Llais Y Wlad

MARWNAD I'R DIWEDDAR COLONES. HENRY CAPEL SANDYS.. Derbyniwyd pump o gyfansoddiadau ar y testyn hwn, sef yr eiddo "Homer," "Cymmydog mewn gwir alar," Ceris," Ifor Llewelyn," ac Alun Trefor." • Homer.—Yn Saesneg.—A very pretty short English poem, consisting of eight stanzas of eight lines. I do not know Whether, having been written in English, it is admissible into competition; but whether or not it is too short to have any chance in the present competition. The lines are respectfully inscribed to Miss Sandys* Cymmydog mewn gwir (tlai.-Y mae y eyfansoddiad hwnyn cynwys 290 o linell- au. Cyffredin ydyw b ran syniadau, y Ihai a adroddir drosodd a throsodd clra- chefn. Ei brif hynodedcl ydyw ei waith yn arferu y geiriau "Bu farw,"—e.g., Ond dyna yw'r galar, bu far70' henadur Bu farw'r bonetidwr a garern mor fawr." Ac yn nechreu y pennill nesaf,— Bu fans'r bOLeddwr oedd barchus ddieilydd." Cei-is.-Y mae Ceris", yn cynnwys oddeutu 212 o linellau, y rhai ydynt yn lied gyffredin, ac o'r un nodwedd a'r cyfan- SQddiad blaenorol. Ifor Llewelyn.—Pryddest odidog, yn cynnwys oddeutu 400 o linellau ar am- tywiol fesurau. Y mae'r arddull yn luituriol, y mydriaeth yn esmwyth ac yn gywrain, a'r syniadau yn goethion, a'r iaith yn chwaethus. Y mae'r awdwr yn dal at ei destyn, ac o'r Hillen gyntaf y Riae dyddordeb y darllenydd yn cynyddu o hyd nes iddo gyrhaeddyd y llinell olaf. Y mae yma linellau tlysion iawn, sef pen- cil cynghaneddol yn ol arddull Gwent a ■^torganwg, ac y mae yma hcfyd linellau ^edi eu cyfansoddi yn ol arddull pryddest- 01 y beirdd cyntefig, megys- "Daeth Sandys lion teg ei fron,a'i ddewrion i'vv ddiiyn." Ofer fyddai difynu o honi, canys byddai raid difynu yr oil o honi. Alun Trefor.—Pryddest odidog etto, yn cynnwys oddeutu 615 o linellau. Y mae hon yn bryddest rymus, ac yn deilwng o'r testyn. Y mae yr awdwr yn darlunio Sandys ieuangc yn ymvveled a'r llynges yn Portsmouth, yr hon oedd yll ddiweddar wedi dychwelyd o frwydr Trafalgar, a hyny mewn nerth a grymusder digyifelyb. Ni fyddai ond ofer difynu. Rhaid ei darllen drwyddi. Er fy mod yn groes i hyny, os bydd modd peidio, y mae cyfiawnder yn fy rhwymoiwneud hyny, sefcyhoeddi "Alun Trefor" ac Ifor .Llewelyn" yn gyd- fuddugol yn yr ymdrech galed hon ac' yr wyf yn gobeithio y bydd i Miss Sandys, neu y pwyllgor, roddi tlws a gwobr o'r un werth i bob un o'r ddau ac y bydd i'r ddwy bryddest gael eu cyhoeddi yn ebrwydd, canys heblaw bod yn fonument i goffadwriaeth Col. Sandys, byddant yn gynllun i'r genedl fel pryddestau coffadwr- iaethol, ac yn addurn ychwanegol i len- yddiaeth Gymreig. HUGH OWEN (Meilir). Awst 13eg, 1874.

Ar sail cymnieradwyaetii olygyddol cafodd ymgeisydd am urdd ei drwycided- ogi yn ngorsedd Bangor o dan y hugenw "Gwnfardd." Sicrhai i'r arliolwr ei fod yn saethwr pemgainp, ac yn alluog i adrodd yr ail bennod o Luc ar dafod ltf- erydd. Cyferfydd pwyllgor Eisteddfod Freiniol a Chenedlaetiiol Conwy heno (nos Wener), mewn trefn i wneuct y rhagbarottoadau angenrheidiol. Testyn y gadair fydd "Dyngarwch." Parhaodd Gibbs, yr hwn a euogfarn- wyd o lofruddio ei wraig Yn Llail-eurwg, i ddyweud ei. fod yn lan ocldiwrth y tros- edd pan oedd cortyn y ddienyddfa am ei wddi.

