y 213309.|1878-03-01|Y Dydd - Papurau Newydd Cymru

[No title]

Newyddion

Dyfynnu

Rhannu

Yn wen fel eira ar ei chadair-fraich Eisteddai'r eneth anwyl, dlos, Corinne! T l\Iae'r llygaid hardd fu'n swyno llawer un Yn awr yn pylu yn yr angeu oer; Y gwyneb welid yn farddoniaeth fyw Sy'n gwywo'n araf, parod yw i'r bedd! Y rudd fu gynt yn sedd i'r rhosyn coch, Sydd wen fel alabaster, O! Corinne, Mae filam dy oes ar ddiffodd, gariad%u! Mae'th ysbryd fel yn trwsio'i aden aur Er hedfan tua'r nefoedd at ei Dduw! Erbyn hyn mae hi yn nghyngerdd yr angel- ioo, byth yn iachl By J y cy fnewidiadau a'r hiraeth yw ein byd oi; er ein dadwrdd byddwn yn gwybod beth yw byw mewn goror anfarwol yn o fuan! Fel y canai y bardd John Malcolm-, geill pob bod daearol furmur,- "And now I give the parting kiss, And wave the parting hand, My passing spirit on the wing To seek the distant land, Ye loved ones of my heart, with whom I may no longer dwell, And thou green earth, with all thy streatHS Woods, songs, and flowers, Farewell!" Tymfaestlog iawn yw bi yn para tuag anedd St. Sfcephati 0 hydj yn wlr, yr oedd awydd ar fy iighalon i dara^fr clust Benjamin Dafydd Israel a'r fifon goile'ii g'ref ctedd yn fy llaw un noson ar ol agorlsid y Senedd; ac oni buasai mai ei chael fel Christmas box; a wnaethum, nid can' milldir o Ddolgellau ddlvreddf 1877, ac ofn arnaf iddi hi dorr, fe'i cawriai hi nes buasai ei gern Iuddewaidd ef yn twymo! Dyna lie yr oedd y London mobs yn bloeddio Hwr bwre! Yn ol etiquette y Torïaid wrth ganfod Ben Dizz yn camu i balas Westmin ster, Gladstone yn d'od ar ei ol, ond dyna lie yr oedd y naclroecJd yn hisian ar ei fIlEr gwaethaf y Tories yggemllyd, Gladstone yw dyn y bobl. Pe buasai efe yn gatptGn at fwrdd yr agerlong seneddol, ni fuasai un diferyn o waed wedi ei golli ar diroedd Twrci! Efallai cyn hir y caiff y cowardiaid haner-pan hyny tua siroedd Caerfyrddin a Chaernarfon, a hwythau yn Anghydffurfwyr yn rhoddi eu votes, er fod y ballot ganddynt wrth law, i'r Toriaid; cant deimlo efallai, ac wylo dagrau calon cyn pen blwyddyn ar fflamau rhyfel yn Nghymru! Mae Disraeli, drwy anfon y British fleet i'r Dardanelles, Q edi tori y 'Treaty of Paris, 1856/ ac fel am dynu Rwssia allan i ryfel drwy ei dirmygu, neu am wneud iddi ddychrynu, ond y mae eithaf gwaed yn. rhedeg drwy galon y Czar, a gall cabinet Torïai id Lloegr gael eto ddigon o amser i edifarhau am eu annhrefnusrwydd a'u cyndynrwydd! Beth ddywedai Toriaid Cymru pe gwelent rengoedd Rwssia a Thwrci yn ymladd wrth ei hochr, yn marchio at eu palasdai, gan, eu gwneud yn wenfflam, a gwaed yo fentyll cochion am ysgwyddau moelydd Cymru, a'r Tywi yn dryfrith o laddedigion, y Thames fel gwaed, a Llundain ar dan! Mae yn dra thebyg yr arweinir y wlad hon gan Disraeli a'i gabinet i ganol trobwll cyn pen haner blwyddyn i ddyfod. Tywyll yw y dyfodol. Dyna effaith rhoddi pleidleisiau i'r Tories yo lie i'r Liberals yn yr etholiad diweddaf, pan oedd cydwybod wedi ei serio, a chrefydd yn ngwaelod poced ami i hen amaethwr Oymreig! Dydd Sul a dydd LIun, Chwef. 10 a'r 11 eg, 1878, agorwyd capelnewydd Siloh, Glandwr, ger Abertawe. Cymerwyd rhan yn y cyfar- fodydd gan y Parchn. W. Rees, D.D., (Hiraethog), T. Rees, D. D., Abertawe; J. Thomas, D.D., Liverpool; R. Thomas, Han- over, Mynwy; D. Saunders, (M.C.), ae. Abel J. Parry, (B.) Dechreuwyd yr achos yn Si'oh yn 1822. Gosodwyd careg sylfaen y capel hwn i lawr yn mis Gorph. 1876, gan VI. Thomas, Ysw., Lin; y mae yn awr wedi ei orphen, a'r gost yn £5,500, o hyn y mae dros X2000 wedi eu casglu ya barod, Nos Fawrth, bu Eterber, Caernarfon, yn darlithio yn nghapel y Parch. R. T. Howell ar 'Livingstone.' Y dydd canlynol, pregethodd yn Saesonaeg yn Glandwr i gynulleidfaoedd mawrion. Nos lau, cafwyd cyfarfod ar- dderchog o dan lywyddiaeth yr Anrhydeddus H. H. Vivian, Ysw., A.S. Cafwyd araeth gampus ganddo. Ceir fod yr achos yn flodeuog iawn yn Glandwr, o dan weinidog- aeth y Parch. R. Thomas (diweddar o Bethania, Ffestiniog), aed rhag ei flaen. Bydd Arthur yn o fuan yn ymweled a, Chernyw, Dyfneint, Bath, Taunton, &c. Cofion fyrdd at bawb o ddarllenwyr y DYDD drwy Gymru, Lloegr, a Thrawsfynydd, yr bwn le sydd erbyn hyn allan o'r byd hefo Llanrwsti Yr eiddocb, &c ARTHUR Y FORD GRON.

