *ygiad yn mlaen lywodi-aeth y Sir y byddont yn byw ynddi. Y> wyf yn gweled yr egwyddor o Home Rule yn y Mesur hwn, a'r gwelliantau neu yr ychwanegiadau addewir sydd i' w ddjlyn yn j dyfodol, sef y I Cyngorau Lleol, oblogyd bydd holl faterion lleol yn cael eu trafod yn y gymydogaeth, a hyny gan y bobl gyffredin eu hunain, sef y dosbarth gweithiol drwy eu cynrychiolwyr. Bydd hyu yn fwy neill- jAg^.o fantcisiol i y €HTnry'nag i drigfeHen unriiyw'ran arall o'r deynia3,'am fod yn perthyn i ni gynifer o neillduolion arbenig. Bydd gan y Siroedd hawl i gyMms ac i ymuno a'u ;gilydd er llwyddo yn hawddach i gyrhaedd unrhyw amcanion fyddo gan yr holl o honynt. Fe welir oddiwrth hyn nad yw yn anmhosibl, ond yn wir ei fod yn eithaf tebyg, y gwelir rhai o sir- oedd Cyroru, ac o bosibl yr oil o honynt, yn ym- uno a'u gilydd er cyrhaedd amcanion, ac i drin materion fyddo yn holiol genhedlaethol. Yn wir, y mae Home Rula i Gymru fel pe byddai yn y golwg. Yn y gorphenol, nid oedd gan y bobl gyffredin ddim byd i'w wneud ond ufuddhau; yr oedd yr holl gyfarwyddo, rheoli, ac awdurdodi yn cael ei wneud gan yr upper ten ond y mae y Mesur hwn yn gam i'r cyfeiriad o gydraddoli pawb dynion, ac i wneud i ffwrdd a'r syniad mai sefyllfa neu gyfoeth dyn sydd yn ei gymhwyso a'i gyfaddasu i fod yn ben-rheolwr ar bawb Dyn yw dyn beth bynag fyddo ei sefylKa. Y mae dyledswyddau y Cyngor yn rhy luosog i w henwi, ond gan mai gweinyddu y cvfreithiau sydd mewn grym yn awr, a rheoleiddio y trethi yn y modd mwyaf doeth fydd eu gwaith penaf, bydd i mi, os etholir fi, wneud pob peth yn fy ngallu i gadw y trethi mor isel ag y byddo yn bosibl, heb esgeuluso na gwrthwynebu unrhyw fath o dreuliau doeth ac angenrheidiol. Bydd i mi wneud fy ngoreu dros 108 eyffredinol yr etholwyr, yn neillduol etholwyr yr Adran hon, a mynaf weled fod pob un o'r swyddi perthynol i waith y Cyngor yn cael eu llenwi gan y dynion cyfaddasaf, ac fod dyledswyddau y swyddogion hyny yn cael eu cario allan yn y modd mwyaf effeithiol, heb anghofio nac esgeulnso arfer cynildeb wrth ddefnyddio a gwario arian y trethdalwyr. Un o'r bendithion cyntaf a deimlir yn Neheudir Cymru ar ol dyfodiad y Mesur hwn mewn grym, fydddiddymiad y doll-glwyd, yr hon sydd wedi bod am gyhyd o amser yn achos o anghysur, anghyfleusdra, ac o dreth ddiachos ac anghyfiawn. Gan y bydd ad-drefnu y rhanau etholiadol yn rhan o waith y Cyngor Sirol, byddaf yn sicr o wneud yr oil a allwyf er sicrhau tecaoh cynrych- iolaeth dros Adran Rhif 4 nag sydd yn bresenol, gan dalu sylw neillduol i rif y boblogaeth a'r gwerth arianol ar yr hwn y sylfaenir trethi yr Adran. Mewn eyfarfod cyhoeddus a gynaliwyd yn Soar, Cwmaman, nos Fercher diweddaf, bum yn egluro r_l 01 fy ngolygiadau ar saith o'r pynciau mwyaf pwysig sydd yn cyfansoddi platform y Blaid Ryddfrydol, ac ar y diwedd pasiwyd yn unfrydol fod fy ngol- ygiadau ar y pynciau hyny yn hollol foddhaol. Byddaf yn debyg o gyhoeddi fy ngolygiadau ar y pynciau hyny yn helaethach