Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

11 erthygl ar y dudalen hon

- Ar Ben y Pentan,

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Ar Ben y Pentan, [GAN DAFI'R GWAS.] At y Gwas Bach, Da machgcn i, aros ar Ben y Pentan am wythnos arall gan fy mod yn ftiethu dj'chwelyd. Rho glywed, y ti Gwas iU: neu v Gwr Bit, wnaeth y fath shiboleth v ddwy linell yna o waith Tudur Aled? ^t'oddodd un o lionoch y art o flaen y cdfyl 1: 01 hyn y dylasai fod— Ysbys y dengys y dyn 0 ba rsdd y wreiddyn." t> A dyna ftMHss wnest ar wyneb yferch yna -fyddai yn well er dy les di a liithau i rwbio "Pyn ar y ddwy rudd iddi, yn hytrach na gwthio rice a starch, &c., i'w clieg. Y mae gorniod o starch yn ou hanner llhw wrth ftatur. Cofion at holl ddarllenwyr y Reporter. DAFI'R GWAS. A > Ar fy 1{^; ddarllenwyr, nid y baclian lJn Hydd yn gyfrjfol am y camsyniadau <lfianododd Daii i mi. Yr oeddwn wedi crcdu-yn dawel fach-mai ar ei honey-moon oedd Da6, end gallwn feddwl wrth ei ythyr pigog mai dioddef oddiwrth y ddan- edd y mae. Poor fellow *t- ITvrro bloeddiai ryw Dori (heb fod yn ttdien draw y ffwrn, mi gredaf, Daw yr ysgolion eglwysig yn rhydd 'nawr. Gewch fb'i wel'd fe gawn bob peth am ddim cyn jHr. Yr oedd crefydd cheap gyda ni o'r laen—diolcli i'r dogwm, a dyma stroke dda ^all oto. Cewn bob peth gan Lord kalisjjree. -). Yn y llyfr newydd dyddorol, "The Land of Idols," gwobr y plant am 1896 gan y London Ilissionary Socie'y, eeir tamaid o }virionedd pur a melus Smoking is indulged in by young and old in India. I «ave seen mere children pulling away at thb iiattve pipe. Boys, however, never smoke In the presence of their parents, nor do students in the company of their tutors." ^yna wirionedd agosach nag India Daeth y gofyniad rhyfedd hwn i'r Pentan rr" Linn llaw pwy sydd yn ffenestr Mr U'JWull, y Photographer ? A ellir tynu llun o law dyn byw ?" Nis gwyddom llaw ydyw, ond yn sicr Haw dyn byw ydyw "Y mae yn werth ei gweled, ac yn brawf fod ) darganfyddiadau diwodclaf wedi cyrhaedd Gaerfyrddin. -.If Yn Ceinion Llenyddiaeth Cymreig v(eyf. 1., tudalen 22) coir y nodiad hwn — Sawddwy, a j'sgrifenir weitliiau Sawthey, sydd afon yn swydd Gaerfyrddin, yn codiyn y parth deheuol o'r Mynydd Du, yn agos i efiynau Brycheiniog, ac 3"n rhedeg tuag un 'dir ar ddeg gorllewin dde-orllewinol i'r eifi, gerllaw Llangadog." ■^id Sawddwy a Sawddey yw yr unig c^ll':«u avferedig, Sawdde oedd yr enw gan Utters Brynamman flynyddau yn ol, pryd y crocsent y Gareg Lwyd ar nos Sadwrn, er ywYU dalfa fawr o bysgod erbyn boreu Sul. v ydoedd enwau Y Sawdde, Y Griffin, a wllabar yn gyssegredig yn y dyddiau hyny. 1 Clywsom fod y ffasiwn wedi newid er's awer dydd ni chymerai boys Brynamman y byd yn glwt nmjob o'r fath yn y dyddiaa Daeth y newydd i'r Pentan fod Miss Evans, *ftorch y Parchedig D. Evans, Heol