Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
CYNGOR SIR LLUNDAIN.
CYNGOR SIR LLUNDAIN. Dydd Sadwrn nesaf, Mawrth 2fed, gor- ffenir un o'r brwydrau caletaf yn hanes bywyd dinesig Llundain. Cymer etholiad y Cyngor Sir, sydd a rheolaeth y Babilon fawr yn ei ddwylaw, le ar y dydd hwnnw, ac mae tynged y trethdalwyr am y tair blynedd nesaf ynghyd a llwyddiant y ddinas, yn dibynnu yn hollol ar y modd y pleid- leisia y trigolion ar yr amgylchiad. Er pan sefydlwyd y Cyngor yn 1889 mae'r •rhyddfrydwyr, neu'r progressives," a rhoddi iddynt eu henw cyffredin, wedi dal .awenau y ddinas ymhob etholiad ond un, ac mae hyn wedi cynhyrfu'r Toriaid a'r cyf- oethogion i'r fath raddau fel y gwneir ym- gais ddigyffelyb y tro hwn er ceisio gosod y moderates neu'r Toriaid, mewn awdurdod a chipio'r ddinas i fod yn faes agored i ym- gyrchoedd gwahanol gwmniau a lleshad y vfcirfeddianwyr a'r cyfoethog. Pan grlwyd y cyngor gan Weinyddiaeth Doriaidd credid yn lied gyffredin y buasai oyfeillion y blaid honno yn lied debyg o -sicrhau'r rheolaeth, ond yn yr etholiad cyntaf cafodd y Rhyddfrydwyr fwyafrif o 28, yna yn 1892 codwyd hwn i 48. Yn 1895 roedd y pleidiau yn gyfartal, a chaed tair blynedd lied ddiwerth, ond yn 1898 enillodd y Rhyddfrydwyr 22 o fwyafrif, yr hwn a zgodwyd i 53 yn 1901, ac a gadwyd yn 50 yn ,g 1904, ac felly y saif y pleidiau heddyw, 84jo .fl Ryddfrydwyr a 34 o Geidwadwyr. Etholir 118 o aelodau gan y gwahanol ranbarthau, ac ychwanegir 19 o henaduriaid. {)'r henaduriaid mae 6 o'r Rhyddfrydwyr a 3 o doriaid i'w hail-ethol yn Mawrth, tra mae 7 o Ryddfrydwyr a 3 o Doriaid yn aros mewn -swydd hyd 1910. Yr Ymgeiswyr Cymreig. Ychydig yw nifer y Cymry sydd yn ym- .geisio am seddau y tro hwn. 0 herwydd eu ..galwadau Seneddol mae Mr. Timothy Davies, A.S., Fulham, a Mr. T. H. W. Idris, A.S., yn ymddiswyddo y tro hwn, a chan fod y ddau wedi gwasanaethu eu rhanbarthau yn hynod ,0 ffyddlawn am flynyddau, bydd yn golled dirfawr i weled eu lleoedd yn wag ym mhwyllgorau'r Cyngor. O'r rhai sydd eto yn ymgeiswyr gwelir enwau MR. WILLIAM DAVIES, y cynghorwr adnabyddus o Battersea, hen ,gydymaith Mr. John Burns am flynyddoedd lawer. Mae Mr. Davies yn un o flaenoriaid ■eglwys yr Anibynwyr Cymreig yn Chelsea, -ac wedi cael profiad helaeth o waith y cyngor, a disgwylir y gwna ei gydgenedl yr oil a -allant i'w ddychwelyd eto'n fuddugoliaethus y tro hwn. Un o'r Cymry mwyaf pybyr sydd yn eistedd ar hyn o bryd yn Spring hardens yw MR. HOWELL J. WILLIAMS, Y.H., ac mae ganddo ornest galed o'i flaen yn South Islington. Fel un o flaenoriaid parchus capel Charing Cross a llywydd Undeb y Cymdeithasau Diwylliadol, y mae .Mr. Williams yn adnabyddus i bob Cymro yn y ddinas, a byddai'n golled dirfawr i ni fel cenedl yn Llundain ei weled allan o'i Isedd ar y cyngor. Mae eisieu gweithwyr i'w helpu yr wythnos hon, a disgwyliwn y gwna pob un ei oreu i roddi ychydig oriau i'w gynorthwyo yn ei ymladdfa galed. Ceir pob manylion ond myned i'w ystafelloedd yn 132, Upper Street, Islington. Mae MR. T. E. MORRIS, Ll.M., yn ddigon dewr i ymosod ar un o ranbarthau mwyaf toriaidd y ddinas. Un o fechgyn y Tabernacl yw Mr. T. E. Morris, ac mae rhanbarth St. Georges (Hanover Square), wedi ei ddewis ganddo. Ei gydymladdwr rhyddfrydol yw larll Craven, a chan fod mwyafrif llethol ganddynt i'w ysgubo ymaith, gofynir am gynorthwy pob Cymro a Chymraes i fyned yno er chwilio am bleid- leiswyr. Cynhelir cyfarfod arbenig ganddynt yn St. George's Hall, Mount Street, W., nos Fawrth nesaf, am 8 o'r gloch, a cheir pob manylion ond galw yn eu swyddfa yn lA, Semley Place, Buckingham Palace Road, S.W. Cymry ereill sy'n ymgeisio am leoedd ydynt MR. A. A. THOMAS, dros ranbarth Islington east, yr hwn sy'n adnabyddus fel gweithiwr caled ar adran addysg y Cyngor, a'r PARCH. L. JENKIN JONES, y gweinidog poblogaidd dros ranbarth Woolwich. Boed i'n darllenwyr, fel Cymry, wneud eu rhan trostynt oil yn yr ornest fawr a gymer le ddydd Sadwrn nesaf.
