Y Tyst Cymreig

Mhyddid Crefyddol yn Awstria.Y mae yr Ymer- awdwr wedi rhoddi ei gadarnliad i'r gyfraith mewn perthynas i safle y gwahanol bleidiau crefyddol yn yr Ymerodraeth. Y), Ynysoedd Sandwich.—Dechreu- odd daeargrynfaau a ffrwydriadau llosgfaol yn yr ynysoedd hyn ar y 27ain o F a wrth, a pharhasant am rai dyddiau. Dinystriwyd amryw bentrefi, rhwyg- wyd y bryniau yn ddarnau, a chwalwyd hwynt oddeutu gan angerddolder y ffrwydriadau, a chyfod- odd y mor i uchder mawr, ganorlifo dros y tir, ac ys- gubo pob peth o'i flaen. Tybir fod dros 100 o ber- sonau wedi trengu. Ystorm eto yn ymgasglu uwchben TJmfain. —Barna rhai o swyddogion Ffrainc sydd yn nhiriogaethau y Pab, fod y cenhadau Italaidd, y rhai nad ellir eu cadw o Rufain, yn parotoi i godi terfysg mewnol, yr hwn a gynhorthwyir oddiallan, er dymchwelyd gor- sedd y Pab. Ond v mae ysg-rifenydd arall yn barnu mai mewn. cyfeiriad gwahanol y mae y blaid chwyl- droadol yn myned i wneud rhywbeth. Adferiad y Tywysog .Alfred.—Y mae yn llawen genym hysbysu fody Ty wy sog poblogaidd hwn wedi gwellh.au yn hollol oddiwrth y niweid a g'afodd oddi wrth y bradlofrudd. Adgymmerodd a llvwyddiaeth ei lon- ar v chweched o Ebrill, a hwyliodd v diwrnod hwnw o Sydney i Loegr. Dienyddiwyd O'Farrell, nw yr hwn a amcanodd ei iradlof ruddio, ar yr 21aill o Ebrill. Goruchaftaeth Masnach FycU yn Ffrainc..— Bu dadl faith yn y Gynghorfa Ddecldfwriaethol ar wladwein- iad Rydd Fasnachol y Llywodraeth. Yr oedd cryn nifer am fyned yn ol at yr hen ddeddfau caetli, end plaid masnach rydd a gariodd o ddigon, fel nad oes dim perygl y dieldymir y cytundeb masnachol rhwng Ffrainc a Lloegr, yr hwn sydd yn gwneud daioni dirfawr i'r ddwv wlad. Y Fyddin Abyssin ia kid.—Ovn gadael Magdala, darllenwyd cjfarchiad gwresog oddiwrth y Prif- Gadfridog Syr R. Napier i'r fvddin, yn yr hwn y priodola lwyddiant cyflawn a chyflym y rhyfelgyrch yn gyntaf i drugaroclc1 Duw, yr hwn oedd wedi bod a'i law yn amlwg drostynt mewn achos cyfiawn; ac yn ail, i ysprycl gwrol y milwyr. Sicrhai hwynt y byddai i Frenhines a phobl Lloegr werthfawrogi eu gwasanaeth. Anfona Syr R. Napier clelegram arall dra bodd- haol o Antalo, dyddiedig Mai 13og. Yr oedd gyda'r ol-lu yn y lie hwnw, ac yr oedd yn gwthio yn mlaen y milwyr mor gvnted ag yr oedd yn ddichonadwy i Zoula. Yr oeddun fyddin wedi hwylio, ac yr oedd llongau eraill vn vmlwvtho, fel y gellir disgwyl y bydd vr holl fyddin wedi gadael Abyssinia yn fuan. Gwerthwyd y pethau g-aed yn Magdala am oddeutu 3000p., y rhai a renir rhwng y milwyr. Ymqyrch Y-mchviliadol i'r Fegwn Gogleddol.—Ga- dawodcl yr vmgvrch ymchwiliadol Germanaidd Bergen y Sabbath" diweddaf. Yr oedd y gwynt yn ffafriol iawn. Arlywydd Fy fodol yr America. Y maie Gynhadledd Weriiiiaethol Chicago wedi enwi yn rmfrydol y Cad- fridog Grant i'r arlywjddiaoth nesaf. Pasiodd hefyd "W. benderfyniad yn cymmeradwyo y cyhuddgwyn yn erbvn Johnson. Yr Arlyirydd. Johnson.—Gorchymyna y Prif-Farnwr Chase fod pleidlais y Senedd-Lys i gael ei gymmeryd ar bob adran o'r cyhuddgwyn ar wahan, ac fod pob Seneddwr i bleidleisio pan y gehvir ef. Y mae y Seneddwvr Gwerinol Fessenlen, Trumbull, Hender- son, a Grimes wedi clatgan opiniwnan cvoes i. euog- farniad Johnson. Yr oedd y si yn Washing-ton y byddai i'r Ysgrifenydd Stanton roddiei swydd ifynu os ceid Johnson yn ddieuog. Parai yr achos yma gynhwrf mawr trwy'r wlad. Cedwid amryw gyfar- fodydd gwrthwynebol, ac eraill yn ffafriol, i'r Ar- lywydd. Bradhfrufldind Mr W Gee.—Y mae dan o bersonau eraill wedi eu cymmeryd i fymx yn Montreal ar y cyliuddiad o fod a llaw yn mradlofruddiad y Senedd- wr hwn.

YMDDISWYDDIAD MR. STANTON. Washington, Mai 27. Y .mae Mr Stanton wedi I rhoi ei swydd i fyny fel Ysgrifenydd Rhyfel, a'r Cadfridog Thomas yn gweithfedu fel Ysgrifenydd ar hyn o bryd.

