Baner ac Amserau Cymru

MEDDYLIAU. (AR DDERBYNIAD DARLUM). ENETH Ilygal" Mae celfyddyd Ar ei oreu yn dy lun, Ond er ceined rhaid yw d'wedvd, Nid yw pryd fel ti dy hun; Trech na gallu pob dyfsis.ad Ydyw y uatnriol fun, Ac os gellid ge'ru profiad Mwy wyt ti nag yw dy Iftu. Enö-th siriol! dy hawddgarweh Sydd yn ennill cfilon bardd, Oriau dedwydd. llawn hyfrydwcli, Dreuliaf gyda'th cidarlnn hardd; Ac yn nghysgod mwyn dy ddailun Per adgofion ddaw i'm bryd, A doi dllhan etto i ennyn Yn fy adfyd sIVynion. clyd. AFABWY,

HIRAETH-GAN. ( CYFLWYNEDIG). DYN: o Dduw, dyn ar dga, Gwir fab athrylith, Gem n-itur, Cymro glan, A gelyn pob rhagrith. Eang lydan ddynoliaetb, Hawddgar, gyfitj]) pur, Trodd lawer nos alaeth I'n gwana 'n oleu chr. Lienor, bardd, rrthronyddj Gwnai natur siarad," Ac o'i gal« -n Uifai n rkydd ronafth cread, Arweinydd, dyn g^erin, lrcniil mewn eghvys. ("abolodd lawer un I'r burlan Baradwys. 1 Cwsg, b'entyn Duw, byc1 floedd, Archangel y codi, Ac yna cAi ar p'oedd Dy dedwng goroni. Lledrod (gynt). j. GRIFFITH#.

LLYN FANOD. Llawn o fain yw LIYll Fano,d-a cha»nnoedd Sy'n chwenych ei bysgod, Addefwn myu 11u ddyfgd I'w fin gl ,S BY' fan o glad. I awchus chwilio am iech vd-i'w laa Daw curiol lu nychlyd, Nwyfua gnriadon hefyd Yno gawn yn wen i gyd reigiau a bsynian & broaydd—a geir • >:i gyloh yu fagsryrydd. Fel na ddel yr awel rydd I fliro 'i don aflonydd wwynaidd ymgryma r meini—'n olynol I anerch y ili, Rhed y lloer ar hyd y Hi Yn hawdd a chi;»in iddi. Bronau iauh y bryniau uchod—a gawn Ynddo 'n 6wel'd eu cysgod. A'r don a'i brig dig sy n dod Y n dawel ar ei dywod., Blaonpenal, AFRf.), FRY's'.

YR ELFEN GYFRINIOL YN MARDDONIAETH ISLWYN. WRTH geisio crynhoi'r meddyliau ynghyd uwch be i y cwesfwn, Pa beth yw'r cyfriniil ? fe ddichon y byddai yn fantais i feddwl am y gair mewnol.' Dyna yw'r cyfriniol, i fesnr mawr, y dull mewnol o edrych ar beth, mewn cyferbyniad i'r dull allanol. Pe attebid yn ol nad yw hyny yn gwahaniaethu cyfriniaeth oddi wrth feddylgnrwch ey-ireiin neu tarddoniaeth, fe fyddai'n deg cydnabod nad ydyw'n hollo! ac etto, i fesur, y mae yn en gwahani-iethu'hefyd, am y gall fod yna clfen o feddylgarvvch yn mherthynas a gwedd allanol pethau, a math o farddoniaeth, yr un modd, sef barddoniaeth y ansi, yn gvnnwysedig mewn rhyw enwareu ysgafn a difyr fig vmddangosiadau, heb dreiddio nemawr nen ddim o tan wyneb allanol pethau. Pan yw'r meddylgarwch hwnw yn ymwneyd & hanfod pethau, neu pan yw'r farddoniaeth yn esgyn i fyd crebwyll P.m', yna; male, r elfen gyfriniol yn dyfod i ^i..i\vn. I Ond os y myner dyfod at nod angen Cyfriniaeth, rnaid meddwl am y gair ysbrydol.' Trwy ddor v mewnol yr eir i'r ysbrydol v:aer ysbrydol yn tybio undeb agosach rhwng y meddwl a'r gwrthddrych"; ac yn yr nnrlrh agosach hwnw, lIe y megir profiad yu ei ystyr ddyfnaf, y daw'r cyfriniol yn deg i mewn. Dwy brif g.ingen cyfriniaeth y ysbrydol rn-cael edrych arno hun, a'r ysbrydol "yn cael edrych arno trwv gyfrwng yr allanol, sef natur a buchedd dyn. Mae 11-aws^crefyddwyr pob oes, sef crefyddwyr yii y r y?tyr o rai yn gwir ymrcddi i grefydd, yn perthyn "i'r dosbarth cyntaf, yn