Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
21 erthygl ar y dudalen hon
------..---'-'------Marwolaeth…
Marwolaeth Mr. Griffith George, Y.H., Aberdar. Prydnawn dydd Mercher, cyrhaeddodd pellebryn tanforawl yn Aberdar yn hysbysu am farwolaeth Mr Gruffydd George. Y.H., The Laurels, Trecynon, Aberdar, yn Te fi- eriffe, y diwrood blaenorol, He yr oedd wedi tnyced gyda'i briod ychydig wythnosau ya 01 er mwyn ei iechyd. Hanai yr ymadawedtg o Langoedmore, Abertesfi, ond symudodd ei rieni pan oedd ef yn leuarsc i Bontseli, ger Castelinewydd Emlyn, lie y dygwyd ef i fyny, ac yn mhiith ei gydysgoibeigion yr oedd y diweddar Dr Herber Evans, Brythonfryn, ac eowogion ereiil. Codwyd ef i fod yn ddilledydd, a threuilodd rai blynyddoedd mewn busnes yn Llundain, He yr ymbriododd a Miss Rachel Rees, o Gasteil Gorwyn, Trelecb, Sir Gaerfyrddin. Ganwyd iddynt ddwy ferch a mab: ac mae yr olaf yn dal swydd fcwysig fel peirianydd mwnawl yn India. Tua'r flwyddyn 1876, symudodd Mr George i Drecynon, Aberdar, lie yr agor- odd fusties fei draper, Cymerodd ddydd- ordeb mawr mewn achosion cymdeithasol, crefyddo!, a gwleldyddof. Bu yn aelod blaenJlaw o Gymdeithas Ryddfrydo! De- heudir Cymru, o Gymdeithas Ryddfrydol Aberdar, ac yn un o sylfaeuwyr Clwb Rhyddfrydol y dref hono. Yn 1886, cymerodd Mr George drosodd fusnes y uiweddar Mr Henry Lewis, draper, sef y Beehive, Victoria square, Aberdar, yr hon fusnes a gariodd yn mlaen hyd tua 14 mlynedd yn ol, p?n yr ymneillduodd oddiwrtbi. Yn 1894 etholwyd ef yn aelod o Gynghor Dinesig cyntaf Aberdar, a thra yno efe a weithlodd yn galed dros fabwysiadu Deddf y Llyfrgeiioedd Rbyddion yn y dref, Naw mlynedd yn 01 etholwyd ef i gynrychioli Adran y Duffryn yn Nghynghcr Sirol Mor- gan wg, t c yr oedd yn aelod or Pwyllgor Seneddol a phwyUgorau ereiil. Yr oedd hefyd yn aelod o Bwyllgor Addysg, PC yn un o lywodraetfcwyr Ysgol Sirol Aberdar. Yr oedd yn lenor o fri tc yn fardd galluog yn y ddwy iaitb, fiC ysgrifenodd lawer i'r gwahanol gyhoeddiadau. Yn Eisteddfod Genedlaethol Aberdar cynygiodd v di- weddar Ardalydd Bute wohr o R50 am gyfieithiad o 'Alcestes of Euripedes,' a daeth Gruffydd Dyfed allan yn ail oreu. Enillodd hefyd wobr am gyfie thiad i'r Saesneg o awcl Dewi Wyn o Bifion ar I EJusengarwch,' yn Eisteddfod Genedl- setbol Pontypridd. Tua phedair blynedd yn ol, cyhoeddodd cyfrol o'i weithiau, a cbafcdd werihiant helaeth. Yr oedd yr ymadawedig yn ddiacon ffyddlon yn eglwys Fedyddsol Heolyfeiin, Aberdar, ac y mae cydymdeimled cyffreo- inoi a'i weddw a'i blant yn eu trallod blin.
Yr Ystorm.
Yr Ystorm. Yn ystod yr wythncs caf»vyd ystormydd ge'rwon a gwlawcgydd trymion yn Ne a Gog!edd 0} mru. ac mewn rhai rasnau fellt a tharanau. Yr oedd yn ymytu ar gorwynt mewn pasthau, trwy fod y gwynt yn chwythu gych.'r cyflymdra o 40 milldir yr awr, a gwnaeth ddifrod mawr. Yn Peny- darren, chwythwyd mur hysbysleni i lawr, ond ni niweidwyd neb. Chw^thvyd adeilad i lawr yn Aberhon- ddu, a choedycd preifBosv Ya Nghaerdydd a phorthladdoedd ereill niweidiwyd llongau a badau, a gorfuwyd i amryw agerlongau oedi eu mordeithiau. Boddodd amryw bysgotwyr yn Lloegr, ac adroddir am ddifrodiadau i eiddo ar hyd a lied y wlad. Fei prawf o Berth y gwyct, yn Ennis killeD, Iwerddon, ehwythwyd tren yn glir oddiar y gledrffordd, a chafodd y teithwyr dtiiangfa gyfyng iawn. Yn Nywretsam c3fodd I shed' agerbeir- ifnau y G W.R ei chwythu yn cbwiifriw, a cbafodd ihai eu niweidio. Dioystriwyd rhai o'r peirianau, ond yn ffodus cid oedd llawer yn gweithio ar y pryd.
