Llais Y Wlad

TELERAU GWERTHIAD LLAIS! Y WLAD." Pris pob copi traigol yw Un Geiniog, neu- Geiniog a Dimai gyda'r post. Osbydd rhai o'n derbynwyr yn dewis ei ,gael yn rheolaidd drwy y llythyrdy, anfbnir ef ddynt bob nos lau am Is. 71e. y chwarter, 3s. 3c. yr banner blwyddyn os telir yn mlaen Ilaw. Telerau y gwerth- ad i ddosbarthwyr ydyntNAW CEINIOG Y DWSIN gyda'r Rheilffordd, neu DDEG CEINIOG y Dwsin drwy'r llythyrdy. f Pob arohebion, taliadau, &c., i'w eyfeirio at Mr K. W. Douglas.

AT EIN GOHEBWYR. JOHN HUGHES, ABER, a ddymuna gywiro adroddiad Fraucii" o gyfaxfod Ilenyddol Llanfairfeehan. Dy. wed na rauwyd y wobr ar y traethawd ar Pwys. igrwydd awydd tthraw, &C, ond j'r wohr gynf gael ei dyfairtifi i John Hughe*, Aber; a'r ail i John Ro- berts, Twr. WDDYK.—Ni ddylech esgeuluso apfon eieh enw priodol, &0., gyda phob gohebiaeth, oblegid p&r chwilio am y eyfryw wrth obabiaetbau blaenorol lawer o drafferth afreidiol i ui. Boed i chwi ofalu yn nghylch hyn yn y dyfodol, 08 gwelwch yn dda. O. W. J OSES.—Serch ea bod wedi eu eyhoeddi yn foddugol, nid yw eich englyniog agoa yu gywir. C-Arsi -Dim cyagod cynghanedd. UN OEBD TNO (CONWAI).—Boed i chwi gyfeirio pob gohebiaeth at y golygwyr ac nid at y percheuogion oblegid drwy hyuy daw i law yn fwy prydlon. Y mae eich gwasanaeth yn gymmeradwy. LLEW CADIT ANT.—Gwelwch eiu bod yn oyhoeddi llythyr arall ar yr un pwngc yn y rhifyu hwa, lie hyderwn y maddeuweh i ni am fwrw yr eidducia chwi o'r ueilldu, gan naa gailvrn hyfforddio 11awer o ofod i bWDgC mor ddibwye. UN o'u'ljx.-Tr ydych wedi esgeuluno y rhool auhy b- lyg o aafou eich enw priodol a'eh cyfl-iriad ac er nad yw .eich gohebiaeth ond adroddiad syml, inad oea genym uurhyw ainhouaeth o barth ei gywirdeb, etto mis gallwn hyfforddio iddo well oadwraeth na'r fasged. Na toed i chwi armghofio hyn yn y dyfodol. OOWBKJDIX Gwelweh fod ein Hamgueddfa wedi ei llenwi yr wythnos hon gan bar had ysgrif o'r rhifyn diweddaf. Ynaddeogys cynayrchioo Gtstyn Petia mor fuan ag yr hyfforddia gofod. Dr GBFNDK&-GweU gadael y pwngc lie y mae ar hyn e bryd. BABTHOLBMEUS.—Pwngoyr heddgeidwaid yo hytrach na newyddiadur yw yr un y gelwoh sylw atto., C.R.—A gyhudda Was Mr Punch o ddiliyg chwaeth yn nefnyddiad y gair bedydd" yn nplyn â chwywp dau berson i'r afon Gwyrfai. Nid yw y pwugc yn ddigon pwyaig i hawlio hanner eolofn yn ei draddodiad. EBSTBDDFOD LLAUDDEWI BREFI A BHTMBO.