y 213309.

Newyddion

Dyfynnu

Rhannu

y 213309. DRWS Y TY.—Llawlyfr i ymgeiswyr am aelodaeth eglwysig yw y Ilyfryn byeban hwn. Nid yw ei bris ond ceiniog. Am ei werth, y mae uwchlaw a ellir osod allan yn rhwydd, yr awdwr yw y Pare1". Simon Evanp, Hebron, 6ir Benfro. Megys y dywed ef yn ei Ragdraith i'f argfaifiad cyntaf, ceir yn y liyfr hwn 'grynod'eb byr a bylaw o'r pethau a gredir yn ddiamheu yn ein plith.' Nid ydym yn rhyfeddu dim ei fod yn awr yn y trydydd argraffiad. Ni r J l ond ei weled, ac edrycb dros ychydig dudalenau yma a thraw, er deall pa mor ragorol ydyw felllyfr i benan teulaoedd i'w roddi yn nwylaw eu plant, a gweinidogion i rai a fo yn ymofyn am eu lie ya nhy Dduv. Cawn yma i ddecbren Holwyddoreg helaetb a da yn nghyle 'Golygiadau Ymgeiswyr,' ac yna penodan byrion ar deimladau a chymeriadau ymgeiswyr. Dilynir y rhai hyn A chynllun o'r 'Cyfamod eglwysig,' 'Rbeolaa eglwysig,' yn nghydag amryw bethau yn ycbwanegol. Byddai yn fnddiol fod nifer da o gopiau o'r llyfryn cryno a destlus hwn yn meddiant pob eglwys, fel y gallo y gweinidog nell y swyddogion estyn copi i bob ymgeisydd am aelodaeth eglwysig, gyda dymuniad taer ar iddo gael sylw ac astudiaeth faowl. Yn y modd hwn, credwn y llwyddid i oleuo deall, a dyfnhau argyhoeddiadau llaweroodd. Y mae i'w gael yn awr yn Swyddfa y Dysgedydd, Dolgellau. Ful y bu iddo dderbyniad belaeth yn v De, aed eto wrth y miloedd yn y Gogledd. 0 Marwnad er coffadwriaeth am y diweddar> Barch. J. Peter (loan Pedr), F.G.S., Bala, gan John Davies (Bardd Glas), Penybont, Llanuwchllyn, Er nad ydym yn adwaen y Bardd Glas yn bersonol, eto yr ydym yn gydnabyddus iawn & enw barddonol er's tro yn awr, a hyfryd fydd genym ddarllen ei gynyrcbion barddonol ef, ac eraill, bob amser. Heddyw, daeth Marwnad yn dwyn y teitl uchod i'm Haw, yr hon, fel y gwelir uchod, aydd gynyrch myfyrdod y Bardd Glas; achan od genym xadd o barch i goffadwriaeth yr bynaws a'r diymhongar loan Pedr, nis gallasem ddarllen y penawd heb deimlad o hiraeth dwys yn brathu'm bron. Wrth edrych ar yr olwg allanol i'r Farw- aad, ymddengys i ni yn dda, er y carasem ei gwel'd mewn diwyg gwell; a hyn allwn ei ddweyd liefyd am y gwaith argraffyddol. Ond, feallai na ddylid cwyno, gan ein bod yn credu fod yr argraffydd [wedi ei