Y Werin

YSGRIFENYDD DIOFAL. 0 babell yr ysgrifenydd yn Arddangosfa Amaithyddol Newark, fe ladrata wyd bag yn cynwys yr holl arian a dderbyniwyd yn I ystod y dydd. Bernir fod y golled yn 125p.

LLY^VIO LLONG DA'RTTRYDAN. I Cafod dyfeisydd Ffrengig allan sut i lywio Hong gydi'r trydan, yr hyn a osgoa'r camgymeriadau y mae clyn yn agored i'w gwneyd. Cysylltir y Haw a'r owmpawd gyda gwifren, ar hyd yr hon y gweithreda trydan. Dywedir fod y peiriauwaith new- ydd wedi mvned trwy ddeufis o brawf ar agerlong yn hyuod Iwyddianus.

ERLYN TAFARNWR YN DUDNO. Dydd Llun cyhuddwyd J. Roberts a W. Owen v fod yn feddw mewn tafarndy yn ystod oriau gwaharddedig, a chykuddwyd W. G. Mobley, Harrington Hotel, o gadw ei le yn agored yn ystod yr oriau hy ny. Ym- ddengys i'r heddgeidwaid, nos Wener, yr 20fed cynfisol, glywed swn siarad yn yr Hotel oddeuta haner nos. Curasant y drws ac -iethant i mewn, lie y cawsant y diffyn- yddion. Dros y diffynyddion dywedid eu bod ar ymweliad a thrafaeliwr o'r enw Samuel ar fusnes, ac nad oeddynt yn feddw. Taflwyd yr achos allan gan, y fainc yr hon a rybuddiodd Mobley i arfer pob gwyliadwr- iaeth. Canmolent yr heddgeidwaid am eu gwaith.

HAWLIO EIDDO YN AWSTRALIA. Dyddorol iawn yn nglyn a chyfadaefiad Orton o'i dwyll yn nglyn ag achos hynod Tichborne, ydyw ystori a ddaw o Awstralia. Bu scwatter o'r enw Robert Rand farw beth amser yn nI yn Awstralia, heb ddim ewyllys, a chan ei fed yn hen lane, gwnaeth y per- thynas agosaf iddo drefaiadau i gymeryd yr etifeddiaeth sydd yn werth, meddir, 417,205p yn New South Wales, ac 80,000p yn Victoria. Pan oedd y tiefniadau ar gael eu gorphen, ymddangosodd dyn o'r enw W. R. Rand, a dywedodd ei fod yn fab yr ymadawedig, ac felly mai efe oedd yr etifedd. Ni wnaeth y perthynasau ddim sylw o hono. Aeth yntau at gyfreithiwr o'r enw MrBndd, a rhoddodd ei achos yn ei law, a dechreuodd brofi iddo mai efe oedd m«,b Uobert Rand." Dywedodd I ystori ramantus am briodas, genedigaeth, ac yna gweryl rhwng Robert Hand a'i wraig, a daeth a Beibl, llythyrau, a phapyrau i brofi ei ystori. Ymddangosai pobpeth yn barod i wneyd cynghawe llwyddianus, a galwyd bargvfreithiwr enwog i mewn, yr hwn a I groesholodd yr hawlydd, ac a fethodd syflyd ei ystori. Aeth Mr Budd i Adelaide, i Albury, ac i leoedd eraill i gasglu tyutiol- aethau ond wedi gwneyd ymchwiliad, ni wnaeth, rywfodd, sytnud gam yn mhellach yn y mater. Yr oedd yr hawlydd ei hun hefyd wedi myned ar daith i South Aws- tralia, lie yr oedd wedi bod yn gvreithio yn ystod ei flynvddoedd boreuol. Ar ei ddy- chweliad i Melbourne cafodd dderbyniad I tywysogaidd, ugeiniau o bobl yn tyru o'i gwmpas. Aeth i un o'r Ileoedd goreu yn y lie, ac arosodd yno hyd nes y cymerwyd ef i fyny ar gyhuddiad o dwyllo. Ychydig o banes blynyddocdd boreuaf yr hawlydd sydd yn wybyddus. Y mae dros 50 inlwydd oed, &c nis gall ysgrifenu na darllen, ond y mae yn un cratf iawn. -—

POEN YN Y CEFU A CHRYDCYMALATT. Y mae yn sicr yn beth rbyfedd-ps mor fuaa y mae l-Iomocea, ond ei rwblo yn drwyadl, yn lleddfu y poenau mwy af, oblegid y mae HOMOCEA YN CYFFWRDD Y FAN. I Y mae Homocea wedi sefydlu yn drwyadl 1 gymeriad fel lledfwr poenau. Y mae mid yn unig yn beth i rwbio, eithr hefyd y mae yn ddarpariaetn deuluaidd werthfawr; a phan un ai qyda phoen yn y glust, y ddanodd, neu Streiniau, m raid ond ei Iddefnyddio er mwyn ei werthfawrogi Pris:— 118. 1%c a 2s. 9e. y blychiad; drwy'r llylfcyrdy, Is. 3c. a 3s. EXANO (HOMOCEA FORT). Yw y ffurf gryf ar Homocea wedi fi wneyd ytt arbenig ar hen boenan crydcymalau, yn n^ilMWJ yn y cymalau, a phoenau yn y frest, oaetad«a, ond nid y w iid ddef ny dio at f ri tyner o' r corflF. Yr y djrm y n rhoddi gwarantnrjrdd am yr enaint, ac yn mhob achoe lie y prynir y* aniongyrchol genym ni anfonir yr anan yn ol as na cheir rhydhad gan y pwrcaswr. Pris2s. 9o. y blychiad; 3s. drwy'r llythyrdy. ¡ SEBON HOMOCEA. SEBON HOMOCEA. Cynwysa y Sebon hwn rinwrddau gwerthfawr J Enaint Homocea, ac y mae yn Sebon tray dymunol iid ddefnyddio; ond fel sebon meddygol, y mae o j werth mawr, yn neillduol yn ystafell fag-u y plant, j ac i bawb sydd yn meddu croen tyner. Pris :—9c. a Is. 3c. y deisen, neu 2s. a 3s. y blyohiad; drwy'r llythyrdy, 2c. a 3c. yn ychwaneg. Gellir oael yr noll bethau uchod fan FferyUwyr, > Sec., reu yn uniongyychol drwy llythyrdy odiwrtb g- Homoroa Company, 22, Hamilton Squai% Ai' werth gan Thos. Lewis & Co., 29, High n et ( aemarfon, a 315, /ligh iStreet, Bangor, a Hunilt^n & Jones. Mirket i'laee, Bangor I' orne^S; And Women Only Are most competent to fully appreciate the purit. sweetness, and delicacy of CUTICUIIA SOAP, and to discover new uses for it daily. In the preparation of curative washes, solutions, etc., for annoying irritations, chaflngs, and excori- ations of the skin and mucous membrane, or too free or offensive perspiration, it has proved most grateful. CUTICUEA SOAP appeals to the refined and cuiti- vated everywhere, as the most effective skin ¡:nri- fying and beautifying soap, as well as purest aad Sweetest fer toilet. Sold everywhere. F. NETVBEUT k POTS. T-