CAUTION.—In calling the attention of the Trade to a recent decision inthe ÚlJUSÜ of Lords, in the case ot V\ otliei spoon v. Currie," whereby our exclusive right to the use of the word Gieiiiield jn connection with Starch is mdisputabiy established, woulci also intimate thai ilns decision renders the sale of the starch made by the deitndioit illegal, and will subject the seller of it ',0 a Penalty of UV,VUIJ. VV e beg to intimate to those who m.y Lavo been induced to buy it, that to save them liom tula! lots we will allow 20 J. per nvt. for it, at the Glen" fiwd btarcli "Works, taisley, in exchange for the yenuir Aiixcle, at the cuuellt price. This wiiientaila loss upon ouiserves, as the packets will be broken up and sold lot ft ante hturch but it will at the same time be ihe meann 01 lcndenng the Article useless for lurther deception. Any liifoiniatloii that will lead to conviction will be le waided —li. Wotherkpooit and Co.

NEWYDDION CYMREIG. AMLWCH.— Defnyddiwyd rhan o ddydd Ma wrth, y 18fed o Awst, i roddi gwledd o de a bara brith i ddeiliaid Ysgol Sul y Wesleyaid yn y He uchod. Yr oedd oddeutu dau gant yn cydgyfranogi o'r danteithion blasus, a gallem feddwl yn gywir ddarfod i bob un, yn fawr a man, gael eu boddhau yn y wledd a gawsant. Gwasanaethwyd wrth y byrddau gan y boneddigesau canlynolMrs Pierce, Mrs Davies, Mrs. Lemin, Mrs Williams, Mrs Owen, Mrs Thomas, Mrs Jones, Miss Paynter, Miss'0won, Miss S. A. Williams, Miss M. C. Lewis, Miss M. J. Lemin, Miss Robinson, Miss Jones, a Miss Wil- liams.—Gwilym loan o'r Fron. CAERGYBI.- Wedi cael adwyth creulawn o anwyd nes bod yn garcharor yn nghrafangau cystudd am oddeutu deufis, adferwyd fi i'm cynefin iechyd, a diolch i ragluniaeth ddoeth y nef am hyny, ceisiaf ymaflyd yn fy ysgrifell eilchwyl er rhoddi darnodiad o grwyd riadau Ilygaid y corph a'r meddwl yn y gwahanol wrthddrychau hen a diweddar. 0 ben y mynydd, ar dywydd clir, y gwelwn fryniau Wicklow yn nghyda rhai Ynys Manawyn cv rtais ymddyrchafu eu copaau. Wrth edrych allan i Fôr y Werydd islaw, gwelwn ugeiniau o lestri yn myned ac yn dychwelyd o'u hamryw- iol deithiau, o'r agerlongau nerthawl sy'n dyrwygo y tonau brigwynion, hyd y cych- yn distadlai^a faidd anturio y don. Yn y fan hon rhuthra adgofion fil i'm meddwl am helyntion y morwr, y naill oes wedi y Hall. Nodwn un ychydig allan i'r fan hon y collodd y clodus Cadben John M'Gregor Skinner ei fywyd o'r llythyr- long freninol yr Escape, ira ar ei mordaith o'r Ynys Werdd i'r dref hon. Yr oedd y llestr fechan yn dychwelyd o'r tuallan i'r pen ar brydnawn gauafaidd a dryccinog, pryd y torodd moryn drosti yn annis- gwyliadwy, nes ysgubo y llywydd Skinner a'r ail lywydd William Morris i'r rhy- ferthwy trochionog. Cafwyd hyd i gorph y cadben ymhen llawer o ddyddiau ger Penrhosfeilw, yr hwn oedd wedi ei andwyo gan ymlusgiaid morawl, ond am Morris ni welwyd mo hono ef byth. Yr oedd y Cadben Skinner yn ddyn nodedig am ei haelioni i'r tlawd a'r belbulus, a chreodd y dygwyddiad dwys a nodwyd y fath alar a dagrau "ymblith tlodion y dref hon y pryd hwnw ag a fu ymysg meibion Israel ers llawer dydd, pan y collasant Moses neu Josuah. Dywedir fod gan Mr Skin- ner gigfran ddof yn ei feddiant, yr hon, meddir, a wyliai ddyfodiad ei rneistr adref. Ymwibiai o gwmpas y mynydd a'r Stacks am yllong, a'r munyd y.gwelai higweithiai ei ffordd tuag atti, a disgynai ar ysgwydd ei pherchenog