Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
AT DAFYDD FFOWC.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
AT DAFYDD FFOWC. 01, Station Road, Barmouth, Nr. Cutiau. GYFATLL ANWTL,— (Ys dywedai Tanymarian), diau mai gyda syndod yr edrychi pan ddealli mai o'r Bermo yr wyf yn apad dy lythyr;—dylaswn fod wedi gwneud yn gynt; ac er fy mod yma er's tridiau ac 8nos bellach, 'roeddwn yn methu'n lana chael fy meddwl ata'i gimin a sgwenu line yn nghanol rilirimawr y dy- eithriaid a'r byddigions sydd yma o wahaaol leoedd oddiyrna i Landderfel ae i Feddgelert, ac o arnryw gymoedd. ac o fan ardaloedd eraill; ond gan fod y mwyafrif o'r rhai sydd yn lletya yn yr un ty a mi wedi myn'd i ryw circus fawr sydd yn agos i'r station yma, 'rwy'n dysgwyl cael tipyn o seioiant i geisio sgwenu ychydig leiniau atat. Da genyf ddeall i ti joyo dy hun mor dda yn nghymanfa ganu y Bala,-mi feddyliwa i chwi gael cymanfa ardderchog (chwedl Sion William yma). Ond prin yr wyf yn credu fod yr hen gyfaill cerddgar a don- iol gan Derfel yn meddwl priodi tipyn ar ryw Female friend, ac yn bwriadu codi siop i werthu englynion beddargraff, a chaneuon cenedlaethol Patagonia. Wel ahai! beth nesaf, tybed? Da iawn genyf ddeall hefyd fod 'Llew' mor hapus, a'th fod tithau yn iach,—yn wir, wel di. digon drwg wyf fi, ar y cyfan,—mae yr hen gric yma yn fy mhoeni yn arw; ond 'rwy'n credu fy mod gwrs byd yn well nag oeddwn. Ni fuaswn yn meddwl am dd'od yma oni b'ai fod cymaint y ffordd acw yn son am y Bermo fellle iach a chyrchfa pobloedd; ac wedi i'r hogyn Twm acw, a Sion William yr Allt hir gethru arnaf, pen- derfynais fyned, a daeth S. Williams gyda mi, gan nad yw yntau yn teimlo yn haner da; ac yr ydym yn joyo ein hunain yn first class-rhaid i ti faddeu i mi am usio eymaint o eiriau y byddigions yma. Yr wyf yn llygru'm Cymraeg yn arw, wel di. Mae S. William yn waeth naminau, os yr un. Mi synet pe gwelet ti yr olwg d ioniol fydd arno ni ein dau yn myn'd am woe i'r Station, ac yno yn eisteld, gan gymeryd arnom ddarllea y Murcri neu'r Dely News; ond waetli i ti p'run, wyrpobl ddiarth ddim nad ydan ni y ddau ddyn goreu allan-dyna be'di'r biwti mewn lie diarth, y gellir dy gamgymeryd di am dy well; ac yn wir i ti, yr ydan ni yn Hawer amgenach na haner y rhai sydd yma, a llawer mwy o reswm i ni dd'od ym* na llawer o honynt. Oni b'ai fod fy loda' i a chefn Sion William mor ddrwg, fuasan ni ddim yn d'od ar y cyfyl yma; ond a dweyd yn ddystaw i ti, mae yma chwaneg nag un, oes amryw (fel 'rwy'n credu), o rywla wedi d'od i gael adferiad, a'r creaduriaid bach mor iached ag y dymuna yr un cook iddynt fod byth-rhyw las hogiau a geoethod wyddost, yn med iwl aai ddim ond dangos eu hunain, ac ya meddwl mai'r ffordd i fod yn fawr ydyw gwisgo rhyw rig-mi-rol gwirion, a byddaru clustiau pobl wrth ddweyd splendid a first class, ac edrych yn surllvd, gan ddweyd wrth hwn a'r llall am beidio