UN I'R CLERIGWI!. Yr oedd y diweddar Esgob Exeter yn meddu y ffordd fwyaf anhylon i ddweyd I pethau llyni. Un diwruod daeth i ymweled ag ef glerigwr lied od, yr hwn oedd wedi ymwisgo mewn llodrau o liw goleuj a chadach gwddf du. Syllodd yr esgob gy^a "threm geryddgar ar y llodrau, a sylwodd Gwisg lied anaddas i glerigwr, yr wyf yn meddwl, Mr Dorton." Wei, fy arglwydd," atebai y clerigwr "y ffaith ydyw fod fy llodrau wedi bod o liw llawer mwy tywyll, ond iddo fynd yn llawer mwy goleu trwy gae! ei olchi mor fynych." Ie," sylwai'r esgob, gan godi ei olygon i fyny, y mae'n debyg genyf fod lliw eich llodrau wedi rhedep iyny i'ch cadach gwddf!

Yn Switzerland, dywedir fod 70 y cant o'r dynion ieuainc yn anghyfaddas i was- 0 anietk milwrol, oherwydd y defnyddiad o ddiodydd meddwol a myglys. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. Mewn pacedi a tiniau, 1 s 6c i 4s y pwys, j giu bob Qroocrs. J? ■<§ i Clothes # ;j:,t: \7 r. f 1 Wash J 1,' '<I: r {[1i Ù &: .11 S TheniseSves f| w j($* «. and save your ttme when Titan Patent S roap is used l: ht l drives out the dirt !!p* without rubbing, ).y and the clothe* l^et W*. much longer. ffe) p 1 "C7- PATENT | 5oap § mat-cc <$% 'makessplendid Iathert «ind is soft and pleasant to the skin. '3;f¡ 1' L' ¡{ St :ç 1 v i d' !)' I/< :'o'4 0\- '-J, .J)" (!& 1 Ml w§ /A MVv4S|„ m y ■- M It Whitens Linen with- tf|j| out sunshine or chemicals, and makes flannels and P|f|7 woollens soft and fleecy. JL i x Excellent for coiorea ana dyed articles, and specially $4 suited to silk goods, which it llJ: leaves in perfect condition. }s?h For all Domestic pur- 0^, poses Titan Soap is un- ^1' equalled and the most economical in the market. try it c; J 1; SOLE M A.NU" ACTUH-KS— T!io Liverpool Patent Soap Company, Limited, f, p ■<§ |j»

PUM CANT YN D DIG AR TREF. Torodd tan yn St. Alban, Vermont, Am- erica., dydd Llun, a dinystriwyd nifer mawr o dai. Diqartrefwyd pnm cant o bobl. ac y mae y golled yn werth tri chwarter miliwn o ddoleri.

COLLI 420~O~FYWYDAOT TRWY DAN. Collodd da.u a deugain eu bywydau, a Y Ilosgwyd 103 yn (lOSt mewn tan diuystriol a gymerodd le yn Brest, L'te^ski, y ,uydl o'r blaen.

OLWYNWR~MEWN HBLBUL YN NG WRECS AM. Dirwywyd dyn ieuanc yn Ngwre?.sam dydd Llun am yru yn rhy gyflym av feisicl yn y dref. Rhedodd yn erbyn ceffrl, a tharawodd wraig i lawr. Dywedai y d;ffyn- ydd nad oedd ond newydd d-lysgu marck- ogaetk y peiriant. Wrtk ei ddirwyo i Is a'r costau, dywedodd Cadeirydd y fainc na ddy- I hi rhai heb ddysgu inarckogaetk Fll trwy'r dref.