o'r hwn Ie ni syflai nes ei ddychwelyd i'w dy. Hynod, os gwir yr ystori, onide ? Ceir colofn bigfain (obelisk) ger y dref er coffadwriaeth am Mr Skin- ner, am yr hon y ceir sylwadau mewn ys- grif ddyfodol. Yn ddeheuol i ni, sef o ben y mynydd y cawn ynys fechan ond hynodol, Ynys Lawd," yy hon a gam- enwir yn Ynys Flawd." Geilw y Saeson hi'n "South Stack," i'w gwahaniaethu oddiwrth y North Stack. Hynodion yr ynys ydynt ei goleudy, perthynol i'r Trinity Board, swyddfay gwefrebyr perthynol Mersey JJockv Board, ynghyda thai eu gweision. Adeiladwyd y goleudy y tua'r flwyddyn 1809, ar gwr uchaf yr yn- ys, 141 troedfedd yn uwch na'r gorllanw, a'r goleuni yn 61 yn uwch na hyny. Cawn y goleu disglaer hwn yn cylchdroi bob munyd, a gwelir ef o oddeutu ugain mill- dir ar dywydd clir. Cawn fod y goleu uchod yn ddarostyngedig i niwl, pryd y goleuir un-arall ar gwr gogleddol yr ynys -41 troedfedd yn uwch na'r gorllanw. Yn nesaf ei chloch enfawr, dwy dunnell a chwarter ei phwysau, a defnyddir hi er rhybuddio llongau ar dywydd niwliog, ond nid ydyw yngatteb y dyben hwnw.-I'rebor Man. LLANERCHYMEDD.—Y mae yn hyfrydwch genyf weled Llais y TVlad yn cael cym- mamt o dderbyniad yn y lie uchod. Y mae'n rhaid i ni fel Cymry gyfaddef am y lie hwn fod yma gewri wedi cedi acyn codi. Oddeutu mis yn ol, cefais y fraint o fwynhail fy hunan gyda gwahanol ddos- barthiadau y He. Yr oeddwn yno ar ddydd Gwener. Nis gallwn fyned i un- rhyw fan ar y pentrefna thynid fy sylw gan rbyw newyddiadur. Yr oeddwn yn teimlo fy hun mewn nefoedd ddaearol yno. Yr oddwn yn mynychu gwabanol dai, fel arier y cwacs yma a thraw. Bu rhai o'r prif ddarllenwyr yn y lie yn cym- meiyd Liais y TVlad yn ysgafn ond wedi hir edrych ar wahanol bapyrau, yr oedd- ynt yn ti-oi at y Llais, ac erblt! hyn y maent yn ei gyirif yn uchel iawn, ac yn synu el fod ef mor rhad, ac yn bioeddio ynmlaen yr e10, a finnaur unmodd, Bum yn swyddfa Mr L. Jones. Dyma y swvdd- fa lie mae mwyaf o gerddoriaeth o'r un yn y deyrnas, gan belled ac yr wyf yn deall. Y mae éanMr Jones gybceddiad bychan o faintioli, ond yn cynwys pethau mawr. Y mae wedi ei argraffu yn y ddau nodiant. Gall un sydd yn deall yr hen nodiant, a'r rlai sydd yn dealt y newydd I fwynhau eu hunain gyda'u gilydd. Ei 'of enw yw, "Acenion y Di wygiad." Y mae ynddo farddoniaeth a cherddoriaeth gyda'r goreu a welais er ym hoed, yn enwedio- "LIe gyda'r Angylion" o waith Mr Jones ei hun. Y mae y farddoniaeth hon yn profi fod Mr Jones yn ddyn o feddyliau cryi- ion. Bum yn nghwmni y ddau Feilir. Yr oedd y ddau mewn hwyl gyda golwg ar yr Eisteddfod sydd i fod yno. Y mae rhai eisieu rhoddi testyn i wneud Gra- madeg Cerddorol yn y ddwy nodiant. Yn wir testyn da fyddai. Yr ydwyf am dalu ymweliad yna etto yr wythnos nesaf, a gobeithio y bydd i mi gyfarfod a'r holl feirdd, cerddorion, a'r cryddion i gyd Rhaid i mi derfynu gan fod arnaf eisieu gwrando ar y ddau fand, a gwyliwch chwithau eich huiuaid,gyfei ilion.- I leevion. LLANDDOGET.