Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
4 erthygl ar y dudalen hon
RHOS A'R CYLCHOEDD.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
RHOS A'R CYLCHOEDD. Y Gymraes o Ganaan-Yr ydym wedi derbyn lluaws o lythyrau yn nghorff y flwyddyn ddi- weddaf yn holi pa le mae y foneddiges dalentog uchod yn trigianu, ac os mai yn y Rhos, beth yw ei chyfeiriad. Bydded hysbys i'r cyfeillion fydd yn meddwl am ei gwasanaeth mai yn y Rhos y triga hi ar hyn o bryd, ac y bydd llythyr wedi ei gyfeirio—Y Gymraes o Ganaan, Rhos, Rhiwabon, ya sicr o'i chyrhaedd yn ddyogel. Ymddiswyddiad Gweinidog.-Hysbys yw fod yr hen frawd ffyddlon a pharchus y Parch J. Roberts, Brymbo, wedi rhoddi eglwysi Brymbo a Brynteg i fyny ar ol pymtheg mlynedd o lafur diwyd a llwyddianlls. Teimlai fel Samuel ei fod wedi hen- eiddio a pheawynu, ac nad allai efe mwyacb sefyll o flaen arch Duw fel cynt. Diau mai teiinlad dyeithr iawn i hen weinidog didwyll a liafurus yw ymddiosg o'i gysylltiadau gweinidogaethol; ond mae yr Hwn a alwodd Aaron ae a'i cynaliodd yn nhrallodau y weinidogaeth yn rhoddi gras hefyd i ddiosg y gwisgoedd swyddogol. Da genyf weled fod yr eglwysi ar fedr ei anrhegu mewn modd teilwng ar ei ymadawiad. Caffed ein hen frawd brydnawnddydd tawel, byd nes delo yr awr iddo ddilyn ei anwyliaid i wlad y goleuni. Rechabiaid.-Tua blwyddyn sydd er y sefydlwyd y gymdeithas uchod yn y Rhos. Erbyn eleni rhifa yn agos i 150 o aelodau. Sulgwyn bu yn gorymdeithio, ac yr oedd yr olwg arni yn hardd dros ben. Yn yr hwyr cynaliwyd cylarfod cy- hoeddus yn yr Hall, dan lywyddiaeth Mr E. Bryon, Maelor View. Yn ystod y cyfarfod can- wyd amryw ddarnau pwrpasol a chwaethus, a rhoddwyd anerchiadau yn cyawys anogaethau i uno a'r gymdeithas gan Mri R. Jones a H. Jones, a'r Parch R. lvobeits. Llwyddiant i'r Rechab- iaid.
CAPEL Y GRAIG, RHYMNI.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
CAPEL Y GRAIG, RHYMNI. At Olygwyr y Tyst a'r Dydd. FONKDDIGION,—Cefais ddyddordeb mawr yn ddiweddir i sefyll o flaen Penuel, addoldy y Bedyddwyr yn llliymni, ger llaw yr hwn y bu y ddadl, y ceern os mynweh, ar Fedydd yn 1841, rhwng J. a T. Jones. Cofiwn yno yr hyfrydwch mawr gefais wrfl ddarilen hanes y ddadl ys^iifenwyd gan fyfyrwyr gallnog o Aberhonddu. Yc!iy<i;g- fisoedd ar ol hyny, bam yn ysgol J. Jones am chwe' wythnos (fyfsn, llawn digon i un o at need) cymedrol i ddysgu cymaint a wyd iai yr ysgolhaig mawr hwnw o'r ie thoedd clasurol. Tebyg na fydd gweii idogion crefyddol byth mor ynfyd ag y buont y pryd hyny yn liysu a chetuogi y fath arddan- gosfa gyboeddas. Y Sabboth canlynol a dreuliais yn ddedwydd iawn, ar dywydd ewbl auifol, gydag edwys fechan ond siriol y Graig, nwcblaw gorsaf y gledrffordd. Unwaith y bmswn yno cyn byny, pin oeddwn yn fyfyriwr yn Ngholeg Caerfyrdd'n Ar ol eymanfa bregethn (heb gasglu) myfyrwyr Caerfyrddin yn Mhencader. Rhagfyr 17, 1848, aethnm gyda y diweddar Brotf. W. Roberts ar ymweliad k thy ei dad yn Nowlais. Oddiyno, .