LL ADRON BEIDDGAR YN NE HE UDIR AFFRICA. Daeth "un o'r ystoriau mwyaf bynod o Ddeheudir Affrica. Rai blynyddau yu ol, glaniodd dau ddyn o'r enw Dant a Sharpe •'r America yn Cap3 Town, a chafodd y ddau waith ar reiltfordd y Llywodraeth yno. Yr oeddynt yn gwasanaetku fel guards byd o fewn blwyddyn yn ol, pan roddasant y swydd i fyny. Yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf, cymerodd amryw o ysbeiliadau aur, gemau, &c., lear y rheilffordd, a mehai cudd-swyddogion goreu yr holl wlad a dar- ganfod unrhyw arwyddion y rhai y galJenfc adnabod y lladron. Un noson, fodd bynag, torwyd i mewn i ystordy un Mr Francis, a drigai yn Parys, ar lan yr afon ~V aal, ac fe ddarfu i frawd Mr Francis ddilyn oiion ma- heus trol am bymtbeng milldir i fferm o'r enw "Marseilles," oddeutu pedair milldir i orsaf a elwid Heilbron road. Wedi edrych o'i gwmpas, caufyddodd fod trol wedi ei golchi yn yr afon, a dilynodd olion traed o'r ty i gae lie yr oedd mealies," pedair troed- fedd o uchder, yn tyfn. Gan atael yn un o'r corsenau, cafodd Mr Francis ei bod yn dyfod allan yn rhwydd. Dechreuodd amheu fod rhywbeth o'i le, ac wele, wedi tirio oddeutu troedfedd a haner i'r ddaear, dasth at y safe oedd wedi ei golli. Galwodd ei gvmdeith- ion, ac yn fuan yr oeddynt wedi codi y safe i fyny, ac odditani cawsant barsel yn cynwys gwerth 250,000p o aur. Yna rhedasaut at y ty, a chymerasant y lie trwy ruthr, a chaw- sant y guards yn cysgll yn dawel. Wedi eu cymeryd i'r ddalfa, rhwymwyd hwy, ac aed a hwy i garchar Parys. Yna anfonwyd at y cudd-swyddog Trimble, o Ishaiiuesburg, ac arcbwiliwyd y ddaear o gwmpas y ty, ac mewn llai na 500 Hath i'r lie, cawsant chwe' bar o aur, a gwerth 1.000p o email ac oriad- uron. Cyfaddefodd y carckarorion, a dan eu cyfarwyddyd cafwyd hyd i saith bar o aur, ac eiddo gwerth 10,000p i gyd. Ymddengys mai ysbeilwyr diail oedd y ddau hyn, a'u bod wedi boddloni i weithio yn dawel am rai blynyddau i gael allan gyfundrefn y rheil- ffordd, ac i ddarganfod y manau gwan yudùi. Ymddengys fod ganddynt gynllun wedi ei I barotoi i ysbeilio y gerbydres sydd yn cario aur i lawr i Cape Town yn mhen ychydig wythnosau.