ddi'an. Mae nesit at yr vsbrydol trwy r naturiol yn arwyddo mwy o eangder melldwl, a mwy o ddysgyblaetb, a choethder, a hunan-lywodraeth. Fe ddaeth y dull olaf yma, sef ieuad yr ymchwil i natur gyda'r ymroddiad yn fwy amlwg gydaV Diwygiad Protestanaidd. Mae natur-gyfrinwyr y cvf- nod hwnw yn cael en cynnrych'.oli gan Paracelsus a Boehme, i fesnr mawr yn ddosbarth newydd. Dail feddwl dyfnaf yr oesau diweddar yw Shakspere a Boehme—y naill yn egluro r natur ddynol yn ei hag- wuddau mewnol, a r Hall yr ysbrydol yn ngoleti eg- wyddorion mawrion natur-v naill a'r yn gydoes- wvr, ac yn ffrvvyth cynnhwrf yr amseroedd. Yr ymchwil i natur mewn ieuad a'r ymchwil i'r ysbrydol ydyw nod cvfrinwyr y cyfnod sy'n dilyn *• union y Diwvgiad Protestanaidd. Nid oedd cyfr'" n mawr y cyfnod a flaenorai y Diwygiad yn yrr-- *nvyr ymchwil i Natur: er bod rhai o honynt f^1,r har :t a Ruysbroeckh, yn athronvd'3' rnegvs Eck- dwfn. Yr ysbrvdol pur oedd pvvu^' "on. ™eddyliol fwyaf. megys Besnard, aK,i-' ^/mchwil y rhan awdwr y 'Theolog^'a Germfi.1- ,iuler» Suso, ac fath ar vmchwil yn B eh>" llCa- ?euad y d.iau sen, fe ddaeth rfiywV 'V' ol ^tioiaeth Marten- ydoedd dd-m yno ,fl 1 m6Wn feddwl byd na4 Gvda'r cvffrn >laen nawfed gJrif ma-wr vii Ffriinvc, yn niwedd y ddeu- teimlad o nci/na ^0US3e;iR 7n bena;' 7 daeth 7 mewn i t ,at,ni tel ymddangosiart yn amlwg iawn i o'i oV *eddwl y hyd. Ffrwyth uchaf y cyfnod yma, idHi^ ° &yfe'riad v nod arbenig hwn "a berthyn -*• sef y t-eimlad o natur, ydyw Wordsworth. Deddf atur ydoedd pwngc ymchwil yr hen ddoethion, ar ariter vllwyr diweddarach ac er y dygent eu hymchwil yn m:aen trwv gyfrwng sylwadaeth ac arbrawf, etto hwy elent i mewn i ryw gymmundeb cyfareddoi a natur trwy gyfrwng eu hewyllys. 'yna'r hyn a olvgid gan yr ar^ryllwyr wrth gy fared d„ sef" dylanwad ewyllys ar ewyllys a chredent fod cyfrinion natur a'r enairl yn cael eu holrhain trwy r cyfryw gymmundeb ayfareddol o eiddo dyn a dyn ac & natur. Mae'r ol- rheiniad ar gyfrinion mtur dyn yn yr amseroedd diweddar hyn yn cadarnhau gwirionedd y syniad hwnw, ac yn taflu goleu arno. Eithr g-ydag .-m,i(iaig- osiad v^ natur-izyfrinwyr diweddar, sef v dosbarth a gynnrychioiir gan Wordsworth a'r rhai ag y mae eu cyfriniaeth vn gynnwysedig mewn cymmundeb. nid & deddf y hyd vn gymmaint ag a'i ymddangosiad, fe ddaetn i mewn i'r cymmnndeb hwnw a natur yn ei gwedd allanol rywbeth o'r un teimlad cyfareddoi a nodweddai r arife-vllwyr. i\|ae natur fel ymddangosiad a lanol yn cael lie mawr yn ngwairh beirdd vr oesau o flaen Wordsworth, yn enwedig o amser cvfnod adnew- yddiad dysg yn m^aen. Eithr ammhossibi darllen beirdd fel Wordswortn ac Islwyn eb de'mlo mewn mann rhyw elfen gvfnn, gyfareddol, a syfrdanol, yn eu cymmundeb hwy a ii u"r, yn en gwahaniaethu, i fesur mawr, oddi wrth vr hen feirdd. Enghraifft hyROtaf amseroedd diweddar, fe allai, o'r g. far edd s frdanol hon yn ngwydd natur ydyw Richard Jeffenes. Yn yr hen feirdd Cvnmdg, megys Dafydd ap- Gwilym, fe chwareuir ag ymddangosiadau pethau. Gyda Goronwy Owen fe ddaeth math arall o fardd i'r golwg. pan welir yr ysbrydol yn cael ei egluro a'r addurno trwy gyfrwng