AMERICA. tw^r5^'Y Paech. W. D. WmiAMS, DEERFIEEB.—Cyminerodd y cyfarfod yma le Mai 4, ei gychwyrnad i ymweled a Chymru, yn Deerfield. foam n i° yn gyhoeddus yn gorchymmyn eu vac,^ ei ymadawiad i'r Hen Wlad, i ras iMw; sxai^Avyd gan y Parchn. S. PhiUips, ejx, a M. Roberts, Remsen. Yr oedd y teimlad a apilygwyd gan yr Eglwys yn dangos fod Mr Wil- yn anwyi law ganddyni;. Bydded Duw yn itWr.r °+P .■■aibsenoldeb ei bugail, a bydded j, yn au g"acl ieohyd a llwyddiant ar ei daith, a

MI WELAIS, MI GLYWAIg. Mr WELAIS,-—Lawer creadur: g-wydn, 'ystyfnig, penderfynol, yh fy nydd; ond y mae y Prif Weinidog, y Benjamin hwn, yn curo pawb mewn gallu i ddyoddef^s/eff^s, betivbcittmtj, trin a diirdio; yn wir, nis medraf I beidio edmygu tewdwr ei groen! Mi glywais lawer gwaith b fod pob dyn mawr yn sensitive i'r pen, mai rhyw geffyl trol yn unig fed-i- ddyoddef y chwip yn barhaus—fod ei gweled yn ddigon ii fine Arabian horse; ond yn sicr, nid ceffyl trol mo Dizzy, ac eto dyoddefa c hwipiauhaner papurau newyddion y deyrnas bob dydd, a chwip gylym- og, ysgorpionaidd John Bright, a man chAvipiau yr opposition bob nos, a hyny heb symud troed yn gyflyinach nag o'r blaen. Gall y Frenhines fentro myned i'r Ysgotland ac aros yno-y mae Benjamin wedi sicrhau, yn siwr ichwi, na chaiff holl chwipiau'r greadigaeth mo'i orfodi ef i adael y drol nes cyrhaedd pen yr allt. Ond o ran hyny, onid dyna neillduolrwydd arbenig y gen- edl i ba tin y porthyiia-gallit i Mr ddyoddef ? Y mae cyndynrwydd y dyn hwn yn esboniad i ni ar gyndynrwydd gwydn y genedl Iuddewig n i ddyoddef mAvy nag a ddyoddefodd un genedl arall erioed. Waeth i Bright, a LoAve, a Glad- stone ildio ceisio tyilu ei en a'r un niinaAvyd ar eu holw, Mae"r'y-styfnigrwydcl ddaliodd yr Aipht, yr aniabveh, Babilon, a gwawd, a dir- myg, ac erledigaeth yr holl genhedloedd o ddyddiau Crist i'n dyddiau ni, wedi gwneud yr Israeliad hwn yn proof rhag eich holl ymosod- iadau. Henffych i'r Election fawr i'w daflu oddiar ei sedd; dyna'r unig oruchwyliaeth i settlo ei gyflwr. MI WELAIS,-Eich bod wedi lhvyddo i gael prif areithiwr Prydain i anerch y Gymdeithas Gynireig yr wythnos nesaf. Bravo deuaf yna yn sicr iroddi croesaAV Cymreig iddo. Eisiau arAveinydd iawn sydd arnom ni'r Cymry yn awr; eisiau rhyw Dan O'Connell i roddi vent yn y Sen- edd i deimladau Cymru Pwy Avyr na chymer Bright, ein hachos i fynu i gyAvilyddio'r cwn mudion sydd yn ein camgynrychioli Yn sicr i chwi, y mae gorthnym boneddigion ac offeir- iaid beilchion yn rhwym o ddod i grisis yma hefyd. Gwelais ryw RyddfrydAvyr o'ch tref chwi yn chAvyrnu yn enbyd mewn papur arall am fod y Doctoriaid Rees ac Edwards i siarad gyda Bright, a dyma ei brif reswm, oblegid yr ail resAvm yw'r prif resAvm yn Avastad gan grin- tachwyr anfoddog-—' Paham y dylem gael ein gAveinidogion ym AYastad ar yr esgpilawr mewn materion gAyladAArriaethol ? Nid oes a fyno ein gweinidogion a phynciau gAvladyddol o gAvbl!' Felly'n siwr. Y mae llaAver o'r airwybodusion hyn ar hyd y wlad, onide ni fuaswn yn gwneud sylw o'r llythyr, yn credu fod y gweinidog i dalu trethl heb ofalu pwy sydd yn eu gosod. Nid oes a fyno ein gweinidogion a phynciau gwladyddol yn Avir Beth fuasai wedi dyfod o ychydig wybodaeth y Cymry am y pynciau hyn oni bai gweinidogion ? Pwy fu yn enaid ac yn gychwynydd i'r papur Cymreig cyntaf ond gAveinidog ? Ie, pwy yn Nghymru sydd wedi gwneud cymaint i'n haddysgu yn y pynciau hyn a: Dr. Rees ? PAVJ- AAaiaeth fwy i symud rhag- farn Prydain yn erbyn Gogledd America ? ie, pwy drodd y tide, ond y gweinidog talentog Ward Beecher h Pa yniAvelydd ag America fu yn fwy llwyddianus i symud y camddealltwr- iaeth oedd rhwng y ddAvy wlad na Newman Hall -gweiiiidog arall I-' Mae ein gwaed yn berwi ynom wrth weled rhyw greaduriaid gwenwyn- llyd yn; cehfigenu am fod y gAveinidogion yn cael ychydig- o pan na fedrAvn ni gario yr un mtidiad pwysig yn mlaen hebddynt yn y diivedcl. Dyma ni wedi cael holl laymen Cymru i ddeAvis cynrychiolwyr i'r Senedd, a dyna hwynt i ti, Ryddfrydyvr,—deAvis un o'r holl stock i areithio gyda Bright yr wythnos nesaf. Bydd yn dda gan dy galon weled rhyw wein- idog yn dyfod yn mlaen i gadw anrhydedd y genedl. Ml GI.YWAIS,—Fod y Parch Owen Thomas wedi bod yn areithio yn frnvdfrydig iawn mewn sassiwn ddiAveddar, dros gael deddf seneddol i orfodi tirfeddianAvyr i ganiatau tir i a.deiladu capelydd arnynt, fel y maent yn cael eu gorfodi i ganiatau i ffyrdd haiarn fyned trwy eu tir- oedd. Eithaf amcan! CAyynir llaAArer mown llawer ardal ei bod yn anmhosibl cael tir gan eghvysAvyr i adeiladu unrliyAv gapel Yinneill- duol, ond y mae yn ddrwg genym orfod credu fod llaAvn cymaint o anhawsder mewn rhai parthau i gael gan un enwad Ymneillduol i roddi tir i adeiladu capel i enwad arall. Gwel- som lythyr yn ddiweddar oddiwrth un o ddia- coniaid eyfoetho,),f-tirfecldiailwr helaeth—yr enwad parchus y perthyn Mr 0. Thomas iddo, yn rhoddi un o'r esgusodion gwanaf dros wrtltod tir i adeiladu capel Annibynol. Trueni galarus y\v poth fel hyn. Pa fodd y medrwn ni feio eglwyswyr, a bod mor gul ein hunaiii ? Tybed ein bod ni, ar 01 ein holl ymflrost am ddylanwad yr ofengylar ein cenedl, yn fwy enwog mewn culni a rhagfarn sectol na'r un genedl arall! GAvcithrcd noble oedd hono y cyfeiriodd Mr Spurgeon ati yn ei araeth yr wythnos ddiivedcl- af,—pan y cauodd y pregethwr enwog, Dr. Raleigh, ei gapel i fynu ar foreu Sabboth, ac yr aeth a'i gynnulleidfa gydag of, rhyw ddeuddeg cant o honynt, i wrando Mr Spurgeon, gweinid- og o enAvad arall, yr hwn oedd yn pregethu yn yr Agricultural Hall y boreu hwnw. Nid oes eisiau dyweyd ein bod yn gweled arferion hollol groes yn Ngliymru yn barhaus; ond yn wir, trwy Aveithredoedd tebyg i'r un a nodwyd, oedd yn peri i bawb a'i gwelodd edmygu y grefydd oedd yn eidysgu, ymae dyrchafu cenedl i fedd- iant o'r f/enerosity hwnw sydd yn llaAvenychu yn lledaeniad pob daioni, heb yliiholi trwy ba offer- yiioliaeth. .J Mi WELAIS,—Fod y nevfyddiadur a elwid The Day, a gychwynwyd gyda'r fath udganiad- au o'i flaen gan yr AduUcvmites, yii mhoethder dadl fawr y Reform Bill y llynedd, heb ddyfod allan o'r Bankruptcy (hurt eto. Y mae Earl Grosvenor, un o bi-eswylwy r yr ogof, wedi talu rhai milocdd o'r ddyled, ond at ei golled y iiiae'r eyhoeddwr hyd. yii hyli.- Papur dyddiol, wrth gwrs, oedd The-Day.

