Y Drych

NODION 0 OSHXOSH, WIS. I Gan Edno. I Gan fod cyfnod maith wedi myned hebio er pan anfonwyd y nodion diw- eddaf oddiyma, nid hawdd gwybod ya mha fan i gychwyn yn bresenol. Bu Cyfarfod Blynyddol y Feibl Gymdeith- as, yr hwn gynaliwyd yn y capel Cym- reig, Mai 16eg, yn un lied lwyddian- us. Cymerwyd rhan ynddo gan amryw dalentau Ileol mewn canu ac adrodd, ac yr oedd y Parch. Edward Roberts yn cael ei gyfle cyntaf i'n cyfarch ar ran y gymdeithas werthfawr hon. Hefyd, yr oedd Dr. S. H. Kirkibride o Chicago gyda ni yn y prydnawn, a chafwyd ganddo anerchiad rhagorol. Rhwng yr hollbethau da glywsom, yr oedd y brwdfrydedd wedi codi yn ddymunol. Y mae Dr. Kirkbride yn Ysgrifenydd y rhanbarth hwn o'r wlad, a da oedd ganddo gael bod gyda ni yn ein cwrdd blynyddol. Cafodd y casglyddion o noson y ewrdd hyd nos Lun cyntaf yn Mehefin i ymweled a'r aelodau, a chael yn nghyd gynyrch y llafur, a chafwyd fod y swm ddaeth i law yn $98. Mae yn ddrwg genym fod casgliad Cymry dinas Oshkosh yn lleihau yn lie cynyddu. Effaith colli hen ffyddloniaid yr achos ydyw hyn yma fel mewn lleoedd eraill. Ethol- wyd y personau canlynol yn swyddog- ion am y flwyddyn ddyfodol: Llyw- ydd, Luther Davies; is-lywydd, C. A. Jones: ysgrifenydd, Hugh E. Jones; trysorydd, David Jacobs; llyfrgellydd, John Owens. Cafwyd Cymanfa yn Peniel yr wyth- nos o'r blaen, a throes allan yn llwyddiant, gallwn feddwl, wrth glywed pawb yn ei chanmol.. Yr oedd gweinidogion y dosbarth yno yn Hed gryno, a dau weinidog o Gymru, sef y Parchn. Gray Davie.s a Pryth- 9 lerch, a phregethodd y ddau yn rhag- orol; Mr. Prytherch ddwywaith, a Mr. Davies unwaith yn Saesneg. Anffafr- iol oedd y tywydd-niwliog, oer, a gwlyb. Ychydig iawn o wenau haul gafwyd ar y Gymanfa o gwbl. Aros- odd y dyrfa o gylch y capel drwy y dyddiau braidd, gan fod ymborth ddi- gon wedi ei ddarparu gan y trigolion haelionus mewn pabell eang ar du de- hau y capel, a dyeithriaid a brodorion yn cael cydfwynhau y bwyd a'r ym- ddyddanion fel un teulu. Er y cyfnewidiadau mawrion yn mhregethwyr ac aelodau Cymanfa Welsh Prairie, yr oedd yn dda genym weled a theimlo fod dylynwyr yr hen gewri yn gallu defnyddio arfau y fil- wriaeth efengylaidd gyda llawer iawn o fedrusrwydd a grym. Credwyf mai pregethau y brodyr Edward Roberts nos Fercher, un William Matthews koreu lau, ac un Mr. Prytherch bryd- nawn lau sydd yn cael mwyaf o son am danynt gan y rhai a'u clywsant. Cafodd trigolion y ddinas yma y ples- er o gwmni amryw dros y Sul o ddy- eithriaid wedi bod yn y. Gymanfa; rregys Mr. Wm. Hughes. Cambria: Mrs. John, Randolph; Mr. a Mrs. John H. Williams, Milwaukee: a Mrs. W. R. Edwards, Columbus. Y Parch. Ellis R. Roberts a'i briod hefyd fuont yma dros ran o'r wythnos bresenol gyda ei frawd. Neithiwr, nos lau. yr oedd y blaen- or OweR Morsran o Picketts a'r Parch. F. Tegfryn Roberts. Randolph, yma yn cymeryd llais yr eglwys am neill- duad Mr. John R. Roberts, sef mab ein gweinidog. i waith y weinido- gaeth. Wedi cael atebion i'r holiad- au yn bur foddhaol, cymerwyd pleid- lais aelodau yr eglwys. Canwyd un penill tra. bu y swyddogion yn cyfrif y pleidleisiau. Pleidlais yn ffafr v brawd ydoedd, heb un wrthwyneboi. Aeth Tegfryn drwy ei waith yn rhwydd a deheuig, a chaed ganddo ef a Mr. Morgan lawer o gyngorion def- nyddiol. Cwyn pawb yma bron ydyw y tyw- ydd cymvlog ydyrn wedi gael er dech- reu mis Mai hyd heddyw. ac y mae yn gwlawio yn drwm yn bresenol. Er fod yr awel wedi tvneru, y mae ei lleithder yn parhau o herwydd trwch y cvmylau. ac y mae gweled gwlaw- len dan eesail bron bawb yn fv adgof- io am Ffestiniog. Wrth fyned ar y eerbydres tua'r Gymanfa, ceirl golwg addawol iawn ar y gerddi a'r meu- svdd oil. oddigerth v corn, yr hwn sydd yn cael ei ddal yn ol can oerder vr hin. a diffyg gwenau adfvwiol yr haul clir yn y wybren.