yr sllanoi a'r ymddangos ad- 01. Yn Isl-vyn fe daychwelir yn o! at n ymddang- osiadan. ond gydag awcaii uwch nag or bl.i' n sef myned trwy'r ddor yma i mewn i'r ysbrydoh Yn nghywydd y la n Fawr' fe gipir y naill ymddang- osiad ar ol y llaii i fyny er cyfieu y pwngc ysbrydoL yn effeithiol ger bron, Mae Mwyn yn wohanol. yn. aro yn ngwydd y nos, gan yrmochesu yn yr ymddang- o-iad ahanol, a myned, trwy gyfaredd gvfrinol. yn. un ag ef, Des bod yr ymddangosiad ailan 1 yn ym- agor iddo, yn ei gau o'i f-wn, ac yn dadbiysrn rhol yr ysbrydol yn • i \vydd. Erbyn dal yn fwv manwl ar- ei genndwri, yr ysbrydol sydd ganddo end yn cael ei gyfleu i nigyda fftirfyryrrddingosiadallatiolarno.. Dyma nodwedd eyfrmiaeth Islwyn —(Y Parch. W. Liobley yn 'Ngheiiine-,i' Gwyl Uewi).

NANTGLYN. Y DDIWEDDAR MSS JoNES, CREIAN FHYN. UN o frodorion y He ydoedd, ac yma y bu hi fyw ei bywyd agos ar ei hyd, ac yn naear mynwent plwyf Nantglyn y dodwyd ei chorph i orphwys yn ymyl ei pberthynasau, a cliyda'i h vii,,tfai(I arn lawer o, s. Par- odd ei symmndiad syr dod yn y gymmydogaeth, o blezid nid henaint, na cbwaithafieehyd,a'ihaehosodd. eithr drwy ddamwain y bu. Cliwith gan lawer a i hadwaenent er pan osddvnfc blant ei chollj: bydd y pentref iddynt hw)- yrt. wacach ar ei hol. Lleinw biranth y galon With. feddwl am yr hen bobl, ar hen g^mmeriidau, a ftdwaenid gyd, ond ydynt » rbyri heddvw wedi diange i r oysgodiou Bywyd tawel a thangnefeddus a fn bywyd iss ones ar ei hyd a chyffelj b hefyd a fffi ti marwolarth hi. 'awr hoffid hi gan bawb fel cym- meriad dymunol, a danjo--eg o hyny ydoed! y eyn- I nulliad Uioo a ymgyfarfyd old i symmud et gwedd- illion i dtr ei hir gartref P rthynai iddi ddiniweidrwydd a symledd, 000 meddai hefyd ar gynneddfau m<ddyli.>I cryno-n, ac j ar dreiddgrrwc taw 1. a med neilldnol i <1dnabod y < atur d vnol; medrai weled rlrwy ymadroddkm, a chanfod y cymrohelli1 n i'r amcanion a fyddai yn gorwedd o sdi tanynt- Pe buasai nerth ei cTboq-vh vn cyfatfceb yn wed i alluo, dd ei meddwl, gailasai wneyd grymusder: ami on.d e, y mae cynnwldlan m ddyliol rha oroj yn go"od 3fPS yn ngbudd a t'iisylw o rldi, Syg nerth c yni oorph. iddynt yngynnal arnvnt Meodaiar wroldeb a ph-nderiyniad, ac yr oedd yn j dra <*i; °fn a pha beth bynag a ddechreuid ganddi j hi a lynai ei gwblhau Yr oeddyn meddu vn helaeth ar yr elfenau agsydd yn cyfansoddi gwir gyfeillgar- wch.; ceid yn i chyf• illgarwch hi drw adledd, sefvdlogrwydd, a pharh&d Ni fradycliKi neb, ac ni ftbsennai a'i tbafod. edrai weled rhinweddau, ac edrych heibio diffygion, a gwell oedd ganddi ddy- wedyd y da a wyddai na r diffyg a wyddai am gym- meri Yr oedd yn gwybod yn dda beth i'w ddywedyd, a pha beth i beicljo ei ddywedyd; yr oedd yn fedrus yn y gwdth o aadw cymmyd=igaeth hi"a fed rai ym- ab. rthu er mw yf, t nigntfedd Unrhyw gymmwynas »r a fyddai ar ei I aw ei gwneyd hi ;'i gwnai s chaloa rwydd, ac ni byd.tai arni eisfeu i bobl wvbod ei bod hi moi dda a'i gwneyd. Bu. v wasai.a- tbgar awn gyda ch-rddoriaeth, cair d lawer mewn orui, partion, ac wrthi ei hua- mewn cyngh.