CYF ARFODYDD MAWRION MAI. (Parhad o tudalen. 3.) Am y flwyddyn llesaf ymae Y PARCH R. W. DALE wedi ei ddeyvis yn Gadeirydd yr Undeb Cynnulleid- faol. Dyn ieuanc talentog yw Mr Dale, mor dalent- og ag un a fedd yr enwad- Y mae wedi cyrhaedd yr anrhydedd'yn ieuanc iaA\Ti. Mae llawer rhesWm am hyny. Mae, fel y dywedais, yn ddyn gwir alluog. Mae yii weinidog ar eg-lwys ddylanwadol Carr s Lane, Birmingham, ac yn olynydd i'r anfarwol John Angell James. Mae yn ddyn hynaws a charedig, a phawb yn hoff iawn o hono. Nid yw byth yn ym- wthio os na elwir amo, ac y mae pobl yn bur barod i anrhydeddu y rhai nad ydynt yn oraAVyddus am aurhydedd. Mae cryn SOli wedi bod eleni am gael Cyniro yn Gadeirydd yr Undeb. Mae pob Cymro C roddwyd i wneud unrhyw wasanaeth yn y cyfarfod- ydd cyhoeddus y blynyddoedd diweddaf yma wedi dyrchafu y genedl yn fawr yn ngolwg y Saeson. Ni lanwodd neb Gadair yr Undeb Cynnulleidfaol yn yn fwy anrhydeddus na'r Cymro talentog, David Thomas, Bristol. Mae Thomas Jones yu gwneud enw ei genedl yn barchus yn mha le bynag yr a, nid trwy ei chanmol yn fostgar, ond trwy ddangos beth fedr Cymro wneud. Cymro oedd yi- areithiwr mwyaf galluog o ddigon yn nghyfarfodydd y Gymdeithas Genhadol eleni. Ond y mae eisiau Cymro Cymreig, Cymro yn Weiniclo- ar eglwys o Gymry, i fod yn Gadeirydd yr Undeb Cynnulleidfaol, fel y byddo yn ol ei enw yn Undeb Cynnulleidfaol Lloegr a Chymru.' Mae y Pwyllgor a'u llygaid ar ddyn, na waeth i mi heb ei enwi yma, a dyn y bydd corph gweinidogion ac eglwysi yr enwad yn ei gymmeradwyo, er y gall ambell un cenifgenus wingo a gwenwyno yn ei er- byn. Ond o ran hyny, pwy a all wneud dim daioni, naehael unrhyw anrhydedd, heb. fod yn agored i wenwyn dynion bychain culion eu heneidiau. Yr oedd genyf ddau neu dri o bethau eraill yr oeddwn wedi meddwl eu crybwyll, ond gwelaf fod yn rhaid i ni eu gadael oil y tro hwn. Dichon y daw cyfle rywbryd etc.