—Ymdrech- wn wneud lie i feirniadaetfiau y farddoniavth yo yr eieteddfodau uchod yn fuan. D. lAwm.-Diolchii chwi; ond gwelwch i ni ddefnyddio eiddo arall. b EtUs. -Ar hyn o bryd y mae ein gohebydd rheol- aidd yn ein ejflonwi â. phob newyudion o bwys oddi- yna, B. AP PRIS.—rjiis gallwn yn ein byw wneud defnydd e'eh ysgrifyr wythnos hon, ond talwn sylw dyladwy iddi mor fuan ag y gallwn. STEtF,BO'R.-Anmhosibl yw ijii ddefnyddio mwy nag un adroddiad o'r unrhyw ddigwyddiadau. Yr ydym ya rhwymedig i chwi am eich caredigrwydd, a diohon y hydd ya dda genym gael eicb gwaeanaeth yn y dy- fodpL Os felly, bydd i ni anfon i ohwi air yn gyfria- aohol TWM 0'8 NANT.—Nid rhyfedd genym i chwi beidio anfen eich enw priodol gyda'r yagrif. I'r fasged. HBNBY QWTWHDD HUGHE&-Y mae eieh eDglyn taraw. iadol yn gytmneradwy, ac ymiidaagys yn ei dro. CTFLAFAREDDIA* TS Í.LE RHYFEL.—Gorfydda prinder gof6d j ni ohirio parhid ysgrifaa Corfaaydd ar y pwijjic hwn byd eiu uesaf. CROMWISLL-, Yr ydyca yn proffesu peidio ffafrio enwad- aeth nac Eglwysyddiaeth, ac felly gwelwch mai rhas- ymol i ui wrthod eyhoeddi eich yagrif. Ceidwadaetb, gau nad o ba gredo crefyddol, yw unig a phrif ertbygl eiu ffydd oi. Cydoabyddwn fod yn eich ysgrif lawer o allu, » chan y oyddai yn dderbyniol mewn cyhoedd- iad Kgiwysig, yr ydym yn ei chadw, modd y galloch ei cbael yo ol os dewhach. Bydd yn hyfryd genym glywed oddiwrtbyeh ar byngciau gwleidyddol. DISONADD.Prinder gofod a orfododd i ni ohirio ym ddangoaiad eich .ysgrif hyd ein neaaf. OAXB o'B. TWB. ^-Gwell gadael y pwngo yn y fan y mae ar byu o bryd. HTWEL.—T)iaa y buasatt eich ysgrif yn ymddangos yr wythnos hon pe yn rhydd o aflerweh y gillaeech chwi yo hawdd ei ysgoi. Gadewch i ni glywed oddiwrth- yeh yn fynych, ond cofiweh mutrafferth olygyddol yr garottoi ysgrifiu j'r cyssodwyr. MATHEW.-Credwn i iii gyhoeddi.adrocldiad am yr un peth yr wythnos- ddiweddaf ond pa un bynag, y mae yn rhy ben yr wythnos hon. MEWN LLAW.—Y mae ar ein bwrdd nifer mawr o ohebwethau, yo myggpa rai y mae eiddo:—MarquisoD, Wilberforce. Perfedur, LKrydiarth Mon, R. Mon Williams, Hugh Jones, Ceuedlddyn, Qwyllt Walia, Ab Cie'geifr, Rhyddlaoydd, Asortup, Llewelyn Jones, Ap Gwyrfai, Iorwynt, Tanymariau, Cyffdy, Treth- dal*r, a Huawt; ereill. Gwelwn fod amryw o honynt yn gymmeradwy, a chaifl y gweddill sylw dyladwy.

