Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

17 erthygl ar y dudalen hon

Rhys Dafydd Sy'n D'eyd—

YMIN"BI-JAID A '.BUFFAJLO…

Mmvolaeth. Mary Lewis.

- Llys Ynadol Porthaethwy.

Uudeb Ysgolion Annibynwyr…

Digwyddiad Torcalomis yn Nghaerrarfon,

COLOFN DIRWEST.

----_---_---Arglwydd Salisbury…

Arwerthiadau Dyfodol. If

Ei Arbed gan ei Feibl.

Eisteddfod Llanrhyddlad.

BEERNIADAETHAU.I

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

BEERNIADAETHAU. TRAETHODAU AR "TUEDDIADAU DRYG- IONUS YR OES YN MON, A'R MODDIOX GORED I'W GWRTHWEITHIO." C Daetli naw o gyfansoddiadau i law, a'r oil o honynt yn dda, ac yn deilwng o'r gystadleuaeth IIJOTI, a ohawsom hyflrydwch wrth eu darllen. Dangosaat ol llafur a graddaiu helaet-h o allu, so hefyd syniad lied glir am y mfat-er yr ysgrifenaut arno. Nis gellir dweyd am yr un o honyut en bod! yn ymfoalf-'du yn y tywvllwch, na<: yn debyg i'r dtesgrifiad a. geir o rai yn gweled "dynion megis preriau yn rhodiio Ond rhaid cyxhiab-od fod rhai yn rliagori yn yr ymgyrch hen, fel mewn pob cystadleuaeth. Na fernwch. Mae yn ol eu gwerth a'u teilyngdod y dygir hwy i sylw yn ein beimiad- a.eth. Dechreuwn gyda "Deigryn Galar. "—Ei iadth yn dda, ibrawddegau ar y cyfan yn Ilekt gyflawn a di- fTychau, ei gynllun yn gryiw a. chlir. Dvlasai y rliagymadrodd fod, yn fwy uniongyrcliol' ac i'r pwr- pas, heb ymdifd cymaint gyda. phethau nad ydynt yn hanfodol i'r pwnc. Yn ei holl adranau ceir sylwadau igwertlifawr. Nis gellir dweyd am eiddo Deigryi Gailar: "O! ddyfnder, Ü! symlrwydd a chyffiedineddi" Buasem yn disgwvl i'w ymdrin- iaet-h ar "Y moddion i'v gwella" fod yn llawer lielaethach. "Y mgr.iI-dd "—TraetliawdJ byr; rhy fyr 00 lawer i'r pwnc. ae ar y cyfan yn aimddifad o drefn a cliyn- llun, a. thoddaidd ei ieddyliau. Cynghortm ef i dldysgu ysgrifemi Cymraeg yn gywir, ac i foodwl. "Eiddil. "-Y mae yr eiddo "Eiddil" yn (fauylach yn ei drefn a'i .gynllim n.a:r ddiaiu llaenorol. ond ei iaith a'i ardduU heb fed yn gynihesur a'i gynllum a'i drefn. Gwtna ymdrech gunmoladwy i osod pwys ar "Y modd.icn goreu i wrthweithio" triarddeg tuedd- iadau divgionus a wel ef sydd yn codi eu penau yn Mon. Ond rhaid dweyd am y traethawd hwn nad yw yn danges llawer o fed'djylgarwch, ac mai cyff- redin yw cynyrch ei ysgrifell y tro ymau "Llais o'r Liu. "-Itlth ae arddull dldu ar y cyfam, he-b ddim ynddynt yn peri tramgwydd i'r darlletn- ydd; ond eyffredin ac arwynebol ei feddyldau lieb astudio ei bwnc yn ddigon trwytidi. Dylasai "Llais o'r Llu" wneud gwell traethawd, ai chjnneryd mwy o Ik:'t'n a hamdden i fyned i mewn i'w hWfne. Ysbryd John Elias."—Y mae hwn yn ysgrifenu yn rhwvdd a didrafiertli. fel yr awgryma ei ffug- <11 w. Er nad enwai ond ychydig nifer o'r "Tuedd- iadau drygionus sydd yn Mon," eto gellir edvych arnynt fel y prif rai. Felly hdyd am; y feddiyg- iniaeth a awgrvmir ganddo: crynhob- hi i gyleh bychan ae yruarferol. Pe buasai yr "Ysbryd" hwn wedi trethu mwy arei adnodidiau, safasai raddau yn uwch yn y gystadleuaeth hCTI. Obadiah."