Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

5 erthygl ar y dudalen hon

DYDD MERCHER.

DYDI). IAU.—GORNEST KHWHG…

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

DYDI). IAU.—GORNEST KHWHG ARGLWYDD RANDOLPH CHURCHILL A MR. JOSEPH CHAMBERLAIN, Ychydig o ddyddordeb oedd yn ngweith- rediadau Ty y OySredm heddyw hyd nes y dychwelwyd at y Ddadl ar yr Araeth, pryd y gwuaeth Arglwydd Randolph Churchill ei ymosodiad dysgwyliedig ar M r. Chamberlain. Yr oedd y Ty pan ddechreuodd yn bur llawn, a dyddordeb mawr yn cael ei deimlo yu y mater. Dechreuodd Arglwydd Rm- dolph ei ymosodiad addawedig yn eiddilaidd iawn. Ceryddodd Mr. Chamberlain am ddweyd fod opiniwn yr ystrydoedd wedi ysgwyd penaduriaid ar eu gorseddau, ac hefyd am adgofio ei wrandawyr fod can' mil o ddynion yn Birmingham yn barod yn 1832 i gerdded i fyny i Luudain, ac am iddo beidio gwrthdysrio yn en herbyn pan floeddiodd y dyrfa y gwnaent hyny eto. Dadleuai Arg- lwydd Randolph mai ei araeth yn Hauley oedd wedi cynyrchu y terfysg yn Aston; a phan yn y Drefnewydd iddo ofyn, oi na ys- tyriai Ty'r Arglwyddi eu bopioiwo, beth a wnaent, pryd yr atebwyd ef gan y bobl, "Turn them out," ni ddarfu iddo ddweyd dim yn erbyn y llais. Gan hyny, rhaid oedd ei ystyried fel un wedi anos y bob! i derfysgu. Darfu iddo ef yn agored gyhuddo Mr. Cham- btrian o fod yn gyfranog yn nherfysg Aston, yr hwn gyhuddiad na wadwyd hyd y nos Lun flaenorol, a rhaid felly ei fod yn gywir. Wrth derfynu cyhaddodd y Birm- ingham Caucus, yr hwn yn syml oedd Mr. Chamberlain ei hun, o ffagio tocynau i'r cyf- arfod yu Aston, a chyflogi dynion i dori i mewn i'r cytartod ac i'r neuadd. Yr oedd araeth faith y nobl lord heb y mymryn lleiaf o dystiolaeth i gadarnhau y eybuddiadau Yr oedd yn eglur fod Mr Chamberlaia yn v barod gyda'i ateb, a dilynodd ei gyhuddwry oyfle cyataf, gyda ne; th dychryuljyd. Gwawdiai yr athrawiaeth newydd os na wna dyn wadu cyhuddiadau disail i'w erbyn ei tod i'w ystyried yn euog, ond addefai fod y fath ddatncaniaeth YI1 ateb yn dda i Arg lwydd Randolph,.yr hwn a wnai fw y o tfug- gyhuddiadaa ya erbya personau nag unrhyw Biaradwr cyhoeddus arali. Rhoddodd lr. Chamberlain dystioiaetL yn profi fod tocynau wedi eu >boldi allaa heb sylw o gwbl i bol- ides, ac yn dangos fod rhanwyr tocynau wedi eu gwrthod i fyaedi mewn gyda'r tocynau a feddent. Darllenodd dystiad ar lw o eiddo amryw roughs oeddynt wedi cael tal gan Doriaid adu ibyddua, « chan y swyddfa Dori- aidd yn Birmingham am ymosod ar y Rhydd- frydwyr yn Aston, a daliodd i fyny watwaraeth Åt dalydd Salisbury ac araeth ArglwyddRaodolph yn Edinburgh fel y traethiadau mwyaf drygionus, peryglua, a chymhelliadol i dorfysg a lefarwyd yn ystod yr holl drafodaetb. Grymus iawn ydoedd sylwadau Mr. Chamberlain pan y dywedai na feiddiai ei gyhuddwr dd'od a chyhuddiad- au a. wnaed gandao i'w erbyn y tu allau i'r Ty i mewn yn awr. Terfyuodd ei araeth faith a nerthol yn nghanol cymera Iwyaeth taranllyd, ac y mae yn sier fod ei safle fel dadleuydd seneddol wedi ei ddyrcba.fu yn ngolwg pawb wedi yr ymrafael hon.— Dilyn- wyd gan luaws eraill, megys Mri. James Lowther, Balfour, Newdegate, a Syr Charles Dilko. Siatadodd Syr Stafford Northcote, ond yn druenus o eiddi1, a chwalwyd pob peth wedi i Mr. Gladstone godi, yr hwn mewn modd anarferot a amddiffynodd ei gyd weini- dog, ac yua cymerodd yr ymraniad Ie, pryd y caed 0 blaid Ml. Chamberlain 214 0 blaid Arglwydd Randolph 178 Mwyafrif 36 Aeth mwyafrif y Gwyddelod gyda'r Tonaid, ac mae'n sicr fod diweddarwch yr ymraniad wedietfeithioaryrhif. Yr oedd yn un o'r gloch y borea pan gymerodd le, a gohiriwyd yr eisteddiad yn mheo chwarter awr ar ol hyny.

DYOD GwjsNFR.

DVDD LIJUUN,

DINAS LE'RPWL.