• DYDD GWEN^ER, IONAWR 7, 1876. YR HElq FLWYDDYN. Erbyn hyn, yr ydym'wedi grrrandaw ar y clychau eglwysig yn enulio trangc yr hentlwyddyn, ac yn llongyfarek dyfodiad y newydd. Yr ydym wedi gweled claddu y naiil a geni y Hall, ao yn bodoli, ryw- fodd, rhwng pradd-der a llonder-prudd- clor wrth adfyfyrio ar y gorphenol, a llon- aer wrtil-doreiii ein llewys moesol i ym- ltdd brwydrau bywyd jn y presennoi. Rywfodd, y mae y lleddf a'r lion" yn ym- dodeli i'w gilydd gyda chysseinedd bodd- haus ar dannau telyn ein teimladau yn y cyfnod hwn, a thrn, v i-titte y llygad yn eneinio bedd yr hen llwyddyn, y mae y genau Vl1 gwenu croesawiad i'r newydd. 10 Y mae yr hen flwyddyn yn y bedd, a lJ*wer.cyfaiU myaawegol gyda hi -yn lyv? ewn er)41.,liwyiaeth yn finig y 'J. a & i wedi ei hamddifadu o lawer addurn mewn trefn i iiiogi y iiefoedd-ac etto mae y byd yn hói, yn gymdeithasol felyn na- turiol, mor rheolaidd ag erioed. Ceir angeu wedi eyrchu Uawer o unfarwolion, wedi myned o honyiit drwy eu rhan ar chwarenfwrdd amser ond etto, y mae y chwareufa fynedol yn un. Tybiai llawer ardal nas gallasai cymdeithas fodoli heb ei horacl; ond wedi myned o'r cyfryw i ffordd yr holl ddaear, ceir y bwlch wedi ei lenwi can ysgutor ei fantell, tra y mae y cymmun-roddwr wedi ymgolli yn m6r tragwyddoldeb, mor ddisylw a gwlithyn y boreu. Fel y mae gwawrddydd tragwydd- j oldeb yn sugno ymaith wlith disglaer athrylith, y mae noa galar yn dilyn, gan fwydo deilen amser. Dyna hanes syml y byd yn y-gorphenol, ypreaennal, a'r dy- fodol. Fodd bynag, y mae terfyn blwyddyn, fel un orsafau pwysicaf cerbyd amser, yn hyfforddio i ni fath o seibiant er taflu trem yn ol ar y daith flynyddol, a chyflawni hyny yn fryiiog yw amcan ein herthygl hon. Ychydig o gyffroadau sydd wedi aflon- yddu ar keddweh y cenedloedd yn ystod y flwyddyn sydd newydd derfynu; a phe na buasai am ymrafaelion cartrefol Ys- paen, ac ychydig frwydrau dibwys mewn rhanau mwy disylw o'r ddaear, gallesid eoleddu gobaith am sylweddoliad ebrwydd y brophwydoliaeth o barth troad arfau rhyfel yn' gelft amsethyddol. Owir yw ddarfod i ambell gwmmwl bygythiol ym- rithio yn awr ac eilwaith yn yr wybren gydgenedlaethol, ond drwy ddoethineb gwleiJyddol llwyddwyd i wasgar y cyfan cyn esgor o honynt ar eohryslonrwydd rhyfel. Yn gynnar yn y flwyddyn, eaw- som Germani yn llygad.u yn fygythiol ar 8ymmudiadau milwrol Ffraingc, a throt ennyd gwylid y drafodseth gyda phryder; ond yn ffodus, eyn terfyna Mai, yr oedd y ddwy ymherodrae.th wadi dyfod i gyd- ddealltwriaet^, er mawr ollyngdod i gar- edigion heddweh. Yn ddiweddarach, eyfododd anghyttundeb rhwng Prydain a China o barth yr iawn a hawlid am lof- rnddiad cynnrychiolydd ei Mawrhydi yn y-wlad bono. Dros beth amser, ym- ddangosai awdurdodau llywodraethol China mor ystyfnif, ac ymarheus i gyfarfod a'n telerau, fol- yr ofnid y gorfyddai cyfiawnder i ni tidiweinioy cledd; ond wrth ganfod y penderfyniad gyda phaun y glynem wrth ain hawliau rhesymol, dygwyd hwynt yn amserol