Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
3 erthygl ar y dudalen hon
Y GOLOFN DDIRWESTOL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Y GOLOFN DDIRWESTOL. (GAN Y FARCII. D. S. DAYIES). Y MAE y Gymdeithasau Diiwestol cynull- eidfaol, neu enwadol, ya Mangor, yn cynal cyfarfodydd llwyddianas. Cynhaliodd An nibynwyr, Hirael, gyfaf »d cyhoeddus yn ddiweddar-uu o'r rhai mwyaf brwdfrydig a gafwyd er ys blynyddoedd yn ein tref. Yr oedd y Wesley ad ffyddlun, y Parch. Xahmael Evans, Tregarth, yn cynorthwyo yr Annibyn. wyr y tro hwn. Cynhaliodd Wesleyaid, Hir- ael, gyfarfod cyffelyb yn fuan ar ol hyny. Cynhaliodd pobl Ebeneztr eu cyfarfod biyn- yddol ddeohreu mis Mawrth. Mae pobi y Tabernacl yn cynaljcyfarfod dirwestol bob noa Sadwrn. Mae pobl y Twrgwyn yn ffyddloii a llafurus yr un ffordd. Maegalludirwestol ffyddlon yn Penuel. Colled i achos sobrwydd yn neillduol oedd ymadawiad y Parch. C. Davies i Everfcon, Liverpool. Gobeithiwn y mynant ddirwestwr nyddlox, diofn, yn oi- ynydd iddo. Y peth amlycaf yn mhlith Ymneillduwyr Bangor yw, fod pob eglwys yn teimlo ac yn cydnabod eu rhwymau i ofalu am y pwnc dirwestol, fel y tnae eisoes yn gofalu am yr Ysgol Sabbathol. Pan oedd Dr. Patton (Chicago) yn ciniawa gyda nifer o bregethwyr yn Llundain, dy- wedodd un o hooynt ar ol yfed ei wydraid o win, I- d'ydwy i ddim yn meddwl fod rhwym- all arnaf i ymwrthod a'm gwin, am fod rhai dynion trwy yfed gormod yn gwneud anifeil- iaid o honynt eu hunain." Atebodd y Doctor fod y gymhariaeth yn gwneuthur cam mawr a'r anifeiliaid; fe ellir rhwydo y pedwar carn- olion unwaith, ond braidd byth yr ailwaith. Cyfeiriodd at hanes gafr a arferai ganlyn ei feistr i'r dioty, a cbysgu dan y bwrdd tra fyddai ei feistr yn yfed. Un tror Uwyddwyd i feddwi y gafr ond nis gellid byth ei ddenu i mewn i'r ty hwnw ar ol hyny. "Ydyw, y mae yn gyfoethog, ond bydd yn gas ganddo farw." Dyna'r hyn a ddywedwyd am wr a aeth yn gyfoethog trwy werthu gwirod—yn sobr ei hun, ynirydferth anar- ferol ei ymddangoiiad, ac yn ei gyaylltiadau teuluol yn ddyn dedwydd. "Y mae yn gyf- oethog, ond bydd yn gas ganddo farw." Meddyliem am y galwyni aneiryf o'r hylif marwol a werthodd, a'r ffynhonau o wae chwerw a greasant, ac am y gwallt gwyn oedd eisoes ar ei ben, ac nis gallem lai na theimlo yn alarus ddyfnder ystyr y dywediad uchod. Os bydd ei feddwi yn glir pan fydd ei ysbryd yn tremio ar olygfeydd tragwyddoldeb o'i amgylch, e fydd yn gas ganddo farw. O! 'r fath lu o deithwyr o'r ddaear i dngwyddol- deb sydd wedi deall yatyr y geiriau hyn ac 0 'r fath wahaniaeth rhwng eu cyflwr hwy, a'r eiddo yr hwn a ddywedodd. "0 angau pa le mae dy golyn ? 0 uffern pa le mae dy fuddugoliaeth V—-O'r American Mes- senger. Cyhoeddwyd yr hanes canlynol yn y New Haven Courier. Yn Swyddfa Cyfreithiwr, mewu cwr pellenig o'r dalaeth, yr oedd tir wystl am un cant ar d'leg o ddolerau, o fewn ychydig ddyddiau i fod yn ddyledus. Rhyw ddiwruod aeth ygwr dyledog i ofyn i'r cyf- reithiwr ai ni ellid gohirio y taliad am ychydig amser. Yr oedd yn ddyn dios ganol oed ac yn anghymedrol iawn. Y mbiliodd yn daer ond y cwbL yn ofer. Wetii ei drechu gau deimladau, ymollyugodd i gidair, ac yno yr eisteddodd am ddwy awr, Wtth bob ymddang- osiad, yn