—Y mae rhagy mad redd y traethawd hwn yn rhy wasgarog ac anmherthynasol i'r PWlJc. Nid yw yn eiiilt dim trwy ymhelae-tlm cymaint yn ei nodiadaii arweiniol. Ei ramadeg t'i frawddiegau yn hynod ddiifl'ytri')l Nid ydyw yn gwy<bod y gAvahanneth a "mai," etc., a'r atal- nodau YII), wal.lus. Lletnyddia yr un geiriau yn my ami, a rhai brnwddegau yn ziiiorpli,,ii,ol. H21fyd arfera edrian rhy gvSredin ai gwerinol1 i draethawdi o'r natur yma. megis "patchio," "betio," "gamble," etc. Ceir ganddo sylwadau gwert-lifawr ax rai o'r "Tueddiadau drygioaius" a nodir ganddo, megis "ehwareuon," "tori y Sabboth," end cymer olwg rhy bruddaidd ac eitliafol ur erailll1 o honynt. Dywed dan y penawd "Y moddion goreu i'w gwrt.h- wi-ithio" am rai sefydliadau sydd pi aneffeithiol! Ai gwir b-N-m,? Diffygiol ar y cyfan y cawn ganddo ar "Y moddion i'w gwrthweithio. "Elachistot.e-ros" (" Lleiaf") — Traethawd da, btidddol. ao ymairferoil. Yr iaith a'r ai'ddull yn gaainiolo,dkvy, eto heb fod yn uniffurf ei angrarph (gwel tuclvtlen 5ed). Ymdrina a'i fater i raddau, yn rhy gyffredin,. Noda nifer lluosoeach nag amryw Vil ;gyd(ymgeiswyr o'r "Tueddiadau' drygflonus," ond y mae ei sylwadau arnyint, yn hynod o brin, a hwyrach fod lijm i'w briodoli i ndfer mor lnosog sydd ganddo. Buasai ei draethawd yn gryfach pa cymerasai lad o honynt a'u trilll yn fwy trylwyr. Nid yw yn ddigon helaeth yn ei syniadau. ar y moddion goren i'w gwella. yr hyn dtebygem sydd elfen bwysig yn n y testyn. "iSylwedyddl "—Cawm ifodr "Sylwedydd" wedi tal iti sylw lied fanwl i un agwedd ar y PWliC, sef y "Tueddiadau drygionus." Dengys yn mha le y gwreiddiant. ac fel yr ymddangosant, mewn gwiahanol ffurfiau, & chawn hwn yn traiod ei bwno yn feddyltrar ac athronydM. Er hyny, y mae i -\Sylwedvdd ei fiy^ha.u' amlwg. Nid yw ei ordd-ull yn" un Gymreig o gwbl, ae ymdd'engys ei fod jm darllen a. meddwl mwy yn Saesneg 11a Cliymraeg, oh-erwydkl y mae ganddo ifrawddletgau' anystwyth a chymyiog. Darllena y traethawd hwn yn dcibyg i gyfieithiad1 rhy lytbrenol. er nad! vdym am foment yn credu mai cyfieithiad ydyw. Drwg genym nai buasai S'ylwedvdd" wedi •cymevyd hamddein i draf'iid yr 'ail adran o'r pwnc, sef y "Eeddyg- Iniiiet.li." vn mnnyWer a'r rhan gj-ntaf. Rhaid dweyd mad diffygiol ydyw yn hyny. "GiraMus. "—Dyma. draethawd wedi ci ysgrifemi aan un sydd ganddo {.mgyffrcd1 drwyadi o'i destyn, a meddtaj ar allu i eyfaiisoddi yn glir. naturiol, a Chymreig ei aiddull. Y tue ei ragyin adrodd1 yn angenrli iid i'w draethawd. ac yn rparotoi ei ffo-rddl vn" unioingyrchol at y mater sydd ganddo mewn llawi. Qyir;eradwywn yn arbenig gynllu.n "dratdus. oblegid ei fed yn cymhwyso y feddyginiaeth angenrheidioil a phriodol ar gyfer pnh tuedd diygionus a norfir ganddo. ac nid ncdi aJlain yn gyffix'dinol y moddiop. tgor-u i'w gwella. fel y siwnKi ei gydymgeiswyr. D^ehreua gyda'r hyn a, ystyriwii yn ffynhonell y gwahanol