Awst, ^"cdi eaol ei thywys at yr allor—mewn gliin ^'iodas—yn ddiweddar, ac mai fel Mrs jeter Davies yr adnabyddir hi mwy. ^ymuna y Gwas Bach am i'r par ieuanc Sael cawod o fendithion ar eu penau, a hir 003 i fwynhau bywyd. Derbynied Miss Evans, Llansawel, a'i dau ein eydymdeimlad llwyraf a hwy yn eu galar ar 01 tad anwyl a gofalus. Yr oedd Y Parch Jonah Evans yn enwog fel athraw, y mae gan lawer adgof melus am Sawel Aidemy a Willow Cottage. t 'S-cplien Hughes, apostol Sir Gaer- f?T !n'" 3"w testyn darlith Elfed yn Phila- ^elphia, Ebrill yr 20fed. Testyn da, tlruthiwr rbagorol, ac achos teilwng. J mae y Parch D. Stanley Jones (diweddar ^carudog Llandyssilio) yn enwog eisioes yn ;l newydd yn Caernarfon. Er fod foY^dogi°n ymueillduol y dref yn nghyfar- r* L C1'°esawu Sir Jones, aeth y Ficer i „af^d o natur arall. Er mwyn hen eillion Mr Jones yn y De, rhoddwn y aiu a ganhTn o'r Cymro (Ebrill 2il) — EFENGYL BOSTOGK. tr (1Jnia'r math o amddifi'yniad ellid roi 0s ymddygiad gweinidog hefo uu enwad °l'fifyc!dol yn myned i ddathlu showman, tra J DyJasai fod ar y pryd yn croesawu cyd- ^'Githi\vr yn yr efengyl i'r un dref ag ef ■•'a ryfedd fod paganiaeth yn ail godi ei 1lhon? Meddylier am berson sydd yn cael ei dalu yn anrhydeddus trwy rym cyfraith y t wlad am foesoli achrefyddoli plwyf neillduol, yn myn'd i Carnival Show," ac yn dweyd yn ddigon gwyneb galed fod perchenog y show hono "wêdl gwneud mwy dros foes- oldeb a rbinwedcl mewn tri mis nag a wnaeth I crefyddwyr y dref mewn ugain mlynedd." Os ydjw yn credu yn hyn, pam gebyst na choclai fo show ei hun ? Pa les iddo gyboli 0 Sul i Sul (oddigerth er mwyn ei gyflog) ^lewn gwenwisg yn udo gweddiau, ac yn mcian rhyw b"\vt o bregeth ? A dechreued gredo o hyn allan gyda Credaf yn Bos- a'r Carnival Show," &c. Y Parch y^ne Jones yw'r unig un, yn ol y gyfraith I dd i ofalu am gyflwr moesol a chrefyddol -'aernarfon, a dyma, yn ol ei dystiolaetli ei y llwyddiant sydd ar ei waith :—' Yr Bostock ya masnachu 3-n deg ac an- ydeddus. a phawb wedi cael gwir werth u harian ganddo, yr hyn nis gellid ddweyd i }JTl1 Hiasnachwyr yn y dref.' Wei hawyr | Mr Jones anwy], onid ydych chwi yn iawn i'r hen blismon yn gwel'd bai ar eL ei hun ? Yn ol pob hanes a glywais, hen foneddwr lrion a charedig ydyw Ficer Llanbeblig, yn casiiu hymbyg, ond pan fydd yn agos iawn ato; a chan ei fod yn gredadyn mor danbaid 1116Wn show fel moddion gwareiddiad a Sonestrwydd, onid buddiol fyddai iddo Seisio organ a mwnci neu ddau, neu Punch a'l(l Judy, a myn'd liyd ei blwyf i adloni a ^oesoli y trigolion." T\ Dj-ma un o Drioedd yr Hen Gymry :— r-Tair celfydd}-d anrhydeddus y dylai ÜdWnl oi ferched arnynt: syberwyd bonedd Cymry dosbarth y Gymraeg ac ei darllen "lt gytiawn; a cberdd dafawd ac arwest." Yrhenbethauaethantheibio." Y pethau ^anfudol i fercli ar gyfer y dyfodol yn ^I'esenol ydynt:—" Chwareu piano, dawnsio b'llhi, a dysgu bod yn artist. Dyna ^anfodion gwraig dda a mam werthfawr. 