eu hinsultio-rhyw bethau wedi fanclo bod yn sal, ac yn credu fo 1 ewyno tipyn yn beth respectable. G-welais lawer o rai tebyg tua ffynonydd Trefriw a Llandrindod er's tua phedair blynedd yn ol (pan fum yno wedi bod yn sal o glefyd yr ysgyfaint); ond 'rwy'n lied feddwl mai rhyw fath o glefyd y galon sydd ar lawer o'r rhai hyn; ac iLae'r cleifion yma yn barod i gymeryd y meddyg "er gwell ac er gwaeth," ond cofier y rhaid i bob un gael med iyg neillduol; ac er cysur i'r eyfryw rai, nis gallaf lai na dodi yma gyfieithiad un awdwr Seisonig penigamp o hen diiareb Gymreig, gan mai Saeson (mewn enw beth bynag), yw llawer o'r cleifion hyn-cofia di, Daiydd, mal. nid peth bychan oedd ei chael gan yr awdwr,—% dyma hi—"There is a crow for every crow." Yn wir, Dafydd, mae fy llythyr wedi myn'd yn feithach nag y meddyliais; a rhaid i mi derJyull bellach, gan eu bod yn d'od o'r circus, ae y mae Sion William yn dweyd y drefn yn erwin am fod cymaint wedi bod ynddi. Dywed nad yw peth fel hyn ddim flit, ø:i fod yn groes iawn i drefn y Gyffes Ffydd, ac mae'n bwgwth d'od a'r peth yn bwne seiat nos Fercher nesaf. Gwyddost mai un gwyllt iawn ydyw S. W.; ond mae o yn Hygad ei le hefo hyn. Rhaid i mi derfynu yn awr, Dafydd, gyda'm cofion cywiraf i a S. W. atat ti a'r teulu oil, a Wil Robat, Tynesa, a'r teulu. Cefais lythyr oddiwrth yr hogyn Twm oddieartra-pawb yn iach, ac mae'r ddau bladurwr yn d'od i'r Fotty o hya i'r Sul, meddai ef. Clywais fod y dyn losgo'dd ei ddwylo y Sul diweddaf wrth geisio tynu dysgled o gig o'r pobtu yn Rhiwbryfdir, pan mewn diod, yn gwella. Dysgwyliwa gael clywed un o students y Bala yma y Sul nesaf. Bwriadwn fyn'd adref tua dechreu yr wythnos nesa. Ydwyf, yn frysiog, dy gyfaill, Fotty fach. CADVAN MEIRION.
ETHOLIAD SIR BENFRO.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
ETHOLIAD SIR BENFRO. MR. GOL., AC ANWYL GYDFFORDDOMON,— Anfonais bwt o lith yr wythnos ddiweddaf o'r blaen i dref y DYDD, ond nid ymddangosodd ei fawrhydi yn ngoleuni y D- am y rheswm ei fod wedi ymdroi ar y ffordd, a cholli'r tren; felly, cyhoeddwyd y ddedfryd o 'anmhrydlon' uwch ei ben. Am hyny, frodyr, bydded i ni dderbyn aldysgl oddiwrth hyn. g i'Does dim euro byth ar fod mewn pryd. Ond da waeth, y peth oeddwn yn geisio ysgrifenu y pryd hwnw oedd hanes gwahan- ot gyfarfodydd a gynaliwyd mewn perthynas i'r etholiad uchod. Ond y mae dydd yr etholiad wedi pasio yrwan oddiar y 26ain cynfisol, a gwelsoch y result yn ddiau yn y DYDD diweddaf—Tori wedi cario eto!! Pan y darfu'm glywed, yr oeddwo bron a gwaeddi allan yn ngeiriau yr hen brophwyd gynt, 0 na b'ai fy rnhen yn ddyfroedd, am llygaid yn ffynonau o ddagrau, fel yr wylwn ddydd a nos dros gaethiwed fy hen sir! Ceidwadwr yn ei chynrych- ioli bellach er's 68 o flynyddau! Gwarthus! Ai nid oes yn y sir Ymneillduwyr? Os oes, lie mae y diffyg? Mae ynddi mor galled pobl ag sydd yn unrhyw sir arall (os nid callach, am