dueddiadiani drygionus "a en wir ganddo, megis anffyodiaeth, aiiriiiotsticaeth. afiystyriaeth, eto. Y mae ei ymdrin- iaeth ar llenyddiaeth anmhur" yn iraimpius, yn eamrr, ac do yn ochelgar Cymeradwy- wn yn fawr ei sylwadau gwir graff ar y pwy, a'r angonrhcidirwydd o fed prifathrawOn eisni colegau a'n hysgoilion yn ddynion wedi eu tnvytho g;>n ddvlanwad ysbryd y GAvirionedd1,' a chyfeirir at y ddweddiir T." C. Edwards fel esia.mpl o IIVTK ystyriaeth bwyllog, gofabis. a chydwyboalol. yr vdvm yn cytuno vn liollcl mai e'(Ido "Giraldns" vdTW v iorel-, ac iddb. ef fellv. eydn chi,Vn rwwld, y dyfarnwn y wobr. Cytnhcllwi) "Gii-aldus/" y pwT'll'T^r. i ararraphu y +metlmwd hwn, (T 11-s a budd iruiainc Mon,—Ydym, HUGH WILLIAMS, Amlwch. SAMUEL HUGHES, Bodednyfed. TRAETHODAU AR "SOLOMON Da>tli Myth i law yn brydlawn "Tahplieiris. -Crvbwyll yn fyr brif ffeiithiau yr lianes a'wnaoth Tabphenis. Piin y gelbr cyfrif iddo. wneud! cads at ysgrifenu traethawd. "Mynvddwr.Byr yw y traethawd agcu- gan 0 "Mynyddwr," ac y one rhai o'r brawddegau da sydd yiiddo yn peri i ni feddwl nad yw wedi gwneud ei oreu. "Rliyswr," — "Rhyswr wedi ysgrifena ychydig yn lielaethach na'r ddau a nodwyd, ond ni pherthyn i'r traethawd hwn ond ychydSg ragoriaeth. "Theophilus." — GwaJlus mewn gwybodaeth o I Jeroboam. Mae y tri hyn wedi gwneudl ymgais dedwng. Ceir gan y tri draethedau helaeth a da, a lied glir oddiwrth wallau pwysig, ond eyffredin yw eu nodwedd, ac nid ees un o honynt wedi cyraedd rhag- oriaeth ucliel fel eyfansoddiad. Da. a fyddai i "Gwallus Mewn Gwybodaeth" ddysgu cychwyn, a symud oddiwrth y naill ran at y Hall yn fwy dirodres, a chofio fod. rhai petliau yn gwbl oddefol mewn aTierchiad' rhydd nad yidynt yn gweddu yn dda mewn traethawd. A chy neryd jiobpeth i ystyriaeth, ystyriwn y tri hyn yn *gyf-art:d. Yr hyn ydd yncu lierbn-ii yw yr hen air: "Nid da lie gellir gwell." "loan." a "Myfanwy "—Mae y ddaiu draethawd hyn o ciddo "loan" a "Myfanwy" yn gyfansodd- iadau o deilyngdod uehtl. Gwneir ynddynt ddefnydd1 medrus a doetli o'r hanes. Maen^ wedi cael eu liysgrifenu mewn arddull glir a meistrolgar, ae yn darllen yn rhagorol. Ar ol ail a thrydydd ddarllen, a cheisio mesur a phwyso draehefn oreu y gaillem ni, yr ydym wtdi methu gweled ein ffordd f roddd y blaen 1 un o'r ddau hvn. Felly, nid oes genym) ond eu cyhoeddi, ar air a chydwybod, yn gydradd ac, os na all y pwyllgor fforddio. bydd y bekniad ei hun yn gyfrifol i 'cliwaaiegu yr haner- eoTOn er rhoddi v w<ibriiiaijnaf yn llawn. i loan a Myfanwy. JOHN ROfBER IS. PRYDDESTAU "Y BOREU." Tair pryddest ddaeth i law ar y testyn swynol a barddjoiiol1 hwn: "YBomu." Ni osod«yd terfynaui i'r beirdd, end) rhoddwyd i'w hawen "dragwyddol heol." Cystadleuaeth ragoroi ydyw hon. Y mae y tri yn feirdd gwych, a chef ais f odd- had mawr wrth ddarllen eu cynyrchion. Dyma eu henwau: "Mm y Wawr," "Morpheus," a BoiwLs. Borealis. -Pryddest wastad, yn llawn o feddyl- jau tlysion, ac yn laai