--..-.-------"----.-Mwynhewch…
Mwynhewch eich Pryd- iau Bwyd yn unig trwy gytreryd tsblen fechan flasus ar ol pob un o horynt. Y mae tableo yn treulio pryd. Pan y mre y treuliad yn berffaith, y mae 3r hylifau angentbeidiol st y gwaiih yn dyfod JD nHurio] i gynotthwyo y cyila. Y mae y cyfaitaledd yn iawn, ac mae'r gwaith yn cael ei wneud yn g) fiym a da. Pan y mae diffyg treuliad a gwall dreuliad yn bod- o1i, y mae yr hrlifau hyn yn dyfod yn aiaf, cs o gwbl, ac y maent yn wan ac yo annig cco), neu wedi eu llanw a surni cryf. Fan y mae y fath gyflwr yn bodoli, y mae pob pryd o fwyd yn galedwaith i'r ermigau tteuliadol. Dylai'r pryd bwyd gryfhau yr bylifau, ond i'r gwrthwyceb y mee yn eu g" aobau, fel v mae dyn trwy y weitbred yn achosi qflyrau i godi, yr hyn o bonynt eu bucain sydd yn dwyn iddo toen a chasireb at y pryd cesaf. With gymeiyd un o dableni Gwalldreuliol Stuait yr ydych yn cymysgu y dfoblen a'ch peer, ac y mae yn myned i mewn i'ch cylla In hylif cryf a by*iog, lawer o weithiau yn alluocach na'r hylifau treuliadol naturiol. Y mae y tableni hyn yn cael eu gwreud i fyny o sudd ffrwl thau a llysiau naturiol, ac wedi eu cyfacsoddi o Hydrastis, Golden Seal, Lactose, Nux, Aseptic Pepsin, Bis- muth a Jamaica Ginger. Djna y ffuvfiad, ac fe dreulia un gronyn o hono 3 000 o ronynau o ymborth yn y cylla. Gyda threulio yr ymboitb, fe rydd allu i'r gwaed i gyfoeth- ogi yr hylifau treuliadol, fel yn mhen amser fe ofala natur am ei hun. Er nad oes aD- hwylder y cylla arnoch, bydd cymeryd un o'r tableni hyn ar ol bob pryd yn gynoithwy mawr i natur, ac y mae yn arfeiiad ar- dderchog. Gwexthir Tableni Gwalldreuliol Stuart gan bob fferyllydd am Is. lfc., 2s. 9c,, a 4s. 6c. y sypyn. Anfoiiwch eich enw a'ch cyfeiriad i nj, a gyrwn i chwi brawf-st pyn trwy'r llytoyrdy yn rhad. Cyfeiriad-F. A. Stuart Co., 86 Clerkenwell Road, London, E.C.
Orig Dawel i Feddwl,
Orig Dawel i Feddwl, Credaf,, mai iechyd mawr i vr vdyw mil. wrio yn erbyn yr unffarfiacth farno! agwadda ohebiaeth newyddiadurol. Cawn fwy o lawer o fudd wrth ddarllen y sawl edy i'w feddwl deithio yn ddilefethair y llwybr gar. Wrth syllu ar y penawd nid. oes yma aw^rym o gaethiwed namyn yr hyn bair ddirr-ad. Er mai yn ysbrydiaetb bkenv;yr yr oes y'm deoir i rodio llwybrau hud drych teddwl am ddaear newydd, f to daw dan sylw bethau ereill Nid Pilat ydyw yr unig un driniodd wirior.edd yn ysgafn, Ni ar- osodd am atebiad, Ymchwil rhy ddyfal i lawer ydyw yr un am wirionedd. Meddyl- iodd llawer un paham y rhaid cael Plaid Llafur Annibycol. Ystyria llawer un Mr J Keir Hardie yn rhywbeth rhwng dyn a diatol-rhywbeth gwaeth fe ddichon na • chranc.' Ond pa newydd-deb wedi y cwbl sydd yn hyn ? Bu y bobl grefyddol a'r rhai eisteddent yn y prif gadeinau yn yr hen genedl yn sefyll ar yr un tir. CyfrifeDt y goreu fu ar y ddaear yn gvfaill neu yn be:thynas i Beelzebub. Amser garw wei- odd y diwygiad dirwestol yn gynar yn y ganrif o'r blaen. Paham yr af belled yn ol, cofiaf yn dda am L'ewelyn' amser y cynygiai Mr W Abraham (Mabon), am sedd yn y Senedd fel biaenor cynrychiolwyr Llafur Cymru. Rhag i'r cyfrauwr an- fore Idigaidd dybied mai efe y dywededig Llewelyn feddyliaf gwell i mi esbonio y peth. Mae Llewelyn bob amser genym fel y tlawd. Nid dyn na pheth newydd ydyw. Gallwch gyfrif ar ei weled fel y gog yr un bob amser fydd e: gân. S:1f0.1 dyn I cyfoethog yn erbyn Mr Abraham, sef Mr F L Davis, mab Mr Lewis Davis, a rai Mr D Davis, Blaeagwawr, Aeth y bobl dda, Llewelyn,' yr oes, fel arfer, ar eu gliniau o flaen y ddelw aur. Do, gweiodd relod Ltafur cyrjtif Cymru waethaf y weinidogaeth fel corff. Cofus genyf am un o fiaenwyr Llafur ei ddydd yn cwyno mai y rhai dalect (jreth gyson i'w cynal v?eiodd waethaf yn y frwydr, sef y meddyg a'r gweinidog. An- nghofiai un y gofalai y gweithiwr am dano ef cyn gofalu am ei deulu, a dirm gai y lia;l y dosbarth a roddent iddo bym theg swl-t y buct o'i dderbyniadau yn yr amierii misoL Swyddogaeth masnach, a chyfalafiaeth fu duwiau plant Lefi Nid siomiant feliy yw anwireddau disail yr w.thbiaid am Mr J Keir Hardie. Os na aliant yn eu dydd barchu Cymro heb edliw iddo mai ei am- can oedd enill clod a byw yn fras ar gefn Llafur, pa ryfedd iddynt megys liw ros ac yn gywilyddus ddewis yn ol ei bfrn gul y drwg llai o ddau ? Pechod mawr Ae!od Merthyr ydyw ei fod yn Ysgotyn, Rhyfeddaf yn ami na fuasai