gweled nac yn clywed dim oedd yn cymeryd lie o'i gWmpas, pan y safodd cerbyd wrth y drwol, ac, y diagynodd boneddiges o hono. Daeth i mewn i'r Swyddfa. Safodd ychydig eiliadau yn edrych ar yr hen wr gyda dyddordeb cytirous, a llefarbdd, cododd yr hen wr ei olygon i fynn. ,fSut ydych chwi, nhad l 0 Sarah yr wy'n iach, ond yn alarus iawn. Mae'n dda gan i'ch gweled chwi, ond y mae'n ddrwggan i am eich mam oedranus, a'ch chwaer eiddil. Nis gallaf d'tychwelyd atynt—'does gan i ddim i ddweyd wrthynt, ond eu bod heb gartref—nis gallant; ddal hyny-fe laddai bynyah mam. "Fy iihal," meddai'r ferch, "a allech chwi fyw yn sobr pe teiid y ddyled hon 1" "Gallwn, Oh, gallwn, ond 'does gan i ddim i'w thalu." Wel, arwyddwch yr ardystiad dirwestol, ynte, a dyna'ch arian." Dododd yr hen wr ei enw ar yr ymrwymiad dirwestol, ac aeth adref yn Hawaii iawn ei galon. Yr oedd y ferch wedi casgin yr un cant a'r ddeg hyny trwy weithiq j mewn melm gotww,
BALCHDER CENEDL-IIAETHOL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
BALCHDER CENEDL- AETHOL. NID oes yr un gwendid mor gyffredin a balchder. O'r orsedd i'r bwthyn mae pob un yn tybio ei fod mewn rhyw gyfeitiad neu gilydd yn rhagori ar ei gyd-ddynion, ac y mae yn edrych i lawr ar bawb ond ei hun gyda math o dosturi a dirmyg. Nid personau yn unig sydd yn cael eu blino a'r methiant hwn, ond trwy ddrychau balchder y mae y gwahanol genedloedd yn sylwi ar eu cydgenedloedd; ac y mae y dynion sydd yn gwneud i fyny genedl yn cytneryd yr eiddo pers' nol y rhagoriaethau a dybiant fod yn pertbyn i'w cenedl. Mae pob teyrna.i, pa faint hynag- o ddylanwad, eangder, neu gryfder fydd yn perthyn iddi, yn prisio ei hun a'r dybinetli o'i rhagor- iaetb, fel pe byddai gostyngeiddrwydd, yr hwn na oddef i ni briodoli i ni ein hunain fwy nag ydym mewn gwirionedd yn fedd- ianol arno, neu gytiawnder sydd yn gofyn ,Y rhoddi i bawb y clod dyledus i'w rhinwedd- au, yn perthyn i fyd arall. Gall brenin galluog orchfygu gweriniaeth fechan, ond nis gall byth ei dwyn yn ostyngedig. Fe all ei difeddianu o'i holl gyfoeth, ac o bob- peth arall, ond fe fydd ei thyb dda am dani ei hunan yn aros yr un. Mae balchder cenedloedd yn cyfodi oddiar ryw ragoriaethau dyehymygol neu wirioneddol. Dychymygu. eu bod yn meddu rhagoriaqth pan mewn gwirionedd nad ydynt sydd drahausder, a phrijio gor., mod ar eu teilyngdod gwirioneddol yw y cam cyntaf mewn balchder. Mae pob banesyddiaeth yn gofgulofn, Q hunandyb- iaeth bartiol. Mae y cenedloedd mwyaf gwaraidd, fel y rhai mwyaf barbaraidd, yn ymffrostio eu bod eu hunain naill ai mewn doniau, cyneddfau, neu fanteision. pa rai ni ni chaniatant fod eraill yn feddianol amynt, neu o leiaf ddim i'r un gradd uchel; ac y maent yn edrych ar eu harferiadau a'u sefydliadau eu hunain gydag ymfoddlon- rwydd neillduol. Er egluro hyn, rhoddaf yma ychydig enghreifftiau o'r gwagedd hwn, fel y mae yn dal perthynas a gwled- ydd neu genedloedd cyfain. Yn mysg y Groegiaid yr oedd estron a barbariad yn eiriau cyfystyr, er mai i eatronlaid yr oedd y Groegiaid bostfawr yn ddyledus am eu diwygiad oddiwrth eu barbareidd-dra a'u hanwybcdaeth cyntefig. Y Phoeniciaid, preswylwyr tlain o dir ar lan Mor y Canol- dir, ddysgasant iddynt wneuthur defnydd o