eto, a chant eu rhanu i bob un o honoch. Er ei fod yn ymddangos na fydd dim a wnelo y Cyngorau hyn ag unrhyw waith a fydd o natur boliticaidd, credwyf ei bod yn ddyledswydd ar y blaid Ryddfrydol i fynu gweled fod mwyafrif o'r blaid hyny yn cael eu hethol ar y Cyngorau. Gan ei fod yn bosibl i wleidyddiaeth gael ei arwain i mewn, er mwyn dyogelwch y blaid, dylai sicrhau y mwyafrif hyn. Credwyf y bydd y blaid Rydd- frydol yn anghyson a. hwy eu hunain os bydd iddynt esgeuluso gwneud hyn. Y r wyf yn Gyniro o waedoliieth ac 0 gydvm- deimlad, ac er fy mod yn medil siarad Seisneg yn well na Chymraeg, yr wyf yn ddigon o Gymro i gymeryd fy rhan ar y Cyngor yn yr Iaith Gymraeg yn gyfangwbl, os bydd angen am hyny. 0 Yr wyf yn tra hyderu, os bydd i chwi fy ethol, y bydd i mi gyflawni fy nyledswyddau fel aelod o'r Cyngor yn y fath fodd boddhaol i chwi, nes teilyngu eich ymddiriedaeth Uwyraf ynof fel aelod cyfaddas a theilwng i'ch cynrychioli. Gorphwysaf, yr eiddoch yn ddiffuant, THOMAS P. WHITE. Cwmaman, Rhag. 3ydd, 1888.
Advertising
GWYN HALL, CASTELLNEDD. | CYNELIR EISTEDDFOD ya y Ue uohod J dydd Nadolig, 38C8. r. oor, ddkn dan 60 o rtt, a gaao oeen 4 Then roand about the S&ftMry Throae,' Handel, ftwobi X10 a Medal Arian, Aoddodig gan Mr W. H. M'lle, Jeweller, Naatik Program o'r bold deskynan yw WoI, ae rw gael am Ie. yw on, trwy y post, TOM HABHY, 40, Alfred Street. Neath. I Dysg i mi Dy Ddeddf an, 0 Arglwydd,' 89f AJN^MB 8JW i feiapi, prii Is, I'w whewl gan yr awdwt,—D. W. LBWIS, F.T.8,0., Bxynamaa, j 1!_ Mewn poteli, 2a. 9e. a 4a. 60. yr on. Quinine Bitters j Ar werth gan bob ) fferyllydd. ChoUym Bvam. I M E DD YG I N IAETH LYSIEUOL Oreu yr Oes. r Anffaeledig mewn achosion o Ddoluriau y Ft est, dolariau yr Afn, Dfffyg Treuliad, Iselder Ysbryd, dolur. iau Giencl, Gwendid cyffredinol, a'r boll anbwylderan y mae benywod a plant yn dueddol iddynt; ac a ganmolir gan fdcUlyg- on, fferyllwyr, a miioedd o glecfion a iaehawyd, y rhai a gydunant i dystio mai QUININE BITTERS GWILYM EVANS yw y feddyg- iciaeth oreu, a darganfyddiad penaf yr oes. Mae miloedd o dystiolaethlru. i'w rhinweddaa digyffelyi i nid yn unig mewn llythyran, ond yn mhersonau Unoedd sydd bedd. yw yn fyw ac yn iach, fuomt yn hir yn nychn mewn poenan, ond a lwyr wellhawyd gan QUININE BITTERS GWILYM EVANS. TYSTIOLAETHAU PWYBIG. 31 A 32 Richardson Street, Swansea. Anwyl Syr,-Wedi dyoddef am ugain mlynedd oddiwrth ddiffyg treutiad, a oh ael Uawet o boen, methais gael dim i WDeud Has parhaol i mi O'r diwedd, cyxnhellwyd fi i wneud prawf o'r Qiumne Bit- ters. Cymerais ddwy neu dair pote! aid a chefais lwyr iachad. Yr wyf yn awr yn teimlo yn ddyn arall. Yr wyf yn wir ddiolchgar i ehwi am eich darganfyddiad anmhrisiadwy. Yr eiddoch, &c., E. T. JoNNs. Pifovision Stores, 205, Severn Rd., Canton. Anwyljlyr,—Mao awetth- iant mawr ur eich Quinine Bitters yma, a siaradir yn nchel iawn am danynt. Dy. Wjdodd gwraig wrthyf ddoe fod ei gwr wedi bod yn giaf am chwe mis, yn methn oadw dim ar ei gylia er defnyddio pob meddyginiaeth. O'r diw- edd gwn aeth biawf ar eioh Quinine Bitters, ac ar ol oy- meryd un botelaid, cafodd esmwythad mawr, ac nid yw wedi dyoddef dim wedi hyny. Yr eiddoch, &c., T. PARSONS, Manager. 