Cristiocogaeth yn colli gafael lwyr ar Gymru am mai Iuddew oedd yn myred oddiamgylch gau wneuthur daioni. Syndod i mi ydyw clywed ein gweiniVp^ion -yn son cy,naint am genedlgarwch. Nid Cymry yw Haw er o honynt ar eu haelwydydd. Nid plant y weiaidogaeth htf/d a we'wn yn dangos fel corph y brwdfrydedd goreu dros yr ben iaitb. Onid Celt ydyw Keir? Ar- wydd i mi ydyw ei haniad o'i gadernid. Nid plartos yn bwhwman ydyw plant gwlad yr ysgall-bwydir hwy a blawd ceirch. Rhagorart ar y Saeson am ddyfal bar had a'r gallu i orchfygu anhavsdetau. Cilio yn barhaus o fiaen yr Ysgctiaid o fses enwog- rwydd y mae y Saeson. Yn ol nifer y Saeson a nifer yr Ysgotiaid a'r Cymry, cred- wn fod y ddwy genedl lai yn dal eu tir lawer yn rhagorach, nid yn y Senedd yn unig, ond yn g»ffredinol. Mae rhyw gvfatebiaeth oesol mewn gor- esgvniaeth. Disgynodd y Gothiaid ar Rufain. Rhyw fath o ruthr gwyr y bryniau i ar drigolion y gwastadedd ydyw yn barhaus, Mae cryfed a hyny i'w chanfod yn Mhiaid ( Llafur. Gradd bellach ydyw i ni mewn < datblygiad. Y gar eg ydywyn ateb o'r mur. ( Cynyrch y Celt ydyw. Ond y mae ei ham- f canion, ac ysbryd ei chenadaeth y ihagoraf o bob peth heddyw fel plaid. Nid ydwyf ] yn eiddigeddus hefyd o herwydd mai yr j Ysgotiaid a flaenorant. Tra y ceir yr Ys- i gotiaid yn hen wleid/ddwyr heddyw y mae Cymry ar y trothwy yn myned i'r deml. Nid gwleidyddiaeth a mssiachfu Cymru yn garu. Estroniaid ofalett am y ddwy yn ein 1 gwlad. Mr Henry Richard, A.S,, hysbysodd y Saeson o'n bodolaeth. Byd y p'egethwr ydyw byd Cymru wedi bod. Trwy spectol • gv einidog' yr edrychai ar bob peth. Yr ydym yn credu y byddai yr Aelod dros y Rhondda wedi gwneuthur i hagorach gwaith 1 yn y Senedd oni bae mai trwy y spectol houysyllai. Bai honedig Plaid Llafur yw mai trwy Spectol Llafur y gwel bob peth. Er cystal Sefydliad yw yr Ysgol Sul wedi « bod, dylai Cymru gcfio mai byw Cnstionog- atth ydyw ei gogoniart-enilla y werin. I mi y mae rhywbeth tebyg i gulni meithrinmd y gweinidogion yn chwerwi llawer i gymdeitbas beddyw. Hen gyfun- drefn angeuol iln crefydd fu cyfundrefn athrofaol enwadol. Beth allai dyn o gyn- eddfau cyffredin. ac weithiau heb ei ys- brydoli ar amcanion goreu, fed wedi y fath feithriniad ? Gadawai gwr ei orchwyl, ymgladdai mewn myfyrdod. Myfyriai yn 01 ei gynllun ei hun. Cefnai ar ei hen gyfeiliion. Llafuriai yn ga!ed mewn ysgol rhagbarotoawl. Etai i athrofa ei enwad i blith ei debyg. Arosai yrio dair blynedd, sef tair blynedd o gaichar ei enwad. Eto, pwysai y wlad hon lawer ar y pregethwr am ddiwylliant. )Nid felly mae heddyw. Trodd llenyddiaeth y werin ddarllengar yn fuan yn feirniaid. Addolwyr pregethwyr fuasent, ond mwyach be rniaid pregethwyr ydynt. Nid dyn cymdeithas ydyw y pregethwr, ond dyn cylch bach. Mae Hawer o liw y diwyiliant gwalius hwn ar wleidyddiaeth ein gwlad. Cri y Pharise- aid a'r Ysgrifenyddion glywir os ceisir tori tir newydd, Y sefydliadau mewn perygl ydyw y waedd. Bydd Caerdydd a Bangor yn sicr o gyinewid hyn yn y dyfodol, ac y mae eisoes arwyddion amlwg o hyny. Sylwer ardderbyniad dau fudiad newydd, sef Plaid Llafur Annibynol a pbregethiad a thaeniad llenyddiaeth y Dduwinyddiaeth Newydd. Nid pwyllus ac amyneddgar yw corff y gweinidogion ? Croeshoelier y ddau ydyw y waedd. Dengys hyn yn -eglur leied meddtant yw y meddwl gwir ddiwylledig a dysgybledig. Erys sylwadaeth olygyddcl ya benaf ar bwoc Anngbyflog^eth rtiwn4 Piahiroth a Ba:11sephon--Masosch Rydu a Diffyado I iaeth. Onid dan Fasnach Rydd yr seth petb8u fel y maent ? On d o herwydd sef- yA:fa resynusy wlad dan Dd ffyndoiliaeth y cafwyd Masnach Rydd ? pz galwai y darilenwyr i gof y ddadl ar y pwnc yn y Senedd ddiweddaf, gvvelent i ymresymiad- au Plaid Llafur gymeryd tir hollol wahan- o! i Ryddfrydiaeth a Cheidwadaeth. Bu sylwadaeth Mr Philip Snowden ar y Gyllideb hefyd yn teitbio yr un llioeU ychydig cyn i'r Arglwyddi ddanfon cyn- rychiolwvr y werin fel plant i ofyn eu can. iatad. Ni vtna gvie-id y Bendefigaeth Geidwadol, na gwedd Masnach Ryddfryd- 01 y tro. Os cymerir y pwnc oddiar sail fydol daioni y mwyafrif wrth ymdrin a dosranisd cynyrch, neu y wedd Ysgrythyr- 01 syrthCesdwsdaeth a Rhyddfrydiaeth yn fyr o gyrbaedd y sylweddoliad. Uredaf fod Plaid L'afur yn feddianol ar y weledig- aeth. Pe gofia rhai cyfarwydd a bro Emlyn am chwedl y wiber, Fe wyddai yr ben fi 'wr fan gwan y creadur, anelodd at y man a