FFRWYDRIAD DYCHRYNLLYD. TRI 0 DDYNION WEDI EU LLADD YN Y FAN. Cymmerodd un o'r damweiniau mwyaf dychryn- llyd le yn Liverpool ddydd Mawrth diweddaf, rhyAv gwarter wedi unarddeg yn y boreu, yn Ngweithfa Tan Gwyllt Meistri Joseph Hope, a James Harper, lie yr oeddynt hwy a thri o bersonau eraill o'r enw Thomas N. Collister, John Quarrell, a John Dix, yn Dee Street, allan o West Derby Road. Gadawodd Mr Collister y weithfa rhyw ddeg munud wedi un- ardddeg, a Mr Quarrell rhyw ychydig eiliadau ar ei ol, gan adael Hope, Harper, a Dix yn yr adeilad. Nid oedd Mr Quarrell wedi myned ond ychydig latheni oddiwrth y lie, pan y clywodd y ffrwydriad, ac wrth droi ei olwg yn ol gwelodd yr adeilad yn cael ei chwythu i fynu. Ymgasg-lodd tyrfa o bobl yn fuan.o gylch y lie, a chafwyd cymhorth yr hedd- geidwaid fel y caed cyrph Meistriaid Harper, Hope- a Dix allan o'r adfeilion yn fuan. Ymddengys idd- Ily ynt farAV yn uniongyrchol, ac yr oedd y ffrwydriad mor ddychrynllyd nes tynu g-Avadnau esgidiau y tru, einiaid oddiwrth y cefnau. Yr oedd golwg echryslon ar y cyrph-yr oedd braich i un ohonynt wedi ei chwythu ymaith, a choes un arall ychydig uwchlaw y penlin. Caed oriawr arian yn mhoced Hope, yr hon oedd wedi stopio yn union am ugain munud wedi unarddeg. Dyn sengl oedd Hope, 43 oed, ond yr oedd ei bartner Harper yn briod, a gadayyodd wraig a phump o blant i alaru ar ei ol. Yr oedd Dix yn 60 oed, ac heb un math o gyssylltiad a'r Cwmni. Galwai yno fel cyfaill i edrych am Hope a Harper, a phan y gadawodd Quarrell, yr oedd yn y gwaith o ddarllen papur llowycld i'r ddau. Pan y clywodd Mrs Harper am y ddamwain, cyflymodd i fyned i'r lie, a cheisiai fyned at gorph ei gAvr, ond atelid hi gan y merched oeddynt Avedi ymgasglu yno a gwaeddai yn ddolefus, Ow fy mhriod druan!' Yna lleAvygodd, a chymmerwyd hi i'w chartref galarus. Yr oedd amryw ddynion yn gweithio yn agos i'r lie ond y mae yn ail i wyrth na chafodd yr un ohonynt niweid. Nid oes siemvydd eto am yr achos o'r ffrwydriad, ond bernir fod rocket. wedi taiiio wrth ei lhyytho rywfodd.

FFRWYDRIAD ARALL DYCHRYNLLYD YN LIVERPOOL. Oddeutu tri o'r gloch prydnaAvn Mercher diAveddaf, eyffrowyd trigolion cymydogaethau Islington yn fawr wrth glywed trAvst erchyll, tebyg i daniad magnelau mawrion. Cymerodd le mewn penty tu ol i'r Clifton Hotel, yn Isling- ton, trAA-y drafod rliyAV hylif hylosgaidd ofnadAvy. WT- Ymddengys fod boneddAvr Americanaidd o'r enw Mr Alexander yn llettya yn y gwesty, a'i fod yn cadAV ychydig fel esia-mplau o'r hylif hwn sydd mown defnydd mawr gan berchenogion a chad- beniaid llongau i ga,dw gAVfielodion y llongau rhag anmhuro, yn y joenty tu ol i'r gwesty. Sylwodd fod y Ile-ti- oedd yn dal yr hylif yn gollwiig, ac felly aeth i wcitlifa Mr Bennett i gael dyn i'w drwsio. Daeth hwnw yno, a rhoed ef ar ei ocheliad i fod yn ofalus rhag tanio yr hyif; ond ni ddilynodd ef y cyfarwyddiadau, ac felly pan yr oedd yn y gyvaith o sodro gyda haiarn poeth, taniodd yr hylif, ac anafwyd y dyn mor fawr fel mai gobaith gwan sydd am ei adferiad. Cafodd Mr Alexander dipyn o niweid, ond ni chymerwyd ef o'r gAvesty.

ETHOLWYR BRADFORD. Mae Cymdoithas Ryddfrydig etholwyr Brad- ford neAvydd gynal cyfarfod, yn yr hwn y cyd- unAvyd yn unfrydol ar dri o bendorfyiliadau,- y cyntaf yn datgan eu penderfyniad i AAmeud eu goreu yn y rhagolwg ar etholiad cyffredinol i ddychwelyd dynion teihvng i'r Senedd i'w cyn- rychioli; yr ail yn diolch yn wrcsog i Mr W. E. Forstcr, yr aelod presenol, am eu gwasan- aethu mor ffyddlon fel eu cynrychiolydd; a'r trydydd, oddiar fawrygiad o alluoedd, a gwrol- deb, a chysondeb Mr Edward Miall, yn ei ys- tyried y cymhAvysaf i'w cynrychioli, a bod cais i gael ei anfon ato i sefyll fel ymgeisydd, ac y .gwnant eu goreu i'w ddycliAvelyd i'r Senedd newydd.

