Y Drych

Tybaco. Rhyw bla un sut a'r blin Satan-baw Yw'r tybaco aflan; (ceg Chwyda holl iechyd allan-gwna safn wleb I boeri i wyneb lor ei hunan. Chicago, 111. GLAN RHOSYDD. -0-- Shon Bwl a'r Svltan. I Fy nghaerau, meddai'r Syltan, 'Rwy'n awr yn herio'r Ibyd; Ac yn fy mhalas gorwych, Dyogel wyf o hyd; Ac er fod Ffrainc a Phrydain Yn gwneyd gwrhydri mawr, Cellweirus iddynt danio Ar Gaercystenyn fawr. Cydgan: Well done i'r ddwy, yn wir, Daw amser gwell cyn hir Am ymladd dros fawnderau Yn awr ar for a thir. Nid aeth i gopa'r Syltan Erioed y meddwl hyn Mae braidd yn gorfod credu Fod du yn troi yn wyn; Fod lion gar enw dynes; Yn 'nelu at ei dwr; Fe ddwed fel Abimelech, "Mae gwraig am lladd yn siwr!" Mae wyth o ynau mawrion Gan Liza ar ei chefn Yn tanbelenu'r Syltan, Er dwyn y byd i drefn; Mesurant draws eu genau Bron gyfudd Noah gynt, A'r Sultan sydd mewn trafferth Am fyned ar ei hynt. Trwy'r unol fawr Dalaethau Bu'r "Drych" yn broffwyd in' Am edrych i'r dyfodol, I'r dyddiau dedwydd hyn, Pan fyddo Caercystenyn A'i chaerau'n chwilfriw man, Hwre o eigion calon Ar ddiwedd hyn o gan! Wel done i'r ddwy, yn wir, Daw amser gwell cyn hir; Am ymladd am iawnderau Yn awr ar for a thir. Ovando, Mont. R. C. EVANS. o Er Cof am Sioncvn. I 'Roedd ci gan Mari Siencyn, Ci bychan gwy.n a du; A'i enw ydoedd Sioncyn, A Sioncyn ydoedd gu; Nid oedd gan Mari druan Un ferch na mab ychwaith, Ond Sioncyn oedd ei mudan Gydymaith ar y daith. Y ci oedd gi boneddig, Er nad oedd heb ei fai, A Mari oedd siomedig Am na b'ai'i gwt yn llai; Am hyny aeth i ofyn I Twm y cigydd tew, I dori cynffon Sioncyn, Ond peidio tori'r blew. Aeth Twm i hel ei getyn, A daeth yn ddiymdroi; Rhoes Mari i ddala Sioncyn A'i ddal yn dyn rhag cnoi; "'Nawr Twm, cei dori modfedd, Un fodfedd y tro hwn; All Sioncyn byth a gofedd I dori mwy, mi wn." Fe dorwyd cynffon Sioncyn, Un fodfedd ar v tro, Rhag wrth ei golli'n delpyn, Yr ai y ci o'i go; 'Roedd Mari yn tosturio Rhag rhoddi iddo boen, Ond Sioncyn aeth yn wallgo' Gan redeg ffwrdd o'i groen. Caed noswyl a threngholiad, A llunio gwyneb sur, A phasio cydymdeimlad, A'r ci a'r gvnffon hir: A thranoeth claddwyd Sioncyn, Mewn coffin bychan, cul: Ni fynai Mari Siencyn Ei gladdu ar ddydd Sul. Myn rhai fod ysbryd Sioncyn Yn chwilio am ei gwt, I'r ardal heddyw'n ddychryn, Yn erlid ambell grwt; A Mari Siencyn druan Yn rhodio yn ei du; Yn galw ac yn chwiban, A cheisio dal y ci. Mae llawer un fel Sioncyn, Pe byddai'n colli'i gwt, Ca'i golled annghyffredin, A byddai farw'n glwt! Gwell bod yn "gwta bwrw," Pwy wada hyn o wir, Na dyoddef poen a marw Am fod ei gwt yn hir! GLAN CLEDDY. -0-- Priodas I Mr. Owen M. Parry a Miss Mamie Hughes, Granville, N. Y. 0 daa wenau hyfryd Hefin A'a ffyddlondeb fel y dur, Wele vnwyd mewn modd cyfrin Dd&u sydd llawn o gariad pur, Sef ein Owen Parry hoffus A Mamie Hughes y fwynaf fun, Wrth allor Hymen mewn modd hQJpus Heddyw'r ddau a wnaed yn un. Dyma'r drefn er dyddiau'r cynfyd I gael cartref dedwydd clyd: Horn yw'r drefn ordeiniwyd hefyd I iawn fyw yn hyn o fyd, Dyma'r drefn i ni ei dylyn Wrth fwynhau ein hoes ddinam, Yn ei dy daw'r tad yn frenin, Ac yn frenines daw y fam. Ar hyd llwybrau'u bywyd newydd Gwenau gaffont yn mhob man, A ehysuron bywyd beunydd Fel yr afon red i'w rhan; Glan fo'u buchedd hwy a buddiol Heb un 'storm i chwerwi'u byd, A'u gwelthredoedd yn ddyngarol A'u hoes yn dangnef ar ei hyd. Gylch eu llwybrau tyfed melllion, Meillion rhinwedd teg eu gwawr, A'u rhodfa fo yn rhodfa'r Cristion, A'u hanes hwy fo'n ber ei sawr; Gwneuthur da fo'n ibleser ganddynt A ffawd fo'n gwenu ar eu gwaith, Ac oes o lwyddiant fyddo iddynt, A'r Nefoedd wen ar ben y daith. Granville, N. Y. BEN THOMAS. o Cenadwri'r Bardd Ar ol gwrando pregeth ntillduol gan y gweinidog, y Parch. D. Wynne Rees, Scranton, Pa. 0 tyr'cl bechadur truan 0 tyr'd at Iesu Grist, A. nhaid, 0, paid a gwneuthur Ei enaid mawr yn drist; A wyt ti yn ei glywed Yn curo wrth dy ddrws? o naid a gwrthod agor I berson sydd mor dlws! 0 rho dy hunan heno Yn eglwys hoff Bellevue, Fe gai swperu ganddo "0 ffrwythau'r Ganaan wiw;" Bydd gweled hen bechadur Ar swper gyda Christ, Yn gwneyd i wenau'r diafol I droi yn welw drist. A thithau, hen wrthgiliwr, Er pan y gwnest ti ffoi, Mae'th Dad mewn dirfawr boenau D'yw'r drws byth wedi'i gloi; Mae'r fodrwy yn dy aros, Mae'r gwisgoedd lond ei gol; Mae'n dysgwyl yn bryderus- 0 dychwel eto'n ol! 0 paid a siomi'r Iesu Bu farw ar dy ran; Fe wna dy gynorthwyo Lle'r wyt yn teimlo'n wan; 0 tyr'd yn ol i'r winllan I weithio dros dy Dduw; Mae i ti groesaw calon Yn eglwys hoff Bellevue. Mae'r eglwys yn croesawu Y pechaduriaid mawr, Ac yn gweddio drostynt Am daflu'u harfau i lawr; Hen arfau erchyll pechod A wna eneidiau'n drist, Ac arfau sy'n eu cadw Rhag gweled gwyneb Crist. Wynne Rees, gwas anwyl Iesu, Fugeilia'r eglwys hon; Gwel'd deigryn edifeirwch Sy'n rhoddi balm i'w fron; Mae gweled y "trail hitters" Yn rhocyo llwybrau'r nef. Yn gwneyd i'w enaid waeddi "Gogoniant Iddo Ef." ¡. HENRY D. JONES, o Y Caisar. Mae'n adgas i son am y Caisar; Mae'n ffiaidd yn ffroenau'r holl fyd; Yn soegaidd ei fywyd a gwaedgar, Gan waed y mae'n feddw o hyd; Nid digon ei wane am y gwaedlif, Gwna ddifa gnawd dynol heb ball: Mae'n rheibus ei anian erch lythig-I Ynfytyn yw'n ddiau o'r fall. Ai "cywir v bernir Caerwyni- Herr Offa'n berth'nasau o ach; Y llofrudd maent hwy yn ei foil, Gan gyfrif y Libegriaid fel crach; Beth ibynag fydd tynged y Caisar, Cyfrifir y ddau yn ei reng, A'u henwau barheir tra bo daear Yn mhlith y llu anfad. yn lleng. Galanas yr hardd Lusitania Sydd weithred fradusaf pob oes; Ni allai cythrymiaid Gehena Gyflawni gresynwaith mwy croes; Yn gerfiol arwyddair bythgofus Ar uchaf binaclau y byd Bydd cofnod o'r Caisar mileinus A'i ellyll llofruddiol yn nghyd. Do, suddwyd y gem Lusitania Heb rybudd i ddyfrllyd fedd, Yn llwythog o fodau hil Adda Diniwed, mewn llonder a hedd; Gwir anhawdd amlygu'r amgylohiad Gan dreiddiad fath drallod mor syn; Mewn geiriau eyflwynaf fynegiad Y suddir v Kaiser am hyn! Fe gofir am lawer fu'n gwawdio A chwerthin ha! ha! mewn hyll wledd Wrth weled ymdeithwyr'n egnio Ymachub o'r dwfr-eigion fedd; Can wired fod nefoedd a daear, Mae dydd o ad-daliad i ddod, Pan delir yn ddyiblyg i'r gwaedgar Gaiseriaid annynol eu nod! D. F. LEWIS.

PORTLAND A SEATTLE. Gan Glanogwen. Ar ein taith i Ffair y Byd, cymeras- j om long o Victoria, B. C., i Seattle, a chawsom gysylltiad gyda'r tren hwyr- ol i Portland. Treuliasom ddiwrnod Ilawn yno a thrwy gymorth y guide ar y car modur gwelsom agos holl ryfedd- odau y ddinas. Mae Portland yn lie dymunol iawn. Pan mae yr hin yn ffafriol, mae ei heolydd yn frith o ros- ynau; gelwir hi 'Dinas y rhosynau,' ac yn wir, mae yn deilwng o'r enw. Ceir yno arddangosfa rhosynau bob blwyddyn. Yn nghorph y dydd aethym yn nghymdeithas y brawd Joseph Jones, Vancouver, i ymweled a maelfa Roberts Bros. Gwelsom amryw o Gymry yn gwasanaethu yno, ac yn eu mysg y cyfaill siriol a'r tenorydd mwyn, E. Trevor Jones, a ddaeth yma amser yn ol o Vancouver, a chyn hyny o Lerpwl, ond yn enedigol o Gaergybi. Mae galwadau mynych am ei wasan- aeth yn myd y gan. Un arall a wel- ais oedd y tenor adnabyddus Maldwyn Evans, o Fangor, G. C., mae yntau yn bur brysur gyda'r canu, ac yn lleisiwr uwchraddol. Yno hefyd y mae Miss Lloyd, o Vancouver. Dywed ei bod yn mwynhau y Glanau ac yn cael iechyd rhagorol, ac yr oedd yr olwg a gawsom arni yn pery i ni feddwl fod ei thyst- iolaeth yn wir; ei bochau gwridgoch fel rhosynau y ddinas. Diolch yn fawr i Trevor Jones am ein hebrwng i'r orsaf. Gan fy mod wedi traethu yn flaen- orol am ein taith o Portland i Ffrisco, mae genyf air yn mhellach am y daith oddi yma i Seattle ac yn ol. Gan mai teithio y nos a wnaethom ni welsom ddim ond y gwely. Wedi cyraedd Seattle boreu Sul, a gorphwys dipyn, gelwais y Parch. J. Michael Hughes ar y telephone, a deallais ei fod yn treul- io yr haf tua saith milldir o'r ddinas. Yr oeddwn wedi meddwl llawer am gael ei weled, ond ofer fu fy nysgwyl- iad o herwydd prinder yr amser oedd genym. Dysgwyliaf alw eto yn Seattle pan ar ymweliad a Victoria