<Ifdd Sadwrn, Kliagfyr 30ain, aethom i Sirhowi, lie y preiethasim yn areuhfa y rhesyme wr duwinyddol a'r athronydd crefyddol, Noah Stephen, boreu y Sabbotb, ac yn yr hwyr yn y Graig, lie yr oedd un arall 0 fyfyrwyr Aberhondda yn weioidog-John Price, yn awr J. Price Joi-es, America. Llawer gwaiih, wrth fyned heibio yn y tren arol hyny, yr edrychais i f,ny at y capel a'r fynwent gynyJdol gydaa adgofion me'IlS am fy nnisr ymweliad gyda'm cydyniaith galluog a dysge iig. O'r diwedd, daeth i'm rhan ailytnweled ti'r lie. Trenliais gryn amser yn y fynwent i edrych psvy a hanai yno, a pha beth a ddyweiid am danynt. Ni welais lai o sothach ar y meini cofEaol mewn un lie arall, na nemawr o fynwentydd yn cynwys mwy o gynyrchion tra bardd- onol. Gwn y bvdd eich miloedd Oarllenwyr yn mawr hoffi cael y cofnodiad canlynol ohonynt. Yr nn a'm cynhyrfodd fwyaf o'r oil, efa.lai, oedd y ddwy linell- "Cledd a min yw claddu mab; Cledd deufin claddu deufab," ar feddlech dau frawd 7 ac 8 mlwydd gla Idwyd yr nn diwrnod. Dyna wagder ar aelwyd Ein Margaret nid yw mwy- Yn mlodau'i d yddiau Ei henaid yrwyd drwy E ch ddorau angau; Er fod ei dysg a'i moes Fel ser yn harddu 'i hoes, » o fythol in got loes Aeth o'n gororau. o fedd nac ymfalehia, Ei wisg sydd ynot ti; Mi glywa'r Nof yn ateb, Mae Dafydd genyf fi.' 0 ineol oes gan angel hedd—Enoch A unwyd mewn mawredd lor i'r sant a roi aur seJd I'w gynal dan ogone'd. O'i forau, borau bwriwyd-i oerfeJd A' J yrfa orpben 'yd Teg loewddyn, ai ti gladdwyd ? Amen 'r ym ai yma 'rwyd Mae yr englyn nesaf ar fedd rraban y cerddflf adnabyddns Ciedan Williams. Bydd hwn yn croesawtt ei dad a ref i wlai y gan, ac yn allaog i roddi gwersi cerddorol iddo yn dal am ei fagu a'i d lysgu i gann aN ychydig yn awyrgylch oer a llaeth y lIawr- Eiddo'r bedd yw'r cerddor bach—y dn fedd, Fa 'rioed fan tawelach I'w lais yn fil fnelusacb, 0 ne' '1101 adseinion iach. Nid rhyfedd fod yr englyn mor be^t, pan gofiom pwy yw ei awdwr—Watcyn Wyn, Arosiad hyd awr Iesu-yw y bedd I'r bach—ca ddadebru; Un gwynach na hwn yn gwenn, Ni ftdda g.vrdd y nefoadd gu. Arei bol yr hir wylaf— o'i herwydd, Ow'r hiraeth a del mlaf Eto ni ddychwe' ataf Byth yn ei hol-Beth a wnif 0 hif e'nioes i nef wynu—'n dirfaeth At dorf fawr yr fesu Rliz lbeth-mor dlws y bn Ei rhinwedd yn serenu. Y gwyn ieuanc, facbgen hoewedd—drwsi^y^ l'r Fesu a phuredd Do, eirianvvyc! a rhinwe 'd— Auwylaf UD, wele 'i fe id.—loan Gwent. Joseph Morgan eun sy'n huno—o'i boon Yn y be Jd, tir ango'; Ond cyl'yd o gryd y *io, Ac a'i enaid ca 'i uno.
MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH Y PARCH M. B. JONES, MEIFOD, SWYDD DREFALDWYN. Brodor oedd Mr Jones o swydd Gaerfyrddin. Ganwyd ef mewn anedd-dy o'r enw Trehelyg. Enwau ei rieni oeddent Benjimin a Mary Jones. Dechreuodd Mr Jones bregethu pan yn 21ain oed yn Bethel, Parcyrhos, swydd Aberteifi, dan wein- idogaeth y Parch Thomas Jones, Temple Bar. Bu am dymbor yn ysgolfeistr, ond tua ch we' blynedd y n ol ymsryflwynodd yn bollol i'r weinidogaetb. Yn mis Hydref, chwe' blynedd. i Hydref nesaf, urddwyd ef yn Meifod, Main, a Phontrobert i gyf- lawn waith y weinidogaeth. Nid oedd yr adeg boor) ond gwan ei iechyd, a pharhaodd i wanychu o flwyddyn i flwyddyn nes y dTeth y diwedd. Bu yn hynod o ymroddgar yn ngbylcb ei weinidog- netli, yn enwedig yn yr ymdrech fawr o adeiladu capel yn Meifod. Yr oedd yr achos yn y lie uchod wedi bod yn cael ei gynal am 60 mlynedd mewn hen ystafell anghyfleus yn nghwr uchaf ben ad- eilad diaddurn o dri ucbder, yr hyn o angenrheid- rwydd fu yn anfantais i'r acbos, ac yn angbysur i'r addolwyr. Er i amryw weinidogion da fod yno o tlaen Mr Jones, ni chafodd neb ohonynt y gwrol- cleb i wneyd lie i Dduw Jacob breswylio ynddo. Ond cyn gynted ag y daeth y brawd ymadawedig hwn yno, ymaflodd yn y gorchwyl bwn o ddifrif, a dy/odd ef i ben, fel y mao yn Meifod beddyw gapel bardd bron wedi ei ddiddyledu yn gofadail o'r gweinidog ieuanc a gymerwyd ymaith yn mlodau ei ddyddiau. Nid oes neb a wyr yr ym- d ech a wnaeth i ddwyn hyn oddiamgylch, a byny yn ngwyneb llesgedd a gwendid dybryd ond y in 'o bellach wedi derbyn ei wobr, ac y mae ei goCfadwriaeth yn Meifod a'r cylchoedd yn fendig- edig. Nid oedd y diwedd ond peth oedd yn ca.el ei ddysgwyl yn ddyddiol er's 1twythnosau, a dydd I IU, Mai 21ain, am chwarter i un y prydnawn, yn ei anedd ei hun, ehedodd ei ysbryd mewn perffaith dawelwch at Dduw yr bwn a'i rhoes ef pan nad oedd ond 33 oed. Nos Lun, Mai 25aio, am 7, ymgasglodd tyrfa luosog i gapel Meifod i gynal gwasanaeth claddu. Yr oedd amryw o weinidogion, pregethwyr, a diaconiaid y Cyfundeb yn bresenol. Gweinidog- ion-Pat-chn C. Evans, Foel; T*. J. Rees, Carno; T. Hughes, Llansantffraid; W. E. Edwards, Sirdis; Dolvan Lewis, Penarth R. Powell, Dref- newydd a E. Griffiths (M.C). Meifod. Pregeth- wyr-Mri C. R. Jones, Llanfyllin; J. E. Thomas, Trallwm a W. Theodore, Llanfair. Diacon—Mr Hugh Davies, Llanfair. Cafwyd llythyrau oddi- wrth y personau cuilynol yn mynegi eu gofid oherwydd eu banalln i fod yn bresenol :-Parebn Jusiah Jones, Machynlleth E. Morris, Llan- rhaiadr; R. O. Evans, Sammah; J. S. Jones, Danidloes a J. T. Phillips, Oaersws. Wedi i Mr C. R. Jones roddi gair allan i ganu, galwodd ar Mr Evans, Foel, i ddechreu v cyfarfod drwy ddar- llen a gweddio. Yna cafwyd gair gan bob un o'r gweinidogion uchod, yn ngbyda'r hen frawd p'irchus Evan Thpmas, Meifod, a Mr H. Davies. Dygodd pawb dystiolaeth uchel i gywirdeb, yni, ac ymdrech Mr Jones. Wedi canu yr hen emyn adnabyddus- Bydd myrdd o ryfeddodau," &c., gorphenwyd drwy weddi gan Mr Griffiths, Meifod. Cafwyd cyfarfod gwerthfawr, yr bwn a bir gofir yn Meifod, yn nglyn a'r amgylchiad pruddaidd yma. Am wyth o'r gloch boreu dranoetb, ymgasg-Iwyd yn nghyd at y ty er mwyn gwneyd y gymwynas olaf a'l weddillion ef. Yr oedd yno amryw wreaths wedi eu hanfon gan aelodau Meifod, ac un oddi- wrth Mrs