LLITH MEllI JOS. DUDD MAY'RTH. MISTAR GOLYQUDB,— Er fod gwiuit y dwyran yn ckwirlio fOlD. ddudd Grwer.er mi es i i'm cyhoeàdiad i Talsarn, a bobol bach yr ondd hi yu our yny tren. Yn jif lod y Lobel yn cliwysa yr oedd pawn ovon a rhynu. Y merchad efo'ifFyrs, ar dynion fo'n cotia ucha. Yn stesion L'narcon yr oudd pawb a golwg anwud arira nkw Am dana i fyddai buth anwud pan y bydaa i yn mund am daith. Os budd m n ocr mi fydda yn gofalud am roi yr hen own stwff cartra ges i o ffatri Clynog ttii. deng mlynadd ar hugian yn ol, a deiff yr un chwa o wunt y dwuran byth drwu hwnw, mi diffeia i o. Mau hi yn wahanol iawn mund i fymi o'r Felin yma rwau, rhagor oudd In Cisi j'r lein agor. Ydach chi'n cofio fel y bydda ni yn mund efo'r hen drams llechi, a rkcini yn ysgwud. Dous yr un man a wn i am dano sudd wedi altro mmx na PJicnygroes. Diar mi, y tai ar strudoedd sudd yno rwan tagor oudd. Llanllyfni oudd y lie mwua yn yr ardal ers tahnIl. Y cynta ddaru mi nabod ar ol cyradd stesien Nan tile oudd Owen J os y Shop Fawr. ar Post Oms. Yr ydw i yn i aduabod 0 ere liawar iawn o fiyuydda. Mi ges iJawar cwpanad o de efo fo ers tahvm pan oudd c yn byw yn ben siop Fani Jos, gwraig yr HOll Dalearn anwuJ. Yr ydw i yn cofio un tro Owen Jos yn mund a fi i welad yr hen rwm lIe bydda y pregctltwr menvr n gnend ei bregetha ac yn Ulnnd drostun DInv, pan y bydda Fani yn brysur yn y siop. Mi 'dnabodd Owen Jos fl, ac mi ddoth ata. i, no medda fo, I lie mau'r chith, Meri Jos, y diwraod our yma ? I edrach am fy nitk sudd yn buw yn ych ymul chi, Owen Jos, mau gwr hi yn gweitbio yn Dorothea, ac yr yùw i yn mund i'r ckwaral yn y prudnawu, inati Mr Evans wedi gofun i mi. Lie mau siop Hywel Uefni, rai ddaru l'hiw draf&iliwr fy in tro- diwlio i iddo fo yn y tren riw ddiwmod, ac mi ddudas y baswn i jest yn galw efo fo pan ddown i i'r Nant yn.a. Dyna hi, Meri Jos," a tkroais i fewn jest i ysgwyd°llaw, ac mi ddudodd os baswn yn leicio y basa fo yn dyfod efo fi i'r ckwaral, ond yr oudd gwr fy iiith wedi deud y basa fo yn d wad adra amsar cinio. I Yr achos na fasa Ciet, fel y budd i %-wv hi yn galw Catrin, rkiw enw dipin yn fwu ( neis, wedi dwad i'r stesion. Mau ono un bychan, a dyma un rkeswm mod i wedi xnumd i fynu ddudd Gwenar oudd kynu. lIlUId i fynu ddudd Gwenar oudd hYllU. Wel, mi dros i'r Post efo Mistar Jos, ac mi brynas ffrog goch i'r babi, kogyn ydi o, ac ma nhw yn deud mai ffrog goch sudd i I hogyn a ffrog las ne bine i hogan, WE. ddim pam ckwaith. Amsar cinio dauth Wiliam i fewn, n rhoddodd grouso mawr i mi, ac wedi hyny dyma fo yn gafal yn y babi, mau o wedi gwrioni. "Be fudd i enw fo, dwad, William," tnediwn wrtha fo. Methu caul enw ddigon crand iddo fo Inau o, Modryb Meri," medda Ciet. Mi ganwd o fis i heddiw, dudd gwul y bloda, ac 'mau arna foeisioIli roid o yn William Beaconsfield Jos, and fun Wil yma ddim son am y fath beth, fydda abal a buw iddo fo yn y chwaral, ac fellu yr ydan ni yn meddwli roid o yn Robat Wiliam Jos, ar ol newurth Robin a Wil yma." Wauth i ti heb, damad, Catrin, fudd gynon ni ddim i adal iddo fo." I Diar mi, Modryb bach, ddylias i rioud am y fath beth, neno diar, ond dowch, Modryb, at y bwrdd, mau'r tip;n cinio yn barod, a dyma ddysglad o bysgod ddaliodd Wil neithiwr yn y Llyn Ucha, fe fyddan yn dret i chi. Hwdiwck, dyma un go braf, jest yn dri chwartar pwus. Fydda i ddiui yn ffrio ond y rbei mwua, ac mi fydda yn piclo y rhai bach, mau nhw yn neis iawn efo te. Gwell gin i nhw o lawar na sardins gewck (hi yn y siopa. Dous dim diwadd ar dafod Ciet pan gychwynitk hi, mau hi yn union fel y bydda i mham ers talwm. Be ydach chi yn feddwl, Modrub, o'm dresar newydd i r "Taw, Ciet bach," medda Wil ne mi dagith dy fodrub efo blew y pysgodun," "Well i chi roid ych spectol yn wir, modrub," medda Ciet wedyn. Dyna Robat Wiliam bach yn ysgwud. Wil, ysgydwa'r crud efo dy droud," medda Ciet. Ond wnai Wiliam Robtlt ddim cysgu, ond yr oedd yn rIlaid iddi fo gaul codi at i ginio. "Hwdiwch, Ciet," medda Wil, "dyma chi friwsionun bach neis o byegodun, rhowt^i o i'r babi, neiff o ddim drwg iddo fo." "Gwarchod pawb, be aru chi, dulwck, Wil, ac ynta ddim ond yn fis oed. Sanock chi eisia caul madal a fo, cludweh, Ac fel yna yr oudd y ddau tiwy amsar cinio, fel rhiw ddwu glomen ar ben to. Yr achos i mi ysgrifenu y petha yma i lawr ydi er mwun i chi chwarelwyr ifanc y Nant yna gael gwubod beth i ddisgwil y flwuddun gynta y priodwch chi, ac yn en- wedig pan wnel y ceriwb bach cynta ei ymddangosiad. Fedra i ddim siarad yn brofiadol ar y pwnc, ond yr ydw wedi troi cimint yn mhlith fy nithoudd ers ugain mlynadd neu fwu, fel yr ydw i yn gwubod be ydi be. Wn i ddim faint o blant sudd gin fy holl nithoedd a'm neiant. Mae o yn arferiad gin i bob amsar, ydw i ddim yn deud hun er mwun brolio-ond er mWUB i rai eraill gymud yr hunt. Mi fyddaf yn rhoid sofran yn enw pob un o blant fy Beiant am nithoedd yn y post mown rhiw fis ar ol i geni nhw, ac mi ddudith Owen Jos, Talsarn, mod i wedi rhoid sofran yn enw Robat William Jos yn y post cin dwad o Dalsarn nos Sadwrn. Mi briododd un o fechgin fy chwaer ienga y llynedd, yn bedair ar hugain oed. Mau o yn buw yn y Nant yna, ac yn perthyn i gapel Wel, yr oedden i wedi rhoid sofren yn mane y post yn i enw fo, toe wedi iddo ddyfod i'r bud o wau. Rhodd- odd mam Edward swllt bob Sadwrn tal at y sofran, a phan auth y bachgen i weithio i Dsrethea, gofalai am roddi rhiw gimint bob mis at y tipyn pincin yn y post, a rhwng y lloga a phob peth yr oudd gm Edward yn agos iawn i ddau gant o bun- aau. pan oudd o yn mund i ddeckra buw. Pan ofynodd o i'r hogan bach oedd o wedi rhoi ei seroh arni, a wnai ei briodi, gofyn- odd iddo, "LIe cawn i'r arian, Edward bach, i gaul tlodrefn P" "Mau pobpeta yn iawn," medda Edward, mae'r wyroddodd modryb Meri yn y nyth bedair blynedd a'r bugain yn ol, wedi cynyddu yn agos iawn i ddau gant o wyau melyn braf. Gallwn fyr"cl i unrhyw shop a fynwn yn y Nant yma i brynu dodrefa, a thalaf am danynt ar law, ac mi bryna i y fodrwy ora sudd gll y siopwr i roid am y bys yma-prun ydi o hefyd y nghariad bach i ?" Fe wyddai Lisi bach yn dda, 0 gWyddai, e Wur y merched hynu yn well na'r dyn- lon. Fy amcan i yn myn'd allan o fy ffordd yn y llith yma ydi codi awydd ar bogia dewr glandeg Nant Nantlle, i ben- der fynu cynilo, ac i gael llenwi y nyth erbvn y dydd y bydd un o weinidojion yr ardal yna yn rhoddi y cwlwm eUldd. cwlwm na ddylai buth gaul ei ddatod ond gan y gelyn ola. <:> Ar ol cinio cychwynodd Wil a minau i'r okvv-are1. Aetb. Wil at ei waith. Anfonais inau fy enw i Mr Cynghorydd Evans, a daefk atnf yn llawen a siriol, a dywedodd, Eiotwck i lawr yn y fan yma.: Meri Jos, pa rbi w ckwartar awr; mae gin i rhiw dipin o betba raid i mi neyd, ac os medra i sut yn y bud, mi ddof hefo chi drwu'r ckwaral, ac os methaf, gofalaf am riwun a gvmar ofal okonock. Ond cofiwck fod MUPUS Evans yn disgwyl am danock |acw i de. i dc." Rhiud i tkorilii yn y fan yma hen o. Misi Jos.