wn i). Ond, wedi y cyfan, pobl gall ofnus <gdynt, yn cymeryd eu perswadio gan fleiddiaid yo llgwisgoedd defaid nad yw y Ballot yn secret. Yr oeddynt ddiwrnodau cyn dydd yr etholiad yn ceisio perswadio dyoion i fod gartref os na wnaent votio gyda'u landlords, oblegid os yn wahanol, y byddent yn sicr o gael gwybod, 'does dim dirgelweh yn y Ballot. Yna, ystyriwch chwi y canlyniad. Clywais yn ddiwedd- ar un Tori yn canvassio (dros Geidwadwr, wrth gwrs). Aeth i fewn i dy Rhyddfrydwr, gofynodd i'r dyn am votio gyda'i landlord. Mi wnaf fi votio yn ol fy egwyddor, meddai y dyn. 'Y mae eich meistr yn sier o gael gwybod,' dywedai y Tori drachefn, 'oblegid nid oes dirgelwch yn perthyn i'r Ballot.' Drws nes yn mlasn, yr oedd Tori yn byw, ond Wig oedd y landlord. Aeth i fewn yno, a gof- ynodd gan y dyn am votio yn ol ei egwyddor. 'Na, yn wir,' meddai y dyn, 'y mae fy meistr ya sicr o gael gwyboJ; felly, gwell i mi beidio.' 'Cael gwybod wir, 'does dim perygl byth iddo gael gwybod. Y mae y Ballot yn ddigon dirgel,' medd- ai y canvasser.' Dyna i chwi dystiolaeth Tori am y Ballot. Clywais yr hanes hwn fel gwireb, ond nid ar adeg yr etholiad diweddaf. Mae y Toriaid eu hunain yn gwybod o'r goreu fod y Ballot yo secret, ond eu bol ya chwenych bygwth. Mil o'r etholwyr yn aros gartref dydd Llun die weddaf, a'r rhan fwyaf o'r rhai hyn yn Ymneilldu- wyr a Rhyddfrydwyr, wedi cael eu dychrynu, druain, am fody Toriaid yn codi dwrn arnynt. Fel y dywed y DYDD am yr wythnos ddiweddaf, 'Ac y mae atnryw o lythyrau bygythiol yn meddiant y blaid Ryddfrydig.' Ffei honynt! Ond nid oes eisieu i ni ofni, meddai rhyw Neutral, ni wnaiff Mr. —— ddim llawer o gam a ni, oblegid 'dyw ef ddim yn groes i Ymueillduaeth. Efallai wir, uid yw drosti ehwaith. Y mae yn well geuyf eithaf Tori yn myned i mewn na Neutral, oblegid y mae yn rhaid cael dyn o egwyddor yn y Setiedd, onide ddaw bytli drefn ar ein byd. Tri pheth a garwn iddynt wawrio yn fuan. Y Toriaid yn rhoddi i fyuy fygwth, dynion yn votio yn 01 eu hegwyddorion, ae election gyffredinol drwy yr holl siroedd. Drwy drugaredd, ni fydd yr olaf yn hir cyn dyfod i ben. Gan hyny, bydded i ni gael arfogi ati. Yn hyn o beth, y mae y Toriaid yn rhagori arnom ni. Yn ol fy marn i, buasai cael cyfarfod undebol yn awr ac eilwaith drwy bJb sir, er egluro politics i'r rhai na wydJant lawer, [Jac efalhi ddim, am bethau felly, yn gaffaejiad mawr iawn er parotoi etholwyr i wybod pa fodd i tiotio, &c., yn lie gwylltio a gyru rhyw wythnos cyn dydd yr etholiad. Hefyd, ac yn olaf, chwedl y 'gethwyr, bydded hysbys i chwi grefftwyr, yn enwedig chwi felin- wyr, teilwriaid, gofiaid, a chryddion, y mae yn rhaid i chwi basio examination mewn politics, o dan arholiad y Parchedig Kilsby, cyn y cewch ymgy- meryd a'ch swydd. Da chwi, gwnewch eich goren dros ryddid ein gwlad. Rhag eich blino a meithder, gorphwysaf, gyda chofion cynes atoch oU, IAGO lEUAN.