-rddau a chyfarfodydd er iil:, -t srodid er mwyn rbyw ach s da. Yr edd ganddi lab da, ac vr oedd befyd yn ddealhis mewn cerddoriaeth. Yn yr e.-lwys yr addolai. ac v r oedd yn ffyndliwn ddi, ciiid: nid oedd yn ci henaid gulni sectol o gwbl: mynyohai; i yn ffydd lawn Ysgol Sabbotbol y Met .odistiiid yn nghapel ? Waen. u Yr oeddynddi, yrwyfyn erpdu, gryn lawer n'r petb- hvvnw i. elwir awen nid i gyfana ddi oud i adnabod ( yr awen yn ei gwaith ac i deimlo yn gryf a bywiog. I effeithiau y peth a blethir o'r un waed a'r awen wir.' | Tybier am un yn cei^io cyfan?o:!di tipyn o farddon- iaeth ac heb fod yn sicr yn ei feddwl ei hun fod ei. | linellau o nodwedd farddonol, ac er cael barn neu { deimlad arall ar y mater ei fod yn ea darllen iddi hi I gallai fod yn sicr mai'r llinell neu'r lli-nellau hyny a i tarawai hifvryaf grymus a fyddai y Hinellau a. mwyaf 0 farddoniseth ynddynt yn y dernyn, Yr oedd yn mcddu ar synwyr crefyddol cryf « bywiog cc y mae hyny, ny gr dall yn nodweddiadol o 1 theulu 1 gyd. ac yr oedd yn ffvddlawn iawn i'r- gl'do yn ol yr hon, y dvsgasal hi Grist. Vn rbawel- vch ac umgrwydd ei eh^rtref hi a daarllenaj wrthi ei hi; } wer ar y Beibl. a i'yfrau da era ili hefvd.. !.w;th y w chwancgj y gair diws idar at ei henw die'hy cyhi-widiad mor sydyn &c anni-gwvlirtdwy' o;;d yu gwireddu y f-avrddeg mai 'yn n^hanol ein by* J'd yr yd m yn ang u. Y iach, beliach yn- iach, yn iach, ni ddyehwel hi atom ni, ond ni s ddv- chwelwn ati hi. Bood ei hun yn esmwyth a thawe ) n mynwent yr hen blwyf' hyd nes delo'r cyfnewid •ad.-O.F. ft

Y MESUR TRWYDDEDOL NEWYDD. FoJfKDDIGIOir, Wele y Mesur Trwyddedol h ir-ddi?g wy 1 i ed i g o'r diwedd wedi ei ddadlenu ger bron y senedd, a'i gyflwyno i'r wlad; a barn pob un sydd yn cam sobrwydd a moea- Oldeb, yn ddiau, ydyw ei fod yn myned mor bell ag y gallesid yn rhesymol ddisgwyl i gyfaifod an gobeithion fel eenedl o Gymry Diolch i r Weinyddiaeth,' fel y dywdodd Mr J H Roberts, A S, yn ei anerchiad. Y mae yr egwyddor o Ddewisiad Lieoi nniongyrchol wedi ei ganiatau i ni. Yn awr, fe ymddengya oddi wrth y papyrau dyddiol fod yna ddau deimlad angerddol wedi ei achosi yn y senedd drwy y mesur hwn; ac y mae y cwestiwn yn iiaturiol yn codi, Beth ydyw ein hagwedd ni fel gwlad o grefyddwyr i fod tuag at y mesur ? I ba un o'r ddwy blaid yr ydym i roddi ein cefnogaeth ? Hyderwn nad oes angen gofyn y cwestiwn ond y mae geiriau y Gwaredwr, Y neb nid yw gyda mi sydd yn fy erbyn,' yn peri i ni ofni i G-rmrii, drwy beidio cymmeryd cam digon cryf.yn mlaen o blaid y mesnr, roddi mantais i'r gelyn, ac i'r seneddwyr deimlo nad ydym yn aiddgar am dano. Yn ei ysgrif yn y Daily News am y 29ain cynfisol, fe wna R W W awgrym arwyddocaol dros ben, ond hyderwn nad oes sail iddo Fe ddywea fod y mesur yn debyg o gad derbyniad hyd yn oed n yr arghvyddi, am fod yr esgobion, &c. mcr gryf o'i blaid; ond ofna i'r wlad beidio ei gefnogi i'r gr.iddati y aylent. '7 (.1 Fe ymddengys i ni fod yr awgrym yn arwydd i ni barotoi ar gyfer un or brwydrau mo::sol caietaf a welodd ein gwlad erioed. Brwydr am annibymaeth foesol. Drwydr rhwng Orist a Bacchus yn ei gcrwinder llymaf. Gawn ni, fel gwahanol gyfusdebau crefyddol, wneyd ein goreu