I CRONF A LLOYD GEOImE. I At Gymry'r America: Ar gais nifer o'ch cvdgenedl a werthfawrogant eich teimladau a'ch gweithredoedd da tuag atynt yr ym- gymeraf a'ch anerch. 0 haelioni eich calon a graslonrwydd eich enaid. chwi a anfonasoch rodd dywysogaidd tuag at leddfu angenion rhai o'ch brodyr a'ch chwiorydd yn yr Hen Wlad. Dy- wedai synwyr cyffredin wrthych fod llawer o honom, o angenrheidrwydd, yn gorfod teimlo oddiwrth effeithiau andwyol y Rhyfel ar ein bywyd cym- deithasol. Nid yn unig fe roddodd Cymru o'i bechgyn goreu i ymladd tros eu gwlad a'u teyrnas, end parod ydoedd. hefyd, i ddyoddef yn ei ham- gylchiadau a'i hadnoddau cymdeithas- ol. Ond chwi wyddoch yn dda nas gellir dysgwyl i'r hen, y methedig, a'r gwael ymgynal dan faich trymach, ac ymwadu ag angenrheidiau bywyd. 0 herwydd y wasgfa naturiol yr ydym ynddi fel gwlad, yr oedd perygl i'r dosbarth hwn syrthio yn fyr o'r ym- geledd briodol. Ond yr ydvm yn ar- ^enig ddvledus i'r cyfranwyr at y Gronfa uchod am ein galluogi i osg-oi y perygl yn Llanberis, G. C. Anhawdd ydyw dadgan mewn geiriau v calondid a'r sirioldeb a amlygwyd gan ami i frawd a chwaer bryderus wrth dder- 'byn eu cyfran o'ch rhodd haelionus. Wrth dderbyn ei dogn fe wylai un hen chwaer dduwiol a gofynai tan wllth ei dagrau beth a wnaeth i'r Arglwydd gofio am dani er ei hanheilyngdod. Y cwbl oedd ganddi i ddybynu arno oedd y blwydd-dal cenedlaethol. Esitynwvd dogn i arall fu yn cerdded bron ar hyd ei oes lied faith i fyny llechwedd y Wvddfa i wrando'r efen- etvI. Yn yr addoldy rhamantus yn Waen Cwm Brwynog gwrandawodd ar v rhan fwyaf o gewri pwlpud Cymru. a'i hoff vmgom yw son am danvnt ac am weinidogion Arfon rhyw chwarter a haner canrif yn ol. Rhoddir cvfran i arall sydd, er ei waeledd maith, yn ymegnio dal ei afael yn ffrwyth y darbodaeth a'i nodweddai vn nyddiau ei iechyd. Iddo ef byddai colli ei breswylfod yn siom loes. Ac i arall, drachefn, a gollodd lawer o'i dda a fuddsoddwyd ganddo yn un o chwarel- qu Dyffryn Nantlle. Gallaf eich sicr- hau, anwyl gydgenedl, na chamddefn- yddir ac na chamleolir eich haelioni a'ch caredigrwydd. Dvoddefwyr an- uniongvrchol y Rhyfel dderbyniant o honi gan y sicrheir cynorthwv i'r dvoddefwyr uniongvrchol o Gronfa Tywysog Cymru. Derbynied y cvfran- wyr v datganiad hwn fel erwerthfawr- ogiad o'ch aberth gwirfodd trosom. Yr ydym o dan rwymau yn mhell- ach i gvdnabod gyda diolchgarwch di- ffuant gweinvddiad teg. nwvllog. a di- vm.^roi v Gronfa gan v Pwvllg-or Cen- Pfilaotbol. Dvledns iawn vr ydvm i'r foneddi>es Mrs. Llovd Georep, 3" i'r i,one(id.izion canTVnol: Mri. Jo-,eT)h Davies, R. SiJvn Roberts, M. A.. Caer- dydd: J. Owain Evans, y Rhyl, am eu hamser a'u gwasanaeth. Yr eiddoch vn wladgar. I JOHN PRTTCHARD. M. A., B. D. IJanberis, Mai Slain. 1915.