tua mis Tachwedd. Mi alwais hefyd ar y byd adnabyddus Joseph E. Thomas, mas- nachwr mewn tiroedd. Yr oeddwn wedi darllen llawer am dano yn y "Drych" a gweled ei hysbysiad yn nglyn a mortgages ar diroedd, &c., ond feddyliais i erioed fy mod yn mynd i gyfarfod a dynoliaeth mor ardderchog ag a ganfyddais yn J. E. T. Yr oedd yntau tua saith milldir o'r ddinas pan alwasom arno ar y phone, ond nid hir y bu yn dod gyda ei otomobil i'n cyf- arfod yn yr hotel, ac yn ei gymdeithas yr oedd Mr. Hughes, brawd y Parch. J. M. Hughes. Da oedd genym gael ei gyfarfod, deallwn mai yn v Dwyrain mae Mr. Hughes yn cartrefu ac wedi dod i'r Glanau i dalu ymweliad a'i frawd. Er mor fvr fu ein harosiad cymer- odd y brawd Joseph E. Thomas gyf- leusdra i fyned a ni yn ei oto fel chwrli gwgan i binacl uchel, lie caw- som 'bird's eye view' ardderchog o'r ddinas. Mae y ddinas wedi cynyddu yn mhob cyfeiriad o'r mor, a'r brawd J. E. T. wedi bod yn un o'r rhai mwy- af blaenllaw yn nglyn a'i chynydd. Mae vn berchen llawer o dai a thir yn y ddinas, ac yn 'real estate man' o'i droed i'w goryn. Os byth y bydd i Gymrv dyeithr dalu ymweliad a Seattle, cofiwch alw gyda'r brawd sir- iol a chymwynasgar Joseph E. Thomas. Mae yn ddiareb am ei groeso. Wedi p-n-pied v ddinas o Tower Hill daeth a ni i'r eglwvs Gymreig. a cawsom was- -Pqpth ben(lige(liv. Pregeth ragorol can v Parch. Josiah Daniels, a chanu gyda'r goreu a glywais yn mysg Cym- ry y wlad yma. Ar ol treulio diwrnod difyr a mwynhau ein hunain, gadaw- «om yn y boreu gyda'r Hong am Vic- toria ac oddi yno i Vancouver, lie caw- --orn rvmdeithas ddvddan v Parch. P. Orpv Fvans a Mrs. Evans. Maent yn byw mewn lie dymunol iawn, ac yn hanus dros ben. Wedi canu yn iach i Mr. Jones yn Vancouver ac a Chymrv eraill cvmerais y tren am Montreal g"afl alw mewn ychvdig ddinasoedd ar v ffordd.'

I "Rhydd I Bob Meddwt el Fam ac I Bob Barn el Llafar." Lief o'r Badell! "F'olaf air" yw gair gwirion—ac hyll- Gwallter a'i len-nodion; (dod Try bardd "Swar'bahkti" i'r bon A'i chwil lith dan "ochl" weithion!! PRY' LLWYD. Asio Iaith. Mri. Gol.; Ysgrifenais y penillion a ganlyn ar ol darllen gofyniad Shon y Dyrnwr i guradiaid ac Archesgob yr O. N., a neb yn atejb: Mae llawer un o'r rhai'n ar daen Yn rhoi "yn mlaen" fel hyn "ymlaen;" Ond nid oes un o'r rhai'n mor ffol A rhoi "yn ol" fel hyn "ynol!" Ni cheir neb, unrhyw ddydd o'r mis, Yn rhoi "yn is" fel hyn "ynis;" Nac un erioed, gwna Iw, myn duwch! Yn rhoi "yn uwch" fel hyn "ynuwch!" Fe ddysga hyn i bob dyn plaen Na ddylid asio'r gair "ymlaen," Heb asio eraill sydd ar ol, Sef yw "ynis," "ynuwch," "ynol." Mae drwg mewn dechreu mynd o le, A dyna ddryga ddaer a ne; Os rhoi "ymlaen," bydd dyn o'i ben Osnawnaasiodae'ranen! CARWR CYSONDEB. Chwech o Ofvniadau. Mri. Gol.: Dymunaf osod y gofyn- iadau canlynol o flaen Wil Caerwyni (ac aelodau eraill y C. G.): 1. A fuasai yn well i Ysgotland, y Werddon a Chymru fod wedi cadw eu hannibyniaeth? 2. A gymeradwyech chwi i Gymry heddyw yn yr argyfwng ofnadwy pre- senol godi mewn gwrthryfel yn erbyn Lloegr? 3. Gan fod mor ychydig (?) o Seis- on fyn ol eich haeriad mynych chwi) yn amddiffyn eu gwlad, a'r rhai hyny yn "llwfriaid," a farnech chwi y gall- ai Cymru enill ei hannibyniaeth yn awr? 4. A gymeradwywch chwi gynllun ynfyd Gwaen y Gwiail i'r Cymry yn awr godi yn erbyn Lloegr? 5. Gan eich bod chwi o'r dechreu yn erbyn Prydain, a garech chwi i Germani orchfygu, a glanio yn Mhry- dain, a'i thrin fel y triniodd Belgium? 