Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
2 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
2 erthygl ar y dudalen hon
LLYTHYR LLUNDAIN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLYTHYR LLUNDAIN. CANOL Y FFORDD. 12 mis, 30((in, 187,8. Ymddengys fod rbai o'r esgobion ddarfn Meidleisio gyda,'r llywodraetb dros ryfel coiocirdaidd Affgbanistan, yn crodu eu bod wedi gwneuthur gwasanetb dros Ddnw Prin yr oedd wn yn gallu credu fy Hygaid- pan yn darllen y llytbyr eaulynol o eiddo un o lionynt at olygydd yr Echo y dydd o'r blaen. Gyda llaw, dylwll giybwyll 0 y taw yr Echo ydyw yr unig ba-pyr dyddiol yn Lldndain sydd yn bollol iach yn y ffydd ar bWllC y rbyfel angbyfntwn Invn. Mae y Daily News yn dda iawn, ond mae yr Echo o'r dechreu wedi llwyr gondemnio y rliyfel yn ei boll gysylltiadau. Wele rydd-gyfieitbiad o lythyr y Gwir Barch. edig Dad yn Nuw Syrj—y mae fy ystyriaeth newydd gael ei galw at ryw sylwudaa yn eicli papyr am ddydd Sadwru diwoddaf ar yr esgobion ddarfu bloidleisio gyda'r mwyafrif yn y dadleuon diweddar. "Gan oichbob mmer yn deg tuag at y. rhrd ydych yu teiiulo ei bod yn ddyledswydd arnoeli eu oeryddu, a ■wneweli cliwi ganiatan i mi ddaligos dnvy eicli colofnau mor fyr ag sydd bosibl, y rhesymau a'm hanveiniodd fel un o'r esgobion, i gymeryd y Ihvybr a ystyriwclt chwi yn feius. "Ar ol gwrando yn ystyriol ar osodiadan y rhai fu liaw flaenaf ya yr lielyntion dyrys, yii;ddangoswn i mi fy hun yn dyfod yn eplur i'r c.isgliad fod y rliyfel yn itil angenrlieidiol, .-to nid yn un anghyfiawn, nac un o amcan- ion cuddiedig. Yr oedd dan iatey yn ymddangos i mi yn annntodadwy gysylltiedig—y ftHtth ein bod ni yu cael ein gwaliami oddiwrth gymydog D'.vyreiniol g;ui ffin anniogel, a'r ffiiith bellaeh fod y oymydog lwn wedi gwrthod caniatan i ni ddyfod i bcrtliynns ag ef, yr liyn a wnaeth ganiatau i Allu cynyddol a ddiehon ar nnrhyw adeg fod mewn ryfel a. ui, ac a all wneyd defllydd o anniogel well y ifln. "Ymostyngiad i'r fatli ortieddiad a ymddangasai i mi yn cyvnvys perygl denblyg-ar un oehr i'r ffiri liwn, anogaeth i Allu cynyddol, os nad ymosodol iLhlyÏod yn mlaen yn bariums: ac ar yr oelir arall i'r ffill, nychdoil i ddylanwad Seisnig yn ein lioll Ymerodraetli Indiaidd, o lierwydd i ni oddef yr hyn, a dywedyd y Ileiaf am diuio, nas gallai eenhedloedd Dwyreiniol lai nag cdrycli arno ond fel addefiad pendant o wendid. v Felly, fel Ssis, rhoddais fy mlileidlais dros ariiddiffyu yllwybrfabwysiadwyd.. Ond pioiilieisiais liefyd fel Gweinidog yr Efeugyl. 0 lierwydd, eolier, y mae nycbdod i ddylanwad Seisnig yn golyga nychdod i gynydd yr efengvl. Er mor anmlierifaith yrydym hyd yn liyn wedi gwneyd ein dyledswyddtuag at India, yr ydym yn awr yn sier yn declireii deftro i'w gofal- ou arnthrol, ac i allu Lloegr i wanhan yu awr yn India fyddai lluddias efengyleiddio y rlian hono o'r byd Dwyrein- iol efallai am ganrifoedd. Kid ydvvyf wedi gweled dim yn yindrecliion cetihafhti Rw-it i'w liarwain i y gellidyn fanteisiol mewn cvsylltiad a'r gwaitli bondigedig o ledaenu yr Efengyl osod i fyny ddylanwad y wlad hono ynlla dylanwad Lloegv. Y cyfryw, ynte,Syr,yn fyr iawn, ydywv rhcsymau a)n liarweiniodd i, fel Sais ac Esgob, i goli-estrii fy linhleidlais yn ffafr y Llywodraetb. Gorphwysaf, Syr, "Yr ciddoch yn ffydLllawn iawn, CJ. GLOUCESTER & BRISTOL. Palas, Gloucester, Rhag. 1(5." Dyna atbrawiaetb flasua i'r Jingoes, onide ? Felly yr ydym i efengyleiddio Afghanistan a'r Bibl a'r bidog, yr unfath feddyliem ag yr ydym i ethol peneddwyt yn y wlad hon drwy ddylanwad y Beibl a'r beer. Yn sicr, dyna farn yr Eglwys Lan Gatholig. Gan fod ein cymydog (yr Ameer o Afghanistan), yn dewis