ADOLYGIAD Y WASG. AM MEHEFIN. Daeth "Trysorfa y Plant" a "Dys- gedydd y Plant" i lawr, ac y mae yn y ddau gynwysiad difyr i blant. Yn y cyntaf y mae darluniau: Cadben Jones, Amlwch; y Brenin George, ac eraill, ond yr un a'n dyddora fwyaf yw "Mair Fach y Forwyn." Yn y "Dys- gedydd" cawn ddarlun o'r Parch. Jos- iah Jones, Graig, Machynlleth, a Wm. John Moss, Talysarn. Y mae y Nodiadau Cyffredinol fel arfer yn blaenu cymwysiad vy "Llus- ern," a dylynir gan Emyn y Morwr; Lloffa; 0 Gylch y Groes; Gwersi yr Ys- golion Sabbothol, &c. Fel hyn y dy- wedir am yr Ysgol SaJbbothol, "ei bod wedi lleihau yn ei rhif o'i chyferbynu a rhif yr eglwys a'r gynulleidfa. O'r ochr arall, gellir dweyd yn ddibetrus fod y gwaith a gvflawnir ganddi, o ran ei a-nsawdd, ar y cyfan gystal ag er- ioed. Yr hyn sydd i'w fawr ofidio yd- yw ei bod yn colli tir yn y nodwedd fwyaf Cymreigaidd a berthyn iddi, sef yn mhresenoldeb v rhai mewn oed yn- ddi. Dyma yr elfen a fcarai ei bod yn tra rhagoroi ar yr Ysgol Sul fel y'i dygir yn mlaen gan genedloedd eraill. Elfen anmhrisiadwy werthfawr yd- oedd ac ydyw presenoldeb y rhai mewn oed ynddi." Yn rfufyn Mehefin o'r "Ymofynydd" cawn svlwadau ar y gwastraff o gadw rnwy na haner dwsin o wahanol go- legau duwin^ddol—dau gyda'r T. C., dau gyda'r A.. dau gyda'r B., un an- enwadol yn Nghaerfyrddin. ac un gan vr Eglwys. Y mae y sefydliadau hyn i'w condemnio ar gyfrif y gwastraff yn nglyn a hwynt. Gorfodir y bobl- ogaeth yn Nghymru i gynal wyth o golegau pan y gwnai un y tro. Dyna ddadl yr "Ymofynydd." Nid yw yn nodi yr anhawsder penaf i un coleg. sef enwadaeth yn Nghymru. Xid yw yn amser eto i'r blaidd drigo gvda'r nen, &c., ac ni welir pobl yn lladd gwair a gwaewffyn eto. Cynwy.sa y "Drysorfa" (Fawr) yr ysgrifau a ganlyn: Wedi eich aileni; Y Nyth ar y Groes; Pwnc o Wladvdd- iaeth yn amser Fsaiah: Gwaith Bu- s-ail: Hpn Scran Album: Wri. iones, v Gwehydd: ArellofFpira-I mewn cyfar- fod Ystrol'On; 0 TA'thyrau v Parch. J. E. Williams. Oshkosb. Wis Ys^rvd Pereriniol y Rwsbjrl :Xodiac1f1ll y Mis; Adolvgiadau, &c. Fel hyn y dywed y GoL am Ger- rrani: "Ond ei threchu a Graiff hi, of vdyw v gwledvdd hyny—fel v credwn ni eu bod—yn ymladd o Maid yr }1VTI svdd gvfiawn a daionus. Efrlur nv fri-1 Satan yn rhoi ei holl y<:trn" Tl,)il f'gn i ar waith yn erllyn Prydain, yn nwvdau y Prwsiaid, yn nideimlad- rwydd ac oferedd rhai o'i anhebgor hi, ac yn nghalonau v bobl ra fvnant atal rhyw lawer ar rwvsg y ddfod felldigaid a'r c'foech pertliyn- ol irldi" Cawn vn y "Cvfaill" vr ysgrifau a ganlvn: Svlwadau ar Ddygwvddiaclau y Mis: Y Sylfaen a'r Oruwchadeilad- aeth; Crist v Rug-ail Da: Indiaid v Talaethau ITnedig; Iesu o Nazareth: v Groes yn y Gwledydd Draw; Notes on Christian Endeavor Tonics: Nodiadau Cyffredinol, &c. Cvfeiria y "Cyfaill" at gvnllun Pah- ,yddol i roi y wlad hon dan nawdd Mair fel hyn: "Mair sydd yn dod yn naturiol, medd un o'r awdurdodau Pabaidd vn New York, yn nawddsantes y wlad hon. Mewn trefn i hyrwyddo y sy- mudiad hwn, ymddiriedir ef i Gym- deithas y Merched Catholic yn Ameri- ca, gyda'r larles Leary yn llywydd arni, a cheir enwau nifer o ferched pwysig eraill yn is-lywyddion, megys Mrs. Henry W. Teft. Wrth y greirfa genedlaethol y golygir, medd un o ba- pyrau Washington, "eglwys hardd er anrhydedd i Mair, ein Mam fendigaid; ac adeiladir hi trwy gydweithrediad ar dir y Brifysgol Babyddol yn Washing- ton. Cawn yn yr "Eurgrawn" yr ysgrif- au a ganlyn: Fy Nhad (gyda darlun): Y Rhyfel Presenol (nregeth fuddugol yn Eisteddfod yr "Eurgrawn," 1915); Adgofion; Emynwyr Cymru; Fy Nhrig- ias yn Honduras; Eisteddfod yr "Eur- grawn," beirniadaeth: Ein Cyngorfa: y diweddar Mr. George Edwards, Con- wy; Lie digofaint Duw; Gwr Pen v Bryn; 0 Gell y Golygydd. Yn Nghell y Golygydd, y mae y fedwen yu cael ei rhoi yn o galed ar gefn v Parch. R. S. Thomas, Abercynon, D. C., am ei lyfryn yn beirniadu Tecwyn Evans. Enw v llyfr yw "Adolvgiad y Parch. R. S. Thomas ar Feirniadaeth y Parch. D. Tecwyn Evans ar Emynau Cymru (Aberdar: Pugh a Rowlands), pris Sc., drwy y post 9c. A Mr. Thomas ati gan gollfarnu iaith a golygiadau Tecwyn, ac a y Golygydd ati o'i du yntau i gollfarnu iaith Mr. Thomas, yn enwedig ei orgraff, &c. Dywed R. S. fod Tecwyn wedi talu rhyw gymaint o sylw i iaith, a dadgana y Gol. ar y Haw arall "fod awdurdod ieithol uchel y tu