i gynnal breichian ein gweinyddiaeth i'w galluogi 1 roddi ergyd farwol i'r Amalec hwn. Gwelwn fod Cynghrair y Deyrn s Gyfunolachymdeithasaudirwestol pwysicaf y deyrnas yn parotoi. Gawn ni erfyi-i ar i'r pedwar enwad Oymieig g mmetyd y mater i fyny ar unwaith, a phalrotoi eu harfau, trwy baaio penderfyn- iadau, &e, o blaid y mesur. Hyderwn yn fawr y bydd i'r cymdeitiiasfaoedd, y cyfarfodydd misol; y cymman- faoedd dirwesto], yn ogvstal a'r eglwysi, yr Ysgolion Sabbothol, y Cynghorau Sirol, Dosbarth, a Phlwyfol, gymmeryd y mater i fyny; ac ni fyddai dim yn fwy effeithiol, ni a gredwn, ag i gymmaint ag sydd yn bossbl o bersonau unigol anfon at eu cy inrychiolwyr fentddol, ac at Mr Asquith, yn hysbysu en bod yn cym- mtjradwyo y meant; ac uwch law y cyfan hyderwn y bydd i ni wanodd I Caiben mawr ein iachawdwriaeth gyda ni i r frwydr hon, am y bydd galluoedd y tywyllwch, y fasnacb a'i chytalaf aruthrol, ar ei goreu yn em herbyn. Ond OJ yw Daw trosom pwy a all fod i'n herbyn.' Ydwyf, &c., Llanrhaiadr. R. D. JONES.

BLATCHFORD A CHYMDEITHASIAETH. (PARHAD). FONEDDIGION. Wedi rhoddi cipdrem o fywyd Blatchford yn fwyaf neillduol yn fy llythyr diweddaf bwriadaf yn hwn gyf- yngu fy hun i Gymdeithasiaeth. Gyda'ch caniatad dyfynaf o amryw eiriaduron beth a feddylir wrth Gymdeithasiueth. The ethics of Socialism are identical with the ethics of 0 hristianity '—' Encyclopasdia Brittannica.' A theory of society which advocates a nore precise Orderly and harmonious arrangements of the social relations of mankind than that which have hitherto prevailed.'— Webster's Dictionary.' 1 Any theory or system of special organisation which would abolish entirely, or in great part, the individual effort, and competition, and substitute co-operation, would introduce a more perfect and equal distribution of the products of labo;¡r. Gentuary Dictionary Dyma, he yds yn fyr, a ddywed Ratchrord 4 We want-not to rob anybody, but to check robbery; not to deprive anybody, but to prov de decent food, shelter, clothing, and education for all; not to ahare out wealth, but to prevent usurpation of the Commonwealth; not to create strife, but to set up co-operation; not to feed the shirkers at the cost of the worker, but to order that all who will not work shall not eat, whether he be tramp or duke.' Y mae yn ddiammheu genyf fod y mwyafr'f o'ch darllenwyr wedi sylwi ar y gwahaniaeth sydd rhwng y geiriadunvyr ag eiddo Blatchford. Y mae y cyntaf yn rhoddi amddiffyniad pell ac ammherthynasol, rywbeth vn yr 4 abstract,' tra y mae y dyn a enwais yn eu hegluro mewn geiriau ag y ¡;al\ y cyflfredin o honom eu deall. Fe allai mai dvna ei gryfder fel ysgrifenydd. Rhagora yn y gallu i daflu ei hun yn agosatom a dyna sydd yn cyfrif am Iwyddiant pob ysgrifenydd poblog- aidd. Nid oes lie i wadu fod gwahanol sectau yn mhlith y cymdeithaswvr, ond y mae yr egwyddorion sylfaenol yr un Nid ydyw y ffaith fod rhan^dau fel hyn yn bodoli yn gwanychu dim ar eu dylanwad. Oni eheir yr un peth yn hanes Cristionogaeth a Rhvddfrydlaeth? Y mae parsmiiid, gweinidogion, Bglwyawyr, Ym- neillduwyr, Cndodwyr. Anffyddwvr, dirw^stwyr, cym- medrolwvr, meistiiaid, a