CYMANFA MORGANWG. Cynhaliodd Anxiibyirwyr Sir Forganwg eu Cym- anfa Flynyddol ar ddyddiau MaAvrth a Mercher, y 19eg a'r 20fed o'r mis hwn, yn Drefnewydd, ger Penybont-ar-ogwy. Daeth 55 o weiuidogion yn nghyd, heblaw niyfyrwyr a phregethwyr cymiorth- wyol. Am 2 y dydd cyntai, bu cynadledd y gwein- idog-ion yn addoldy yr AnnibynAvyr yn y lie, pryd y y tad hyburch y Parch. W. Jones, Aber- tawe, yn gadeirydd, yr hwn a lanwodd y swydd gydathegwch a deheui-Avydd canmoladwy iawn. Dewiswyd y Parch. R. Morgan, Glynnedd, a J. B. Jones, B.A., Penybont, yn ysgrifenyddion y Gym- anfa. Fenderfyniadctu y Gymanfa :— 1. Y Gymanfa nesaf i fod yn Soar, Llantrisant. 2. Fod y Gymanfa hon yn llawenhau yn ffurfiad y gymdeithas i gyhoeddi Y sgTifau Hanesyddol yr Enwad mewn chwarterolyn Seisnig, ac yn ymrwymo 'i gefnogi ei gweithrediadau. 3. Fod y Parch. J. Matthews, Castellnedd, a T. Thomas, GlandAvr, i ymweled a Llangiwc, i'w cym- hell i gasg-lu mor g-ynted ag y byddo modd at Golegdy NeAvydd Aberhonddu. 4. Fod y Parch. D. Price, Siloa, J. Morgan, Cwm- bach, J. Davies, Soar, a T. Llewelyn, Mountain Ash, i flurfio Pwyllg-or i drefnu y mesurau a welont hwy yn oreu i ddarbwyUo eglwysi Aberdar i gasglu at y Colegdy Newydd yn Aberhonddu. 5. Fod y Parch. W. J. Morris, Pontypridd, L. Probert, Bodnugallt, J. Griffiths, Glantaf, a J. Rees, Treherbert, i alw sylw eglwysi Cwm Rhonddu at g-asglu at y Coleg newydd. 6. Fod y Gynadledd yn dymuno dadgan eu cyd- ymdeimlad dwysaf a'n Grasusaf Frenhines yn ngwyneb yr ymosodiad bradyvrus a wnaed yn ddi- weddar ar ei mab, Due Edinburgh, yn Awstralia, a bod anerchiad i'r perwyl hwn i gael ei anfon ati hi. 7. Fod Deiseb i gael ei hanfon o'r gynadledd hon i'r ddau Dy o'r Senedd, o blaid Suspensory Bill Mr. Gladstone. 8. Ein bod yn cefnogi Bill Mr. A. Smith dros gau y tafarnau ar y Sabbath. 9. Fod y Parch T. Rees, D.D., a W. Jones, Aber- tawe, a T. Thomas, Glandwr, i fod yn Is-Bwyllgor, i barotoi yr Anerchiad at y Frenhines, a'r Deisebau i'r Senedd. Yn yr hwyr, pregethwyd yn y gwahanol Addol- dai cylchynol o wahanol enwadau gan y Parchn. J. Jones, Llangiwc, J. Thomas, Tresunwn, M. Morgan, Bethesda, J. Morgan, Cwmbach, J. Ll. Hughes, Gwemllwyn, J. Davies, Taihirion, D. Lewis, Bryn- menyn, J. Davies, Aberdare, J. Jones, Rhydri, J. Davies, Caerdydd, a Dr. Rees,—ac yn y capel yn Drefnewydd gan y Parch. R. Morgan, Glynnedd, W. Edwards, Ebbw Vale, (Saesneg), a W. Morgan, Troedyrhiw. Yr ail ddydd ar y cae, am 7, pregeth- odd y Parch. R. Evans a D. Price, Aberdare. Am 10, y Parch. J. Jones, Rhydri, W. Jones, Abertawe, (Saesneg), a Dr.-Rees. Am 2, y Parch. J. Davies, Caerdydd, (Saesneg), W. J. Morris, Pontypridd, a W. Edwards, Abertawe. Am 6-3, y Parch. D. Davies, Risca, J. Ll. Jones, Penyclawdd, a J. Mor- gan, Cwmbach. Cafwyd tywydd perffaith ddymunol. Cofiodd eglwysi y Sir yn haelionus iaAvn am eglwys fechan y lie, i ddwyn traul y Gymanfa. Boed ayyelon a gwlith y nefoedd yn dyner o'r had da a hauwyd yn y lie a'r gymydogaeth. J. B. JONES.

RHYL. Y PIE I?;—Ymddengys fod chwedlau wedi cael eu lledaenu fod cyfarwyddwyr y Pier wedi gwneyd ffafraetli, a gosod yr ystafelloedd bwyta, &c., am rhy ychydig o ai-ian. O ganlyniad anfonodd rhai o'r cyfran- ddalwyr gwyn at y cyfai-wydddwyr. Wedi boddloni y cyfranddalAvyr, a rhoddi attebion boddhaol i'r cwestiynau a ofynid, y mae yn ymddangos fod yr ystafeil!>fwyta yn mllen eithaf y Pier wedi ei gosod i Mr. Wynne, Belvoir Hotel, am 25p. yn y flAvyddn ac y maent wedi gosod un o'r ystafelloedd yn y fynedfa hefyd i Mr. W. H. Smith,Llundain, am y swm o 15p. yn y flwdddyn. Y mae trefniadau yn cael en gwneyd fel y gall yr agerlestri lanio yno yn 110 yn y Foryd. Ymae y cwmpeiniyn benderfynol 0 wneyc1 y Pier mor gyfleus ag y byddo modd, ac y mae yn ddiammheu y byddd y lie yn hynod ddifyrus a manteisiol i'r ymwelwyr yn ystod tymmor yr haf, a gall y cyfranddalwyr obeithio cael llog lied dda am eu harian.

CONWY. GONESTRWYDD YN CAEL GORUCHAFIAETII YN MHEN DEUDDENG MXYNEBD.—Boreu dydd Gwener di- weddaf, derbyniodd Mr E. E. Davies, masnachydd, Conwy, nodyn dienw drwy y llythyrdy, yn cynnwys nifer dda o stamps llythyrau yn daliad am nwydd a gymroenvyd o'i siop yn ddiaiwybod iddo, mor bell yn 01 a'r flwylldyn 1850.—Gohcbydd.