bu beddwch a chysur i fro Emlyn o'i wrtss-.jisefch, PeHy hefyd yr ane!ai Plaid Llafur, sef at amcan cynyrch dan Geid- wadaeth a Rhyddfrydiaefh. Peth cwbl ofer ydyw gobe'thio i I estr gynwys yr hyn ddymunem a'r JIestr yn colli yn barhaus yn ddirgelaidd yr byn a arilwysir iddo. Dyma y rheswm y mae nwy mor ddrud yn ninas y bryniau. Yn Uythrenol, y mae Cwmni Nwy Aberdar a'r Weinyddiaeth (ni waeth pa liw) yn cael eu blino y nasH yn debyg i'r Hall. Yn ol hen diiarhefc Saesüeg-nid y mwstard ddef- nyddir gymaint a'r hyn wastreffir o hono sydd Jdl dwyn elw i'r gwneutburwyr. Pe cyffesai Cyfalaf y gwir dyna esbonia paham y mae cynydd yr incwm gymaint a chynydd cyflogau a'r eniilion leied. Nid cyfalaf a phendefigaeth sydd yn unig ar gyfeiHorn, end mae L!afur hefyd, Cyhyd ag y pery gwaedd Llafur m enillion a chyilogau ni pbaid pethau a bod fel ag y maent. Meddiant ychydig eto yw y welerli^seth. Credaf y rhaid newid pethau. Ymdden gys i mi fod argen galw y meddyg arben g gan fod dau hen leddyg wedi methu yu Hwyr a chadw gwynt yn yr hen gdly1. Nid cyffer Highbury na chyffer Mancein- ion, ond darpariaeth Dr Hardie sydd i gadw yr ben greadur yn ddefnyddiol. Efe a'i gynorthwywr galluog ddaugosart eu bod yn deall ei gyfansoddiod. Aberdar. NEO P. T.
Liawer o Achosion Anhyb= iedig…
Liawer o Achosion Anhyb= iedig yn Aberdar. Nid oes dim i'w ofni yn fwy nag an- hwylder yr arenau, obleJyd ni feddylir dim am dauo byd ces y byddo aiechyd paryglus wedi ei wasgaru ar hyd yr holl gorff. Y mae llawer o achosioa anhyb- iedig yma yn Aberdar, ac cs oes arcoch trojlivw un o'r arwyddion diamheuol o anhwylder yr areusu, megys poen yn y Iwynau a'r cefa, anbrefn y dwfr, chwydd iadau dyfrglwyfol, poeaau'r gymalwst, a blinder p >rbai s, dylasech elwa trwy brcfi^d y gwr hwn o Aberdrr:—Dywed Mr T. Da vies, 27, Meirion Street, Tre cynou, Aberdar, fel y canlyn-' Gallaf cymeradwyo pelenau arenau a phoen cefn Doan yn dda at boeu cefn. Arferwo gsel poenau Hyn ar draws fy arenau, ac yr osddwn yn teimlo yn Enjstwyth. Gad bstii bynag, rhoddodd pelenan Doan esmwj thyd rhyfedd i mi, ac yr wyf bob amser yn cadw rhai yn y ty. Y maent yn feddyginiaeth arddercbog st boen cefn. Mae yn dda genyf ddweyd eu bod wedi gwneud lies mawr i mi. (Ar- wyddwyd), Thomas Davies.' Y mae pelenau arenau a phoen cefn Doan yn ddau swllt a naw ceiniog y blwcb, neu chwech blwch am dr-swllt-ar-ddeg a naw ceiniog, neu'r cludiad yn rhad yn union- gyre hoi oddiwith y Fester McCleiian Co, 8, Well Street, Oxford Street, Loadoo, W. Byddwch yn sicr eich bod yn cael yr un fath belenau ag a gafodd Mr D ivies.
Dyffryn, Gelii.
Dyffryn, Gelii. Cynaliwyd cyfarfcd cystadleuol dan nawdd Gobeithlu Dyffryn, M C,, GelH, nos Sadwrn diweddaf, dan lywyddiaeth siriol Mr Thomas Thickens. Eos Hafod oedd y beirniad, a chwareuwyd y Lerdoneg gan Mr James Thomas, Dorothy street. Wele y testynau yn ngbyd ag enwau y buddug- j wyr- Unawd, Y Mynydd i Mi,' Mr Thomas May, Ystrad. Unawd, I Y Meddyg Mawr,' cyfyngedsg i rai dan 13 oed, laf oedd Miss L M Thickens, Penrhys road, yr 2il, Miss Annie Jones, Gelli. Adrodd y Salm I., Miss Cassie Bvans, Taff street. Datganu y don, St John,' Mr Daniel Evans, Rbys street. Adroddisd, I lesu, buost farw,' cyfyng- edig i rai dan 13 ced, laf, Miss Cassie EvA--is. Taff street, 2il, Miss Florrie Thomas, Rhys street. Araeth byrfyrfyr, I Rhodreswr,' goreu, Mr Thomas Rogers, Bronllwyn road, gynt o Cymmer, Glyncorrwg. Darlien darn heb ei atalnodi, Mr Daniel Davies, Duffryn. Uoawd tenor, Yr Hen Gerdder,' Mr D Hughes, Redfield terre;ce, Heollach. U nawd. i ferched, Dringwn yn Uwch,' Miss Annie Jones, Hillside. Llanwodd Mr R Williams y cylch o drysorydd, a Miss Racbel A Gelly, merch y Parch Philip Gelly, oedd yn ilanw y swydd o ysgrifenyddes. Agorwyd y cyfarfod drwy gael ton gan y Gobeithlu, a diweddwyd drwy gydganu ton. Cafwyd cyfarfod hwyliog ac adeiladol. Methodd amryw egluro y galr- • Rhodreswr.' Clywyd ef yn fynych yn amser Twm o'r Nact a'i gyfoedion. Mae fel ami i hen air arall sy'n ilawn o feddwl yn araf fyned allan o arferiad. Clywais ei ystyr yn cael amlygiad mewn brawddeg fratiog o'r fath a ganlyn cyn yma— Gwtwch arno yn swaggro.' Gellir cymhwyso y geiriau coegfalchiwr, pomp, swagger, iddo. Profa yr oil un yn boddloni ei bun ar wagedd arwyftebol. Y mae y rbodreswr i'w gssau, tra mae y d rhodres i'w edmygu. RHUDDWEL,
"Mills, Abernant.