ESGOD LL&NE"IWY A'R OFFEIRIAD. t Yr wythnos hon cyhoeddwyd nifer o lythyrau dyddorol rhwng y Parch Walter Evans, rbeitkor Castell Caereinion, Trailwm, ag Esgob Llanelwy, trwy ei ysgrifenyddion a'r Archddiacon Thomas. Trwy yr Arch- ddiacon gofynodd yr Esgob i Mr Evans ar C, Ebrill 1 leg am sefyllfa petkau yn ei bhvyf, ac a oedd y gwasanaethau arferol yn cael eu cynal yn rheolaidd, gan ei fod wedi derbyn amryw o gwynion, a phan ddaeth yr Esgob o gwmpas yn ystod y ddwy neu dair blynedd diweddaf ni chafodd ymgeiswyr am gon- ffirmasiwn o G-astell Caerehnort. Gwrthod- odd Mr Evans wr-eyd dun a.'r Archddiacon dan yr amgylckiadau, ac anfonodd gopi o'r j llytkyr at yr Esgob ar unwaitk gan ddweyd nad ocdd ef o gvvbl yn ymwybodol ei fod mewn unrhyw fodd weii esgeuluso neu feiku gwneyd ei ddyledswyddau fel rkeitkor y plwyf, na'i fod wedi rhoddi achos rkesymol i gwyn oddiwrth yr un o'i blwyfolion. Hawliai hefyd gael hysbysiad 11awn o'r cwynion a wneid. yn ei erbyn ac o'r lleoedd y deuai y cwynion. Gofynodd y rheithor am hyn mewn llytkyr a'r ol llytilyr, ond an- wybyddwyd y cais yn kollol, gan dderbyn yn nnig mown atebiad odriiwrth ysgrifeuydd yr Esgob y cwestiwn oedd wedi ei ateb yn y I llythyr cyntaf, yn uglyn a r modd yr oedd y rkeithor yn cyfiawniei ddyledswyddau. Gan I iddo fethu cael unrhyw wybodaeth beth oedd y cyhuddiadau anfonodd y rbeithor at j yr Esgob ar y 3ydd o Fai lythyr maith yn amddifxyn ei hun, ac yn dweyd ei fod ef I wedi cyflawni ei ddyledswyddau yn briodol; I fod ckwech o ymgeiswyr am gonfformasiwn wedi dyfod yn mlaen yn 1891, a saith yn ac fod y fxaith nad oedd yr un ym- geisydd wedi dyfod yn mlaen y flwydiyn lion i'w briodoli i drefniadau gwallus yr Esgob. Yna aeth Mr Evans yn mlaen i gwyno o kerwvdd ymddygiad yr Esgob yn nglyn a tkrysorfeydd ysgolion Castell Caer- eillion ac i'r Esgob gyfarwyddo ei Archddiacon i wneyd cyhuddiadau yn ei erbyn ef (Mr Evans), yr oil o'r rhai y dylasai wybcd, a rhai ohonynt yr oedd yn rhaid ei fod yn gwybod, eu bod yn ddisail; ac i'r Esgob wrthod dweyd natur y cwyn- ion. Gofynai am ymddiheurad. Dywedai hefyd:—" Pe buaswn yn jjmedawl fod ym- ddygiad eich Arglwyddiaetk ataf fi ac eraill o'm cyd-offeiriaid er pan ddaethock i'r es- gobaeth hon yn cynrychioli yn deg reolaeth esgobyddol, ac fod eich dull o ymddadleu yn gynllun o amddiffyuiad yr Eglwys, Jbu- aswn yn edrych ar lywodraetkiad piesenol yr Eglwys fel un hollol annbeilwng i'w kamddiffyn, a buasai achos amddiffvniad yr Eglwys yn Nghymru yn hollol anobeithiol. Dywedir gan amryw, nid yn unig o wrth- wynebwyr yr Eglwys, ond hefyd ei hamddi ffynwyr, eich bod wedi gwneyd mwy i hyr- wyddo Dadgysylltiad ymlaen mewn chwe' blynedd nag y gallai deugain mlynecld o waith gan bleidwyr rhyddhad crefydd fod wedi ei wneyd. Yr ydvvyf finau yn cyd- olygu a'r farn hon, ac yr ydwyf yn hollol b«rod, os bydd raid, i ddwyn ffeithiau i brofi j hyn." Atebwyd ef Mai 10 gan ysgrifenydd } yr Esgob, yr hwri yn syml a daywedodd) wrth Mr Evans fod yr Esgob wedi derbyn ei I ddatgt-niad Ebrill 16 nad oedd wedi esgen- luso ei ddyledswyddau. Wrth gwrs nid yw hyn yn boddloni Mr Evans. Ynglyn ag < acbosion yr Archddiacon Howell a'r Parch j W. Yenables Williams, y mae y llytkyrau | hyn yn taflu goleu rhyfedd ar gyflwr mewnol C, 9 yr Eglwys yn Ngkymri.