\. LLANEGRYN.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
LLANEGRYN. MR. GOL,— A fydd rhai o ohebwyr galluog y DYDDgystal ag egluro i mi ac eraill yn meddiant pwyymat y Siartar a berthynai i'r Egryn Lodge? Yrwyf yu deall fod Temlyddiaeth yno, fel pob llan a'i rhag- flaenodd, wedi marw o'r un clefyd; a chaif fy mod braidd yn sicr nad oedd ond pur ychydig o wir Demlwyr yn perthyn iddi cyn ei thrancedigaeth, mae yn gyifiawnder a phob Temkfr yn mhob lie er Iles a Uwyddiant y gyfundrefn, wybod y manylioo yn nghylch yr hyu aj berthynai i Egryn Lodge cyn ei marwolaeth. Yr eiddoch, &c., • THEMIS.
AT EPHRAIM LLWYD, R. 0. ROBERTS,…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
chynllun. Mae gan John Jones reol iddo, a dyma hi, synwyr cyffredin a gonestrwydd. Os dilyna efe a'i gydohebwyr y rheol yna, yr wyf yn dra sicr nad ant yn mhell ar gyfeiliorn. Ac y mae John Jones yn barod i sefyll neu syrthio yn ngwyneb yr un reol. Cymer Ephraim. Llwyd lawer iawn yn gan- iataol gyda golwg ar anw/bodaeth John Jones. Peidied y truan a chymeryd ei dwyllo. Mae John Jones yn adnabod Walis Puw er pan oedd efe yn llencyn yn yr ysgol, a gwyr am ei holl symudiadau o hyny byd yn awr, ond cyfaddefa na wyr beth sydd a fyno hyny a'r ymdrafodaeth bresenol. Fel gohebydd i'r DYDD yn unig y mae a fynwyf ag ef yn awr, a barnwyf yn onest fod ei lythyr gwasaidd i ganmol ei gyfaill J R. yn drosedd ar synwyr cyffredin a gonestrwyd i, ac y gellir profi mai 'canu i'w nain' yr ydoedd. Yr oedd J. R. wedi bod yn nhy Walis Puw, a chafodd groesaw rhyfeddol yno. Arol myned adref, ysgrifenodd lythyr maith i godi a chanmol Walis; yn awr, peth digon naturiol oedd i Walis dalu y compliment yn ol i J. R., ond peth eithaf afresymol ynddo ydoedd defayddio newydd- jadur cyhoeddus i wneud hyny. Os adolygiad, gadawer i ni gael adolygiad teg a diduedd, mae hyny yn fuddiol, yn onestrwydd. ac yn unol a syn- wyr cyffredin. Ond y mae canmoiiaeth, a dim ond canmoliaeth, heb un amcaa at adolygu, yn dwyll a'r wlad, yn gam a'r hwn y proffesir ei adolygu, ac yn berffaith ddisynwyr. Mae John Jones yn adnabod Celynin er's o leiaf bymtheg mlynedd. Gwyr am ei holl weithiau Hen- yddol, a'i nofelau bob un, a byddai yn ddrwg iawn ganddo ddywedyd yr un gair i archolli ei deimlad, ond creda, er hyny, pe eymerai efe ragor o amser i ysgrifenu llai, y byddai yn llawer mwycymeradwy. Ac am 'Hanes Plwyf Cetynin,' credwyf mai hyny yw y peth gwaelaf a ysgrifenodd Celvnin yn ei oes. Cymerer ei lythyr diweddaf yn enghraifft. Yn hwnw, y mae yn enwogi a dyrchafu personau na wyddai neb tuallan i'w cyfeillion agosaf ddarfod iddynt fodoli erioed. Nid yw John Jones yn perthyn mewn un modd i blwyf Celynin, ac felly, nid oes un gobaith iddo gael ei 'anfarwoli' gan ys- grifell Celynin. Mae hyny yn golled