Y Celt

Jloisiatiau fan ip (DO I., TYBACO.—Y mae llawer 0 bethau niweidiol i'r cyfansoddiad yn caeleu bwyta liOU eu hyfed, en llosgi neu eu harogli: ond dichon mae colledion, gwastraff a niweidiau tybaco ydynt y rhai mwyaf trymion a chyffredinol. Dywediv fod 400,000^000 o breswylwyr y byd yn eymeryd opium, end gwyddir fod cymaint' arall, saf 800,000,000 yn defnyddio tybaco. Enillodd ei goncwest y I n fawr ar bron yr Loll fyd mewn tair canrif. Yr ydys yn cyfrif fod .I t/. v 2,625,000.000 o bvysau, neu 1,312,500 o dunelli, yn cael en defnyddio bob bhvyddyn. Y mae o leiaf 2,800,000 o ervrau or tir goreu, yn cael ei gadw dan y driniaeth oreii, i'r diben o godi tybaco. Ped amaethid yr erwau hyny at gael ymenyn a llaeih, cig affrwythau iachus, byddai yn enill anrhaethadwy i'r byd mewn llawer ffordd. Gynyrchoedd Unol Daleithflu America yn i860, 430,000,000 o bwysau o dybaco. Darfu i'r rliyfel cartrefol yno nychu ychydig ar y enwd y 0 tybaco fel pob cllwd arall. Rhyw 220,000,000 0 bwysau a aUforiwyd oddi- yno yn 1875. Nis gwyddem pa faint a ddefnyddiwyd yno gartref: ond gwnaeth America ei rhan o'r cnoi a'r llosgi mewn dull teilwng. Y mae. llawer o wledydd ereill yn codi tybaco Prussia tua 100,000,000 o bwysau; Awstria a Hungari tua'r un faint; Ffrainc tua banner hyny. Y mae Brazil yn gwerthu 30,000,000 o bwysau Japan, 40,000,000; New Granada 12,000,000; Ynysoedd Philippine. 22,000,000; Java, 33,000,000; Cuba, 12,000,000 heblaw yr byn a ddefnyddiant gartref. Customer blaenaf a goreu yr Unol Daleithau ydyw Gennani, yr hwn sydd yn prynu 56,000,000 bob bhvyddyn. Yr-ail oreu ydyw Lloegr yr hwn sydd yn prvnu 54,000,000, Y mae Itali a Ffi-aiuc a Spaen yn cael miliwnau lawer o bwysau o'r Unol Daleitbau, ac o fanau ereill, er eu bod yn codi llawer gartref. Y mae Trysoi'jysoedd GermanL Awstria, Ffainc, Itali, Spaen, a Lloegr yn cael rhan fawr iawn o'r cyllidati oddiwrth y dreth ar dybaco. Y mae y dretli bono, mor deg a nemawr drstb. ydys yn gasglu ond y mae yn bur anwastad ar y gwahanol 01 b wledydd. Y mae Trysorlys Prydain yn cael mwy 0 enill wrth drethu tybaco nag ydyw yr Unol Daleitbau yn gael wrth ei godi. Petb drnd iawa ydyw ei godi. Y mae yn gofyu tir da, a thriuiaeth. ofalns a drwg genym ddarllen ei fod yn û U oJ cael helaethach'a manylach triniaeth. yn rhai 0 Daleitbau America, ac yn emvodig yn Tennessee, nag erioed. Pa bryd, yn omv deddfan yN efoedd" y-dysga plant dynion i wneutbur defnvdd gwell o el- feriau anian ? • —^ DiRWEsr.