LLYS YR YNADUN SIROL, CAER- I NARFOX. Yn y llys uckod dydd Sadwrn gerbron Cadben Wynn Griffith ac ynadon eraill, cy- huddwyd y personau canlynol, ar ran Bwrdd Ysgol Llaullyfni, o beidio anfon eu plant i'r ysgol yn rheolaidd,—Owen Owens, Llwynon Villa, Penygrocs Owen Hughes, Halfway terrace, TUysaru; John J. Williams, Pea- ybont. Talysarn; a Laura Williams, Pont y crychddwr, Llanllyfni; dirwywyd lnvy oil i 5s yr un.-Dirwywyd D. J. Davies, Dinorwig, i 5s a'r costau am bysgota mewn afon ar oekr y Wyddfa dros yr hon yr oedd gan Mr Assketon Smith yr hawl i bys-ota.Erlyn- wyd gan Mr Mostyn Roberts, ac ainddiffyn- wya gan Mr J. T. Roberts. —Richard Griffith a gyhuddai Evan Owen, 0. W. Parry, a W. G. Parry, yr oil o l-^enygroes o ymosod arno. —Erlynwyd gan Mr H. Lloyd Carter, ac amddiffynvvyd gan Mr Mostyn Roberts.— Dirwywyd J. Owen, Penygroes, i 10s a'r costau am ymosod ar yr heddgeidwaid.

COLLED AC ENILL. Mae dynion bron yn ddieithiiad yn foddlon abcrtliu neu golli rhai pethau er mwyn enill peth mwy. Eraill, arol colli rhyw beth gwerthfawr yn eu golwg yn ddamweiuiol, a gynygiant wobr am ei adferiad. Ond y mae llawer o srolledion yn ein cyfarfod sydd yn anndferadwy. Mae dyuion yn ami yn colli y trysor mwyaf yn eu meddiant wrth geisio enill rhywbcth arall llai ei werth. Colar iechyd, y trysor penaf fedd dyn, yn ami wrth geisio enill cyfoeth neu bleser. Coilir y trysor kwn weithiau trwy ei gam- ddefnyddio, ac yn fynych trwy esgeuluso gwneyd defnydd priodol o'r moddion cymhwys i'w ddiogelu a'i gadw. Mewn llawer o'r nchosion hyn. gellir adenill y trysor a gollwyd trwy wneyd defnydd prij ol ac amserol o'r moddion a'r inanteision yn ein cyr- hardd. Mae pflwb ar ol colli eu hiechyd yn awyddus i gae adferiad buan. ao i'r dyben hwnw eymerant y feddygiuiiieth a fernir sydd yn fwyaf cvmhwys i gyrhaedd yr amcan. Yn y dydcliau hyn gellir cael meddyginiaetliau breintiedig wedi eu parotoi yn ofalus gan fedd- ygon neu fferyllwyr medrus, at wella lluaws o anhwylderau y mae dynion yn ddarostyngedig iddynt. Y meddyglyn goreu sydd yn adnabyddns yn yr oes hon at amryw glefydau yw Quinine Bitters Gwilym Evans, medclyginiaeth a ddyf- eisiwyd ar ol blynyddau o yiichwiliad ac ym- brawf. Cvnwysa Quinine Bitters Gwilym Evins el- feuau rbinweddol y prif lysiau meddygmiaethol sydd yn adnabyddus trwy yr holl fyd. Cydnebydd pawb sydd wedi rhoddi prawf arro mai Quinine Bitters Gwilrm Evans yw y feddyginiaeth oreu at we1 la holl anhwylderau y cylla, y Riiu, yr af i, a'r gwaed. Mae ar werth gm bob Seryllydd, mt-wn poteli 2s 9c, a 4s 6c yr nn. Neu gellir en cael yn ddioed trwy y post am y prisiau uchod yn uniongyrcho oddiwrth y perckenogion :—Quinine Bitters Manufacturing Co., Limited, Llanelly, South Wales.

TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. TE PERAIDD MAZAWATTEE. Mewn pacedi a tiniau, Is 6c i 4s y pwys. gan bob Grocers. a « What! these spoiled hands are caused by Wash- ing day, I am surprised, get MATCHLESS CLEAN- SER SOAP at ?nce, I pray 3

EGLURHAD. j Yn y Werin am Itawrth y 9fod, ym- ddangosodd ysgrif yn mha un y rhoddid ar ddeall fod y Parch G. C. Roberts, Llan- llyfni, yn gwneyd ei oreu i sicrhau dyeb- weliad yms<eisydd neillduol yn etholiad di- wcddaf y Bwrdd Ysgol yn y plwyf nad oedd yn dal unrhyw gysylltiad no'i eglwys na'i enwad, tra yr oedd yr etholiad yn cael ei gario yn mlaem ar linellau enwadol. Erbyn hyn yr ydym yn cael nad oedd unrbyw sail i'r fath adroddiad, ac y mae yn ofidus genym am y camgymeriad.

COLERA YN MECCA. Mae'r colera yn gwneuthur difrod dirfawr yn Mecca, a theimlir anhawsder mawr i rwystro i'r pererinion ledaenu'r haint ar ol eu dychwelind o'r ddinas santaidd."

HAWLIO 10,000 MILLDIR YSGWAR. Bodola cweryl rhwng Prydain Fawr a Yenezuela yn nghylch perchenogaeth deng mil o filldiroedd ysgwar o dir, yn nghym. ydogaeth Guinea Brydeinig.

COFRESTRU BYDWRAGEDD. Darllenwyd mesur yr ail waith yn Nhy'r Arglwyddi yn galw ar i fydwragedd gael eu cofrestru. Wrth gwrs, fe gaiff y rhai sydd yn elilyn yr alwedigaeth hono yn awr ei dilyn megis cynt; ond yn y dyfodol bydd raid pasio arkoliad ireddygaeth. Mesurgwir angenrheidiol ydyw.

COFGOLOFN HYNOD. » Efallai mai y gofgolofn a geir mewn eg. Iwys yn Berkshire yvr un o'r rhai hynotaf y gwyddys am dani. Cyfeiria at hen filwr a laddwyd drwy gael ei sapthu yn ei goes gan y belen uchod," pryd y ceir y belen gyflegrol a'i lladdodd ar ben y golofn.