gweithwyr, i'w ciel wrthv miloedd sydd yn credu yn yr un egwyddorion ag sydd wrtn. wtaidd pob dosbarth o gymdeithaswyr; a rhyw beth yn debyg i hyn .dyw yr egwyddor fawr ag y maent i gyd yn canolbwyntio ynddi :—Fod y wlad, a pheiriannau cynnyrch y wlad, i fod yn ei do y genedl, yn cael eu da'nyddio gan y deiliaid er eu Iles yn gyff- redinol. N d felly y mae heddyw. Y mac y wlad yn eiddo dosbarth bychan o'r bobl. Nid oes arwyddion o dan y gyfundrefn bresennol fod blwyddyn yr iwbiii yn ei hanes-blnvyddyti debyg i r hon sydd a son am dani yn yr Hen Destament. Nid oes ammheuaeth nad oedd canlyniadau drwg yn dilyn prynn a gwerthu tir yn yr adeg hono yn peri poen i ryw un, neu ryw rai; ac onid oes gwaeau yn cael eu tywallfc ar hen y rhai hyny iydd yn 'cydio iiiaes wrth faes, a thy wrth dy?' Pa ham na chawn fwy o s n am y rhai hyn o'r Hen Destament yn y dyddiau hyn o bulpudau ein gwlad Qefnyddir yn helaeth y rbanau hyny sydd yn gysson i'r gyfundrefn ag yr ydym yh byw o dani yn y dyddiau hyn. A rhyfedd lawn fel y gadewir y rhauau a gyfeiriais atynt yn lionydd, neu ynte esbonir hwynt yn y fath fodd ag a fydd yn bleidiol ac yn fanteisiol i awyrgylch y cynnull- iad. Ac yn wir telmlais ar adegan fod pob olioi o'r syniad gwreiddiol yn cael ei ysgubo ymaith yn Ilvvyr. Da a fuasai cael pregeihau, neu areithiau, gan y rhai sydd yn dilyn 1 traed yr Hybarch Dr Pan Jones ar hanes Duw a'i weision, a'u hymddygiad tuag at y genedl Iuddewig yn ystod cyfnod blynyddau yr iwbiii. Teimlaf yn bur sior, p3 ceid hyny, na chlywid cym- maint o 4 sneers' yn mysg Cristionogion tuag at Gym deithasiaeth. « Y mae ymdeithisiaeth yn mynu meddiant cenedl- ftethol, tra y mae Rhyddfrydiaeth, a'i gyffelyb, yn ei gwrthwynebu, ac yn credu y gall gwlad fod yn eLièo, dosbarth o'r deiliaid er mantiis y cyfryw; ac yn nghysgod y rhai hyn y mae y gweddili o r preswylwyr yn derbyn rywfaint o gyiinyrch y wlad er eu cynna}- jseth. Ijeth ydyw natur a llavrncjer y gynnaliagth nid yljyw Q bwvs ganddynt, ond mor bell ag y mae yn ddiCJQnal iddynt hwy fante aio ar lafur y mwyafrir. Nid wyf yn meddwl, Mri Grol., fod neb yn credu yn encalonau fod ymddygiad fel hyn yn gyfiawn ao yn gysson &g egwyddorion moesol, heb s n gair am rai crefydclol. Fe fuin yn yr ysgol o wleidyddwyr ag yr ydym o dan ei Jlywodraeth yn bi-esetinol. 0 herwydd ymladd yu erbyn ein gilydd y mne yr yohydig sydd ag eiddo ganddynt yn mantcisio. Y mae cystadleuaeth yn mymg y lliaws yn troi i fed yn fwy o gyfrwng cyftethna holl 4gold miners' y byd. Y mae Cyd-Neithred;ad (' co-eperation ') o dan Gymdeithasiaeth yn tori o dan wraidd cystadleuaeth. ac yn dadblvgu yr elfenau ardderchog a fydd yn esgor ar lesiant cy reiii >ol y bobl. Wrth son am dori i lawr gvstadkuaerJl dywed gwrfch- wynebwyr Cymde thasiseth wrthym fod hyny yn dinystrio yr yiugais sydd o dan y dlll presennol trwy roddi attaJfa i ddyn geisio rbagori ar ei gyd-ddyn. Ellen ydyw hon sydd yn bwysig, ac y dylem ar bob cyfrif ei meithrin, ac nid ei ll idd. Nul oes sail i'r cyhuddiad fod yr ym^ais yma yn cael ei lladd mewn dyn-y syniad iddo wney ei oreu «T<:fynaf ai am gadair