RUTHYN. YR EISTEDDFOD GENHEDI,AETHOL.-Mae'n ym- ddangos fod Mr. Ezra Roberts, ysgrifenydd lleol yr Eisteddfod Genhedlaethol, wedi derbyn addeAvidion am wobrwyon chwanegol i'w cynnyg yn yr eisteddfod nesaf. Mae J. Roberts, Ysw., (Hydonen) yn cynnyg 1 p. Is. i'r goreu a gano bennillion gyda'r delyn; y mae R. Williams, Ysw., ysgrifenydd tref Ddinbych, a Mr. Isaac Clarke, Rhuthyn, yn cynnyg gwobr o 3p. 3s am y cyfieithiad goreu o bryyddest Blackwall ar yr Esgob Heber." Y mae cor yr Eisteddfod yn dyfod yn mlaen yn rhagorol, a chynnelir cyfarfodydd o'r pwyllgor yn Avythnosol i gario allan y trefniadau. Mae'r cae i gyfodi pnbell yr Eisteddfod wedi ei sicrhau am y rhent o 12p. 10s. Y mae Mr. J. Rhydwen Jones, Rhyl, wedi ymgymmeryd a'r gorchwyl o gyfodi y babell, ac y mae enw day gwrhwn yn ddigon o Avarantiady gwneir hi yn ardderchog.

DINBYCPI. CARTREFLU SiR DDINBYCn-Dyclll lau wythnos i'r diwodclaf, arolygwyel catrawd Cartreflu sir Ddin- bych yn y (Iref hoi-i, Yr oedd y diwrnod ynddymunol anghyffredin, ac ymgasglodd gryn nifer i'r cae i weled y dynion yn myned drwy eu hymarferiadau mihvrol. Yr oedd prif douluoedd yr ardal yn bresennol:—Mrsi Heaton, Plas Heaton, a'i theulu, T. Hughes, Ysw., Ystrad, P. H. Chambers, Ysw., Llysmeirchion, Mrs. Biddulph o Castell y Waen, ynghyd a lliaws yn chwaneg. Y Cadfridog Syr John Jones, ydoedd y swoddog anfonedig gan y UyAVodraeth i'w liarolygu, er hwn a ddaeth i'r maes o ddeutu hanner awr wedi deg o'r gloch. Gwnaethymchwiliadmanwlary dynion a'u gwisgoedd. Ar ol hyny ymffurfiasant i fyned drwy eu igwahanol ymarferiadau, fel y gorchymynid iddynt gan y Major Syr R. Cunliffe, Cad ben Mc "Coy, a Cadben Purcell Williams. Wedi hyny anerchwyd hwy yn glodfawr gan y Cadfridog. Yna ymadaAVodd y gatrawd o'r cae. Eu nifer ydoedd o ddeutu 400. Dydd Mercher, cyfarfu Dr. Pierce. Maer y dref, a nifer o foneddigion ereill, a'r Milwriad Biddulph, pryd y cyflwymvyd anerchiad i'r boneddwr anrhydeddus^ wedi ei liarwyddo gan nifer o foneddigion y dref a'i gymmydogaeth. Milwriad Biddulph a ddychwelodd ei ddiolchgarweh i'r Maer a'r ddirprwyaetli, am y mynegiadau caredig a gynnwysid yn yr anerchiad, &o, Y GYFRAITH.—Y mae'n dda genym hysbysu fod Mr Maurice D. Roberts, mab y Parch. R. Roberts, Ys- ceifiog, ger Treffynnon, a Mr. Thomas Gee, mab Ml*. T. Gee, y Cyhoeddwr, wedi myned yn llwyddiannus drwy yr intermediate examination fel cyfreithwj*r, yn yr arholiad diweddaf yn Llundain.