7 Dyma un arall o'r hen "Drioedd":— I. I,. Tair celfyddyd gartrefawl y dylai ddwyn 61 ferched arnynt ceginiaeth, gwcyddiaeth, gWIliad wriaeth. Daotli y newydd i'r Pentan fed y brawd j^aaiic Mr David Williams, 20, Wood's-row, ^aorfyrddin, wedi ennill y wobr llaenaf am traethawd goreu ar "Y Boneddwr Da" Eisteddfod Narberth, dydd Llun Ul*eddaf. Well done >I< sr. ^ywedodd hen frawd o Fethodist yn y v°gledd nad "ydy'o ddim yn poeni efo banes rt' Armeniaid, mai Calfin ydy'o." ■famed o'r Cymro — 4 W^ae £ ntS Old Wales Aswn i'n meddwl mai dyn • Y 'mantelpiece y grtadigaelh "—masterpiece siwr a feddyliai'r hen begor llygadfrith. Y mae yn dda iawn gan Ryddfrydwyr yr ardaloodd yma,yn neillduol eu hetholwyr, ddeall am ddyrchafiad Dr Howell Rees, Glangarnant, i gadair y Pwyllgor o Noddfa Undebol Cnerfyiddin. Y mae yn gredyd i'r Pwyllgor eu bod yn fyw i weled rhagoriaeth yr aelodau i'w hanrhydeddu, tra ar yr un pryd y mae y Pwyllgor yn anrhydeddu ei hunan. Eliwng yr Arolygydd talentog, haelfrydig ei ysbryd, a'r Cadeirydd, mae y gweision a r cleifion yn eu rych ym mlaen ar llwyddyn gysurus. Dymunwn o galon hir ocs i'r ddau i wasanaethu mor ffyddlon yn y dyfodol ag yn y gorpbenol. Mae'r forwyn fawr yn holf iawn o hwn Robyn Goch yn mhlwy' Rhiwabon Lyngcodd bar o fachau crochon edifar ganddo ganwaith Eisiau Uyiigcu llai ar unwaith," Dyma ddarn dyddorol o'r Drych :— CARADOG, MAB BRAN. Fv enw yw Caradoc, Ac enw nhad oedd Bran, Ac enw'r wlad y'm ganwyd Yw Cymru, gwlad y gan Fe'i gelwir, Gwlad y Biyniau," Nid oes o dan y nen Un wlad i mi mwy anwyl Na gwlad 'r Omeraeg wen. Fy enw yw Caradoc— YaifTrnstio'r wyf eiioed Fy mod yn wr o Frython, Diofn, o'm pen i'm trocd Ymleddiis Julius Caesar— Er cymmaint oedd o ddyn, 'Roedd rhaid, cyn gallai 'nghuro, Cael byddin—deg am un. Fy enw yw Caradoc, Ac enw fy nhad cu Oedd Gomer Jones o Ganahn— Efe y w pen ein ty A Chymro stylish ydoedd, A gwr o uchel barch, A thad ei dad oedd Noah— Y saer a wnaeth yr arch. Ac felly, Mr Roberts o Utica, N. Y.. Nis gallwn ni, 'r Welsh Yancis Anghofio Cymru 'n gloi" Ac os daw pwt o liiraeth I'n mynwei, arnbell dio, Ni raid i chwi ymwylltio, Fel tarw maes o'i go." Yr eidd")ch, mewn rhwymau cariad a hedd, SHENKIN SHAUUACH. Dywedir fod Old College School yw llwyddo o fis i fis. Gan iod y tri athraw Mn Roberts, Harry, a Jones, M.A.