—Tystia, yn enwog a'r prof- iadol Dr. t. 1( Bennett, M.G.S., 'Winterton, iddo ddechreu ar ei alwedig- U aeth ielmeddyg, erysdwy flynedd arbyln- theg ar hugain,ao nad'yfodd yr im dyferyn o'r diodydd meddwol, acna roddoddyr tm dyferyn i neb fol meddyginiaeth o liyny byd yn am*. Tystia mai ei farn a'i brofiad ydyw," nad oes eisleu diodydd felly er nerthu iechyd na dyogelu bywyd; nad ydynt ddim yn dda er cadw y eorff rhag llesgau, nag er ei nertliu 0 wendid; ac mai dyledswydd pob dyn- garwr ydyw ymgadw oddiwrthynt er ei les ei bun, ac erllesbadereill. Tystia iddo, bedair blynedd yn ol, gael ei alw- i ym- geleddu 500 o gleifion dan y Typhoid Fever, a,c na roddodd yrull dyferyu c alcohol i'r un ohonynt; ac ua bu farw er erchylled y clefyd, ORi pedwar o bob cant, pan yr oedd yr ystadegau cyffredin o'r marwolaethau, oddeutu ugain 0 bob cant. Sylwa yn mhellach nad ydyw byth yn rhoddi gvvirod i rai dan inflam- ations, am fod moddion ereill i'w hatal a'u gwella yn llawer mwy effeitliiol. Dywed ei fod, yn -ystod ei ofalon fel meddyg, wedi gweini i dros dair mil o famau ar adeggenedigaeth; ac nad oedd byth ynrhoddi alcohol iddynt; ac na chollodd gyraaint ag un yn ystoa yr holl aniser drwy waedlif. Hysbysa hefyd fod llawer yn ceisio gwella cornwydydd, penddnynod, a chasgliadau crawnllyd, drwy win a brandy: a bod llawerodd yn gwaethygu ac yn meirw dan y fath Z3 driniaeth ond nad oedd yr un erioed o'i glefion ef wedi marw o'r doluriau hyny. Sylwa fod llawer 6 glefydau wedi cael eu cychwyniad a'u porthiant gan y diodydd meddwol: na bxiasai dim son am y delirium, tremens oni buasai yr yfed alcohol, a'i fod ef wedi gallu gwella llawer o'r delirium hyny, ond nid drwy alcohol. Dengys mai oddiwrth yr yfed, y mae y rhan fwyaf, os nid y eyfan 0 anbwyldsrau yr afu yn dyfod; ac nas gwyr am un math 0 afiechyd ag y gallai alcohol fod 0 les er ei wella. Terfyna trwy ddyweyd fod maes ei lafur yn eang, ei fod yn gorfod teithio, ar gyfartaledd, tua deugain milldir y dydd, drwy bob math o dywydd; a'i fod weithiau yn ei gerbyd am un awr ar bymtheg; ac nad ydyw byth yn profi diod feddwol, am fod ganddo y profion cryfaf fod dwfr gbn yn llawer gwell ar les ei gorff a'i ysbryd. I" J -<> RHYDYCHAIN A CHAERGEAWNT.—Pan yn gadeirydd yn ddiweddar mewn cy- farfod eglwysig, sylwai Archesgob Can- terbury fod efrydwyr duwinyddol ieuainc gobeithiol iawn yn awr dan addysg yn rhai o brif Golegau Caergrawnt; acy buasau yn dda iawn ganddo allu hysbysil fod rhai mor obeithiol yn Mhrif Ysgol Rhydychain. Mae'n debyg fod Colegau Caergrawnt yn troi allan dduwinyddion mwy cyflawn, ac efengylwyr mwy defnyddiol na Cholegau Rhydychain. Byddai yn werth i Archesgobion ac Esgobion yr eglwyssefydledigystyried yr achosion o hyny. BASLS OF HOPE.—Y mae tros bedair mil 0 Bands oCHopeyn awr wedi cael eu sefydlu, ac y maentarwaith yn barhaus drwy y deyrnas; ac y [mae yn galondid mawr i edrych arnynt, a meddwl ahi danynt fel "gobaith-luoedd achos benclithfawr a gogoeddus Dirwest.