i bwyll, fel erbyn nyn y mae y gyflafan arswydus a fygythid wedi ei hysgoi heb amhariad ein hurddas cenedlaethol. Fel hyn y mae Mr Disraeli a'i gydweinidogion, wedi llwyddo, drwy ddoethineb, i hwylio llestr y Llywodraeth Brydeinig hyd derfyn y flwyddyn heb ddyfod i unrhyw wrth- darawiad difrifol a galluoedd tramor. Wrth droi ein golygon at amgylohiadau-i cartrefol, cawn bobpoth yn gwisgo agwedd led ddymanol. Yr unig bwngc y gofid- iwn o'i herwydd ydyw y mynych ymrafael- idh rhwng oyfalaf a llafur a gymmerasant le yn ystod y rhan flaenaf 6'r flwyddyn, oddiwjth effeithiau pa rai y mae masnach y deyrnas etto heb gwbl ymadferyd. An- fynych y cafwyd blwyddyn yn cael ei dynodi a chynnifer o feth-daliadau enfawr, yi hyn a brawf fod rhywbeth yn ddiffygiol etto yn eia cyfundrefn fasnachol; ond nid yw yr anffodion hyn wedi ymyraeth nemawr a'n eyllid gwladol, tra y mae Twrci a pliarthau ereill ar drothwy meth- daiiad cenedlaethol. Gyda golwg ar lafur seneddol y flwyddyn, y mae wedi bod yn llawer mwy sylweddol na thrystfawr. Nid yw ein clustiau wedi eael eu merwino a thrwst dymchweliad sefydliadau henafol daionus ond yr ydym wedi cael cyfres o fesurau cymdeithasol ag y mae eu ben- ditbion yn dechreti cael eu sylweddoli I eisoes gan bob gradd o gymdeithas Bryd- einig. Wrth ystyried hyn, nid annatur- i iol yw cael poblogrwydd y Ceidwadwyr ar gynnydd, a'r Llywodraeth yn gryfach ar I derfyn y flwyddyn nag ydoedd hydyn nod ar ei dechreu. Yn ystod y tymhor o aegurdod deddfwrol presennoi hefyd, ceir y Ceidwadwyr wedi rhoddi prawf pellach r o'u treiddgarweh a'u doethineb yn mhryn- iad y cyflanau Aiphtaidd o Gamlas Suez, drwy yr hy" y sicrhant ryddid trafnidiol ag India, ac y bwriadant amddiffyn tramwyad didramgwydd i holl genedloedd y ddaear r- dr?"y brif-iiordd fordwyol y byd. Wrth son am India, clicbon, y dfylld c^ybwyfl' mai meddylddrych gogoneddus o ciido y Ceidwadwyr hefyd ydoedd, ymweliad Ty- Wysog Cymru &'r diriogaeth gyfoeth,,)g hono. Nid oes amheuaeth na bydd i byn wresogi ymlyniad teyrngarol y brodorion at oraedd Prydain, ac y mae genym ernes foddbaol o hyn yn y derbyniad rhwysgfawr a estynir i etifedd y goron Brydeinig. Gyda golwg ar Dywysogaeth Cymru, ein dyledswydd flaenaf yw cydnabod ddar- fod iddi yn ystod y flwyddyn gadw i fyny ddisgleirdeb ei chymmeriad yn foesol, crefyddol a feheyrngajol. Mewn ystyr boliticaidd nid yw wedi amlygu nemawr etagraifFt o fywyd, eddigerth ambell rimyn 0 annerchiad gan y Gwron o Laiadinam," 'i gym-mrodyr yn y ffydd Radicalaidd. Yn y byd crefyddol, cawn yn flaenaf oil adeilad colofn geffadwriaethol i Charles e'r Bala," sylfaenydd anfarwol yr Ysgol Sabbothol yn Nghymru. Cawn hefyd i'r Mothodistisid gydnabod llafurffyddlon Dr. Edwards, prif-athraw Coleg duwinyudol y Bala, Yr unig amgylchiad arall haedd- ianoi o tiylwywterfyniadymrafael-eglwysig Dinbych. Erbyn hyn, y mae eyd-ddeall- twriaeth wedi ei gyrhaedd, a'r adeilad wedi ei gyssegru yn ddyladwy. Nid yw yr wybren fasnachol wedi bod ar wn