"Mills, Abernant. Blin iawn genym farw Mills, er nad oedd dim arall i w ddisgwyl. Y synd d oedd iddo allu byw cyhyd yn v fath i fiech- yd mawr, matth a phoenus. Cafodd nerth rytedd yn nghanol ei boenau enb)-d. 0 d er pob ymdrech a dyfais y meddygon, marw wnrseth, a da iawn hyny. Pan na ddaw iechyd, na gobaith adferiad. da yw fod marw yn dyfoJ i roddi ymwared tragwydd- ol o'r poenau. Trueni enbyd fyddai poenau bythol, a methu marw. Gwelir ei eisisu, a theimlfr y golfed o'i golli. Y mae ei fath yn gymharoi brin. Brawd anvvyl iawn oedd Mills. Hawdd i'w garu, ond an- hawdd ei gashau. Brawd pafchus o bawb. Hyood bwyllog, synwyrol, a doeth Edrychai cyn rbo! cam, a meddyliai rawer gwaitb cyn llefaru unwaith. Yr oedd yn meddu dynoliaeth ddymunol a boneddig aidd. Brawd hynaws a charedig, addfwyn a llonydd, di&taw a didwrw. Y mae rhai ra fedrant wnevd ychydig o dda beb wneud llawer o niwed a thwrw. Ond gwneud da yn dawel a distaw woelai et, a dyna y gwneud goreu, m'hyaf effe'thicl, urddasol, cpnmoladwy a pharhaol. Brawd hunanymwadol a gestynged-g oedd Mil's, Nid oedd un amser yn chwenych y blsen, nac sm weled ei enw byth a hefyd yn y pspurau newyddioo. Brawd o deimladau ct efvcJdol ac o ysbryd efengylaidd a Christ ionogol. Gwas da i lesu Grist. Dywed- odd yn dda am dano filoedd o weithiau a bu yn gyfrwng i ddwyn llawer ato, ac ymddygai yn wastsdol yn deifwng o hono, Yr oedd yn "harddu athrawiaeth Duw ein Hiscbawdwr yn mhcb peth. Yn rhodio bob amser yn weddus megys wrth llw dydd." Ni ddeuai un ymadrodd Ilygredig allan o'i enau, ond y cyfryw un ag a fyddai da i adeiladu yn fuddiol fel y parai ras i'r gwrandawr. L'e bynag yr elai, ac o ba le bynag y deuai, nid oedd end swn dymunol a dylar- wadol daiomts ar ei 01. Ymadawodd mewn tangnefedd, ac aeth i dangoefedd. Yr oedd yn bregethwr da, efengylaidd a sylweddol. Dymucol a hyfryd oedd e wrando. Yr oedd ei weinidogseth yn ua foneddigaidd a deniadol. Meddai i fesur mawr y nodweddion hyny sydd yn banfod- ol yn yr esgob Cristionogol. Yr oedd—
I Yn ddiargyhoedd."
I Yn ddiargyhoedd." Dim drwg gan neb i'w ddweyd am dano.
I Yn dymherus.*I
I Yn dymherus.* I Dim weithiau yn IJosgi a phryd arall yn rhewi, e'thr bob amser mewn teimiad a thymher weddus ac efengylaidd, I Yn Athrawaidd Hoff a pharod bob amser i lefaru, dysgu cynghori ac athrawiaethu: er lies ac adeiladaetb y saint.
Yn Dirion.
Yn Dirion. Fel medjyg da yn trin ciwyfau cleifion. )
Yn Caru Daioni.
Yn Caru Daioni. Yn cashau y drwg. Yn ffieiddio dryg- ioni. ond yn caru y da bob emser, yn mbob man acyn mbawb. Yn dilyn y da.
Yn Sobr.