eisteddfod, neu wobr, yr ysgrif- eiiodd Milton, Shakespeare, ac eraill, eu barddoniaeth? > Gellir chwanegu y gofyniad yna amryw eraill ynglyn a'r celfau cain, ond ymattaliaf. Y mae gan Gymdeithasiaeth ddarpariaeth sydd i dra rbagori ar y dull presennol Nid ydyw am i ddyn ragori ar ei gyd-dd rn er mwyn elw personol, ond er mwyn yr hyn sydd yn sicr o fod yn fwy o ddylanwad ar ei gyd-ddyn na'r aur a'rarian a dderbynia am ei waith o dan y gyfundrefn bresennol. Gan fod gan wrthwyn- ebwyr y ffydd newydd ofal am oren dyn, y il'aith ydyw, nid yw y gwrthwynebiad yn ddim arall na gochl-wisg i guddio en hamcanion hunangar sef, fod cystadleuaeth bob amser yn daroatwng gweith masnachol dyn; athrvvy hyny manteisia v rhai hyny sydd yn marchnata ar waith dynion Onid ydyw yn ffaith, hefyd, fod y dosbarth yma vn sihrwd yn nghlyw. v gweithwyr fod cystadleuaetu y fath mewn masnach fel, os ydynt hwy, y mcistrittid, am gael archebion a fydd yn foddion iddynt roddi gwaith i'r dynion, ei fod yn orfodaeth arn'ynt ostwng y cyflogan. Nid syniad dychymmygol ydyw hwn o'm heiddo; ond gellid cyfeitio at amryw o ffeithian pe goddefid-wel, fe wyddoch chwi, Mri Go1., yn rhy dda. Y mae egwyddorion Gymdeithasiaeth yn brysnr Iefcini ) ein gwlad. Y ffaith ydyw, y mae yn alia o fewn gweithrediadau Llywodraeth y wiad, Y mae dynion yn dal swyddi yn y Llywodraeth, ac yn arolygu gwaith sydd yn 'socialistic eu hfgwyddor on Dy a. Fwrdd y Llywodraeth Leol. Bwrdd Iechyd, a'r Llythyrdy. Y mae pennodiad dynion i'r swyddi yn t yn effaith ymarfe ol ymdeithnsiaeth I ddyfod yn nes adref, beth ydyw y 4 Municipal tradin!,z' sydd yn cynnvddu mor aruthrol yn ein din-ia- oedd a'n prif drefydd ond egwyddorion Cymdeithasiaeth mewn gweithrediad? Nid oes yn yr egwyddorion yna ddim ansihysson a Christionogaeth, dim i ladd crefydd a chartrefi nnrhvw genedl, ond yn hytrach y mae elfenau ynddynt sydd yn gymmhorth i grefyilda yn wen a mwy pur, ac i heulwen hapusrwydd lewyrchu yn fwy disglaer yn nghartrefi pobl na fn erioed eu cyilelyb o'r bl-.ten. Y mae elfenall yuddynt s'dd yn cynnwys poasiblrwydd i waghal1 carcharau, i leihau llulrad a meddwdod, i ysgubo ymaith y sweating system,' hanes yr hwn sydd yn ddigon i godi gwaed y dyn mwyaf llariaidd ei ysbryd wrth ddarllen yr adroddiadau a geir yn newyddiaduron ein gwlad. Y mae y cri sydd yn gwaedcli mor dorcalonus o Macedonia, inegys, am ryddh&d o'r caethiwed gorlethol, yn uehel. Tybed fod Prydiin Griitionocol ormod yn nghyfiion ,haiarnaidd Mammon, ac fod ei chlyw wedi ei ham- mharu gymmaint gan dingo cerddoriaelh eyfoeth ei duw, fel nas gall, ac nis myn wrandaw ar y cri dolefus sydd yn cael cyfeirio ati ? Onid ydyw y distawr tydd sydd mewn gwlad sydd vedi ei breintio mor uchel yn rhoddi lie i rai sydd tn allan i'w chrefydd ofyn yn wawdlyd, Pa le y mae e;ch Duw chwi ?' fel y gwnaeth Elias gynt ar fyny id Carmel ? Fe fwriala Ovmdeithasiaeth achub y rhai gorthrym- edisr, fe ddymchwela I sILims, ein gwlad, fe ddifoda bob- peth sydd yn wrthwynebol i vael dyn i'w le ei hnn i fyw bywyd hapus, iach, ac anrhydeddus. Fe geir ganddi fanteision i addysgu, diwyllio, a dadblygu talentan plant