cefn i Tecwyn." &c. A y Gol. mor frwd ar R. S. ag yr a R. S. ar Tecwyn. Y mae cynwysiad y "Dysgedydd" fel hyn: Nodiadau Coffadwriaethol: An- erchiad a draddodwyd i fyfyrwyr Coleg Bala-Bangor; Gwlad Du a Gwyn: Gyda'r Undeb Seisnig yn Mai, 1915: Nodiadau Misol: Congl yr Ys- To] Sabbothol: Blodau'r Flwvddyn: y Byd Crefyddol: Adolygiadau: Nodion Enwadol, &c. Yn "Gwlad Du a Gwyn" gan y Parch. R. Gwylfa Roberts, fu ar ymweliad a ni yr hydref diweddaf, cawn a ganlyn a g!ywodd yn Toronto: Adroddai'r swyddog ei hanes yn anerch cyfarfod yn rhywle yn y wlad lIe y dygwyddodd gyfeirio at yr eneth fach o Feirion fu yn achlysur i droi m.eddwl Thomas Charles at yr angen am sefydlu'r Feibl Gymdeithas—Mary .Tones. Ond cyn gynted ag yr enwyd 'Mary Jones.' chwarddodd y dorf i gyd, meddai. Methai efe a dyfalu panam v chwardd- ent, a bu'n agos i'r difyrweh andwyo ei anerchiad. Ar ddiwedd y cvfarfod efiboniwvd y cyfan iddo. Daethai crycid tlawd o Gymro i'r ervmydogaeth hono'n ddiweddar. a chanddo eneth fechan o'r enw "Mary .Tones." Cv- maint oedd anwybodaeth ei wranda- wyr fpl y tybiasant i gyd mai at ferch y crydd v cvfeiriasai'r siaradwr yn ei anerchiad. Cyn 1)en vr wythnos. fodd bvngg, daeth brawd i'r Marv Jones 1,(-)no at v swvddog v Tv Beiblau. a "heisiodd ganddo swydd o dan y Cxvnnlpithns fpl 'Reihl-edudydd, ac v me wrthi heddvw yn g-wneyd ei waith yn mhellafoedd Canada. Rhifyn dyddorol yw "Cymru." Egvr ar hanesvn cvfieithiedig o waith Kon- rf-pntinnfp (Rwlra^i^d) yna dvlynir J'an amrywiaeth Masus o ysgrifau a chynyrch yr awen. Y mae y Cymro wedi ei enwaedu yn ddwfn a barddon- iaeth. Nathaniel Williams; Gwledydd y Rhyfel; Arddangosfa Gwawl-luniau y Cymdeithasau Cymreig; Hanes Boreu Ffair Rhos; Llyfrau a Llenor- orion; Oriel Ffestiniog; Bwlch Aber- giaslyn (pryddest); Ffair Castell- Newydd;" B'lodau'r Gynganedd; Cron- icl y Misoedd; Ailin (parhad); Cainc y Macwv (cynydd); At Ohebwyr. Yn ei atebiad i B. D., dywed y Gol. mai "Gwell yw ganddo beidio cyhoeddi ertliyglau ar bynciau duwinyddiol." Ni o-Ciylid cyhoeddi erthyglau duwin- yddol a phethau torpedaidd o'r fath ond mewn cyhoeddiadau wedi eu gwisgo a llafnau dur trwchus; fel y "Drych." Daeth y "Welsh Outlook" i law, ac y mae yn dderbyniol a dyddorol bob amser. Yn ei "Notes of the Month" cawn a ganlyn: The War; The Lusi- tania; The Reform of University Edu- cation; Public Courage; Wm. Jones; John Amibrose Lloyd; Strathclyde Welsh; Our Illustrations. Yna dylyn- ir gan Some Aspects of Russia; Turan- j dina (ystori) Russian Music and Painting; The Life and Opinions of Robert Roberts (parhad) A Letter on Gardening; The Latest Attack on Clasical Studies; The Spirit of the Elementary School: A War of Words: Review?, &c. Nis gallwn driechreu myned ati i gymeradwyo y "Welsh Outlook" i'n darllenwyr Cymreig. Y mae ynddo bethau. nas gall y Cymro ddysgwyl am eu gweled yn ei ienyddiaeth ei hun. Y mae y darluniau hefyd yn rhagorol.

I BUDDTJC-CT, EIS- TEDDFOD PITTSBURGH. PA. Mri. Gol: Trwy eich hynawsedd ar- ferol d.ymunaf alw sylw holl gefnog- wyr a deiliaid yr Eisteddfod at y llyfr newydd fwriedir gyhoeddi'n fu-an gan bwyllgor Eisteddfod Gydgenedlaethol Pittsburg, Pa. Cynwysiad y gyfrol fydd yr awdl gadeiriol, y pryddestau coronol, y traethodau a'r nofelau han- -esyddol a bywgraffydclol; y farwnad fuddugol a'r beddargraff, yn nghyd a chofnodion dyddorol o brif arweddau'r Eisteddfod. Trwy garedigrwydd a haelioni Mr. Worthington, Trysorydd yr Orsedd, gellir dwyn yr oil o fewn cyraecld y miloedd a'r werin. Er bydd y gyfrol dros 400 o dudalenau. gwerthir hi am $1.00 yn y rhwymiad rhataf, ac am $2.00 yn y rwymiad ar- benig, i'r rhai a archebant yn mlaen llaw. Bydd yn gyfrol wasanaethgar i Mant y genedl, y rhai nad ydynt hyddysg yn yr hen iaith. Bydd rhan helaeth o'r cyfansoddiadau yn yr iaith Seisneg. Seisneg fydd y traethawd hanesyddol sydd yn desgrifio y rhan bwysig gymerwyd gan Gymry yn nad- blvgiad yr U. D. a'r Canada. Bydd y traethawd hwn yn unig yn werth v tal am y gyfrol. Ni argreffir ond nifer terfvnol, ac felly mae o bwys i bwy bynag sydd yn ewvllysio i anfon ei archeb i Mr. R. H. Davies, Pittsburg, Pa., yn ol yr hysbysiad a welir yn y "Drych" a'r "Welsh American." Gan hyderu y gwna caredigion llenydd- iaeth uwchraddol gefnogi ymdrech y pwyllgor, yr eiddoch, CYNONFARDD (Archdderwydd America).