Yn Sobr. Yn llywodrsethu ei hun mewn bwyta, yfed, gwisgc, ac mewn tymber ac ysbryd. Ni thorai y liechau. Ni oiynai am dan, ac ni thorai glust neb. Ni wnai niwed 1 neb na dim. Cofki eiriau y gwr doetb mai gwell yw yr hwn a lywodraetho ei ysbryd ei hun, na'r hwn a enillo ddinas." L'ywodraethau ei hunan mewn "tangnetedd heddychol." Gwyddai o ba ysbryd ydoedd," Nid yn darawydd." Nid gweinidogaeth y dwrn oedd ei eiddo ef. Nid yw y Pugil. ists i fod yn yr areithfa Gristionogol. Yn y Boxing Sa'oons y dylai rhai feily fod ac nid yn mhwipud Duw. Dichon fed gormod o'r dwro yn y weinidogaeth y dyddiau hyn. Gellid meddwl wrth ambell bregeth o'u heiddo mai pobl grefyddol yw y rhai gwaethaf dan yr haul, pan mewn gwir ionedd, er eu diffygion, mai hwy yw y bobl oreu ar y ddaear. Gwneir cyfeirit d- au angharedig am danynt i glyw cynuil eidfacedd o wrandawyr anghrediniol. Cyfeirir at eu diffygion a'u gwendidau i glyw y byd, er niwed i lwyddiant crefydd Crist. Yr oedd loan Fedyddiwr, a Christ, a'i Apostolion yn onest yn eu gweinidog- aetb. Dywedect bethau cryfion a llymion, ond wrth y bobl grefyddol eu hunain y gwoel. ent hwy hyny, ac nid wrth y cenbedloedd paganaidd ac eilunaddolgar. Pobl gre fyddol oil oedd deiliaid gweinidogaeth loan Feiyddlwr, Crist, y Deuddeg a'r Deg-ar-hugain. Nid oeddynt i fyoed i ddinas y Samarhid nac i ffordd y cenhed- loedd; ond at ddefaid cyfrgolledig ty Israel. Defaid ty Israel oedd hoil had Abraham yn ddrwg a da, yn blant i Dduw o dan yr ben gyfamod, ac wrth y rhai hyny yn unig y dywedent hwy eu geiriau cryf ion. Sonir yn yr Epistolau gryn lawer am ddifiygion a gwendideu y saint, ond epistolau i'r saint yn unig ydynt, ac nid i neb arall. NI cbyhoeddent hwy golliadau y Cristionogion ond wrth y Cristionogion eu hunain, a byny er mwyn eu diwygio a'u gwella. Pelty y gwna pob gweinidog da. i lesu Grist. Llefarai ef yn gryf acyn groyw am golliadau ei bobl yn y cyfeiliechau a chyfarfodydd yr eglwys-ood nid i'r byd, eithr i'w bob!, er budd ac adeiladaeth iddynt. Nid oedd ef un amser yn darawydd'—
Yn Anymladdgar.
Yn Anymladdgar. Nid oedd o dueddfryd ymrysongar a ther- ) fysglyd. Cymeriad tra niweidiol mesn areilhfa efengylaidd yw yr ymladdgar. Mor wahaool yw y pregethwr ymladdgar i'r rhai y dywedir am danynt-Mor weddaidd ar y mynyddoedd yw traed y rhai sydd yu efeng- ylu, yn cyhoeddi beddweh, ac yn dywedyd wrth Sion, dy Dduw di sydd yn teyrnasu.'
'Nid yn ddigllawn.'.
'Nid yn ddigllawn. Cytreriad tra pheryglus a niweidioi yn yr areithfa yw pregethwr yn llawn o ddigofaint a llidiowgrwydd. Trefa fawr heddwch a thangnefedd yw yr Efengyl. Os pechu, brysio i heddychu. Os pecha dy frawd i'th erbyn, dos ac argyhoedda ef lhyngot ti ag ef ei hun.' &c. Os dygir dv rodd i'r allor, ac yoo ddyfod i'th gof fod gan dy frawd ddim yn dy erDyc, gad yno dy IQ Id gerbron yr allor, a dos. cymoder ci a'th frawd, ac yna tyred ac offrwm dy rodd.' Nid oes addoli heb heddfehu. Nid oes digofaiLt i gael arcs yn y fynwes Gristion- ogol. Dig a orphwjs yo nghalon ffyliaid.' 'Digiwch ac na phechwch Digiwn, oDd na phechwn trwy ddigio.' Cadw dig a Hid vn y fynwes yw pechu trwy ddigio. 4 Na fachmded yr haul at eich digofTint chwi.' Nid oes digofaint i gael aros DOS yn nghalon y Cnstfoa. Na roddwch le i ddiafol.' Cadw dig yn y fynwes dros nos yw lietra d afol. Gwahardda Paul i Satan lety noson. Mib tiugoefedd Mills, ac ni thrigai digof. ait t yn ei fynwes ef at neb Gweiaidogaeth un yn credu oedd eiddo Mills. Gallai ddywedyd gyja Paul a'i frodyr, Yr yd) m ni yo credu, ac am hyny yn llefaru.' Nid oedd swo amheuaeth yn yr hyn a tidywedai. Y mae y rhai sydd yu amheu ac yn gwadu yn mynu Hefaru, er y buasai yo ddoethach iddynt dewi son. Y mae dirfawr wahaniaeth rhwng gweinidog aeth yn credu a gweinidogaeth yn amheu ac yn gwadu. Creu anffyddwyr mae y DailJ, ond gwneud credinwyr crffion a cbedym y mae y llall. Pregethwr yn credu oedd Mills, ac am hyny yn llefaru, a gwnai ef gredinwyr cryfion. Gweinidogaeth destynol oedd eiddo Miils. Ni phregethai un peth. a'r testyn yn golygu ptth arali. Soniai Richards Pontypridd unwaith am un felly vn pregethu ar y geir- iau—4 A'r Efengyl hon am ) deymas a bregethir yn yr holl fyd, er tystiolaeth i'r holl genenloedd, ac yna y daw y diwedd.' Dywedodd y pregethwr-OYr Efeu,,Nl sidd yn y testyn, ond yr wyf fi yn myned i bre- aethu y fam a diwedd y byd i chwi.' S j'oai Richards yn fawr at y dyn, i feddwl fod yn well ganddo bxegethu barn a diwedd byd i bechaduriaid colledig na chyhoeddi iddyrt Efengyl eu hiacbawdwriaeth. Nid y farn chwaith, na diwedd y byd, oedd yn ei des tyn, ond dinystr Jerusalem a diwedd y byd luddewig-uu o'r arwyddion mawrioa o ddvfodiad y difrod hwnw. Ni chymerai y dinystr mawr hwnw le nes y byddai yr Efengyl wedi ei phregethu yn yr holl fyd, er tystioiaeth i'r hoil g^nedioedd. 