cyfrifyn un ddigwmmwi. Ar ddechreuad y flwyddyn, taflodd oddeutu banner can' mil o weithwyr y Deheudir ew harfau i lawr; ac wedi pum' mis o segurdod gwir- foddol, bu orfod iddynt ail-ymaflyd yn eu gorchwylion ar delerau y meistriaid. Yn nghorph y misoedd hyny, rhaid oedd fod nghorph y misoedd hyny, rhaid oedd fod cyfyngder miloedd o deuluoedd yn annir- nadwy; ac hyderwn y bydd i trofiad y gorphenol yn hyn.o beth arwain i ochel- garwch| yn y dyfddol. Yn nglyn 4'r pwngc hwn, hyfryd genym sylwi ddarfod i'r bwrdd cyfryngol, a sefydlwyd mewn canlyniad i'r annfhydfod hwn, lwyddo cyn terfyn yr hen flwyddyn igyttuno ar ammod- au ydynt yn debyg o roddi attalfa ar gloi a sefyll allan o barth cyflogau yn y dyfodol. Yn y Gogledd befyd, cawsom ffrwgwd ferhoedlog rhwng y glowyr A'u meistriaid; ond oblegid iddynt amcanu ymwrthod a dyfarniad eyflafareddwr o'u pennodiad eu hunain, nid gofidus genym iddynt orfpd ystwytho i gyfiawnder cyn pen nemawr amser. Anfynych y gwelwyd blwyddyn a ych- wanegodd gynnifer o enwau disglaer at ein marw-restr genedlaethol. Yn mysg y lluaws, cawn enwau Dr. Thirlwall, cyn- esgob Tyddewi; 1. D. Ffraid, Thomas Stephens, Merthyr; Parch. James James, St. Dewi, Lerpwl; Parch. Dr. Davies, Bangor; Parch. Dr. Pritchard, Llan- gollen Cynddelw, Alfardd, Llanerehydd, Meurig Idris,, Canon Jackson, Canon Jones, Llandwrog Parch. S. Roberts, Bangor; R. 0. Williams, Ysw., Q,C.; Cromwell, ae i gloi y rhestr bruddaidd i fyny, wele yr hen eisteddfodwr selog, y Cymro gwladgarol, a/r lienor addfed Meilir wedi ein. gadael megys ar hiniog y flwydd- yn newydd. Y mae rbyw brudd-der an- orfod yn ymlithro drosom wrth ond yn unig enwi ein hen gyfeillion ydynt wedi ein rhagflaenu ar y llwybr tywyll; ond y mae amser yn treiglo yn mlaen, a phwys gozchwylion bywyd yn erchi i ni sychu ein dagrau, gan dorchi ein llewys moesol i ymladd drosodd y brwydrau cymdeitbasol a wynebasant hwy mor wrol yn eu dydd. Cyn terfynu ein nodiadau brysiog, dichon y disgwylia ein cyfeillion i ni ddyweud gair o brofiad y Llais yn ystod yr hen flwyddyn. Yr ydym wedi cael cenfigen a chulni yn mynyoh ddadlenu eu cilddan- edd; ond ymladdasom dros ein hachos I gogoneddus yn gwbl ddifraw, heb brisio gwg Da gwên, ganwybo4 fod seiliau eed- yrn gwirionedd a chyfiawnder yn ddisigl o dan ein traed. Wedi dyblu o honom faiotioli ein newyddiadur, nid esgeulusodd ein cyfeillion llenyddol ddyblu eu gweith- I, garweh, a bydd yn hyfryd iddynt gael ar ddeall na fu eu llafur'cariad yn ofer, gan fod ein cylchrediad ar derfyn y flwyddyn yn llawer uwch nag ydoedd ar ei dech- reuad. Gyda eu haddewion calonogo] hwy am barhad eu cynnorthwy gwerth- fawr, yr ydym yn gwynebu ar y flwyddyn newydd gyda chalon lawen a phenderfyn- iad i ymwregysu ar gyfer unrhyw frwydrau gwleidyddol a ddigwyddont fod ar ein rhan. Cyn sychu yr ysgrifell, goddefer i ni o galon ddiolch i'n gohbwyr galluog, ein dosbarthwyr ffyddlon, a'n darllenwyr j cysson am eu ce £ noga#th, a dymuno idd- ynt hir hoedl a ll^ddiant.