6. A gredwch chwi y byddai llyw- odraeth Germani yn rhagoriaeth ar y llywodraeth sydd yn Mhrydain hedd- yw? Gan eich 'bod yn ysgrifenii ar hyn er's rhai misoedd bellach, dysgwyliaf i chwi ateb yr uchod yn syth, heb ym- droi mewn ffordd yn y fbyd. CYMRO GWLADGAROL. At Shon Caerbran: Syr: Dymuna Wil Caerwyni dalu ei warogaeth i chwi yn yr ysbryd mwyaf Cymroaidd. Mae swn cariad calon Cymro yn eich geiriau yn y "Drych." Carai Wil hefyd eich hysbysu ei fod wedi bod droiau lawer yn ninas fawr a. phrydferth Wilwaukee, brenines glan y llyn, a thrigo ynddi ddyddiau lawer amryw weithiau. Mwynhaodd ei hun yn fawr bob tro. Cyfododd cyfeillgar- wch rhyngddo a rhai o'r dinasyddion mwyaf parchus a bery hyd ag y pery -cof, ond ni chafodd gymaint a glasaid o gwrw enwog y ddinas na, mor bell ag y mae ef yn gwybod, siarad gair ag Ellmyn tra yno. Byddwch wych! WIL CAERWYNI. Y Ddwv 0. Anwyl Olygwyr (Annwyl Olyggwyr): Pan yn ystyried (a mi'n 'styried) yn ddiweddar pa un pedd oreu (prun oedd ore)", yr O. N. ai 0 y "Drych," aeth i fy nghalon (i 'nghalon) ysgrif- enu (scrifennu) yn fyr (yn fyrr) yr ysgrif (yr yscrif) hon i chwi (ichwi). Nid fy nghyntaf (nghyntaf),na fy olaf (f'olaf) yw hon, a fy amcan (f'amcan) yw dangos y ddwy 0 gyda'u gilydd (gyda'i gilydd!), fel y gwelo y dar- llenvdd (y gwelo'r darllennydd) pa un sydd oreu (prun sy' ore). Credaf fod 0 y "Drych" yn ddestlus- ach nag yw yr O. N. o "thestlusach;" a dymunaf gael ymguddio dan gochl (ochl) hyn o enw. Y DDWY 0. At Tietectif. Galwyd fy sylw at ymofyniad am Wil Caerwyni, a ymddangosodd yn y "Drych," beth amser yn ol. Dywedai yr ymofynydd fod Wil wedi symud i Wilwaukee a'i fod wedi gadael ei gyd- gynulliad ei hun yn y capel Cymraeg, &c. Tybiaf y gall fod Detectif wedi gwneyd camgymeriad, ac mae y lie mwyaf tebygol i ddod o hyd i Wil yn awr ydyw y North Sea mewn submar- ine yn dysgwyl dychweliad rhai o'r llongau rhyfel Cymreig sydd hyd lan- au y llyn yma. Nid wyf yn tybio fod y Detectif yn petruso nemawr am ddyogelwch Wil, ond mai gadael y dydgvnulliad Cym- reig sydd yn ei flino. Gallwn dybio mai da fuasai ganddo i wr o syniadau ac athrylith Wil ymadael, er mwyn iddo ef gael cyfle i ddod i'r goleuni. Cyngorwn y Detectif hwn i Ibeidio rhoddi ei hun i ffwrdd a gadael i ddar- llenwyr y "Drych" wybod fod ym- adawiad yr un Wil yn blino cymaint arno. GWYLIEDYDD. ThHTTtI),1 TIT fi rclwv^d Iesll, Mri. Gol.: Gan fy mod eisoes wedi dwyn -allan o'r Beibl brawfion o ddyn- dod yr Arglwydd Iesu, dymunaf ych- ydig ofod y tro hwn i ddwyn allan 9'r un ffynonell, brawfion o'i Dduwdod, fel y canlyn: "Yn y dechreuad yr oedd y gair, a'r gair oedd gyda Duw, a Duw oedd y gair" (loan 1: 6). "Trwyddo ef y crewyd Ipob dim a'r sydd yn y nefoedd, ac sydd ar y ddaear. yn welekdig ac anweledig—pob dim a grewyd trwy- ddo ef ac erddo ef, ac y mae efe cyn pob peth, ac ynddo ef y mae pob peth yn cyd sefyll" (Col. 1: 16, 17). "Yr hwn. ac efe yn ffurf Duw, ni thybiodd yn drais i fod yn ogyfuwch a Duw" (Phil. 2: 6). "Y Duw cadarn. Tad tragywyddoldeb" (Es. 9: 6). "Ynddo ef y mae holl gyflawnder y Duwdod yn preswyllo yn gorphorol" (Col. 2: 9). Ofer yw vmhelaethu (darllener y Beibl am ragor. iSvlwer mor fanwl mae y Beibl yn cadw y Duw a'r dyn ar wahan, gan osod y naill a'r llall, yn y cyfnod y perthyn iddo. Y gair oedd gyda Duw. a Duw oedd y gair. yn un cyfnod. Y gair wedi ei wneuthur yn gnawd gan drigo yn ein plith ni, yn y cyfnod arall (loan 1: 14). Tad tragywyddoldeb yn un cyfnod; Mab y dyn yn y cyfnod arall; Duw cadarn yn un cyfnod; dyn bach wedi ei rwymo mewn cadachau a'i ddbdi yn y preselb, yn y cyfnod arall (Luc 2: 12). Brenin y gogoniant, yn un cyfnod; dirmygedig a diystyraf o'r gwyr, yn y cyfnod arall. Yr hwn wyf fyw yn un cyfnod, ac a fum farw yn y cyfnod arall. Bydd y llywodraeth ar ei ysgwydd- ef yn un cyfnod; heb le i roddi ei ben i lawr yn y cyfnod arall. Dyna ychydig Feibl i brofi y Duw a'r dyn heb gymorth y Trindodiaid a'r Undodiaid; credoau y rhai yr ym- orffwys Morfryn arnynt yn Rhif 19 o'r "Drych. O'm rhan fy hun nid wyf yn vmddi- bynu ar ddim yn nghylch y pethau hyn ond y Beibl. Yr wyf yn teimlo fel yr hen weinitiog, pan ofynwyd iddo gan wageddwr, "Mr. B., do you really believe the story of Jonah and the whale?" "Sure, I do, my boy, be- cause my Bible says so, and if my Bible said that Jonah swallowed the whale, I would believe it." Felly fin- au, yr wyf yn credu y pethau hyn am fod fv Meibl yn eu dywedvd, a phe dy- wedai fy Meibl fod yn angenrheidiol cymeryd y Duwdod a'r dyndod, a'r cvfnodau, perthynol iddynt, a chy- mysgu y cwbl yn un pen.twr er mwyn dwyn allan o'r pentwr v Duw-ddyn, buaswn