LLYFR Y PSALMAU YN NGHYD A PSALM-DONAH, HEN A. DIWEDDAR. Detholedig gan David Roberts, (Alaw- ydd), Bethesda I. Clarke, Argraffydd, Rhuthyn. Er eymaint y casglu tonau a dethol emynau sydd wedi, ac yn bod, wele Alawydd wedi cymeryd medd- iant 0 dir newydd yr hwn hyd y gwyddom na bu neb a'i droed arno o'r blaen. Y mae amryw wedi ein cynysgaethu a Thonau ac Emynau, ond neb cyn Alawydd a Thonau a Psahnau. Y mae manylwch y gwaith yn deffroi ein hedmygedd. Y mae wedi cyfaddasu tonau at yr oil o'r Psalmau. Yr ydym yn gwybod fod hen deimlad cynes yn ein gwlad at gyf- ieithiad yr Hybarch Archddiacon Prys o'r Psalmau. Bu canu selog arnynt flynyddau yn ol yn y capelau a'r eglwysydd plwyfol, a mynych y cyfarfyddwn rai o'r hen bobl a fynent ein perswadio mai dyna yr am- ser pryd yr oedd canu iawn. Ar hyn o bryd, nid ydym yn golygu cytuno a'r hen bobl hyny; ond y mae yn ddiamheuol genym y byddai y sel ar brwd- frydedd oedd yn meddianu yr hen bobl yn gaffaeliad gwerthfawr yn ein dyddiau ni. Rhoddai fwy o en- einiad ar ein cyflaAvniadau crefyddol o lawer. Gor- mod gorcliest i gantorion yr oes hon yw canu fel y canai yr hen bobl. Pwy o'n cantorion goreu a fedr ganu tonau yr hen John Ellis o Lanrwst, fel yr ar- graffwyd hwy gyntaf yn y gyfrol o'i waith? Men- traf ateb yn hyf, neb. Y rhesAATn am hyny ydyw, nad oedd ef wedi gallu meistroli y gelfyddyd o ys- griFenu ei feddwl i laAvr jai rheolaidd. Tebyg y mae pethau wedi dygwydd gyda'r hen feirdd, a rhai lied ddiweddar hefyd o ran hyny; esgeulus iawn y maent wedi bod gyda eu corfanau a'u haceniadan, yr hyn sydd anhebgorol angenrheidiol cyn gwneud penill yn ganadwy. Ceir amryw engreifftiau yn nghyf- ieithiad yr Archddiacon o gorfanau anghymesur, a'r canlyniad o hyny, erbyn i'r canu ddyfod dipyn yn fwy rheolaidd, ydyw troi y Psalmau mesurol dros y bwrdd braidd yn hollol. Ond y mae yn dda genym Avelcd gAvr cpiiAvys Avedi dyfod yn mlaen i ragflaenu yr aliffawcl. Y mae wedi ystwytho y llinellau an- hylithr i raddan tra boddhaol. CynAvysa y dethol i ad luaws o Psalmau EdrnAvnd Prys, a chyfieithiadau Nicander, yn nghyd ag Emyn- au seiliedig ar y Psalmau gan T. Williams, (Eos y Mynydd), ac ychydig- o'r cyfryAV gan Dr Watts. Y mae yn y detholiad amrywiaeth boddhaol o fesurau, megis—1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 15, 17, 19, 20, 21, 22, 30, 51, a 54; yr hyn sydd yn ei wneud yn gydymaith i unrhyw lyfr Emvnau. Y mae y llyfr yn cyirwys lluaAvs o donau newydd- ion. Yn mysg yr aAA'dwyr cawndorf o'n cydgenedl, sef, y Parch E. Stephen, J. D. Jones, A. R. C. P., Rhuthyn, J. A. Lloyd, OAvain Ala-w, GWilYlll Gwent, Heman Gwent, Alaw Ddu, Eos Llechid, MoelAvpr- fab, y Parch D. Evans, Corris; y Parch E. Pughe, Llanurisant; y Parch Dr Maurice, Dr Pring (?), Bangor; E. Thomas, St Ann's; R. Roberts, organ- ydd, Bangor; Ylltyr Eryri, Asaph, Bethesda; J. Williams, Dolgellau; J. Ellis, Llanrwst; J. Parry, D. Davies, D. Griffith, J. Thomas, D. Williams, Ap Alawydd, yr oil o Bethesda; T. Williams, Bettws y Coed; D. O. Roberts, Capel Curig; E. Owen, Eben- ezor; G. Morgan, Dinorwig; W. Hughes, LlAvyny- gwalch; yn nghyd a llu o awdwyr Seisnig a thramor, hen a diweddar. Y mae tua 30 o'r tonau o awdur- iaeth Alawyclcl ei hun. HyderAvn fod enw y dethol- ydd ger bron y cyhoedd er's digon o amser bellach, fel mai gwastraif ar amser a gofod fyddai i ni fyned yn mlaen i ddangos teilyng-dod y tonau; gan hyny ymataliaf gyda gwahnddiad gAvresog i'r darllenydd ddyfod yn mlaen a pbr-v-iiii, darllen, a barnu drosto ei hun.-B. M. W.

TRELECH. Cynhaliodd Ysgolion Sabbothol perthynol i Gapel y Graig ei Chymanfa y flwyddyn hon ar y 19eg o Fai, pryd y daeth y gwahanol ysgolion yn nghyd yn brydlon erbyn haner-awr wedi 9, sef ysgol Glandwr, Blaenpybydd, Blaengilfach, ac ysgol y capel. Dech- reuwyd trwy adrodd dwy bennod, un gan ysgol Glandwr a'r Hall gan ysgol Blaengilfach yna canodd cor GlandAvr Beza, (o'r Llyfr Tonau) yna gweddiodd y Parch. W. Davies, Aberteifi, a chanodd c6r Glandwr Y Groeswen,' (o'r Llyfr Tonau). Holwyd hwynt gan y Parchedig Mr. Jones, Penygroes, yn fmnvl; yr oedd y canu gan yr ysgol hon yn farwaidd a dileAvyrch, ac yn dangos rhy ychydig o lafur. Ylla canodd ysgol Blaenpybydd 'Trugarog a Graslawn' (S. Stanley); holwyd hwynt gan y Parch. W. Davies, Aberteifi, yn adeiladol iawn, yna canasant Arnat Ti y llefais' (Owain Alaw), yn dyner ac effc-ithiol. Yna, ysgol Blaengilfach yn gyntaf, cafwyd ton gan y Gobaithlu, yn dda ac ystyried mai dyna y tro cyntaf iddynt hwy a'u blaenor Avvnelivi y cyhoedd; yna canodd y cor 'Eiddo yr Arglwydd y ddaear,' (LoAvel Mason), a holwyd hwynt yn dra buddiol gan y Parch. W. M. Davies, Blaenycoed, a chanasant 'Y Seithfed Angel,' (T. Jones). Prif ddiffyg y cor hwn oedd, imffurfiaeth o ran amser, nerth llais, a goslef. Holwyd ysgol y Capel gan y Parch. W. Davies, Aberteifi, yn ddyddorol imvn. Canasallt hen don sydd wedi gwasallaethu ei hoes a'i chenhedlaeth yn dda, ond y mae ei dyddiau Avedi eu cyfrif rhaid iddynt erbyn hyn roddi lie i'AV gAvell. Gyfeillion, paham yr jTiifoddlonAVn ar ddim giviel os gallwn wneud yn well ?—Tcithiicr.

PONTYPOOL. Cynhaliwyd cyfarfodydd ailagoriad y capel Saes- oneg yn Mount Pleasant, Pontypool, Sabbath, Mai yr 17eg, a hefyd dydd Llun a dydd lau canlynol. Boreu Sabbath, pregethodd y Parch F. Daniel, Cefn Crib,y gweinidog blaenorol; am 2, J. Bramley, (W.) am 6, J. Tenkins,y gAveinidog presenol. Lydd Llun, am 10, pregethodd y Parchedigion D. Davies, Varteg, a T. Griffiths, Blaenavon; am 2, y Parch D. Evans, Blaenavon, yn Saesoneg, a T. Thomas, Glandwr, yn Gymraeg; am C, pregethodd y Parchedigion W. Alonzo Griffiths, Abersvchan, yn Saesoneg, a R. Hughes, Cendl, a E. Hughes, Pen- main, yn Gymraeg. Dydd lau, am 2, pregethodd P. W. Darnton, B.A., a H. Oliver, B.A., Neyvport. Cafwyd oedfaon hwylus, a chasgliadau da. Y mae y capel yn ogoniant tref Pontypool, ac yn fonument o lwyddiant Jason Jenkins yn y lie.