LLOFFION O'R DEHEUDIR. ABERTAWE —-Ddydd Mercher cjn y di- weddaf, yn y dref hon, bu achos nodedig o anfad o greulondeb tuag at geffyl yn destyn ymchwiliad gerbron yr ynadon. Enw y diffynydd ydyw John Edney; a'r hyn a brofwyd yn ei erbyn. ydoedd iddo fod am ysbaid maith o amser yn euro ac yn dyrnu anifail mud gyda'i chwip; ac wedi iddo flino yn defnyddio y chwip, efe a ddechreuodd ei gicio yn ddidrugaredd. Pan y gwnaed archwiliad ar y ceffyl, yr oedd lluaws o archollion amo, a'r truan wedi ei ddarostwng i gyflwr gresynol tu- hwnt i ddesgrifiad. Dywerlodd yr ustus- iaid eu bod hwy yn benderft fiol o wneuth- ur eu goreu i roddi attalfa effeithiol ar ymddygiadau annynol a bwystfilaidd o'r natur yma ac i'r perwyl hwn, gorchym- ynasant i'r gwr bonheddig Edney gael ei gymmeryd i garchar, ac yno i lafurio yn galed am chwech wythnos. ABISRTEIFi.-Dydd Mercher cyn y di- weddaf, cynnaliodd cyfrinfa Glanteifi .'r 0 lyddion eu gwyl flynyddol arferol yn y dref hon. Am ddeg o'r gloch yn y boreu, cyfarfyddodd yr nndeb yn y Farcbnadfa Lafur, ac yno gosodwyd hwynt mewn dull gorymdeithiol; ac am unarddeg, ymun- wyd a hwynt gan yr aelod seneddol dros y sir, sef Mr Thomas E. Lloyd, yn nghyda boneddigion anrhydeddus ereill perthynol i'r gyfrinfa, pryd yr aethpwyd i'r eglwys, yn mha le y gwasanaethodd y Parch. Thomas Jones, B.A., a chymmer- odd ei destyn yn yr Hebreaid xiii. 1. Ar 01 y gwasanaeth, gorymdeithiwyd irwy y dref hon a LlaTidudoch, yn cael eu blaen- ori gan ddau seindorf bres; ao am chwar- ter wedi chwech o'r gloch, eisteifdasant i lawr iginiaw, yn y Guildhall, pryd y llywyddwyd gan Mr T. E. Lloyd, A.S. Mewn cydnabyddiaeth i'r llwngfcdestyn— Aelodau y sir a'r bwrdeisdrefi," diolch- odd y boneddwr anrhydeddus iddynt ar ei ran ei hun a Mr Davies am y modd serchog yr oeddynt wedi derbyn eu henw- au. Cynnygiwyd hefyd amryw lwngcdes- tynau ereill, a phasiwyd prydnawn cysur- us dros ben. Dywedir fod y gyfrinfa ieu- angc hon mewn sefyllfa lwyddiannus iawn. Y mae ganddi dros ddau gant a dougain punt yn ei thrysorfa yn bresen- nol. LLANDYSSIL.—Nos Lun eysi y diweddaf, digwyddodd damwain ddifrifol I yn y dref gyflym-gynnyddol hon. Oddeutu hanner awr wedi saith, wrth ddychwelyd mewn. cerbyd o Gastellnewydd Einlyn, dym- fthwolodd y cerbyd st'i gynnwysiad, sef Mr Jenkin Evans, gwerthwr coed, a John Jones, gyrwr yn y King's Head Inn, iafon ] Teifl, ychydig islaw Pont Llandyssil. Aetn y newydd ar led fel tan gwyllt, a daeth yno lawer i'w eynnorthwyo yn lied fuan. DiangtSd Jenkin Evans a'r ceffyl yn ddianaf, er fod y dyfnder tuag ugain troedfedd; ond am John Jones, y gyrwr, y mae heb ei gael hyd pan yr ydym yn ysgrifenu (nos Lun), yn mhen yr wythnos, a bernir ei fod wedi cael ei ladd wrth gael ei daro yn erbyn y creigiau neu wedi boddi, a'r afon wedi ei gario ymaith. Gadawodd weddw a saith o blant i alaru ar ei ol. Yr oedd yn noson lied dywyll, a bernir fod y ddau ddyn yn gyru ynlled ,gyflylp. LLANWBNOG.