—mor fedrus ac ymdrechgar, nid rhyfedd fod yr ysgol mor enwog. If, Nid yw Mr Stanley Jones yn gredwr mawr mewn showman, ond creda yn ddiysgog yn ei Waredwr, a dyna un peth sydd yn cyfrif am ei ddylanwad fel pregethwr. Mawr ganmolir y Gymraeg bur sydd yn Adroddiad Dr Goodall. Dywedodd un pur ddoniol mai purion peth fyddai iddo qodi dosbarth grammadegol, on peth rhyfedd fyddai gweled beirdd a llenorion yn gwynebu ar yr Asylum er mwyn dysgu grammadeg dd 1 Canodd Gwyndaf i "Ddane gosod" cyfaill iddo :— U Yn ùv chwedl, mae rhyw nodiu chwith-ar 01 Yr hen ddanedd cyrith Ystyria taw y store teeth Heb ond, sy'n arfau bendith. Par o ddanedd pur ddenol—a gefaist, Yn gyfoeth amserol, I gnoi yn fwy egniol Dy fwyd, cr lies i dy fol. Yn bwyllog, bwytei bellach-y felin A fala yn rhwyddich Gryetyn y dorth, yroborth iach, Gei o fudd yn gyfeddach. Mwy, yn lie bwyd 11 wy a llaeth-a sucan Yn swewr bodolaeth Cei'n ddigonol, fewnol faeth, Gig aner yn goginiaeth. II Danedd gosod wna dy nodwedd-anwyl. A'th wyneb yn llyfnwedd Dy fochau, fel dy fuchedd, Arweddant nawa hynaws hedd." Mae son am gael organ gwerth gwrando arno i'r Tabernacl. Peth ryfedd na buasai wedi dyfod attynt yn gynt, gan fod y Tabernacl wedi arfer cadw ar y blaen me wn llawer o bethau yn Caerfyrddin. Daeth y newydd i'r Pentan fod y Gwyddel wedi dyfod i'r penderfyniad o gynal Eisteddfod. Nid oes sicr wydd eto a lydd gorsedd y Beirdd yn perthyn iddi, ond os y bydd—bydd yn hen iawn yn fuan. Dyma ddau o'r englynion gorou yn yr iaith, gyfansoddwyd mewn dadl ddir- westol:— Trwch pin am gerwin o gwrw~ro'wn i byth Ond rho'wn a bost yfwr, Yn ei borth, pe ba'i werthwr, Bant i Dduw am btint o ddwr." DEWI HAYHESP. Beth ? am gill o sbar diluw—y pen pceth Pwnio punt i'r mawr—Dduw 'E doddirdy aur didduw, Ant ar dan ar gounter Duw TREE m MAl. Dywed y Cymro :— Myn un o feirniaid y De mai dyma'r englyn perffeithiaf gyfansoddwyd erioed, 8ef gwaith bardd o'r enw Williams o sir Gaerfyrddin :— Er morio i'r Amerig—neu randir Yr India bellenig, Angau with y drysau drig, A'i rwydau'n wasgarcdig." • Daeth y newydd i'r Pentan mai cor plant Elim ennillodd yn Eisteddfod Heol v Dwr, Groglith. Y mae Mr D. J. Rees (Jeremy) yn dringo i sylw fel un o'r cerddorion mwyaf gobeithiol. Pob hoc iddo of a'i gor. LLYTHYR I'R PENTAN. ANWYL WAS BACH,—Yn absenoldeb Dafi'r Gwas, a fyddwch mor garedig a gosod gair ar Ben y Pentan yn galw sylw at y brawd Mr Daniel Jones a'r Town Hall ? Hyderwn y gwna yr awdurdodau benodi Mr Dan Jones yn geidwad yr Hall, gan ci fod y very man at y job. Yr eiddoch, ANEURIN. [Mae'r GWaB Bach fel Gwas yn dymuno i'r brawd caredig hwn bob llwyddiant.—GOL, C.JF.P1. Os bydd gan gyfeillion lien rvwbeth y carent alw sylw ato yn y golofn hon, hydded y cyfryw mor garedig ag anfon i'r swyddfa fel hyn :— Dafi'r Gwas, Reporter Office, Carmarthen.

The Question of the Hour-

CROSS HANDS.

.A Carmarthenshire County…

Carmarthen Board of Guardians.

LLANGATHEN.

Carmarthen Borough Police…

1 he Cannurthcn Quay Committees.

Carmarthen Couiity Police…

Llandilo Board of Guardians.

"",",-..--....",,-...,."""J""o".......,...........,-,..............--..-._--.....,.......""'''''''''''-''''''''''''…