COLUMBUS. 0. Gan Thomas Roderick. Mehefin 26, 1915.—Cynaliwyd cyf- arfod croesawol i'r Parch, a Mrs. E. L. Roberts nos Fawrth, Meh. 15, yn nghapel A. Wash. Ave., pryd y daeth yn nghyd lond y capel o bobl i roddi derbyniad iddynt. Yr oedd y capel wedi ei addurno a blodau o bob lliw. Fe wnaeth y brawd Edward Jones alw y cyfarfod i drefn, ac yna galwodd ar y Parch. Mr. Warren, o eglwys A. 4th Ave. i gymeryd gofal y cyfarfod. Gal- wodd yntau ar y Parchn. E. Edwin Jones ac E. L. Roberts i gydeistedd ag ef ar v llwyfan. Cafwyd anerchiad ganddo ar ddyledswyddau y gweinidog a'r eglwys v naill tuag at y llall. Dy- vredodd fod yr Apostoi Paul wedi dy- wedyd wrth yr eglwys yr anfonodd efe Timotheus i'w bugeilio, "Gwelwch ei fod gyda chwi, ond nid mewn ofn." Gwnewch yn fawr o'ch gweinidog. Nid oes raid i chwi ei borthi a chicken bob amser; deliwch ei freichiau i fyny mewn gweddi. Yna cafwyd can gan un o brif gantorion y ddinas, Jack Richards, a bu raid iddo ail ganu. Yna gahvyd ar y' Parch. E. Edwin Jones o eglwys y M. C. i groesawu y Parch, a Mrs. E. L. Roberts, yr hyn a wnaeth ar ran eglwys y M. C. Dywed- odd y gwyddai y byddai i Mr. Roberts wneyd ei oreu fel cenad Duw i gy- hoeddi yr efengyl yn ei phurdeb idd- ynt. Yr oedd yn falch ei fod wedi ei alw i weinidogaethu i'r eglwys hon, am fod yma faes llafur mawr. Yr oedd yn dda ganddo fod yn gydlafurwr ag ef yn mysg Cymry y ddinas. Mae gan yr eglwys hawl i'w farnu os ydym yn ei garu, a dim os nad ydyw. Der- byniwch ef i'ch cartrefi. gwnewch ag ef megys un o'r teulu. Yna galwyd ar Parch. Johnson, gweinidog eglwys A. y Mayflower, i ddywedyd gair. Yr oedd yn ewyllysio ei lwyddiant yn ei faes newydd. Yna cafwyd can gan Miss Chapman. Mewn atebiad, y Parch. E. L. Roberts a ddywedodd ar ei ran ei hun a Mrs. Roberts ei fod vn falch iddo gael ei alw i eglwys Wash. Ave., ac nid i'r eghvvs yn unig, ond at Gymry y ddinas hefyd; ac yn ysbryd ei Feistryr oedd am vmgymervd a'r gwaith a gwneyd ei oreu yn v gwaith. A phan yr oedd ar derfynu, fe wnaeth y brawd John D. Evans fyned i fyny i'r llwyfan a rhoddi yn llaw y Parch. Warren envelope yn cynwys check i'w gyflwyno i Mr. Roberts, yr hyn a wnaeth. Wrth ei dderbyn, sylwai y daeth i'w gof yr hyn a ddywedodd Mrs. Roberts ychydig fisoedd yn ol. Meddai, "O! this is so sudden," a dyna yn unig a allai yntau ddywedyd am y check, "This is so sudden." Yna go- fynodd Mr. Warren i bawb ddyfod i lawr i'r ffrynt a siglo llaw; a'r gwein- idog newydd a'i briod ieuanc; Mr. a Mrs. John D. Evans yn cyfiwyno y bobl iddynt. I derfynu, digonwyd pawb a hufen rhew a theisenau, Cymdeithas Gynorthwyol y Gwragedd wedi dar- paru yr arlwy. Yr oedd y cyfarfod yn un rhagorol. Fe gynaliwyd cyfarfod y plant yn nghapel A. Washington Ave., nos giil, Meh. 13, y Parch. E. L. Roberts, gweinidog, yn llywyddu. Cafwyd am- ryw o adroddiadau a chaneuon gan y plant a chan gan y brawd J. P. Jones. Fe wnaeth Mr. Roberts roddi sermon- ette i'r plant yn dangos fod eu profiad hwy, er yn ieuainc, yn llawer iawn I' mwy pur na phrofiadau rhai llawer hynach na hwy. Yr oedd hyn yn galondid mawr i'r plant ei glywed yn eu canmawl. Fe gynaliwyd Cyfarfod y Plant Sul, Meh. 13eg, yn nghapel y M. C. Llyw- ydd, Mr. Edwin Thomas. Cyfeilyddes ar v berdoneg, Miss Davies, 'a thri o fechgyn ieuainc yn chwareu ar y crwth; Miss Elizabeth Breese yn ar- wain cor y plant. Yr oedd yn bleser edrych arni yn curo yr amser. Yr oedd hi yn feistres ar ei gwaith, ac yr oedd y canu yn ardderchog. Ar ol galw y cyfarfod i drefn gan y llywydd, cafwyd can gan y cor, yna fe wnaeth dosbarth o 10 o ferched adrodd yr 115 Salm, a chafwyd adroddiad gan Beatrice Thomas, wyres y diweddar Barch. Wm. R. Evans. Fe wnaeth tua 24 gymeryd rhan mewn adroddiadau a chanu. Yr oedd y capel wedi ei adclurno a blodau, ac yr oedd yn 11awn o bob!. Fe fu y Parch. E. Edwin Jones a'r brawd L. L. Davies yn v Gymanfa yn Cleveland, 0., a chafwyd cymanfa ra- gorol yno yn ol y dystiolaeth. Mae y personau canlynol wedi graddio o'r High School: Morgan Wil- liams, a'i chwaer Edith, plant Mr. a Mrs. T. E. Williams: Everett Lewis, mab Mr. a Mrs. Wm. Lewis. Kellogg Ave.: Irene Owens, merch Mrs. Han- nah Owens, N. Monroe Ave.; Eleanor Hughes, merch y ddiweddar Mrs. Hughes. E. Spring St.; Dorothy Evans, merch Mr. a Mrs. Thos. Evans, 1835 20th St.: Maybell Walters, merch Mr. a Mrs. Evan Walters, E. Long St. Yn graddio o'r O. S. U.: Gwilym Evans, mab Thomas Evans, y Teiliwr; Miss Jennie Owens, merch Mrs. Elmer Owens; Miss Helen ac Elizabeth Pugh, merched John Pugh, y City Librarian. Hefyd Miss Mae Davies, merch Mr. a Mrs. Dan Davies, East Long St., yn graddio o'r High School.