ei gwisg. Bardd yn swyno y diarllenydd, yn hytrach na'i synui, ydyw "Borealis." Tvnodd gynllun, ac mae'r ymlyniad a'r gweithiad allan yn ffvddlawn. Credaf y gallasai y bardd wneud rhai o'r golygfeydd yn fwy gorphenol ar tu- dalen trydydd. Diwedda ei bryddest yn swynol a chanmoladwy. ilorplieus." — Oymer yr awdwr hwm olwg eangach ar ei dbstyn na "Borealis." Iae '1 Boreu'' yn air wain ei ddychymyg— I. Tu hwnt i 'Fydded Duw." Ceir yn y bryddest hon fwy o feddyliau byw a barddonoil na'r un flaenorol, er nad mor lan ei gwisg. Teimlaf fod y bardd yn loewach a mlWY gorphenol o'r nawfed tudalen i'r diwedd na'r rlian gyntaf o'r bryddest, Diwedda yn gryf a barddonol. "Min y Wawr." Pryddest lafurtfawr a chyfoethog. Mae yr a wdwr wedi ei rhanuyn cliwe' caniad Boreu "Arfaeth" a "Chreadigaeth," "Boreoi Eden a Diniweidrwydd," "Boreu yr Addewid," Boreu Aiuan, Adgalfi Uyttroomod. lSo'l'en yr Adgyfodiad." Mae "Min y Wawr" yn canui o ddyfnderoedd ei enaid, aoC ymddengys i mi ei fod yn Y sgrythyrwr gloew, heblaw yn fardd awenyddol. Oeir ambell fTycheuyn ar wisg y bryddest, ond diflanant ymaith yn ngwydd ei rbagoriaethau. Oymerodd yr awdwr hwnoilwg eangach ar ei destyn na'i gydynigeiswyr, a lleinw ei gynllun yn feistrolgar. Wedi darllen y tair pryddest yn ofalus lawer gwaith drosodd. a chydmaru eu rhagotriaetliau, barnaf mai "Min y Wawr" ydyw y goreu. Mae y bryddest hon yn glod i ben a ehalon ei hawdwr, ac yn amrhydedd i Eisteddfod1 'Bethel-hen, Llungwyn, 1903. Gwobrwyer "Min y Wawr. y maei yn elra theilwng o lkni.—Ar air a chydwybod, RHYDEABl ENGLYN ION "YN DY WAED, BYDD FYW." Cystadleuaeth siomedig iawn. Mae'n ddbyg mad am fod y testyn braidd, yn earn g. Pedwar eyfan- soddiad ddaeth i law, sef -e,iddto "Amo*, "Mor- gan, Dirprwy," (I; Hywel. "Am()s, "—Bu yr awdwr yn ddigon cydwybodol i beidio rhoddi "Englyn" uwchben ei gyfansoddiiad. Nis gwn beth i'w alw. Nid yw yn. benill; nid yw yn englyn. Anfoned "Amos" am "Yr Ysgol Farddbl'" rhag blaen, a, hi a brophwydla iddo fuddiug- o'iaeth ar y gyngbanedd. "Mcirgan. "—Gofyned i "Amos" anfon am "Yr Ysgol Farddol" iddo ynitau yr un adeg, ac fe gaiff y ddau y mwynhad o esgyn ar hyd hon i anrhydedd. "DirpTwy. Gwallus ei gynghaneddiad, oddi- gertb y drydedd linell. "Hywel." Mae arnaf ofn fod Blodweii wedi myn'd a sylw "Hywel" yn ormodol pan yn cyfam- soddi. Mas "Hywel" yn deall cynglianedd yn dda^ Mae yr englyn yn cynwys tor mesur yn y pailadlr a'r esgydl. Mae bai mewn synwyr hefyd'. a, gwall silk'bol yn yr esgyll. Mae yr awdwr hefyd yn defnyddio y pTif lythyrenaui mewn IJeoedd an- mhriodol. Can mai "Hywel" yn unig sydd yn gywir mewn cynghameddi, ond wedi lbodl yn. hynod o ddiofal. a civaai fod yn rliaid bod yn onest i Bwyllgor Eistedd- fod Llanrhyddlad. dyfarnaf iddo baner y wobr. CVfansodded yn absenoldeb Blodwen y tro nesaf. RHYDFAB.

Family Notices

Marchnadoedd ead&r&f --------------.------

Marchnadoedd Cymreig.

----"-"",1':' ----.__--------.--.-ER…

[No title]