gwneutbur cystal ag y gallesid, mewn cyferbyniad i'w phris. Ond nid myn'd i sylwi ar y gwaith allano) y mae ein bwriad ar hyn o bryd; ac nid myn'd i geisio beirniadu y farddoniaeth ychwaith, gan fod hyny, mi dybiem, wedi ei wneud gan rai o oreuon ein gwlad, nid amgen nag Ap Vychan a Dr. Edwards, Bala, gan y credwn ei bod yn un o'r Marwnadau hyny a. dderbyniwyd i gystadleuaeth Cyfarfod LIen. yddol Dosbarth Penllyn, a gynaliwyd yn y Bala, ddydd Nadolig diweddaf; ac er na ddywedir yma beth ydoedd ei thynged yn y gystadleuaeth crybwylledig, diau ei bod wedi ei chyfiawn glorianu gan y ddau wron uchod, a bod y Bardd yn cydnabod hyny, er ein bod • wedi darllen, ie, hyd yn nod ar ddalenau glan y DYDD, lith gan ry w goegfardd anffaeledig (1), ag oedd yn ddigon haerllug, yn ceisio darostwng eu galluoedd beirniadol! Darllenasom Farwnad y Bardd yn ofalus fwy nag unwaitb, ac er y rhaid i ni ddweyd ein bod wedi darllen darnau mwy barddonol o'i eiddo nag a geir yn y Farwnad hon sydd dan ein sylw, eto ni phetruswn ddweyd ei bod yn dda; ac nid yn unig y rhydd glod i enw ei ham dwr; ond fe rydd hefyd bleser a hyfrydwch i'r darllenydd. Gwir fod ynddi rai penilJion y gallasai yn hawdd arddangos fwy o yni barddonol ynddynt, pe y llafuriasai ychydig yn fwy, ond eto, os felly, mae ynddi rai penillion y rbaid eu canmol. A rhafd i ni ddweyd hefyd y dylasai roddi gweli darluniad ynddi o'r anfarwol loan Pedr. Teimlwn mai aflwyddianus y bu y tro hwn wrth geieio rhoddi darian i'r byw o'r marw yn ei holl ragorlaelhan. Ond pwy fa heb ei fai? Ond er y cyfan, yr ydym yn galla ei dwyn i sylw, gydag yebwanega na d'iylai yr un bardd ieuanc, nac ychwaith yr un dyn ag pydd yn teimlo jn biraethua o herwydd colli loan Pedr, fc/B hebddi; a byderwn y digolledir y Bardd yn ei anturiaetb. Nid oes genym, wrth ddiwedda y sylw hwn, yn nghanol y twrw a own rhyfel ysgril- enyddol a thanydJol hefyd, ond dywedyd gyda'r Bardd Glas,— "Ffarwel bellach i ti, loan, CWfJg yn dawel yn dy fedd", Hyd yr awr cei ddyfod allan, A delw'r Iesu ar dy wedj; Corff ac enaid g&nt eu huno, Yna perffaith fydd y gan; Ni raid wed'yo byth ymado- Bydd yn waredigaeth lAn." Towyn Academy. IEUAN WNION.

Papurau Newydd Cymru

Y Dydd

3 erthygl ar y dudalen hon

[No title]

y 213309.

AMAETHYDDIAETH.