——————————————————————— INFORMATION WANTED. Re WILLIAM OWEN, late of Sling, Beaumaris, N. W., last heard of at 721 Adam St., Steubenville, Ohio, and 246 Fourth St., Steubenville. 0.. also South High St. Inquirer, J. L., "Drych" Office. Utica, N. Y. INTERNATIONAL EXPOSITION EISTEDDFOD SAN FRANCISCO 1915 GOR^TTEIMF 27. 28. 29 a 30. 1915. j MUSICAL ADJUDICATORS j ERNEST R. KROEGER, Esquire, St. II Louis, Mo. E. D. LLOYD, Esquire (R.A.M., Lon- don), South Bend, Ind. HENRY HOUSELEY, Esquire, Denver, Colo. DAVID DAVIS, Esquire, Cincinnati, ¡' Ohio. REDFERN MASON, Esquire, San Fran- cisco, Cal. In all of the choral competitions, each jury shall be composed of five members. OFFICIAL PRELIMINARY PROGRAM Subjects, Prizes, Adjudicators, Condi- tions, etc., now ready. Send for it, I enclosing 2-cent stamp for postage. Address, W. SOLOMON JONES, Gen. Secretary 1915 Eisteddfod, Exposition Building, San Francisco, Cal. Persons residing in the Eastern States may procure copies from R. MORRIS WILLIAMS, Box 256, Utica, N. Y. I W. Rhys-Herbert's Most Important Husical Compositions Sacred Cantatas Bethany-For soli and chorus of mixed voices. Book by Wm. ApMadoc $1.00 In Solfa .50 The Nazarene-For soli and chorus of mixed voices. Book by Wm. Ap- Madoc $1.00 Bethlehem-For soli and chorus of mixed voices. Book by Wm. Ap Madoc$1.00 OPERETTAS For Amateur Organisations. For Adult Voices. Sylvia In two acts. For mixed voices$1.00 A. Nautical Knot-In two acts. For mixed voices $1.00 Bulbul In two acts. For mixed voices. ,$1.00 The Bo'sn's Bride—In twb acts. For mixed voices$1.00 Captain Van der Hum-In two acts. For male voices $1.00 The Wild Rose-In two acts. For ladies voices .75 For Juvenile Voices In a Flower Garden-In two acts..75 -Eisteddfodau Committees and direc- tors of Choral and other societies will be accommodated with sample copies of choruses, etc., for purpose of making up program. Request our complete catalog of Part-Songs for Juvenile, Male, Ladies' and Mixed Voices. J. Fischer & Bro., New York 7 8,10 and 11 Bible House, (Astor Place Sole agents for Stainer & Bell (Lon- don) and Year Book Press (London) editions. YN AWR YN BAROD. Cantata "The Commandments" By Peter Edwards, Mus. Bac. Welsh & English Words Price 75c. nett. Conductors of Choral Societies send- ing names of Choirs and addresses on will receive a free copy. Postage, 10c. Selling Agents: U. S. A., R. Morris Williams, Box 256, Utica, N. Y. Wales: Stanley Jones, Arcade, Newiport, Mon. Line and Half-tone Guts For all Printing purl)o;i-A. Let t1.8 get you np a dssiga for the heading of your business stationery. Pen- cil sketch furnished free of charge. Don't yon want a cut of yourself ? Write for prices and samplea. Thomas J" Griffiths., PRINTER AND PUBUSHBlt Hotel and Liberty Street UTICA, N. Y. < I CALIFORNIA EXPOSITIONS $90.90 Round Trip via Choice of Roates going or returning ABynrviudMii cla41y uiwmi can I" any ol owginees se & Cwmwa Aso*. Now Tmb Prtil u. Y. War News and War Pictures! ^SEE THE IA "CAMBRIAN" The Illustrated Welsh-American Magazine. Exclusive Welsh News of the War not to be found in other Mag- azines or Periodicals. Pictures from the Firing Line; the Best published in America. What is going on in Wales during the, War. Writeltoday for a sample copy. ISSUED EVERY TWO WEEKS. Price 5 cents a copy, or $1.00 a year. To Subscribers of the "Drych," 50 cents. Thos. J. Griffiths, "Drych" and "Cambrian" UTICA, N. Y. I