10, Morgan St., Pontypridd, Medi 3, 1887. Anwyl Syr,—Mae yn bleser mawr genyf eich hysbysu fed eich Quinine Bitters wedi gwneud rhyfoddodau i mi. Ar ol dyoddef oddiwrth wen- did am ddwy flynedd, a mefchu cael nrsrhywgycorth- wy, gwe es brawf ar eich meddyginiaeth chwi. Ar ol cymeryd tair potelaid, cefais lwyriacbad. Gellwch wnead unrhyw ddefnydd a fynoch o'r llythyr hwn. Wyf, yr eiddoch yn gywir, GEORGE MEREDITH, Postman. 46, Mortimer Rd., Canton, Caerdydd, Gor. 28,1888. Anwyl Syr,—Mae yn bleser genyf dystio i effeitbiau rhy- feddol eich Quinine Bitters, yr hwn a gymerais ar gymer- adwyaeth Mr Parsons, 205, Severn Road, Canton. Yr wyf yn dra diolchgar iddo ef a chwithau am y feddygin- iaeth ragorol hon, a gyda di- olchgarwoh yr wyf yn tystio fy mod yn berson gwahanol hollol ar ol cymeryd eiohQai- nine Bitters Bum yn dyoddef yn hir oddiwrth boenau mawr yn fy ochr, a gwendid a diffyg archwaeth at fwyd, end yr wyf yn awr yn rbydd oddiwrth bob un o honynt. Bu fy mab hefyd am ysbaid hir yn ferthyr i'r uu poenau, ond ar ol eymeryd owrs o'r Quinine Bitters, nid yw wedi cael yr ymosodiad lleiaf Yr wyf gan hyny yn galoncg gy- meradwyo y Quinine Bitters i bawb yn dyoddef oddiwrth yr un afiechyd. Yr eiddoch yn ddiolchgar, DA^ID THOMAS. Gwelir felly fed y Quinine Bitters hyn yn feddyginiaeth anmbria. iadwy. Gofynir yo ami I Pa fodd y gall rbyw un feddygibiaeth fel Quinine Bitters Gwilym Evans wella cynifer o wahanoi glefydau, megys y Pruddglwyf, Iselder Ysbryd, a'r rhestr a enwir uchod ?' Ceir ateb syml i'r gofyniad yn y ffaith fod y nifee anilaf o ddoluriau yn tarddu o ryw un achos, naill o gylla anmharua, neu oher wydd fed y gwaedyn wan ao anmhar. Mae QUININR BITTERS GWILYM EVANS trwy gryfhau y cylla a phuro y gwaed, yn taro at wraidd y drwg, ac yn gosod prif fiynonellan bywyd so iechyd mewn trefn a gwaith adnew- yddol, ae mae'r clefyd, dan ba enw bynag ei gelwir, yn dlflanu. Gellir cael Quinine titters Gwilym Evans yn rhad trwy y post am y prisian uchod oddiwrth y fwnto- thuirwylr,-Qvinioe Bitters Company, Limited, South Wale#. I Tystiolaeth unfrydol y byd yw mai MEDDYGINIAETH ANGHYDMAR0L YW HUGHES'S DROPSY PILLS At y Clefyd Blin ag y maent yn dwyn ei enw. Wrth y nodau canlynol gellwch adnabod y Clefyd os bydd wedi gafaelyd ynoch: Diffyg Dwfr, Grayel; Chwydd yn y Traed, Clinian, Ymysgaroedd, &c.;Gwynta Llawn- der yn y Bol, Poen yn y Cefn a'r Aronaa, Curitd y Galon, Cramp a Chwsg y Clraia j. Asthma, neu Ddiffyg Anadl, Teimlad o Stiffdra yn y Corff, &c., y rhai ydynt brawf sicr o bresenoldeb Y DROPSY yn y cyfansoddiad, ac y mae yn bwysig peidio esgeuluso defnyddio Meddyginiaoth ar ol teimlo un o'r nodau uchod. Trwy anwybodaeth a diffyg ofal goddeflr i'r clefyd marwol hwn i sefydlu a wreiddic