'Ac yoa ond nid yn gytt, y deuai y gyflafan erchyll, pan fyddai Duw yn dial gwaed ei saint a'r prophwydi ar y genedl. Rhaid i'r drefniant Gristionogol gael ei gwneud yn hysbys i'r byd—eglwjsi i gael eu sefyclu yn mysg pob cenedl, ac achos Duw i gael ei sicrhau ar y ddaear cyn i'r hen drefnial t gael ei symud oddiar y ffordd. I Yna y dÀw y diwedd,' Felly yr oead pregeth y dyn i gyd yn an- wiredd mor belled ag oedd y testyn yn myned. Cadwai Mills yn wastad gyda'i destyn, Myfyriai ef yn dda. Ceisiii gael allan feddwl yr Ysbryd Glan ynddo, a phregethai ef y meddwl hwnw, ac nid dim arall. Ni chwaregai ddim ato, ac ni thynai ddim oddiwrtho, ond t/nai aUac o hono hyd y gallai y trysorau oedd ynddo. Nid oes eisieu chwanegu dim at Air Duw, oblegid y mae digon ynddo. V mae yn gyilawn a pherffaitft. Cyfraith yr Arglwydd sydd berffiith yn troi yr enaid.' Geiriau yr Ar glwydd sydd eiriau purion, fel arian wedi eu poethi mewa ffwrn bridd, wedi eu paro seithwaith.' 'Holl Air Duw sydd bur; tarsan yw efe i'r neb a ymddiriedaot ynddo.' Y mae perygi i'r neb a chwanegai ato, ac a dyn oddiwrtho. Na ddod ddim at ei eir- iau ef, rhag iddo dy geryddu a'th gael yn gelwyddog.' Canlyniadau difnfol sydd o roi dim at, na thynu dim oddiJ,rth, eiriau Llyfr y brophwydoliaeth hon.' Y mae Gair Duw yn ddigon i wneud I dyn Duw yn berfflith. wedi ei berffeithio at bob gweithred dda.' Y mae ei olud yn an- chwiliadwy, Yr unig Lyfr ar y ddaear y gellir arcs byth ynddo heb ddihysbyddu ei drysorau. GaUai Paul ddywedyd wrth Timotheus- Myfyria ar y pethau hyn, ac yn y pethau hyn aros, fel y byddo dy gynydd yn eglur i bawb.' Eithr aros di yn y pethau a ddys gaist, a'r pethau a ymddiriedwyd i ti am danyct' Felly yr arosai Mills yn y petbau, ac fel dysgawdwr wedi ei dd)s-,u i deyrnas nefoedd, a ddygai allan o i drysordy bethau newydd a ben er dychwaliad pechaduriaid ac adeiladaeth i'w bobl yn y ffydd. Bydded i'r fjawdoliaeth olynydd cyffelyb eto, a nawdd Duw i'r weddw yo ei galar, ei ctolled, a'i hunigrwydd. Heolyfelin. W. HARRIS,
Penrhiwceibr.
Penrhiwceibr. Cymdeithas Lenyddol. Nos Wener, yr lleg cyf., cafwyd cyfar- fod dan nawdd y gymueithas uchoi mewn ystafell yn Neuadd y Gweithwyr, pryd y cafwyd dadl ddyddorol ar y testyn-A ddylid diddymu mesurau caethion bardd. oniaeth Gymreig. Cymerwyd yr ocbr gadarnhaol i fyny gan Mr John Tbomas. a'r nacaol gau Mr R B Richards. Dyg wyd rbesymau cedyrn a cbryflon yn mlaen dros y ddwy ochr, ac yr oedd pawb oedd yn bresenol yn teimlo eu bod wedi cael adeladatth drwy y ddadl hon. Ar y diwedd, cafwyd llais y cyfarfod ar y mater, ac yr oedd mwyafrif o un dros beidio diddymu yr hen fesurau. Rhoddwyd pleidlais o ddiolcbgarwch y cyfarfod i'r ddau frawd gymerodd rban. GOH,
Advertising
I Ddyn a Benyw. Dywed James Swift, Attercliffe, Sheffield: Rhoddodd y dogn cyntaf esmwyt bad:mawr i mi. y mae un blycbiad o'r pelenau hyn wedi gwneyd mwy o les i mi na'r boll feddyginiaethau a gymerais." Dywed Mrs. King, Runwell road.Wickford: T mae dyledswydd yn fy ngorfodi i ddweyd wrth pawb sydd yn dyoddef fod eich pelenau wedi fy ngwella i, ar ol blynyddoedd o boen." Fe gaiff dioddefwyr oddiwrth Graf el, Lumbago, Poenau yn y Cefn, Dyfrglwyf, Anbwylder Bright yr Arenau, &c., Sciatica, Cymalwst, a'r Gout, iachad sicr yn Mhelenau Grafel Holdroyd. 1/lJ oddiwrth yr boll fferyllwyr, neu yn rhad trwy'r llythyrdy, 12 llythyrnod — HOLDROYD'S MEDICAL HALL, CLECKHEATON.
[No title]
Mewn cyfarfoj yn Lianwrtyd, nos Fer- cher, penderfynwyd sefydlu yno gangen o Gymdeithas y Rhyddfrydwyr leuainc, ac y mae y rhagr lygon ya obeitbio'.