PYTIAU 0 PITTSBURGH. PA. Priodas Ffasivnol vn Puiixsutawney. —Triawd Cerddsrar. Manion Cvmreie. Gan Cymro. Pittsburgh, Pa., Mehefin 21.-Nos Fawrth, Mehsfin 8, unwyd mewn glan briodas Miss Florence Fisher, Punx- sutawney, Pa., a David William Parry, Pittsburgh, gynt o New York, yr hyn gymerodd le yn anedd glyd rhieni y briodasferch, yn ngwydd ped- war cant o wahoddedigion. Yr oedd yr anedd-dy wedi ei addurno yn bryd- ferth a blodau persawrus a deniadol, a'r gwisgoedd priodasol wedi eu llunio yn arddull cyfnod 1830, yr hyn oedd yn ychwanegu llawer o bertrwydd hynafiaethol i'r gweithrediadau. Y forwyn briodasol ydoedd Miss Eliza- beth Shope, o Williamsport, a'r gwas priodasol ydoedd Richard Parry, New York, brawd y priodfab. Gwasanaeth- wyd ar yr achlysur gan y Parch. Henry V. Madtes, gweinidog eglwys y Bedyddwyr Seisnig. Mwynhawyd ar- west briodasol yn y ball room, ac yna gwynebodd y ddeuddyn dedwydd ar, daith briodasol yn y dwvrain, gan ar- faethu treulio y mis mel yn Havana. Cuba. Ar eu dychweliad cartrefant yn Baywood Street, yn y ddinas hon. Mae y briodasferch wedi cyraedd cryn enwogrwydd fel. dramayddes, ac y mae yn chwareuyddes o nod ac yn areith- yddes athrylithgar. Bu am gyfnod yn cymeryd rhan flaenllaw yn y ddrama, "The Typhoon," ac yn ddiweddarach bu yn chwareu y rhan flaenaf yn "The Silent Hour." Mab ieuengaf William Parry, New York, ydyw y priodfab, a chynrychiolydd y National City Bank of New York yn v ddinas hon. Mae tad y priodfab- yn hen "Ddrychwr" selog, ac yn bur adnabyddus i chwar- elwyr Vermont. lie v treuliodd lawer o tlynyddau. Dichon mai wrth yr enw "'Rhen Bar," yr a-dnabyddir ef oreu gan ei hen gyfeillion yn y broydd chwarelvddol, un o dvl-wyth dewr y Pariaid o Penybrvn, Bethesda, Arfon, sef Die Shon, Robin a Will Parry, rhai o honynt wedi gwasanapthu yn myddin Prydain, a "Die Will Parrv," sef William Parry, yn un o honvnt. Er fod Dafyfld Parry, y priodfab, wedi cyraedd safle bwysig yn ei broffes fel arianwr, nid ydyw yn llai Cymro. serch hyny, canys ymffrostia yn ei waed Cvmreig, fel y cafwyd prawf noswaith y briodas. pan ddadgano-dd gan i'r gwyddfodolion mewn Cvmraeg dilediaith. Yr oedd Mrs. T,ii-elle Millar Werner, un o gantoresau gwych Pittsburgh, a chyfeilles fynwe-sol i'r briodasferch, yn bresenol yn y briodas, a mawr ydyw ei chlod o'r trefniadau a'r gweithrediadau priodasol. Yn eis- tedd wrth y bwrdd priodasol yr oedd y oymrawd dyddan o'r brifddinas. Wm. Parry, tad y priodfab, yn ogystal a'r mab Richard. Dymunwn i'r ddeuddyn dedwydd bob llwyddiant a hapus- rwydd, a bydded eu gyrfa yn gan; felodaidd a swynol ar ei hyd. Nos Sadwrn diweddaf, yr oedd tri- awd o gantoresau, sef Miss Esta. Wilkins, soprano: Miss Peggi Herbert, contralto, a Miss Dorothie Smith, violiniste, yn cyngerdda yn nghapel Oakland, yn cael eu cynorthwyo gan Anthony M. Jones, tenor, a Gwilym Samlet Thomas, basswr. Cyn-aelodau o gor Merched Caerclydd ydyw y tair cantces a nodwyd, ac y maent yn ddadgeinyddesau gwych. Ar eu ffordd yn ol i Gymru y maent, wedi taith. gyngerddol a allasai fod yn llawer. mwy llwyddianus. Mae Miss Smith yn feistres ar y crwth, ac wedi enill bathodyn yn yr Academy of Music yn Llundain, yn ogystal ag yn yr Eistedd- fod Genedlaethol. Mae'r ddwy arall yn feddianol ai-, leisiau diwylliedig ac yn gantoresau cain. Er mai byr am- eer gafwyd i drefnu y cyngerdd, daeth cynulliad lied dda yn nghyd, a gwnawd elw cymeradwy. Bydd Cymdeithas Dewi Sant yn cynal yr aduniad blynyddol eleni yn yr Homestead Park, y Sadwrn olaf yn Gorphenaf. Mae y pwyllgor trefniad- 01 yn dyfal barotoi ar gyfer yr adun- iad, ac os ceir tywydd dymunol, diau y bydd yno gynulliad da. Mae gair wedi cyraedd dros y weilgi fod Dewi Michael, trefnydd y Gwent Glee Singers, yr hwn gafodd ddiangfa wyrthiol o ddyfrllyd fedd pan sudd- wyd y "Lusitania," ar fedr troi ei wyneb gyda chor arall am America, a bydd yn hwylio o Lerpwl ddechreu y mis nesaf, gan fod y cor wedi ei gyf- logi am dymor ar daith Chautauqua- yddol, gan ddechreu tua chanol Gor- phenaf.—Cymro.