yn credu hyny hefyd, ond gan nad yw ar gael yno, yr wyf yn ei wrth- od, gan ofyn pardwn- ein doctoriaid duwinyddol am fy mhlentyneidd- rwydd, ys dywed Morfryn am danaf yn Rhif 19 o'r "Drych." Nid wyf hyd yma wedi i-hoct-di syniad na barn o'm heiddo fy hun yn y "Drych," ond yr wvf yn teimlo chwant i roddi ychydig eiriau, sef fy mod yn ystyied y gair dwbl. "Duw-ddvn," vn snrhad ac yn g-hledd ar ei Dduwdod a'i ddvndod. Beibl i mi. Terfynaf- v tro hwn eto gyda chyng- or Crist Iesu, "Chwiliwch yr Ysgryth- yrau." gvfeillion ieuainc. a gofalwch am ddy'lvn eu dysgeidiaeth yn hytrac.h na dysgeidiaeth dynion sydd wedi tarddu, a dod i lawr o ganrifoedd tvwyll Cristionogaeth. Ymogelwoh rhasr dallu eich meddwl ganddynt, fel y dallwyd fi am yr haner can mlynedd cyntaf o'm hoes. Elgin, 111. D. P7?ICE. G-olenni or v r-si—Newvdd. Mri. Gol.: Caniatewch i mi longyf- arch a rhoddi teyrnged o ddiolch i Mary Jones, o Philadelphia, am ei llythyr o dan y penawd uchod a gy- hoeddwyd yn y "Drych" Mai y 5ed. Mae rheswm neillduol dros fy mod wedi oedi gyhyd cyn dadgan fy medd- wl ar y pwnc hwn. Mae Mary Jones yn ei llythyr yn sefyll megys 'glad- iator' yn ffrynt y fyddin ar ran y gwir- ionedd. Syn yw meddwl fel y mae gwyr o Gymru, a synach fyth fod rhai gweinidogion a phregethwyr o'r en- wadau Protestanaidd ac efengylaidd yn plygu eu gliniau o fiaen y Butain Fawr o Rufain, gan ganu moliant i'w haelioni tuag at ei 'Hoffeiriaid.' Ie, yn sicr: Iliw a dysgleirdeb yr aur sydd yn swyno serch a defosiwn y bobl Ilyn. Mawr a gogoneddus yw Y.Ilo aur yn eu golwg; ac nid yw cyfrif dim gyda hwy fod y Babaeth yn mathru dan draed wirioneddau pwysicaf yr Ys- grythyrau, yn dyrchafu deddfau a rheolau dynol uwchlaw deddfau a dys- geidiaeth Crist, ac yn annghymera- dwyo darlleniad v Beibl gan y werin rhag iddynt ganfod y gwirionedd, yr hwn sydd yn eu condemnio hwy. Nid yw o un pwys yn eu golwg fod yr offeiriadon Pabaidd yn gan gwaeth na'r Phariseaid yn y camwedd o lwvr- fwyta tai gwragedd gweddwon er boddio eu blys a'u trachwant annuw- iol. Nid yw o un pwys ganddynt hwy fod Eglwys Rhufain yn rhoi ei holl ddylanwad ar waith i amddiffyn a chymeradwyo ei hoffeiriadau hyd yn nod pan ybyion t wedi cael eu profi yn euog o lofruddiaeth yn yr agwedd erchvllaf arno. Nid yw o un pwys ganddynt hwy fod gweithrediadau dieflig yr Inquisition yn cael eu hys- tyried megys cangen o ddefosiwn o'r radd fwyaf cysegredig gan yr eglwys Babaidd hyd y dydd hwn. Mae y prawfion o'r cyhuddiadau hyn yn lleng ac yn anwadadwy, fel y mae yn hysbys i !bob dyn deallus, ac nad yw wedi cael ei gaethiwo o fewn crafangau y bwystfil. Son am bum cant o ddoleri y flwyddyn fel tal gre- synus i bregethwr yr Efengyl! Digon gwir ei fod felly, os yw y pregethwr yn un teilwng a gonest. Ond os ydyw yn coleddu syniadau annynol, an- naturiol, ac annuwiol fel eiddo y Pab- addolwyr, gallwn ddweyd yn ddibetrus fod ei gyflog yn llawn pum cant o ddoleri yn fwy na'i haeddiant. Gwel- af fod un a eilw ei hunan yn Llw yn arweinydd ar y Ho addolwyr hyn; eto yn rhodio yn ngwisg efengylwyr tang- nefedd! Ond, gwarchod ni, gwyliwch rhagddo, oblegid mae yn berthynas agos i'r llew hwnw sydd yn rhodio oddi amgylch gan geisio y neb a allo ei lyncu. MAURICE C. ROBERTS. I

WTLKES-BARRE, PA. I Siomedieaeth o Golli Cvfarfod v I Jiwbili. Gan Rees W. Morgan. I Mehefin 12fed.-Yn niwedd y mis diweddaf, yr adeg y cynaliwyd cyfar- fodydd y Jiwbili yn ein heglwys, cef- ais fy nharo yn wael fy iechyd, fel y methais yn llwyr i uno a'r dyrfa fawr oedd wedi ymgynull i ddathlu yr haner can mlynedd yn hanes achos y Methodistiad Calfinaidd ar yr Heights. Yr oeddwn wedi trefnu o ran fy medd- wl yn hir cyn i'r adeg ddod i fod yn bresenol yn yr holl gyfarfodydd, ac i fwynhau polb dim oedd i'w gael yn y wledd. Ond fel arall y bu fy rhan am y tro, a hyn6d ddrwg oedd genyf am hyny. Yr oedd yma gryn ddarparu wedi bod gan yr hen a'r ieuainc, yn wyr ac yn wragecFd, yn feibion a merched, a da genyf allu dwyn tystiol- aeth i bawb oedd yn bresenol gael eu llwyr dalu drwy yr holl wasanaeth. Er