DANEDD GOSOD. Gwneir ugain miliwn o ddanedd gosod yn flynyddol yn America. Darperir gwahanol liwiau ar gy!er gwahanol wledydd. Yn Canada y mae y gofyn am ddanedd can wyned a'r eira. Yn Neheubarth America dewisasant rai o liw melyn, ond ni fyn y Chiueaid yr uii on(I rhai duon.

LLOFRUDD REDCROSS STREET, S LERPWL. Mehefin 4ydd ydyw y dyddiad ar yr hwn y cerir allan y ddedfryd ar W. Miller, yr hwn a draddodwyd i farwolaetk am lofrudd- io Edward Moyse, y llyfrwertkwr yn Red- cross street, Lerpwl. Gwneir cais i gael newid ei gosb i benydwasanaeth.

ETHOLIAD BWRDD YSGOL LL AM" BE Ii IS. [AT OLYGYDD Y WERIN."] SYR,—Yn y "Werin'' am yr ^ythnos ddiweddaf ymddangosodd llythyr gan un a gyfenwa ei hun yn Ellen Williams, yr hwn enw sydd nodweddiadol iawn o'r llythyr. Yn y lie blaenaf dywed fod rhyvvrai (pwv heblaw ef ei hun a'i gyfeillion a dybiodd felly nis gwyddom) yn tybio fod y pump goreu a allesid eu cael wedi. eu hethol y tro diweddaf. Ai tybed ei fod ef, mewn gwir- ionedd, yn credu yr hyn a ddywed ? D/- muiiem gael gwybod ganddo, beth oedd y n< dweddiou amlycaf yn mhlith aelodau y Bwrdd am y tair blyriedd diweddaf ? Ai nid eroesdynu a'u gilydd, heb fod ond ych- ydig o gydweithio rhyngddynt ? Dy wedwn yn ddibetrus fod cario allan amcanion a 1 chynlluniau plaid wedi bod yn llawer mwy amlwg yn eu plith nag uddysg y plwyf. Ie. yn mhellach, dy wedwn fod rhai o'r ael- odau yn credu cyn lleied yn y daioni cyff- redinol yn nglyn ag addysg, fel os y byddo 0 tD buddiankin personol yn y cwestiwn, a llai na hyny os y byddo myinpwy yn codi oddiar eiddigedd, nad oedd yn ormod gan rai o honynt wrthwynebu teiinlad cyffredinol y plwyfolion er porthi y teimlad hwnw; ac eto y mae Ellen Williams yn ddigon o fool yn Haw rhywrai i ddweyd ar goedd gwlad nas gellir en gwell. Hwyrach y dywed rhywun fy mod inau yn dyweyd gormod ar antur. Dim o gwbl. Rhoddaf un engraifft o'r hyn y cwynaf o'i kerwydd. Rboddodd y plwyfolion, mewn festri a gyn- kaliwyd, eu barn ar y priodoldeb i gael saith aelod yn lie pump ar y Bwrdd, a phasiwyd y cynygiad hwa bron yn unllais. Ar sail y farn bono gofynwyd i'r Bwrdd Ysgol gario y cais yn mlaen yn y lie priodol. Dygwyd y mater gerbron, a dangoswyd parodi wyda gan yimvyafrif dros hyn. Gan nad oedd yr amser y pryd hwnw wedi dyfod i wneyd y cais, gohiriwyd hyd amser pell- acb. Dygwyd ef gerbron. Yr oedd pedwar aelod yn bresenol ar y pryd, Mr D. P. Wil- liams yn y gadair. Pleidleisiodd y cadeir- ydd a Mr R. E. Jones o blaid y cynygiad, a Mr J. Lloyd Williams a'r Parch J. Evans Owen yn erbyn. Rhoddodd y cadeirydd ei ail bleidlais o blaid y cynygiad, ac felly y pasiwyd ef. Yn awr, paham yr oedd y ddau aelod a nodwyd yn myned yn erbyn barn bendant y plwyfolion yn y mater hwn, a pkakam yr oedd yn rhaid iddynt gael cario eu gwrthwynebiad mor bell, nes gorchymyn i'r clerc anfon at y Bwrdd Addysg i'w hys- bysu bwy o sefyllfa y pleidleisio ar y mater? Nid yw hyn ond un engraipht o'r modd y mae aelodau y Bwrdd hwn wedi gweithredu yn ystod y tair blynedd diweddaf. Ac eto, wele un yn ddigon haerllug i ddyweyd wrthym nas gellir eu gwell. Gellir, fe ellir cael eu gwell, a'u gwell o lawer hefyd. 0 berthynas i gael dwy foneddiges yn aelodau ychwanegol, dymunwn ddatgan nad oes genym y gwrthwynebiad lleiaf i fonedd- igesau teilwng fod yn aelodau o'r byrddau cyhoeddus, ac y mae y boneddigesau a nodir yn ddigon teilwng, Ond, atolwg, paham y nodir y ddwy hyn i lanw y seddau hyn ? Ie, paham hefyd ? Ai dyma y ffordd y mae cario cynlluniau neillduol yn mlaen ? Credwn nad ê, a dylai y plwyfolion fod ar eu gwyliadwriaeth rbag cael eu hud-ddenu gan yr hyn a ymddengys yn ddengar, pan mai gwenwyn sydd yn guddiedig, pe cuddiedig hefyd. Un gair cyn terfynu o bertbynas i ddyn ion blaenllaw Gorphwysfa yn hawlio un o'r ddwy sedd," a dywed yn mhellach fod y rhai "chwenychant swyddi" yn meddu Ilond eu breichiau o swyddi yn barod. Felly. Yn Gorphwysfa enwir Dr Lloyd Williams a'r Parch G. T. Parry. Y mae I-Ir Williams yn aelod o'r Cyngor Plwyf, a dyna yr oil. Am Mr Parry, nid oes ganddo un- rhyw swydd yn y plwyf o gwbl. Drachefn, yn Nant Peris euwir Mri W. Lloyd Wil- liams, Robert Closs Williams, a Griffith T. Closs. Y mae Mr W. Lloyd Williams yn aelod o'r Cyngor Plwyf, Mr R. C. Williams yn tax collector, a Mr G. T. Closs yn aelod ar y Cyngor Dosbarth, a dyna yr oil. Os yw hyn yn sail dros beidio cefnogi y cyfeill- ion a enwir, ai tybed na byddai yr un rhe- symau yn ddigonol i'r aelodau preseuol sydd ar y Bwrdd-y pump nad oes eu gwell i'w cael." Dyma Mr J. Lloyd Williams, aelod ar y Bwrdd Ysgol, ar y Cyngor Plwyf, ac ar y Cyngor Dosbarth Parch J. Evans Owen, aelod ar y Bwrdd Ysgol a'r Cyngor Plwyf; Air R. E. Jones ar y Bwrdd Ysgol a'r Corph Addysg Mr D. P. Williams, Bwrdd Ysgol, Cyngor Dosbarth, Cyngor Sirol. Ac eto, codir gwrthwynebiad i ereill am fod ganddynt lond eu breicbiau o swyddi. Hawdd gweled drwy yr hyn a ddywed y cyfaill hwn mai nid buddiaut addysg aydd yn ei gymhell, ac mae'n fwy na thebygy gwyddom beth sydd yn ei gim- hell. Ni a adawn y mater yn y fan hon yn bre- senol. Ceir gwyntyllio y pwnc yn y cyfar- fod a alwyd i'w gynbal nos lau nesaf am 7.30 yn Ysgol y Bwrdd.—Yr eiddoch, CASAWR HUMBUG. SYR,—Pan yn darllen y Werin" yr wythnos ddiweddaf, syrthiodd fy llygaid ar ysgrif gan un a eilw ei hun yn Ellen Wil- liams." Pa un bynag ai Miss, Mrs, neu Mr ydyw, nid wyf yn cytuno ag amryw o'r pethau a grybwylla. Y peth cyntaf y sonia am dane yw, ein bod wedi rhoddi y pump goreu yn y plwyf yn yr etholiad diweddaf. Fllai ei bod yn iawn ond hyn ddywedaf finnau, fod cymaint a thair blynedd o amser yn newid Ilawer dyn, ac fod hyny o amser hefyd yn fantais i ddynion eraill ymddad- blygu a dyfod i'r amhvg. Dywed Ellen Williams yn mhellach fod eisieu i ni gael dwy foneddiges ar y bwrdd, gan eu henwi. Nid wyf o'r un farn a hi mai Saceneg sydd yu angenrheidiol i wneyd aelod da; nage, ond aelod a gymerai ddyddordeb neillduol i 1 weled y ffordd oreu i gyfranu addysg bur, trwy gadw staff o athrawon rhagorol, a pheidio ag edrych i ormodedd yn Ilygaid arian, ac ar yr un pryd gofio am danom ni, f y trethdalwyr. Wrth derfynu, carwn ofyn un cwestiwn i Ellen Williams, I ba beth y priodola fod cyn lleied o Kaesneg yn y Nant? Drethdalwyr Llanberis, byddwn ddoeth a phwyllog i ddewis y dynion neu ferched II goreu yn ein plwyf, rhai y gallwn ymddiried addysg ein plant iddynt, ac yn ddynion di- I dderbyn-wyneb, costied a gostio.-Yr eiddoch, TRETHDALWR.