ODDIAR LANAITR TAWELFOR. I Gan Dewi.  Gan Dewi. I Los Angeles, Mehefin 14.—Nos lau diweddaf, cawsom wledd gerddorol o'r fath oreu, pryd y rhoddodd yr Orpheus Club, sef cor meibion y ddinas, gvng- erdd uwchraddol. ^orlenwyd yr adeil- ad eang y Trinity Temple, a chawsant hwyl 1tnarferol gyda'r canu. Gwna y cor hwn i fyny o driugain o aelodau dan arweinydd Proffeswr Joseph P. Dupuy (Ffrancwr o genedl, gallem feddwl). Yr oedd ganddynt raglen glasurol, ac yno hefyd, fe ganwyd (larn cystadleuol Eisteddfod fawr y by-d San Francisco, sef "The Assyrian Came Down," o waith Cymro glan gloew Cyril Jenkins, ac yn sicr dernyn o dest campus ydyw hefyd. Hoffem ef yn fawr. Mae ynddo felodedd a bywyd trwyddo, ac mewn rhai manau teimlem fod y 1st tenors dipyn yn wan a'r 1st basswyr yn canu llawer yn rhy ffyrnig ac uchel. Yr oedd y bass isaf o ansawdd dda, ond yn gynyrfus ac ansier; ond o ran hyny, y mae yn syndod fod arweinydd wedi gallu cadw cymaint o rai ieuainc dibrofiad o dan lywodraeth mor dda, a chredwn fel y byddant yn myned o dan ddysgyblaeth fwy manwl a llwyr o hyn i amser y gystadleuaeth. v deuant i ganu yn fwy melodus a Kieddylgar, ac y maent yn addaw yn gryf y deuant a'r bacwn gartref i ddinas yr Angelion. Gwyl- iwch gorau meibion Cymraeg y Tal- aethau yma. Mae ganddynt eu snecial tren yn barod, ai tybed na allem fel Cymry deheuir Califfornia gael Welsh special tren i'r ffair. Gwyddom fod cryn nifer yn bwriadu myned i fyny. Cred- wn fod golwg am Eisteddfod lwydd- ianus ac addawol iawn. Dysgwylir cael miloedd lawer o'n cydgenedl yn yr wyl. Ai tybed na allwn i gael head quarters gwahanol i siroedd o Gymru. Purion peth fyddai hyny, er rhoddi mantais i ni ddod i ymgydnabyddiaeth a'n gilydd. Gan bydd i Arfonydd gvn- rychioli sir Arfon. gan fod Hugh Lloyd mewn gormod gwaith yn barod gyda'r wyl; ac eraill fydd yn barod i'r un gwaith. Meddylier am hyn. Aeth y Parch. Wm. O. Williams, o Granville, drwy y ddinas yma am Oak- land: efallai na fu iddo deimlo yn ddigon o angel i ddisgyn yn ein plith, ac iddo ail ehedeg nes cyraedd pen v daith. Yr oeddem wedi edrych yn mlaen am dano, er cael Sabboth neu ddau yn ei gwmni yma; ond o bosibl y bydd i'n gweinidog, y Parch. R. H. Jones, ei berswadio i aros ar ei ffordd yn ol. Cawsom v fraint o fod yn ei eglwys yn Granville tua deng mlynedd yn ol. Y mae yn barchus ac wedi enill iddo ei hun le dwfn yn serchiadau. nid vn uni^ yn ei eglwvs ond trwy gylch Cvmanfa New York a Vermont, a phawb a'i hadwaena. Mae yn ibrr- gethwr a bugail rhagorol, a deallwn nad yw ei lechld yn hyn ddymunai fod, a chredwn v gwna y ddau fis ar y glanau hyn fod o les mawr iddo. I-Ty- derwn yn fawr ei weled a'i glywed tra yn Ffair yn San Francisco. Y Parch. R. H. Jones, ein gwein- idog. a'r teulu sydd vn dod yn fwy cartrefol yn ein nlith. ac yn pregethu yn felus iawn 1 lonaid canel o wran- dawvr o Sabboth i Sabboth, ac v mae wedi pwrcasu iddo ei hun fodur hardd, yr hwn fydd o ddefnydd mawr iddo ymweled ag aelodau yr eglwys yma, pa rai sydd ar wasgar drwy bob rhan o'r ddinas. Drwg genym nad yw iechyd Mrs. Jones yn gryf; treulia hi ychydig ddyddiau mewn tawelwch yn Long Beach, llecyn bychan tlws ar lan y Tawelfor, a diau bydd i'r newidiad fod o werth iddi er ei dwyn eto i'w chyf- lawn iechyd. Fe alwodd yr aderyn mawr heibio anedd-dy Fred Hughes gan adael mab bychan; y fam yn gwella yn gampus.