—Dydd Mercher, yr 22ain cynfisol, cynnaliwyd. ymdrechfa aredig perthynol i'r Llanybyther Agricultural Society, ar gae perthynol i'r Milwriad Evans, Highmead, ger y lie hwn, pryd y daeth rhyw 22ain o eiydr, i ymdrechu am y gamp. Y stiwardiaid oeddynt y Meistri Thomas Thomas, Brynrhogfaen John Thomas, Cilblaidd; John Davies, Sarngini; ac Evan Davies, Dolauduon. Yr ysgrifenydd ydoedd y Milwriad Evans, Highmead. Ennillwyd y wobr gyntaf gan Mr David J ones, Ralltgoch yr ail wobr gan Mr Evan Davies, Sarngini; y dryd- edd gan Mr John Davies, Aberduar; y bedwaredd gan Mr Thomas Davies, Gwar- bysgwynwydd; a'r bummed gan Mr Tho- mas Davies, Llechwedd. Yr oeddynt hwy uwchlaw deunaw oed a'r rhai dan ddeu- naw oed, y wobr gyntaf a ennillwyd gan Mr John Evans, Waingron; yr ail gan Mr David Evans, Dolain y drydedd gan Mr Thomas Jones, Aberduar; y bedwaredd gan Mr John Evans, Abertyan a'r bum- med gan Mr David Jones, Sarngini. Caf- wyd diwrnod ardderchog. BLAENAU.—Gwed&illion plentyn colledig wedi eu eael.-Collwyd plentyn bychan oddeutu tair mlwydd ac wyth mis oed yn y lie hwn oddeutu deng mis yn ol, eiddo Mr Thomas Themas, o'r lofa Old Wheeler. Garnfach, a'r wythnos hon cafwyd ef gan fugail a groesai o'r lie hwn i le o'r enw Tynyrodyn. Yr oedd ei gi bychan yL myned o'i flaen a gwelai ef yn pwyntio. Pan ddaeth yn mlaen dychrynwyd ef wrth ganfod gweddillion plentyn i raddaumawi wedi braenu. Rhoddodd y bugail hysbys- iad i'r heddgeidwad, &0 aeth IL Sergeant Williams i'r mynydd i ddwyn gweddillion yr un bychan tuag adref. EBBW VALE -Damwainddifrifol.-Dydd Gwener cyn y diweddaf, tra yr oedd dyn ieiiapgc o'r lie hwn yn gweitiaio yn y fomdry wrth rb-yw orchwyl. yn (Msymwtli > i. 7 iwa/ torodd olwyn fawr y crane, a syrthiodd arno, gan dori el goes mewn dau nent dri 6 faiiau, a niweidio ei asenau ac arcHolli ei ben yn drwm. Gwasanaelhwyd arno yn uniongyrehol gan y meddyg, Dr. af/,m*e y° 4drwg genym hysbyau fod y aioddefydd yh gorwedd mewn sefyllfs isel iawn. Damwain ddifrifol araU.K Dydd Sadwrn diweddaf digwyddodd dam- wain ddifrifol yn y lie hwn, trwy i' ferek fechan, tua deng mlwydd a banner oed fyned dan olwynion wagen ofedd yn tram., wy y ffordd ar y pryd, a chafodd ei choes ei thori i ffwrdd oddiwrth ei chorff. Bu yr un fechan farw nos -Sitbboth. mewn, poenau arteithiol. Pleutyn ydoedd i Wyddelod o'r enw Timothy a Norah J Buekley. HAVEBFORDWEST.—Dydd Mawrth dl- weddaf, tra yr oedd dyn o'r enw David Thomas, o'r lie hwn, wrth y gorchwyl e weithio llif gylchol yn ngweithiau Mr Bland, daliwyd ei fraich rywfodd uwch- laF m arddwrn, a rhwygodd hi mewn modd truenus. Yr oedd y meddyg Ben- nett yno yn bur fuan, ortd bernir y bydd ei fraich yn ddigymh orth iddo am dymhor Iled faith. Nimw TRRDPQ"kn.-Dydd Mercher eyn y: diweddaf, ychydig wedi unarddeg o'r gloch, canfyddwyd tin dychrynllyd yn liosgi yn ngorsaf Tir >hil, ger y dref hon, ar gangen Rheilffordd Rhymni. Cya. wysa yr adeilad ddau ftrthyn coed wedi eu gorchuddio a tarcloth. Bernir i'r llian yma gymmeryd tån oddiwrth wresy Hove oedd ynddi. Y mae yR ddrwg genym hys- bysu fod Mr Edwards wedi colli dwy oriawr aur yn yr eddaeih, yn nghyda holl lyfrau a thocynau y ewmpeini; ond y mae yn dda genym hysbysu na ehollwyd bywyd neb. MERTHYR.