—Am dri o'r gloch pryd- nawn ddydd Mercher, y igeg cyfisol, ymgasglodd ieuengctyd yr Ysgol Sul, yn nghydag aelodau cor yr Eglwys yn y lie hwn, i'r lawnt hyfryd sydd o flaen y persondy, i fwynhau te ac amrywiaeth mawr o ddanteithion, yn nghydag orig o adloniant diniwaid, difyrlawn, darparedig gan Mr a Mrs Jones, fel cydnabyddiaeJl o'u llafur a'u cysondeb yn yr ysgol a'r cor. Yr oedd yr hin yn dra ffafriol, fel ag yr oedd mwynhau yr olygfa o'r llarerch hwn, a'r nawn-gwaith hafaidd, yn wleeJd rasol ynddi ei hunan uchelgrib fynydd- oedd Eryri o'n blaenau yn cysgodi y ddol gynar o tanom yn nghyda thlysion bentrefi, a gwyn-glyd anneddau Arfon; tref Llanrwst i lawr yn y pant, a'r hen bont fawreddog, a Chastell Gwydir, &c. oil gyda'u gilydd yn ffurfio darlun'ltal"' aidd. .r Y dref, a'r wydr afon,-ac oestad Gastell eiu hynalion; A gwar fyuyddau ,Arfon, Welir o'n hardd loeran hon. ■ Yn mysg y rhai a wasanaethent y wledd, gwelsom y Parch. Thomas Jones a Mrs Jones, Llanddoget; y Parch. Jenkvn Jones a Mrs Jones, Cerrig-y-Druidion y Parch. D. Jones, ficer, Penmaenmaw- Mrs Henry, Rhyl Mr a Mrs Ashley, Plas-cae'r-groes, Llanrwst. Ymwahan- odd pawb oddeutu wyth o'r gloch yn iriol ddiolchgar. Hyfryd genyf ddweud fod golwg lewyrchus a chynyddfawr ar yr achos Eglwysig yn y lie hwn, trwy egnion dyfal y parchus Rector, a sel ac ymdrech Mr Griffith, Garthmyn, athraw trwydded. ig yr ysgol ddyddiol.- Y mae cantata Eos Llechyd ar Llyfi" Helyg newydd ddyfod allan o'r wasg yn Llanerchymedd, yn nodiant y Tonic Sol- ffa.

LLITH 0 LANWRTYD. Mae yr ymwelwyr yn y dref hon gwedi bob yn fwy lliosog nag arferol yn y tym- hor haf hwn, a daeth yn fath o ail haf ar- nom yr wythnos diweddaf, a thorf o ym- welwyr newydd gydag ef. Mae y llafumu yn eu cael dan do yn gyflym. Mae yma gyflawnder o bob peth yn y farchnad i gwrdd Úg anghenion ymwelwyr, ond ach- wynir, ac nid heb achos, fod prisoedd yr ymenyn ar cig yn cadw yn uchel, tu hwynt i brif drefydd Lloegr. Y mae yma hefyd arwerthfa llyfrau rhagorol a d'ioon o bapurau dyddiol a wythnosol, L elyd photographic studo Iel y gall y sawl fo yn dewis gael tynu ei lun yn rhad a clestIns. Bydd yn golled i'r lIe fod ein hysgolfeistr yn ymadael am Bangor. Y mae efe gwtdi bod yma er pan agorwyd yr ysgol, a gwedi enmil cymmeriad godidog. Rhwydd h vnt iddo yn ei f'aes newydd. ARDDANGOSFEYDD DYFFRYN IIIFON.—Mae eiddo Llanwrtyd, y Garth, Llanfairmuallt, a Rhaiadyr gwedi pasio yn awr, ac oil ohonynt gwedi gwneud vn Uwyddianus a thalu en nordd ond y (itirth. Darfu y pwyllgor yr arddangosfa yn y lie hwn (Llanwrtyd), gwedi deall helbui y Garth ddylod yn mlaen yn gymydogoliawni frrn- beiithyg 50p. o'i surplus hwynt i w cynnorthwyo i ddyfod allan o'r dyryswoh, ond ar yr adeg daeth yr Irvon Coal Com- pany yn mlaen yn eu haelioni arferol, a rhoisant archeb ar y bane am SWill yr bon ddyled. Mi glywais hefyd ddarfod i'r ysgrifenydd yno yn ganmoladwy iawn dychwelyd yn ol ei flwydd-dal yntau i'r unperwyl. Mae gweithredoedd da o'r fath yma yn haeddu canmoliaeth, ac ni ddylid eu cadw dan gawen neu mewn ffet- tar. Dywedir fod yr Irvon Coal Company yn un o'r anturiaethau masnachol m\\ af llwyddianus yn Neheudir Cymru. I ni- ddengys fod y cyfrif diweddaf a roddwyd i mewn yn dctwy lilidir o hyd. Dywedir fod cynnyg ar droed i uno Llanymddyfri, Llanwrtyd, a Llanfairmuallt, yn eu har- ddangosfeydd dyfodol, a bod pabell s-ml mudol i gael ei hadeiladu l'hyngddynt, yr hyn a arbedai draul mawr i bob lie. a golwg ar y Garth, mae ar droed i bazaar fawreddog yr haf nesaf" yn nawdd yr Irvon Coal Company, yr elw at acl os- ion cartrefol. Bydd i mi anfon llith i chwi yn achl-. s- urol o'r lie poblog hwn. Mae eich new- yddiadur yn gwertbu yn dda yma, a llith- oedd Dafydd Eppyiit yn cael eu darllen yn gyntaf dim. Anfonwch chwech rhityn o'r Llais i ofal Mathew, Llanwrtyd.