ofaadwy iddo hefyd, gan y bydd pob un sydd yn byw, neu wedi bod yn dal rhyw gysylltiad a'r plwyf, wedi eu 'hanfarwoli' gan Celynin cyn bo hir. Cyfaddefa John Jones nad yw yn adnabod Eph- raim Llwyd yn ol y cnawd, ac nad oes arno yr un awydd am gael yr anrhydedd o'i adnabod ef. Byddai^, k yn ddrwg ganddo fod yn nghwmni un mor gossip- yddol ac awyddus i chwilio allan ffaeleddau pobl eraill; ond gwyr fwy o hanes Ephraim fel gohebydd newyddiadurol nag a fyddai yn fuddiol gan Ephraim ei glywed. Cymered yr awgrym. Mae John yn foddlon i Ephraim hefyd ddefnyddio brawddegau dichwaeth ae ymadroddion isel i'w ddifrio ef, am ei fod yn ddigon profiaiioi bellach i ddeall nad yw geiriau gwyntog byth yn niweidio Mae defnyddio ymadroddion isel yn bleser i Ephraim, ac nid yw yn cynyrchu un niwaid i John Jones. Dywed ef mai "teiliwr teneu" ydyw; ond gan nad ellir ymddibynu bob amser ar yr hyn a ddywed Ephraim, y mae John Jones yn amheu y rhan gyntaf o'i dystiolaeth, ond y mae yn credu y rh&n olaf, ac nid yw yn un syndod ei fod yn deneu, am ei fod yn byw trwy y blynyddoedd ar "grach y saint," ac ysbwrial gwendidau pobl eraill; ae "mi wnaf i Iw" nad a efe yn dew hyd nes y newidia ei diet. Mae John Jones yn adnabod un tebyg iawn i Ephraim, a fu yn eadw 'Dyddlyfr' flyn- yddau yn ol, ac yn arfer ysgrifenu ynddo bob math o chwedlau gwirionffol-peth gwir, peth anwiredd, fel ydygwyddai,c-hyd nes yraeth y 'Dyddlyfr' mor ffiaidd yn ngolwg y wlad, fel y gorfodwydei awdwr i'w gadw iado ei hun. Rhaid i John Jones ddy- wedyd eto ei tod yn synu fod yr un dyn sydd wedi cael dysgeidiaeth briodol yn ymhyfrydu mewn iselwaith o'r fath! BarQederaill fel y mynont, dyna yw barn John Jones. Gyda golwg ar R. 0. Roberts, Earlestown, y mae yn amlwg mai teimlad dros "un o ser dysgleiriaf Cymru" a barodd iddo ef ymyraeth. Mae John Jones yn hen wr, ac felly, yn gwybod cryn lawer am y seren ddysglaer hono, a chreda ei bod yn great humbug. Mae y seren ddysglaer hono wedi bod yn ymfflamychu ac yn ysgwyd ei chynffon drwy y blynyddoedd uwehbenpobtamwneuthur pethau y mae hi ei hun yn euog o'u cyflawni yn barhaus pan fyddo hyny yn rhyw fantais bersonol, megys ysgrifenu dan ffugenw, ysgrifenu llythyrau i ganmol eu gweithiau eu bunain, &c.; ac y mae John Jones, trwy gredu ac ymddibynu ar adolyg- iadau unochrog cyfeillion, wedi talu am bron holl waith y seren hono, o leiaf, ddwywaith drosodd, a chreda mai prin y mae hyny yn onestrwydd. Mae John Jones yn barod i bron, os bydd eisieu, fod y Beren ddysglaer hono ar droion yn ymostwng i gyf- lawni pethau mwy diraddiol na dim y cyhudda hi arall olu cyflawni. Cofion caredig at y "Generals, a gobeithio y parhant i ymladd yn unol a'r rheol a osodwyd iddynt gan John Jones, onide, rhaid iddo ef godi ei Non fawr uwch eu penau. ToHN JONES.