DR. GRIFFITH JOHN.
DR. GRIFFITH JOHN. Y Parch. D. Jones, Scranton, yn rhoddi hanes ei ymweliad a'r cenhadwr enwog. Ganol mis Rhagfyr cefais un o freintiau gwerthfawrocaf fy oes hyd yn hyn-sef cael yr anrhydedd o weled, ysgwyd Haw ac ym- ddyddan am yn agos i ddwy awr a'r cenadwr byd adnabyddus uchod. Y mae bellach yn henafgwr, oblegid yr oedd yn 75 oed, ym mhen tridiau wedi i mi ymweled ag ef. Nid yn unig y mae yn hen mewn dyddiau, ond y mae yn un o'r cenhadon hynaf ar y maes mewn unrhyw wlad, ar gyfrif rhif y blyn- yddau y mae wedi bod yn llafurio yn China. Diau ei fod erbyn hyn, fel Saul gynt ym mysg y proffwydi, yn uwch nag un cenhadwr arall ym mharch, barn, a theimlad y byd. Gwelais y dydd o'r blaen, mewn cyhoeddiad Seisnig, ysgrifenwr o Sais yn cyfeirio ato fel y cenhadwr mwyaf nodedig yn hanes y byd nid rhyfedd, gan hynny, fod Cymro yn teimlo yn llawen i'w gyfarch fel y gwron mwyaf anrhydeddus ar y maes cenhadol. Dyma y modd y daethum o hyd i'r fraint o ymweled ag ef. Pan yn ninas New York yn Mehefin diweddaf clywais yr hybarch dad Isaac Thomas yn dweyd yn y gwasanaeth yn yr eglwys Gynulleidfaol Gymreig ar heol yr 11 eg, ei fod wedi bod yn ei weled, ond ei fod mewn nychdod a gwendid mawr. Pan yn myned i wasanaethu yr eglwys uchod, yr ail Sul o Ragfyr penderfynais, os oedd y cenadwr heb fod yn mhell iawn o'r ddinas, y ceisiwn fyned i'w weled, pe dim ond cael anrhydedd i ysgwyd llaw ag ef. Felly y bu, boreu Rhagfyr 11, cefais y mab pedwar ugain mlwydd uchod i ddyfod gyda mi yn gydymaith. Ofnem ein dau, gan ei fod mor wael yn yr haf, na chawsem ond ychydig o gyfleustra i siarad ag ef. Beth bynag fuasai ein hynt a'n llwyddiant, aethom gyda'r cerbyd trydanol i Yonkers, N.Y., lie y cartrefa dau o feibion y cenhadwr, un yn feddyg a'r Hall yn brif-beirnianydd rhyw gwmni a'i swyddfa yn y ddinas. Mae y ddau mewn sefyllfa ddymunol a chartrefi eang, clyd a llawn ganddynt. Buom yn y ddau gartref yn chwilio am y gwr yr oedd ein bryd ar ei weled. Gyda'r meddyg y cartrefai yn yr haf, ond erbyn hyn y mae gyda'r mab arall yn 11 Delavan terrace. Siomwyd ni ar yr ochr oreu. Daeth geneth ieuanc i agor y drws i ni; ac yn union deg, cyn ein bod wedi cael amser i eistedd, y mae y cenhadwr yn dyfod i'n cyfarfod, ac yn ein cyfarch yn gynnes, a chawsom ymgom ddydd- orol ac adeiladol am tua dwy awr. Amlwg ydyw fod awelon glannau yr Hudson, a mwyn- had o dawelwch, gofal a charedigrwydd cartrefi y meibion, wedi gwneuthur llawer tuag at adfer ei iechyd a sirioli ei ysbryd, ac ymddengs yn obeithiol i adenill nerth gwr o'i oed ac o'i wasanaeth ef. Yr oedd gennyf gof plentyn am dano yn dyfod i Ebenezer, Heolyfelin, Aberdar. Dyfnhaodd y dyddordeb yn y wlad pan aeth y Parch. Evan Bryant allan o'r ardal honno i lafurio yno. Mae y Parchedigion William Owen a William Hopkyn Rees a'u llafur wedi peri i mi ddyddordeb ychwanegol yn y wlad eang a lliosog ei thrigolion, a chynyrchu awydd angerddol