Y GOLOFN DDIRWESTOL.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
nid yn nnig yn ei ganlyniadau pellaf ond yn uniongyrchol, ac yn ei ddylanwad atiunion- gyrchol. O'r flwyddyn 1870 hyd ddiwedd 1877, y swm awariwyd am wirodydd meddwolyn y Deyrn- as Gryftinol oedd £ 1,089,554,95411 Aph.tn gofiwn fod y colledioti ailuniongyreliol trealiauygenedl wrth wneydiawn am o ni- weidiau a ddeillia o'r yfed, oddcutu bod yn gy/artal a'r colledion uniortgyrebol, dengys ini fod y gost a'r golled trwy yfed dros y swm o £ 2)000,000,000 (dros ddwy fil o filiynau)j swm uwchlaw yr oil o'n masnach dramor yn yr un eyfnod. Dangosaf yr un petb eio mewn ftordd and!. Bvvriwch fod un o amaethwyr mawrion Lancashire, a gyfloga ddeuddeg o weision, yn dwyn 100 bwsieIo wenith i Man- chester i'w w.ei'tlia. am 6s y bwsiel. Pun wertha y cwbl dyehwel i'w gartref gyda £ 30 yn ei logell. neu fe ddichon y gwaria £ 30 yn Manchester am wahflnol bethau defnyddiol. Orid yh lie dwyn y 100 bwsiel i Manchester wriwch ei fod yn tafln 20 bwsiel ohono i'r Irwell. Beth wc-d'yn ? Wrth rcswm yn ile 100 bwsiel o wenith ni byddai ganddo ond 80 i'w werthu, ac yn lie f30 ni dderbyniai ond £ 24; derbyniai" pobl Manchester £ 6 yn lai a chymerai y ffarmwr ei hun werth £6 yh llai o bethau defnyddiol i'w gartref. Drwy y weithred hon o ciddo y ffarhiwr gWelir ar dnrawiad i fasnach Manchester gaei colled o .EG, ac y mae eysuroh sartref y i ffarrnwr yn llai i'r un mesnr. Y mae'r gwerfch £ (> o nwyddau yn arqp yn y siopan yn Manchester no y mae cu hangen yn nghartref y ffarmwr, ni allasai efe eu prynu oherwydd iddo dafln ymaith eu gwerthr o wenith i'r afun. Et(.), yn lie ei daflu ymaith, bwriwch ei fed yn ei dioi yn frag, ac yn ei ddarllaw yn gwnv i gael ei yfed yn mhlith ei lafurwyr. Beth wed'yn? Tybivvn fod y canlyniadau yr un fath ag sydd yn cymeryd lie drwy yrholl wlad. Y noswaith gyntaf aiff un neu ddau ohonynt adrefyn fcddw; tebygol y.bydd yno gweryl, a gorchwyl i'r heddgeidwad, ac felly y daw y dreth gyntaf Dranocth mae'n debyg, bydd un neu ychwaneg o'r gweitbwyr yn mellmdyfod at eu gwaith dyna golli diwrnod o dafur. Dyma yr ail dreth. Damwain, neu afiechyd, a chyflog raeddyg, Dyma dreth eto. Dichon y pery yn afradlon, nes i angau ei daro, gan ndael ei wraig a'i blant yn ngofal y plwyf. Dyma'r bedwaredd dreth. Ac yn mlaen fel byn y gallem gyfrif. Pan daflodd y ffarmwr yr yd i'r Irwell y gblled o'r yd oedd swm y niwaid. Ganddo ef.66 yn llai i wario, a phobl Manchester yn gwertbu llai o nwyddau o werth £ 0, nag a wnaethant: ond pan droes y dyn yr yd yn wirodmcddwol nid yn unig efe a goligfdd yr yd, ond fel y gwelsom, v mae llawer o golledion ychwanegol. Ac os gwertha. efe y owrw i rywun arall nid yw ond gosod y golled ar ysgwyddau ereill. Y mae y coll- edion hyn bob un yn tyiiu oddlwrtli north y bobl i brynu, ac mewn gwirionedd yn dybluy golled gyntaf. Os oedd colli yr yd yn unig mor niweidiol i fasnach, pamor niweidiol y rhaid i'r golled ddyblyg fod ? Dyry y gymbariaeth feclian hon ini ryw ddrychfeddwl o faint y niwaid a achosir i fasnach gan ein harferion diotawl. Yn lie 20 bwsiel cymerwch 80,000,000 ac