ya y cyfansoddiad cyn sicrhau y feddyginiM^h briodol, ac felly terfyna yn angelioll file add yn flynyddol Er sicrhau gwellhad buan a sicr, d: iai pob dyoddefydd sierhau blychaid 0" Pills bydenwog, sef HUGHES'S DROPSY PILLS. EFJPEITHIAU EHYFEDDOL An WYNT A DWFR. Ysgrifena y Parch. W. M. Jones, gweimdeg y Bedyddwyr yn Ebbw Yale. Yr wyf wedi fy awdurdodi i anfon y dystiolaeth gadlynol gyda'r bwriad i chwi WD id unrhyw ddefnydd cyhoeddus o honi a 1 rnwch yn briodol er lleshad dynolryw. Ymwelais a Evan Francis ya ddyddiol^ ac yr oedd y cyflymder gyda pha un y gostyngwyd y chwydd anghyffireclia y path mwyaf rhyfeddol yn fy ngolwg i. Y mae Evan Francis yn hen wr 66 mlwydd oed. Dyoddefodd yn ddrwg oddiwrch y- DROPSY yn ystod y gauaf diweddal Yr t°edd wedi myned yn 11 wyr analluog i sddyfod o'i wely gan y chwydd a'r poeu yi [ei Gefn, Ymysgaroedd, a'i Goesau. It "oedd yn barhaus o dan ofal y meddyg, ond er hyny myned yn waelacb oedd bob dydd. Nid oedd neb yn meddwl y gallai wella mwyach. Yn unol a chyngor rodd- wyd iddo, treiodd HUGHES'S DROPSY PILLS.' Oddeutu y pedwerydd dydd wedi iddo ddechreu eu cymeryd, ymddang- osai arwyddion ei fod yn dyfod yn wall. Cysgodd y bedwaredd nos, yr hyn cad oedd wedi allu wneud am wythnosaa cyn hyny. Cafodd y Pills yr efffifchiau rhy- feddaf ar y Gwynt a'r Dwfr. Yn mfcen oddeutu wythnos yr oedd y chwydd VIA ei goesau wedi d'od i lawr o 24 modfedd i 12 modfedd. Y mae yn awr mor iach fel y mae yn galln treulio wythnos oddi- eartref. Y mae yn teimlo c dan rwymau i wneud ei wellhad cyflym a rhy- feddol yn hysbys i'r cyhoedd, fel y byddo i ereill i allu treio y FEDDYG1NAETH WERTHFAWR HON.' Syr,—Yr wyf yn ddiolchgar i chwi am eiofc darganfyddiad gwertbfawr, sef HUGHES'S DROPSY PILLS, y rhai a wnaethant ddaioni mawr i mi wrth i mi gymeryd dim ond dan flyohaid. Yr wyf yn awr yn berffaith Iach ao yn dilyn fy ngwaitb, wedi bod am naw mis o dan driniaeth meddygol, ond heb gael dim lleshad hyd nee i mi dreio HUGHES;9 DROPSY PILLS. Gwnewoh hyn yn hysbys^ bawb. m JOHN PHILLIPS. Colliers' Row, Treoroi. Syr,—Yr wyf mewn sefyllfa i ddwyn tyfctiol- mawr eich HUGHES & DROPSY PILLS. Y mae yr hon oedd yt yniyl y bedd ao yn dyoddef oddiwrth y Dropsy, Prinder Dwfr, Chwyddiadau mawriou, a r Galon bron ar sefyll, yn awr wedi ei gwell nau trwyddynt, ao yn teimlo yn wir ddioloh- gar. Towyn, Prestatyn. G. DAVIES. Y mae Gwyr, Gwragedd, a Phlant yn mhob gwlad wedi derbyn budd anrhaeth- adwy o'u defnyddio. RHYBUDD. Er mwyn siorhan pawb rhag twyll, gdale gael y Trade Mark (sef linn Diamond) a'r geir iau "DROPSY PILLS" oddifews ar blwch, ao enw JACOB HUGHES ar Stamp y Llywodraeth. Beb hyn twyll ydyw. Ar werth trwy yr holl deyrnas am Is lie, as go, a 4s 60; trwy y Post, is 80, 28 llo, a 4!1 9c oddiwrth y perohenog,— # Jacob Hughes, D.S. A.PH.S., Manufacturing Ohemist, PENARTH, CARDIFF. GorachwyHwr yn America,—. Mr. R D. WtLJUJkMlt Cktoaisk Plymouth, Pa-, 39a yr^iwn v goufo eael hrfyd$GomxrIs Ba\k Bcnsarg DROVST PJH^