i mi gael fy rhwymo yn fy ngwely am beth amser, eto yr oeddwn yn cael yr holl hanes gan fy ngwein- idog a chyfeillion eraill, ac yn mhlith y Iluaws fu yn ymweled a mi. yr oedd yn dda genyf ysgwyd Haw a fy hen weinidog, y Parch. Dr. R. T. Roberts. ei lbriod, a'i ferch, a dywedai y Dr. ei fod yn mwynhau y cyfarfodydd yn rhagorol, a bod yn wir dda ganddynt i fod yma i gydfwynhau v wledd yn nathliad vaner can mlvnedd yr Achos. Gyfarfod cyntaf yr wyI, oedd gwasan- aeth o gofio marw y Groes, yr oedd y saint; lawer o honynt yn gorfod dweyd bod y dylanwad Dwyfol i'w deimlo yn agos ar adeg y cymundeb. Pan yn clywed am hyn, yr oedd fy meddwl yn rhedeg yn ol dros ysgwydd- au llawer blwyddyn, pan yn darllen hanes yr hen seintiau yn croesi myn- yddoedd a dyffrynoedd Cymru fach i gael y cymundeb o law yr anfarwol Dr. Rowlands yn Llangeitho, llawer o hen frodyr a chwiorydd yn gweled neb yr adeg hono, ond y Gwr fu yn hongian rhwng y lladron. Rhywbeth yn debyg oedd yn y cymundeb yn eg- lwys Wilkes-Barre. Clywais rai yn dweyd eu bod wedi cael eu llestri yn Ilawn, nad oedd dim lie i ragor. pan yn clywed am fawrion weithreo-oedd Duw yn ei dy, yr oeddwn yn hiraethu am na buaswn gyda'r dyrfa. Gallem feddwl fod gwasanaeth ysbrydol y cymundeb wedi dwyn awyrgylch nefol i'r holl gyfarfodydd. Y mae adroddiad am yr holl gyfar- fodydd wedi vmddangos, felly nid ym- helaethaf. Y ddau bregethwr dyeithr oeddynt v Parch. S. E. Prytherch, Cymru, a Dr. R. T. Roberts, Rome. Gan i'r plant ail berfformio y cantata a roddwyd y prydnawn Sul hwnw, cef- ais inau y fraint o'u gweled a'u clyw- ed. a da odiaeth oeddynt. Yn ng-hyf- i arfod dau o'r gloch y Jiwibili. darllen- wyd papyr rhagorol ar yr Ysgol Sul gan y brawd Robert E. Owen. a chan- moliaeth dda svdd iddo. Yr oedd cyf- arfodydd y Sul a'r Llun yn neillduol o dda fel y gwelir oddiwrth yr ad- roddiad swyddogol. Yn ben ar drafodaeth amgylchiadol vr eglwys. yr oedd tua thair mil a haner o ddoleri o ddyled yn gorwedd ar yr eglwys, a dvrIc1 Mawrth cyn adeg y Jiwbili. galwodd brawd o'r esrlwys ar y Parch. R. R. Da vies gan ddwevd. nad oedd yn gweled v gallasent gvnal T,a,d opd? yn i- y Jiwbili mewn gwirionedd, pan oedd-, "ut dan y dyled oedd ar yr eglwys. Dywedai ragor, v rhoddai ef$500.00 er symud y baich. Derbyniodd v gweinidog yr awgrym. ac aeth ef ac un o'r vmddiriedolwyr ati i gasglu y swm i glirio y cvfan, ac erbyn yr adeg i ddod, yr oedd ganddynt ddigon mewn Haw, a llossrwyd y notes, a cbvhoedd-, wyd yr oil yn glir. Yr Arglwydd gaiff, y clod, a'r gogoniant oddiwrth y oyfan.

Holiad. am G-vmrn Teimlai'r rerthvnasau yn dra diolch- gar am rv\. -i-bodpetil sicr, a bnan, am DAVID (n "DAVE") C. JONES, e-vnt o Gaerbledu ger Cwmvglo, G. Cvmru. 0 Virgini City. Nevada, y civ wvd oddiwrtho ddi, ,ddnf, dros 7 mlvnedd vn ol.—Cvfeirier: No. 50 A, "Drych" Office. Utiea, N. Y.

CASGLIAD Y CAN MIL. Gan John C. Jones. Dines New York. Taliadau. Mr. a Mrs. W. R. Hughes, $100.00; Morris S. Williams, $25.00; Mrs. Mir- iam Lewis (Irvington-on-Hudson), $50.00. Cyfanswm, $175.00. Addewidion. Mrs. Morris S. Williams, $25.00; Kizziah, $5.0-0; Jennette, $35.00; William ApRees, $2,000. Taliadau ac addewidion, $2,210. Ar gais eglwys 155th St., o herwydd baich adeiladu eu capel newydd, go- hirir casglu yn New York hyd y flwyddyn nesaf.. West Pawlet, Vt. 1 Taliadau. Mr..a Mrs. T. W. Edwards, $10.00; Robert, $5.00; 15.00. Richard James Williams,$5.00; Griffith A. Jones, $5.00; Griffith J. Jones, $5.00; David W. Pritchard,$1.00; John E. Roberts, $7.00; Robbie Jones, $2.00; Wm. J. Parry, $1.00; John C. Jones,$3,00; Wm. W. Jones, $1.00; Mr. a Mrs. Owen J. Roberts,$2.00; Mr. a Mrs. John H. Jones, $5.00. Cyfanswm $52.00. Addewidion. Mr. a Mrs. R. J. Roberts,$50.00; Mr. a Mrs. H. J. Roberts, $20.00; Mr. a Mrs. Lewis Jones, $15.00; Wm. Samuel Jones,$10.00;$25.00. Mr. 