C. R. Jones, Llanfyllin, a Mrs Williams, gynt o'r Dinas. Wedi darllen rbanau o'r Gwir- ionedd gan y Parch T. J. Rees, i'r Parch R. Powell weddio, ac i'r Parch C. Evans roddi emyn allan i'w ganu, cychwynwyd y corfif i fyned i Lanbedr, swydd Aberteifi, claddfa y teulu. Parch- wyd ei weddillion drwy i luaws ganlyn ran fawr o'r ffordd i Drallwm, a chan amryw drwy gan- lyn i Dcallwni. Ond yma rhaid oedd ffarwelio, er inor anhawdd. Cyrbaeddwyd Llanbedr erbyn tua pedwar y prydnawn, lie yr oedd nifer o bertbynasau yr ym- adawedig a 11 u o hen gyfeillion a chymydogion iddo yn dysgwyl yn bryderus am dano. Cychwyn- wyd o'r orsaf yn orymdaith alarus tua'r gladdfa, sef mynwent capel Sxir. Wedi cyrhaedd y capel, decbreuwyd y gwasanaeth gan y Parch B. Phillips, Ty'nygwndwn, a phregetbodd y Parch T. Jones, y 11 Bethel, oddiwrth Esaiali Iv. 8, 9. Ar lan y bedd, gweinyddodd y Parch T. Thomas, Llaufairclyd- ogau. Rhoddwyd yr emynau allan a porphenwyd trwy weddi gan y Parch J. Thomas, gweinidog y lie. Yr oedd hefyd yu bresenol y Parchn B. Carol an Davies, Ty'nygwndwn, a D. R. Williams (M.C), Llanbedr, a Mr J. Evans, Llanybydder, ac ymadawodd pawb mewn dwys alar. Yr Arglwydd a fyddo yn dirion o'i weddw alar- us, yr hon sydd ferch i'r diweddar Barch John Williams, Castellnewydd Emlyn, ac o'i unig fach- gen bach. Duw y teulu gyflawno ei addewidion arbenig iddynt; bydded Farnwr i'r weddw hon, a. Thad i'r amddifad hwn. Rhodded gymhorth iddynt deimlo mai yr Arglwydd sydd yo teyrnasu, er fod cymylau a thywyllwch o'i amgylch Ef. Bellach rhaid gadael ein banwyl frawd, gan ddy- muno heddwch i'w Iweh, a chan obeithio cael ei gyfarfod eto yn y wlad tudraw i'r lien, i gydrwyn- hau y Duw y buom yn ceisio ei gyd-wasanaethu yn nghanol anhawsderau yr auialwch.
TALYBONT.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
TALYBONT. Y capel newydd.—Yn ystod y flwyddyn hon, y mae capel yr Annibynwyr yn y lie uchod wedi myned o dan gyfnewidiad trwyadl, fel y mae yn ymddangos yn newydd he llol, a bydd yn un o'r capeli harddaf yn y Dywysogaeth. Llawer o siarad sydd wedi bod am gapel newydd trwy y blynyddau, ac wedi ei gael maent yn penderfynu cael un teilwng. Yn ystod gweinidogaeth Mr Davies, C»dle, darfu iddynt gasglu tua haner digon at y draul, yr hyn oedd yn y bane yn barod. Efe fu yn parotoi ar gyfer adeiladu y deml fel Dafydd gynt, ond ei olynydd gafodd ddwyn y gwaith i deifyniad. Bydd yn barod i'w agor tua mis Awst. Tabor.—Cynaliwyd cyngerdd yn y lie hwn Mai 13eg. Cymerwyd rbaa ynddo gan gyfeillion o'r cylch, ac o Gwmerfyn ac Ystumtyen. Y cadeirydd oedd Mr Edward Evans, Shop, Talybont, boneddwr ieuanc haelionus sydd bob amser yn barod i wneyd ei hun yn ddefnyddiol gyda phob achos da. Rhoddodd Grugog yr anerchiad canlynol- Mi wn fod ar y mynydd—atdyr.iad Heno i'r holl froydd; Cerddfeib addas yma sydd I'w gweled gyda'u gilydd. A oes gwyeb, hawddwych gerddor—yn rhywle 0 athrylith can'or p Oes dieilydd, gelfydd gor ? Atebat fod yn Tabor. Tanio cwrdd wna tine cerddor-swyn ei la:s Sy' yn wietd ddieisor; Mae gogoniaut y cantor A'i fawr fawl o for i fOr. Cadeirydd newydd i ni-yw Erans Mac'n nfudd i'n gweini Ha dyma frawd mwy ei fri Na chanoedd allwch enwi. Wrth glywed yr anercbiad yma, taniodd awen y bardd o Tynant, a rhoddodd ddiolcbgarwch i'r rhai gymerodd ran yn y cyfarfod ar gan, ac ymada wodd pawb wedi cael dwy awr ddifyr.