- Tn llys yr heddgeidwaid ya y dref boblogaidd hon, ddydd Lluu eyn y diweddaf, ollaen Mr A. de Rut sen, dye- wyd dyn o'r enwJ ameti Treharne leI bro. am geisio trywanu dyn o'r enw Henry Leyshon. Yr erlynydd a ddywedai ei fod yn aros ar yr Heol Fawr, ger y Yulcaa Inn, ar nos Sul cyn y diweddaf, tua deg o'r gloch, lie y gwelodd y earcharo. Yr oedd ei frawd yn ymladd a dyn o'r enw Miles, ac yr oedd y eareharor &'i frawd yn myned i ymosod ar David Miles.. Dy- wedodd yr erlynydd wrthynt am iddynt beidio ymosod eill dau ar unwaith ar Miles. Ni chyffyrddodd ef a'r eareharor. Yr oedd gan y carcharor gyllell fawr yn ei law, a gwthiodd hi i fraich yr erlynydd, pryd y rhedodd yr erlynydd ymaith, ae aeth y eareharor ar ei ol mor belled a'r Castle Hotel, lie y gwelsant heddgeidwad yn dyfod yn en herbyn. Yna trodd yn ei ol. Aeth yr erlynydd at Dr. Ward. Yr oedd yn sier iddo weled cyllell yn Haw y carcharDr. Dywedodd yr ynad fod hwn yn gyhuddiad pwysig iawn, a gohiriwyd yr achos er rhoddi cylfeustra i'r carcharor gael eynnorthwy eyfreithiol erbyn yr wythnos nesaf.-Cyhuddwycl hefyd ddynes o'r enw Sarah Thomas o ladratta oddiar berson George Price, signalman, 'Rheil- ffordd Tredegar, 2b 4s 6s, yn nghydag allwedd oriawr aur a gwyddf-dlws. Cy- huddwyd Anne Williams a Margaret Evans, benywod anllad, hefyd am dder- byn y cyfryw, a hwythau yn gwybod eu bod wedi eu lladratta. Dedfrydwyd hwynt i sefyll eu Pra^ y brawdlys nesaf. Cafwyd yr allwedd a dwy bunt a swllt, yn nghydag ychydig geiniogau, yn eu medd- iant. IEUAN AWST.

MACHYNLLETH. CYPARFOD CYSTADLISUOL FGLWYSXG.-Nos Wener, Rhagfyr Blain, cynnaliwyd cyf- arfod eystadleuol perthynol i'r Eglwys yn y Vane Hall. Yr oedd y gystadleuaeth -Y (oddieithr y iraethodau a'r farddoniaeth) yn gyfyngedig i EglWygwyr y plwyfydd eanlynolMachynlleth, Penegoes, Dar- owen, Dylife, Cemmaes, Llanwrin, Corris, Pennal, ac Eglwysfach. Y beirniaid oeddynt Ar y traethodau, Parch. R. Ro- berts. Llanfachreth; ar y farddoniaeth, Parch. E. Roberts (Elis Wyn o Wyrfai); ar y cyfieithiadau, holiadau, adroddiadau, a'r darlleniadau, Parch. G. Roberts, Llan- egryn; ar y gerddoriaeth, Mr Hugh Jones, Coleg Dewi Sant, Llanbedr; ac ar y I grammadeg a'r llawysgrifau, Mr Black- wall, Ysgoldy Cenedlaethol, Machynlleth. Llanwodd y Parch. J. M. Jones y swydd o ysgrifenydd, a'r Parch. Canon Griffith y gadair lywyddol. Dechreuwyd y cyfarfod trwy i'r llywydd draddodi ychydig sylw- adau byr a phwrpasol i'r amgylchiad, ae yna aethpwyd yn mlaen a gwaith y pro- gram yn y dull canlynol :-Cystadlew- aeth mewn adrodd yr VI Erthygl yn Gymraeg; goreu, Jane Evans, Doll, Machynlleth. Rhanwyd y wobr rhwng Jane Evans a John Evans am y Ilawys- grif oreu o'r "Magninoat." Cystadleu- aeth mewn darllen Diar. xxx. 24-33 yn Gymraeg; cydfuddugol, Jane Evans ao Evan Ellis ail oreu, Elizabeth Davies a John Edwards. Eglwysfach. Dyfarnwyd ywobr amgami unrhyw ddeuawd i Mri R. Davies ao Jhi. Edwards. Beirniadaeth ar englynion i'r Areithfa gdrel3.