ynwyf am weled y gwr sydd wedi rhoddi 51 o flyn- yddau i lafurio yn eu plith. Ganwyd a magwyd Griffith John yn Abertawe. Ebenezer oedd ei gartref cref- yddol ef a'i deulu. Y Parch. E. Jacob oedd y gweinidog yr adeg honno, efe a'i derbyn- iodd yn aelod eglwysig, ac a'i hanogodd i gyflwyno ei ihuli i waith y weinidogaetb. Dechreuodd bregethu yn 14 oed. Pan yn ieuanc iawn derbyniwyd ef i Goleg Aber- honddu. Yn 1853, pan yn 22 oed, cynyg- iodd ei hun i wasanaeth Cymdeithas Genadol Llundain. Yn 1855 aeth allan i China, ae o'r adeg y glaniodd hyd 1861, llafuriodd yn Shanghai; ac o'r flwyddyn honno hyd yn bresennol, y mae wedi bod yn Hankow, ac y mae wedi gwneud gwaith anhygoel bron, yn y ddinas a'r rhanbarth hwn o'r wlad. Mae ei ymroddiad ef i'w waith wedi bod y fath fel nad ydyw wedi gorphwys ond ychydig neu ddim er ys dwy-ar-hugain o flynyddau. Ond mewn canlyniad gor-lafur bu raid iddo roddi i fyny a dychwelyd at ei feibion am seibiant llwyr a hollol. Dywedai gyda gwyleidd-dra wrthym ei fod ynglyn a'i waith fel efengylwr, bugail, a gwaith y coleg a chyfieithu y Beibl, wedi bod yn ceisio gwneud gwaith dau o leiaf, am lawer blwyddyn, ac yn y diwedd, ei fod wedi tori i lawr ac wedi methu cysgu am lawer o fisoedd cyn gadael y maes; ond y mae y fordaith a'r gorphwys wedi dwyn cwsg yn ot iddo ac y mae yn hyderus y ca ddychwelyd i orphen y gwaith y mae wedi gosod ei fryd arno, a marw yn y wlad y mae wedi rhoddi cymaint o'i fywyd iddi. (I'w Barhau.)
Cymanfa Gwyl Dewi.
Cymanfa Gwyl Dewi. Da gennym allu dyweyd fod y trefniadau ar gyfer yr wyl bron yn barod, a rhagolygon am gymanfa lwyddianus yn bob peth a allwn ddisgwyl. Hydera a gobeithia y pwyllgor fod yr Eglwysi yn gwneud defnydd ymar- ferol o'r rhaglenau, ac y bydd y canu yn deilwng o Gymry y ddinas eleni eto. Y mae y pwyllgor cerddorol wedi gofalu am donau lied adnabyddus. Cofier, er hynny, mae y Sul nesaf yw yr unig gyfleustra geir ar y Sabboth cyn y gymanfa. A gawn ni erfyn yn daer ar wahanol ganghenau yr Eglwys i erfyn gyda Duw o hyn hyd adeg yr wyl, am i ni gael eneiniad oddi uchod ar y canu, a'r darllen, a'r gweddio, a'r pregethu, fel y gallom ddisgwyl i'n gwasanaeth fod yn foddion i achub lliaws o'n cydgenedl. Gofaled y cantorion fod yn y City Temple mewn pryd, a chymeryd eu lleoedd yn y drefn arferol. Bydd yn dda gennym os bydd i'n stiwardiaid, a rhai fydd yn gwerthu rhaglenu, fod yno mor agos ag y byddo modd i chwech o'r gloch, ychydig o enwau .sydd wedi dyfod i law hyd yn hyn, ond mi hyderaf y daw cyflawndra i mewn o hyn i ddiwedd yr wythnos.
[No title]
MAE'R Parch. Maurice Griffith, Llanelly, ar fin symud ei faes bugeiliol i Aberyst- wyth. SIARAD gwawdiaeth am Mr. Lloyd-George oedd un o brif waith y cyfarfod a gynhal- iwyd yn Nghaerdydd ddydd Mawrth, tan nawdd Cymdeithas y Rhyddfrydwyr ieuainc. Gallwn feddwl y dylai Rhyddfrydwyr ieuainc Cymru feddwl yn well am Mr, Lloyd-George na gwneud gwawd o'i ar- eithiau.