TF PERAIDD M AZ AW AITEE TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE TE PERAIDD MAZAWATTEE Itown pacedi a tiniau, Is 6c i 4s y pwys, gan bob grower.

DYXION MARW.—Y mae dynion a mer- ched yn vmarferol feirwon yn mhob tref. Locomotor Ataxia a paralysis ydynt afiech- ydon nad oes ond un ffordd i gael adferiad o honynt, ac y mae y rhai sydd yn dioddef o dan vr anhwylderau hyn yn sicr o ddioddef cystuda maith a blin. Yr unig obaith i'r rhai hyny j'dyw y gallant gael cly wed am y feddyginlaeth bono sydd wedi achub can- noedd o fvwydau y rhai oeddynt wedi eu rhoddi i fyny gan 'feddygon goreu v byd. Gellir cael gwybodaeth am dauynt mewn pamphIedy. a gyhoeddir gan y Dr Wil- liams' Mecicine Company, 46. Holborn- viaduct, London. E.C. Gellir cael y pelenau o'r cyfeiriad uchod gyda'r post am 2s 9c chwe blychiad am 13s 9c, os nad elhr eu cael gan y fferyllydd, y maent wedi en gwneyd i fyny mewn pacedi gydag a ml en bine, chyfeiriad llawn Dr Williams's Pink Pills for Pale People arnynt. Na choel- iwch yr hyn a ddywedir am belenau ereill a gvnygir i ckwi, eu bod yr un peth neu llawn cystal." Y mae unrhyw un a ddy- wed hyny yu dywedyd yr hyn nid ydyw wirionedd. Nis gall wybod beth sydd yn y pelenau Y mae Dr Williams's Pink Pills (y rhai ni werthir yn rhyddion) yn adferu crydcymalau, neuralgia, paralysis, locomo- tor ataxia, St Vitus' Dance, cur yn y pen yn codi oddiar y nerfau, ta,rddiantau chronic, erysipelas, ac yn adnewyddu y gwynebpryd gwelw a ilwydaidd i liw iach, ac yn benoctol 1 at auhwylderau neiliduol y rbyw fenywaidd. k Mewn dynion y maent yn effeithiol at bob achos sydd yu codi oddiar flinder, neu ormod rhj-sedd unrhyw natur.

COCOA CADBURY.—" Diod ysgafn aafy w- t, ol, a threulgar-Cocos. pur, ac o'r ansawd i & uitio, ttt:.t.¡c¡¡l Afinmi