Advertising
—^ nam ( I Cough There is hardly anyth ng more hacssi s :ad annoying and even more weakening than a persistent Cough. It should always be remembered that a Cough is only a siqn of warning of a dan;er lurking t ut ot sight vvnich calls for in; rnediate recourse to i e- liabie remedies to check ana relieve the sufferer y Sea=Weed 40 Lung=Life Tiis 0reat Remedy for Diseases cf »i?e Qhesl, and Lungs. "Sea-Weed Lung-Life W|F contains the Es- j$;Jr sence of Sea- Weed found on Norwegian rocks and Extracts of /I Herbs of re' markable effic- V acy 'ndigenous V to the Pacific Coast, and I have made a VIP, I W note that it has Jr proved a mar- /j0 y/A veilous Remedy Vft a multitude of /^=f JU|k5=4t serious cases." //wn I» For Coughs, Bronchitis, Chills. Take SEA-WEED LUNG=LIFE. For Colds, Jb oarseness, Asthma, Take SEA-WEED LUNG-LIFE. For Influenza, Catarrh, Take SEA=WEED jl-UNG-LIFE. For Sore Throat, Nasal Catarrh, Take SEA-WEED LUNG=LIFE. Declarations of the People. I AJV INVALID FROM BIRTH. | „ Si:—Your i "BEA-VVEED LUNG-LIFE" has done my little boy a great deal of good. He has been an invalid almost from birth. Re has suffered very muck from Inflammation of the Lungs, Bronchitis, and bad Cough. The LuNG- IJI-FE has given Mm great relief, and is much better. I myself have "lEa found it of great benefit, as there is, I believe, nothing like it for curing bad Cough. 57, George Street, Pont/pool. J. JENKINS. | COUGH FOR 15 YEARS. ,Sir'~ X. ,am '• ■' » l pleased to inform you that your SEA-WEED LUNG-LIFE has had a marvellous beneficial effect upon Mr. Richard Hopkins of this place; he is better now than he has been for years. Since he has taken the SEA-WEED LUNG- LIFE" he is free from Cough, which he has not been for the last 15 years. The Stores, Mat steg. T. DAVIES. I BRONCHITIS. I Si-Some time ago I was ■ « taken seriously ill with Bron- chitis, i spat up a quantity of blood and offensive matter, and had a most painful Cough, could get no sleep. I have been uader severai Doctors, and 1 tried many Remedies, but found no reii. f from them. Ycur "LUNG-LIFE" has done me a wonderful amouw oi good, the cough has left me, and I feel better tliuu I have done for a long time past. My husband and so who have both been suffering from severe Cold and Sore Throats, have also found great relief after taking only a few doses. I consider it a wonderful medicine. 5, Barrow Lane, Bristol. A. GEEGrOKY. I, A DECLARATION.—This is indeed a. Marvellous Remedy. Every dose does good. Suitable for Men, W omen, and Children, and for every season of the year. A WAKNING-.—Beware of Deception. Ask for SEA-NVEL, D LUNG-LIB E, and see that the llLme is full on. Take no substitute, but demand the rigi t sort, WITH MEN GATHERING SEA-WEED ON THE HOCKS PICTURED ON, without which none are genuine. Watch every attempt to deceive you. It is sold by every Chemist and Patent Medicine Dealer at 1/lJ and 2/9, or send 1/3 o'r 3/- in Stamps or P.O. to Chief Depot, JACOB HUGHES, M.P.S., L.D.S., Manufacturing Chemtti, PENAriTH CARblrT. Ask your Chemist or Patent Medicine Dealer tc order it for you when not in sbocK. EVERY DOSE WILL PROVE ITS VALUE >oo:Á-
Englyn i'm FfoD.
Englyn i'm FfoD. Anrhegwyd y bardd gan ei gyfaill taleniogt rhinweddol, ac awenyddol a lIon. Anrbeg yw'r ffon ges gao Henri—awen, Rho ddio'ch am daoi; Daw i f irdd 'r un oed a fu, Haner cefoedd o boni.
Mr. Edgar Jones, M.A., M.P.
Mr. Edgar Jones, M.A., M.P. Seren gwyl Aberpennpr-wna synu Prif Senedd ein daear; Adgof o'n hoes wna Bdgar, Gem hi i dawn o Gwm 'Rerdar. GWYRCSYDD.
Newyddion Cyffredinol.
Newyddion Cyffredinol. Cyfarfu hogyn o'r enw Alfred Thomas a niweidiau angeuol yn Nglofa Aberaman, Aberdar, dydd Mercher. Trigianai yn Incline row, Aberaman, Y mae saith mlynedd newydd basio er pan fu farw Dr J( seph Parry, y cyf^nsodd- wr cerddorol Cymreig enwog, gweithiau yr hwn sydd mor adnabyddus trwy Gymru. Y mae Cymdeithas laith a Llenyddiaeth Gymreig L'erpwl ar gynydd, &c mae yr ef rydwyr yn ymgydnabyddu a gweithiau 0 M Ldwards, Ceiriojy, a Dafydd sp Gwilym, ac y mae cymdeithasau cyfieSyb mewn amryw drefi a dinasoedd ereill yn L'oegr. Bu pentref Taibach, ger Aberafon, un gimser yn feddianol ar farchaad, muriau yr bon sydd eto yn aros. Y pryd hwcw yr oedd masnach y He yn dra bywiog, yo enwedigmewncopr. Y mae y gwaith copr befyd yn aros, ac yn troi allan gopr a phres i'r Llynges Brydeinig a cbwmniau iJong- awl. Yr wythnos ddiweddaf, cyrhaeddodd Mr Howel Cutbbertson, crwner adnabyddus Castellnedd, ei 75 miwydd oed, a cbafodd anrhes; werthfawr ar yr arrgy/cbiad, Y mae wedi bod yn grwner &m dros 46 o flynyddau, yr hon swydd a dialiwyd gan ei dad o'i flaen am 20 mlynedd, Yn ystod yr wy thncs ymwelodd Tywysog Henry o Prwssia k6rawd Ymherawdwr Germani) a'i briod a L'undain, a chawsant roesawiad twymgalon gan y Teu'u Brenin- ol. Cydnabyddir nad yw ef o ysbryd mor ryfelgar a'i frawd, serch ei fod yn dal swydd bwysig yn Llynges Germani. l Dydd Mercher, bu fam y Parch W H Gilling, Ficer Wihhaw, ger Huddersfleli, yn 78 mlwydd oed. Yr oedd yo dad i 17 0 blant.