'a Mrs. John R. Hughes, $25.00; Rafael Hughes, $5.00, $5.00; $30.00. Mr. a Mrs. John M. Jones,$15.00; Mr. a Mrs. John O. Jones, $5.00; Spurgeon Watkin,$5.00;$10.00. Mr. a Mrs. G. J. Griffith, $5.00; Evan John Griffith, --$2.00; $7.00. Mr. a Mrs. John O. Wil- liams. $3.00; Florence A., $1.00; Hazel F.. $1.00; $5.00. W. O. Wil- liams, $10.00; Mr. a Mrs. Robert Jones, $2.00; Normon, $1.00; Leslie, $1.00; Phillip, $1.00: Raymond, $1.00: $6.00. Mr. a Mrs. John B. Griffith, $3.00; Milton Roberts, $1.00; David Parry,$5.00; Griffith J. Ro- berts, 7.00; Hugh W. Williams, $7.00: Mr. a Mrs. Ellis H. Williams, $10.00; Miss Polly Williams. $5.00; John Jones, $5.00; Mrs. William Ed- wards, $5.00: Mrs. Jane R. Thomas, $3.00; John C. Jones, $2.00; Thomas W. Evans, $5.00; Mr. a Mrs. Richard M. Evans, $7.00; Mr. a Mrs. Richard J. Williams,$3.00; 'Mr. a Mrs. Wm. D. Williams, $5.00; Nellie D.,$1.00: Win. Anthony,$1.00;$7.00. Mr. a Mrs. Henry Parry. $10.00; Mr. a Mrs. W. O. Morris, $3.50; Mr. a Mrs. Jolm W. Jones, $3.00; Mr. a Mrs. Ellis W. Ed- wards, $5.00. Taliadau, $52.00. Addewidion,$274.50. Cvfanswm, $326.50. Granville, N. Y. Yma ac yn West Pawlet, cefais gy- morth diflino y Parch. W. Owen Wil- liams, gweinidog tra "chymeradwy y ddwy eglwys, a chawsom sirioldeb mawr. iBu rhoddion hael y brodyr Owens yn galondid mawr gyda'r gwaith. Taliadau. Mr. a Mrs. David O. Owens, $350.00; Wm. R., $50.00; David 0., Jr., $50.00; John Easton, $50.00; $500.00. Parch. a Mrs. W. Owen Williams,$50.00; Myfanwy,$10.00; Eira Morgan $10.00; Olwen, $10.00; Owen Morgan, $10.00; Eluned, $10.00; $100.00. Mr. a Mrs. Thomas Rowlahds, $100.00; Ladies Missionary Society,$50.00; Mr. a Mrs. D. J. Evans, $15.00; Mr. a Mrs. Hugh Evans, $10.00; Mr. a Mrs. Mos- tyn Parry, $25.00; Mr. a Mrs. John R. Williams, $10.00; Mr. a Mrs. Owen O. Thomas, $10.00; Raymond a Griffith Pugh Roberts, $2.00: Will E. Ro- berts,$10,00; Mr. a Mrs. E. R. Evans, $10.00: Mr. a Mrs. W. O. Thomas, 3.00 Hannah 1.00 :Mary Catherine, $1.00:$5.00. Mr. a Mrs. Robert G. Roberts, $5.00: Mr. a Mrs. Hugh R. Thomas, 7.00: Mr. a Mrs. R. G. Hughes, .Charles a Paul,$3.00; Mrs Josenh Griffiths, $I.VO: Mr. a Mrs. David J. Davies, $3.00: Mr. a Mrs. Arthur L. Edwards, $1.00: Mr. a Mrs. David P. Williams,$2.00: Rees Owen, $5.00; John J. Lawler. $1.00; Mr. a Mrs. Thos. B. Pritchard. John a T. Edwin,$2.00: Mrs. W. R. Evans, $1.00: Mr. a Mrs. Owen Price. $5.00: Mr. a Mrs. Robert 0. Roberts, 5.00.: Albert Roberts.$5.00: Mr. a Mrs. Rowland ,T. Williams,$1.00; Mrs. Harriet LI. Thomas.$1.00: Mr. a Mrs David Williams, $5.00; Mr. a Mrs. W. L. Williams, $2.00; Griffith Lloyd ac Attley Lloyd Thomas, $2.00; Mr. a Hugh R. Hughes a Luella, $2.00; Mr. a Mrs. Roberts L. Jones, $1.00; Miss Sarah Williams, $1.00; Mr. a Mrs. Henry Williams, $2.00; Margaret Ellen, $2.00; Griffith,$1.00;$5.00. Elias Owen, $5.00; Mr. a Mrs. John M. Davies, $4.00; Acton Robert, $1.00; $5.00. Mrs. Robert R. Parry, $5.00; Mrs. David W. Roberts, $2.00; Mr. a Mrs. George Pritchard, $3.00; Athela Blanche,$1.00; Alton Winfield, $1.00; $5.00. Wm. J. Evans, $2.00. Cyfanswm, $937.00. Addewidion. Mr. a Mrs. Robert O. Owens, $200: Robert, Jr.,$100.00; Gordon Russell, $100.00; Mr. a Mrs. Owen Haydn Owens, $100.00; $500.00. Mr. a Mrs. Wm. O. Owens,$300.00; Charlotte E., $100.00; John L., $100.00; $500.00. Ladies' Missionary Society,$50.00; Mr. a Mrs. Thomas O. Williams, $5.00; Mi. a Mrs. Owen Ll. Williams,$10.00; Alwyn,$5.00;$15.00. Mr. a Mrs. Evan J. Jones, Arvon, Llewellyn a William J., $5.00; R. A. Williams, $5.00; Mr. a Mrs. John E. Owens, $10.00: Mr. a Mrs. Humphrey Jones, $7.00; Lucile,$5.00:$12.00. Mr. a Mrs. Evan E. Humphreys, 10.00: Samuel J.,$5.00; Elizabeth, $2.00: $17.00. 0. J. Owen, $25.00: Mr. a Mrs. W. R. Owen, $10.00; Alun Trevor. $1.00; Hazel,$1.00;$12.00. Mr. a Mrs. D. Ffestin Williams, $5.00; Torwerth,$5.00;$10.00. Mr. a Mrs. David T. Hughes, $10.00; Elizabeth D.. $2.00; $12.00. Mr. a Mrs. David 0. Jones, $6.00: Elizabeth, $2.00: Blodwen,$2.00;$10.00. Mr. a Mrs. John S. Jones, $5.00: Katherine S., $3.00; Richard Davies,$2.00;$10.00. Mr. a Mrs. Morris H. Jones, $10.00: Hugh, $3.00: Arthur, $2.00: $15.00. Mr. a Mrs. Morris H. Roberts,$10.00: Mr. a Mrs. W. B. Edwards,$15.00; William, Jr..