edrycb- Wch faint y gost ar ol ei wneuthur yn wirod. Y flwyddyn ddiweddaf yr oedd yn •I £ [42,000,000. Dodwch at hyny gost cyn- naliacth y tlodion, troseddau, afiechyd, colli gwaith, dirywiad corfiorol, damweiniau, ungau anamserol, &c., ac at hyn oil dodwch holl lafur ofer y tafarnwyr, &c., a dodwch yr olÎ at eu gilydd o gostau uniongyrchol ac anuniongyrcbol y fasnach feddwol, a chyr- CIY haedda y swm o £ 280,000,000. Ac os tynwn allan o'r swm hwn £50,000,000 am gyllid, &c., y mae er hyny yn gadael collcd flyn- yddol y genedl yn £ 230,000,000. Dywedir ein bod bob amser yn yfwyr, ond nad oedd masnacb yn ddrwg bob amser; gan byny, nad yr yfed yw yr achos o'r cyfyngder masnachol hyn. Pe byddai der- byniadau dyn yn £ 500 yn y flwyddyn, a byw ar £ 300, ac felly yn gallu fforddio afradloni £ 200; ond pe disgynai ei dderbyn- iadau i £ 400 y flwyddyn, ac yntau yn parhau i vvastraffu JE200, elai i drafferth, a gwastraff'u y £ 200 fyddai yr achos. Y mae t, ein derbyniaclau ni fel cenedl yn llai na chynt, ac os parhawn ni i wasbraflu fel cynfc, y g wast raff' h wnsydd yn ein harvvain i gyfyngder a'r gwir yw ein bod yn fwy gwastraffus. Am y pum' mlynedd a der- fynent yn 1862, gwariasom am wirod £ 450,000,000, neu £ 90,000,000 y flwyddyn; ond am y pum' mlynedd a derfynent yn 1877 gwariasom £ 713,000,000 neu uwchlaw £ 142,000,000 bob blwyddyn; y cynydd hollol yn £ 263,000,000, neu yn nghylch 56 yn y cant yn ein diodydd meddwo], pan nad yw ein publogacth wcdi cynyddu ond 16 yn y cant. A chymharu ein traul gartrefol mewn nwyddau cotwm am yr un cyfuoJau, ca-vvii ini dreulio 833,000,000 pwys o gotwm yn ein masnach gartrcfol yn y pum' mlynedd a derfynent yn 1862 ond na threuliasom dros 769,000,000 o bwysijyn y pum' mlynedd a derfynent yn 1877. Diflyg o 64,000,000 o bwysi. A dyma. y gwirionedd: cynydd y boblogaeth, 16 yn y cant; cynydd yr yfed, 56 yn y cant; a'r fasnach gotwm, yn He cynyddu, yn lleihau 8 yn y cant. Gofynwyd eisoes' paham nad elai y nwyddau hyn o'r ystordai i dai ac ar gefnau y bob! ? Y mae yr atebiad ya y ffaith fod yr arian a ddylai fyned i gloer y siopwr yn myned i logoll y tafarnwr. Pan y mae ein treuliau diotawl yn myned yn nwch naboll werth ein masnach dramor, y maeyr achos o'r cyfyngder presenol yn ddigon eglur. Y rhy/eddod yw nad yw pethau yn waeth. Trwy y saith mlynedd diweddaf yr oedd holl ammodau addefedig masnach dda yn bodoli. Cawsorn fwyd rhad, arian rhad, a chyflogau da. Ni bu y gwenith ar gyfar- taledd dros 53s. 9c. y chwarter, na'r arian dros 3i y cant, ac ni bu y eyflogau erioed mor nebel; dylosai ein masnach gan hyny fod yn flodeuog; ond y mae mewn cyflwr isel digyffelyb yn nghof dyn. Pe defnydd- iasid y JE2,000,000,000 a gollodd y genedl er 1870 drWy y diodydd meddwol i brynu pethau cyfreithlawn masnach, nid allasai y cyfyngder presenol gymeryd He. Nid wyf am fynyd yn honi nad oes un achos arall i fasnach isel, oblegyd y mae. treuliau auferthol y Llywodraetb, yr an- sicrwydd gwastadol gJda golwg ar beddwch nen rhyfel, y colledion ar fenthycion tramor, anturiaethau gwylltionmewn rbai cylchoedd, ymddygiad annoeth undebau gweithiol, wedi dylanwadu yn d'rwg, mwy neu lai ond nid yw yr oil gyda'a gilydd t'w cymham a'r dinystr syrd. i fasnach oddiwrth anghymedr- oldeb pob dosbarth o'r boblogaeth a'r diffyg diwyctrwydd. Ebaid diwygio yn hyn betk, bynag, oblegyd os hauwn i'r gwynt rhaid 1 11 y medi y corwynt.