AEAETH GYNTAF MR WIKTEEBOTHAM YN NHY Y CYITBEDIN.—Traddododd y .boneddwr hwn ei araeth gyntaf ar fesur Mr Coleridge ar y Prawf-lwon. Fc gofia ein dai-llenwyr nad oes ond ychydig amser er pan ethohvyd of yn aclod dros Stroud. BargyfreithiAvr ydyw o ran ei alwedigaeth, ac y mae yn fab i weiniclog i'r Bedyddwy.i, i'r hwn enwad y mae yntau ei hun yn perthyn. Dywedir fod ei araeth yn Nhy y Cyffredin wedi cael ei derhyn yn y modd mwyaf gwresog, ac fod blaenoriaid y ddAvy blaicl wrth- wynebol yn talu sylw neillduol iddo. Ar ol iddo derfynu, dywedodd Syr William Heath- cote fad y Ty wedi cael yn Mr Winterbotliaiii chwanegiad pwysig at ei ddoniau areithyddol a dadleuol, ac yr oedd yr aelodau yn gyffredinol yn teimlo yr un modd. Yr oedd cyfansoddiad ei araeth yn drefnus a galluog, ei resymau 'Y11 gedyrn ac anatebadwy, a'i ddull yn traddodi yn wir liyawdl. Dahgosodd mewn modd nerthol y camy mae YmneillduAvyr yn ei gael dryvy fod eu hanghydffurfiaetli yn eu eau allan o ragor- freintiau y Prifysgolion. Y mae y blaid Rydd- frydig yn rhwym o deimlo yn faleh o herwydd fod y fath ddadleuydd inedrus, a'r fath areith- ydd galluog wedi cael ei chwanegu at eu nifer. .ir

BEDDARGEAFP U J, Y ddiweddar Anno Jane, merch fach ac anwylbert Mr a Mrs N. Davios, GlandAvr, Bettws y Coed. Er i'w tlieg Avawr waethygu—a'i swnion Dros enyd ddiflanu; Ann Jane a gwêll fythol gu, Duw fyn ei chodi'i fynu. Llanrwst. RHYCHWTN.

(GydtCr Cable.) CYHUDDGWYN JOHNSON. Washing-ton, Mai 26, cafodd y Senedd-lys heddyw yr Arlywydd Johnson yn ddieuog, ar yr ail a'r tryd- ydd adran o'r cyhuddgwyn. Pleidleisiodd 35 dros ei euogiad, a 19 yn erbyn, ond gan fod eisiau dwy a 19 yn erbyi ran o dair i'w euogi, yr oedd un bleidlais yn fyr. Ar ol hyn ymohiriodd y llys. Tra, thebyg y gorphena hyn y prawf. 'Y mae sibrwd fod ardrefmvyr y cyhuddgwyn yn gwneud ymchwiliad er ceisio proi ffocl rhai o'r Sen- eddwyr wedi cael eu llwgrwobwyo am bleidleisio dros ryddhad yr Arlywydd.

MORWYR PRYDEINIG WEDI EU GWNEYD YN GAETHION. Daeth y newydd gyda'r West India Mail, fod morwyr y llong Brycleillig Superior, y tybir iddi I fynecl yn ddryliiau ger y Grenadines 18 mis yn ol, yn fyw ar (Inedclaii Ysbaen, ond eu bod yn gaethion.

Y SENEDD NOS FA WRTH. Darllenwyd Bil Cartrefi Creiftwyr a LabrAvyr yr ail waith yn Nhy yr Arglwycldi, a chyfeiriwyd ef i Ibwyllgor neillduol. Pasiodd Bil Ystadegaethau Cotwm ti'wy y pwyllo'or, one]; rhoddodd Ardalydd Salisbury (yr hwn a, achyaenir yn well wrth yr enw Arg-lwydd Cranbourne) rybudd y byddai iddo ei wrthwynebu. Yn Nhy y Cyffredin, dywedwyd gan aelodau y Weinyddiaeth, mewn atebiad i ymofyn- iad, y byddai i Fil Diwygiadol yr Iwerddon gael ei ddwyn j niown bythefnos i nos lau; fod yr awdur- dodan yn Japan Aycdi datgan eu gofid, ac wedi talu iawn am yr ymosodiad. diweddar ar y gelladwri Brydeinig ac.fod cynllun o dan ystyriaeth y Llyw- odraeth i fyrhau y tymlior oedd yn ofynol o dan y gyfraith bresenol cyn y gallai etholiad cyffredinol g'ymmeryd lie. Gorchymynwyd anfon gwyseb i ethol aelod dros Dublin yn lie ycTiweddar Syr B. Guinness. Bwriedid unAvaith gyflwyno diolchgar- wch i Syr R. Napier a'r fyddin yn Abyssinia nos Ian, ond dywedai Mr Disraeli eu bod am ohirio hyny hyrd ar ol gwyliau y StilgTV^ni,. gan y ceicl yn mhen ychydig ddyddiau yr hvsbysiadau sAvyddol oddiAvrth *5' Prif-Gadfridog, y rhai y tybid unwaith eu bod ,Wedi myned ar g-oll. Gwrthwynebwyd gan y Llyw- OCraeth gynhygiad Mr Labouchere i gael pleidieisio Y" flyiiyadol drenliall v g-Avasanaeth diplomayddol, cariAvyd ef trwy fwyatfrif o 76 yii erbyn 72. ddadl ar y cynhygiad i gael penodi dir- p,Tyy:»eth frenhinol i wneud ymchwiliad i ddam- fíII.ll mewn g,weithfe ',(Id gio i derfyniad sydyn, 3 Wy -i ;r Ty gael ei gyfrif allan.