$5.00; Margaret,$5.00; Robert. $5.00; $30.00. Mr. a Mrs. Hugh G. Williams. $25.00; William G. Pritchard,$5.00: Newton Price, $5.00: Mrs. T. J. Edwards, $7.00: Hugh Morgan Evans, $7.00; Joe Ed- wards, Jr.,$5.00; Thomas J. Griffiths, $5.00: Mr. a Mrs. W. R. Jones, $5.00; Edith May, $2.00: $7.00. Mr. a Mrs. Evan Evans, $7.00: Mr. a Mrs. John T. Roberts,$3.00; Margaret E.$1.00:" Eleanor J.,$1.00; Lewis.$1.00; Jennie. $1.00: Blodwen,$1.00;$S.00. Mr. a Mrs. Griffith Williams,$5.00; Owen M. Parry, $5.00: Mrs. Stock, $2.00; John L. Williams,$3.00; Mr. a Mrs. John Lewis. $3.00; Owen, $1.00; Emrys,$1.00; Ethel, $1.00; Glyn, $1.00: $7.00. Mr. a Mrs. Griffith H. Parry, $5.00: Griffith Emlyn,$1.00: Elizabeth Nesta,$1.00; Idwal, $1.00: Hugh Vaughan, $1.00; $9.00. Mr. a Mrs. Richard Thomas. $5.00: Megan, $2.50: Eirwen, $2.50: $10.00. Mr. a Mrs. Hugh R. Thomas, $3.00; Mr. a Mrs. Griffith R. Jones,$7.00; Mr. a Mrs. William 0. Jones,$5.00; Mr. a Mrs. Richard G. Jones.$3.00; Newton Rees^$2.00;$5.00. Edwin 0. Jones, $2.00: Mr. a Mrs. W. H. Jones,$2.00; Mr. a Mrs. Hugh H. Hughes. Elizabeth, Margaret Ellen, Elidir Orthin. Robert Owen, $5.00; Mr. a Mrs. John E. Parry, $5.00; Mr. a Mrs. Richard Ro- berts (Llew Dulas), $5.00; Mr. a Mrs. Wm. D. Roberts, $3.00; Mr. a Mrs. Fred. L. Roberts, $1.00; John W. Owen, $5.00; Mr. a Mrs. Fred D. Ro- berts,$1.00; Mr. a Mrs. Griff. H. Humphreys,$5.00; Ellis,$1.00;$6.00. Owen W. Thomas, $5.00; Wm. R. Owen, $.5.00; John B. Lloyd, $5.00; Mrs. Daniel M. Jones, $2.00; Mrs. John R. Ellis,$2.00; Wm. J. Pritch- ard, $2.00; Mrs. Elizabeth Roberts, $2.00; Helen, $1.00; Willie J., $1.00; Anna, $1.00; $5.00. Mr. a Mrs. Jos- eph Edwards, $5.00; Mr. a Mrs. Owen O. Williams, $5.00; Mr. a Mrs. Owen W Jones. $5.00; Mr. a Mrs. David G. Owen,$3.00; Priscilla,$1.00; Lin- coln D., $1.00; $5.00. Fra- L. Jones, $1.00; Mr. a Mrs. Hugh J. Ro- berts, $3.00; Margaret, $1.00; Glyn P., $1.00: John H., $1.00; Ernest, $1.00;$7.00. Richard S. Roberts, $1.0;: D. D. "Jones, $5.00: Mr. a Mrs. Wm. T. Hughes, $5.00; Griffith Rod- man Hughes, $1.00; Mabel Lloyd Thomas,$1.00; Lloyd Ellis Thomas, $1.00; Russell Thomas, $1.00; Mr. a Mrs. Holland Williams,$5.00; Mrs. John M. Owens, $2.50; Mr. a Mrs. John R. Thomas, $3.00; Mr. a Mrs. John H. Hughes,$3.00; Owen Thomas, $1.00; Mrs. Dorothy Thomas, $1.00; Mr. a Mrs. John Wynne, Margaret ac Idris,$4.00; Mr. a Mrs. Cadwaladr Evans, $2.00: Mr. a Mrs. Thomas G. Pritchard, $5.00; William T., $5.00; Richard 0., $5.00; $15.00. Mr. a Mrs. Gwalchmai Evans, $3.00: Nellie, $1.00; Mabel, $1.00; $5.00. Mr. a Mrs. John B. Davies, $4.00; Gwyneth, $1.00;$5.00. Mr. a Mrs. Thos. L. Williams, $5.00; Mr. a Mrs. Evan Lewis, $3.00; Anna May,$3.00;$6.00. Mr. a Mrs. Ellis Davies,$2.00; Charles, $1.00; Gwendoline, $1.00; $4.00. Mr. a Mrs. Wm. J. Thomas, $14.00;, John E., $5.00; Wesley J. $5.00; Mr. a Mrs. D. Cronin, $5.00; Elaine Cronin, $1.00; $30.00. Mrs. Joseph Williams,$5.00; Mr. a Mrs. T. Stanley Edwards, $2.00: Emlyn, $1.00; $3.00. Mr. a Mrs. W. Phillip Thomas. $4.00; Wm. Glyn, $1.00; $5.00. Mr. a Mrs. Robert R. Owens, $5.00; Mr. a Mrs. John B. Jones, $ 5.00: John lB., Jr., $2.00; $7.00. Griffith O. Jones, $2.00; Hugh 0., $1.00; Verna Ellen,$1.00; Doris, $1.00;$5.00. Mr. a Mrs. Wm. G. Wil- liams.$3.00; Richard,$1.00; Willie, 1.00; Elizabeth, $1.00; $6.00. Mr. a Mrs. Alfred Jones,$5.00; Mr. a Mrs. John F. Williams, Helen, Goronwy E. Jane C., Mary G.,$4.00; WiMiam F. Williams, $5.00: Mr. a (Mrs: Griffith T. Roberts. George R. ac Elizabeth, $3.00; Mr. a Mrs. Llewellyn Thomas, $2.00: Arthtur.$1.00;$3.00. Miss Nateline Hughes,$3.00; Mr. a Mrs. Thomas R. Evans,$3.00; Thomas, $1.00: Anna,$1.00;$5.00. »fr. a Mrs. David Morris. $1.00: David John, $1.00: Thos. Williams. $1.00: Annie May. $1.00: $4.00. Mr. a Mrs. Ed- ward W. Williams,$4.00: Arthur P., $1.00:$5.00. Mr. a Mrs. Hugh P. Roberts.$3.00: Ellis G..$2.00;$5.00. William R. Owen,$5.00; Mr. a Mrs. Moses T. Roberts.$5.00; Wm. Henry Griffith.$3.00. Taliadau. $937.00. Addewidion,$1,693.50. Cyfanswm, $2,630.50.