lythyrenau, celfyddydau, a chyfreithiau, a derbyniasant allanolion eu crefydd oddi- wrtTi yr Aifftiaid, eto, haerant mai gwlad Groeg oedd mam y gwledydd. Y mae gan yr Italiaid yr eofndra i roddi eu hunain ar yr un safle a'r hen Rufeinwyr, gan anghofio fod y genedl fu yn darostyngu pobun dan ei llywodraeth yn awr yn ddar- ostyngedig i bob cenedl, a bod glaswellt yn tyfu ar ystrydoedd y dinasoedd, pa rai, ychydig amser yn ol, oeddynt enwog am eu oyfoeth, a'u hawdurdod,*a'u prydferth- wch. Y mae corff y genedl Seisonig hefyd we !i drachtio yn helaeth o'r ysbryd hwn, ac y maent yn ei ddangos yn helaeth yn eu beirniadaeth ar y Cymry-ar ein heistedd- fodau, ein pregetbau, a'n pregethwyr, a phobpeth yn ei gysylltiad a Chymru, fel pe byddem oes ar eu hol hwynt mewn gwareiddiad. Yr ydym ninau ar yr un pryd yn balchio nad ydym fel hwythau yn eu rhedegfeydd o bob math, eu chwareudai, a ehyffelyb bethau. Yr un ysbryd sydd yn y naill a'r Hall. Yroedd y Ffrancod yn meddwl eu bod yn gymhwys i sefydlu cyfreithiau i'r holl fyd, am fod Ewrop yn derbyn awgrymiadau oddiwrth eu gwnied- yddesau a'u cogyddesau. Nid oes un Ffranewrgonest a wada nad yw ei genedl ef yn cyfrif ei hun y fwyaf perffaith ar y ddaear. Paham y mae Newton, er ei holl ddarganfyddiadau, yn cael ei fychanu yn Ffrainc ? Os edrychwn yn ol i hanes athrylith ddynol, tra yr ydym yn gweled Itali yn enwog am ei chwareuyddion a'i phrydyddion a Lloegr am ei Shakespeare a'i Milton, y mae Ffraine yn hynod am y penillwyr salaf fu yn y byd erioed! Er hyny, daliant nad yw gweithiau y dysgtd g- ion a enwyd yn addas i'w cystadlu a gweith- iau disylwedd eu prif ddynion hwy. Mewn gwirionedd, y mae y byd yn debyg iawn i'r Yspaenwr hwnw a ddywedodd, "ei bod yn ffodus iawn na ddaifu i Satan, pin y temtiodd ein Gwaredwr yn yr anialweh, ddim dangos iddo Yspaen, neu y buasai yn anmhosibl i'r Iesu wrthsefyll y temtiad." Pe coleddai gwahanol genedloedd byd farn uwch am eu cj dgent dloedd, dirfyddai llawer o'r pethau annedwydd sydd yn ein blino yn bresenol, Dd:rwengam. D. EVANS.
CELT—Y CELTAU-CYMRY.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
SANSCRIT. CYMRAEG. Aber Aber Nata Tyn, estyn Ceinoh Cwyno Od Eto Omol Gofal Opher Pridd Peri Ffrwyth Cworoh Crio Cweira Caerau Cweren Corn, cyrn Shebet Pastwn Shue Coes Drwy droi y ilythyrenau Safo "Wefus Shathath, sheithi Gosod Y mae y rbifoedd yn sefyll yn mbell oddi- wrth eu gilydd yn y ddwy hen iaith, mor bell ag y gallant oddieithr ckweclt (ahees), a saith (shifo), yr hwn yn y rhif deuol a wna shifothaim, sef saith o weithiau. Ni a welwn bellach nad oes achos i ni gywilyddio o'n hen iaith, ac y mae yn hen iawn, mor hened a'r gwasgariad yn Babel. Bu iddi chwiorydd anrhydeddus, yn yr India, a thros dir y Groegiaid dysgedig, a therfynau v Rhufeiniaid galluog a rhyfel- gar. Y mae y Sanscrit enwog wedi marw, a'r Roeg hyawdl, fel yr oedd gan y beirdd, a'r hanesyddion, a'r areithyddion, a'r doethion gwedi dystewi, a'r Rhufeinig fawr wedi trengu;' ond y mae iaith y Cymry, un o ffurfiau y Geltaeg, yn aros hyd heddyw. A thrueni na buasai y rhai oeddent yn ei siarad, wedi gwneuth- ur mwy o honi a thrwyddi yn y canrif- oedd a aethant heibio, yn hytrach na chynenu ac ymladd a'u gilydd. Tio barhaw.