Ond pan elom i ymdrin ag arddull a chyfansoddiad celfyddydol y bryddest y mae yn dra diffygiol. Llac, gwasgarog, a rhyddieithol yw yr arddull. Gallasai yti, awdwr grynhoi ei holl faterion i gylch llawer iawn llai er mawr welliant i'w gyfansoddiad. Ceir ynddo lawer iawn o odlau cwbl wallus, a chorfanau anystwyth, yr hyn a fawr anurdda waith o deilyngdod mor uchel. loa)t.Y mae pryddest "loan" etto yn wir odidog, yn llawn o farddon- laeth fyw a thanllyd, a'i mydryddiaeth yn llithrig a melus. Cawn ynddi yr athronydd dwfn a'r duweinydd dysgedig yn cydgyfarfod, ond rhy ychydig o'r hanesydd. Nid oes modd traethu yn well ar ragoriaethau, effeithiau, a dylanwadau y Gair Dwyfol nag a wneir yma. Dyma hoff byngciau ymdriniaeth y bardd, ac erys yn ormodol arnynt, gan adael allan lawer o bethau ereill. Y mae'r copi o'r bryddest a anfonodd yr awdwr i'r gystadl- euaeth yn lied afler, ac y mae ynddo amryw wallau. "Edmund Pi-ys.Dyma bryddest o'r teilyngdod uchaf, grymus mewn iaith, a Hawn o farddoniaeth o'r fath oreu. Gafaela yr awdwr yn ei destyn gyda Haw feistrolgar, a dilyna ef yn drwyadl o'r dechreu i'r diwedd. Y mae arddull y bardd yn goeth, syml, eglur, a thlws, a'i holl linellau wedi eu mydru yn gelfydd, seingar, a llithrig, a'r cyfan wedi eu caboli yn y dull mwyaf perffeithiedig. Ni bu darllen y bryddest hon bedair gwaith drosodd ond pleser ini; ac ni welsom waith mwy gorphenol yn yr iaith. Tra yr ydym yn llongyfarch yr awdwr ar gyflawniad gwaith mor deilwng, yr ydym yn gresynu drosom ein hunain nad oes genyrri wobr i'w chyflwyno iddo. Y mae llai o frychau yn y bryddest hon nag yn yr un o'r lleill. Pascal. "-Anfonodd yr awdwr hwn ini awdl wir deilwng o'r arwyddenw a l ddewisodd. Cymmer olwg eang ar ei j; destyn, a sudda i mewn yn ddyfnach iddo, | gan ei ddilyn mewn dull mwy hysbyddol, nag un o'i gydymdrechwyr. Er fod yr awdl odidog hon yn cynwys mil a haner o linellau y mae mor llawn o amrywiaeth denol, ineddylddrychati tlysion, coethder ymadrodd boddhaol, a barddoniaeth aruchel, fel nad, yw ei dyddordeb byth yn pallu. Y mae yr holl gyfansoddiad wedi ei drefnu yn dda a'i addurno a gemwaith mwyaf destlus yr awen Gymreig. Prif 0 nodweddion Pascal y rhai a roddant iddo y flaenoriaeth ydyw ei arddull gryno yn gosod allan lawer mewn ychydig, cyfuniad z;1 \helaeth yn ei awdl ef o ragorion penaf ei fv<:tympe^sw^r' 'defnyddiad dedwydd o wpysgrifeiriau barddonol tarawiadol, ac fpm'der tryloew ei iaith. Ond nid yw fpj^<%l heb rai cynghaneddion gweiniaid, pet^Cymmysgedd, ac ychydig linellau ag y b'uasai yn dda eu chvyynu. Ond y mae y frychau hyn mor ddibwys wrth eu cyfer^nu a'r rhagorion fel nad ydym yn petfusfc rhoddi iddo y flaenoriaeth a deilynga, a'r anrhydedd o eistedd yn Nghadair Gwynedd yn Eisteddfod Frein- iol Bangor. Yn nawdd Duw a'r dangnef. DEWI WYN 0 ESSYLLT. ELIS WIN 0 WYRFAI.