yn gyffredinol. S n yn wir y bydd iddi fod yn att dfa i ddynion o dalentau a defnyddioldeb ydivveddar Mr Giadstoae, dim o r fath. Ai gormod ydyw gofyn pa sawl Gladstone o ddyn sydd wedi ei gladdu mewn di-nodedd nm nad oed i wdi cad y manteision i ddad- blygu ag a ge:r gan Gyrndeithasi leth ? Y mae dynion mwy nag a fu yn mhlith cyfoethogion y gorphenol i fod yn eiddo y genedl hono a gofleidia 'Socialism' a breichiau agored. mw (I'w orphen yn y nesaf). Ydwyf, &c THOMAS THOMAS

4 DEDDF ORMES I AMAETHWYR CYMRU.' FONEDHTGIOy, Dymunaf ddiolch i Amaethwr' am alw svlw am- aethwyr Cymru at y ddeddf iwriadeui; y cyfeiria ati yn y FApi/H am Ghwefror 20ain. Nid oeddwn fy hun yn gwybod am y fath fwriad, a chre-iaf nad peth hawdd fuasai i neb ddychyrnygn yr haerilngrwycl. sydd o'r tu ol iddo Gallwn weled rhesymoldeb deddf i rwystro ll/*dd n u ->iweidio dyn neu anifail, ond, yn sicr, byddai deddf i rwystro unrhyw un i fywh (U y cyfryw, oa bydd yn ei allu i wneyd hyny, y p; th mvvyaf ynfyd y gall addysg yr oes bon ein, harwain iddo. Dylem hawlio aaaddiffyniad y gyf- raith i bob dyn i wneyd gwaith da ac effe thiol, btth bynag fyddo, a pha fodd by nag y bydd wedi dyagu e. wne, d, mewn ysgolion, neu drwy sylwac ymarferÏad. gallu gwneyd y gwaith ydyw yr unig drwydded iawn i w gyflawni. Yn wir, yn fy marn i. dylai pob amaethwr fod yn gryn dipyn o feddyg anifediaid ei hun, ac y dylai meibion amaethwyr yn gyffredinol ym .rechu am wybodaeth ac ymarferiad yn y cyfeiriad hwn, er cydymffuriio A gogwydd cynnydd a diwygiad yr oes yr ydym yn byw ynddi, am fod cymmaint o achosion yn digwydd pryd m'i gweithrediad uniongyrchoi ydyw yr un:g siawns, a'r oreu bob am"er, am wellh d, Peth arall, byddai attil un dosbarth i weithredu, er mantais i ddosbarth arall, y math gwasthaf o protection Oni ddylai pob galwedigaeth. fel pob nwydd marchnadol arall, fyw a llw -ddo yn ol eu l teilyngdotl-wrth bwysau eu gwir werth ? Os bydd bechgyn y colegau yn well meddygon, &c., na bech- gyn ysgol profiad, ni bydd y wlad yn hir cyn deall hyny, a gweithredu er ei mantais ei hun; ond os fel arall, dylai ar hob cyfrif gael ei llaw yn rhydd i wneyd yr hyn fydd oreu iddi. Os ydyw yn ia .n i un dosbarth gael ei amddiffyn rhag cystadleuaeth, dylai pawb ei gael. Yn ol eyfeiriad y ddeddfwriaeth y sonia 4 Amaeth- WI" am dani, pe di^wyddai i amaethwr cytfrerliu fyned yn all, ef, neu ei anifeiliai I, ni fydclai, aeth iddo mor rawer fsrw y siawns gynfeaf a gai, a gadael i w anifciliai(I fyned yr un ffordd, na chaisio byw dan ammodaa gorthrymus oyfraith Prydain Fawr Byddai yn dda genyf wele' barn :maeth\vyr eraill ar j'mater hwn. a rbyw gynliuti yn cael ei ddwyn yn mlaen er sicrhau ein cydweithrediad i wrthwynehll, os bydd achos Ystyriaf yr amaethwyr yn cael cam dvbr d niewii amrvw bethau eraill ond gaditwaf ar hyn y fcro hwn, ganddioloh ettoi 4Amaethvvr5 wlieyd sylw o'r mater Yr eiddoch, &c„ Amaethwr ARAI.L.

ARAETH MR. HEMMERDE, A.S., K.C. FOSEDDIGION, Yn un o golofnau eich newyddia.dur yr wythnos ddi- weddaf ymddangosodd ofynodeb o araeth Mr. Hem- merde, AS, yr hon a draddododd yn Rhosllanercn- rugog Yn nghorph ei araeth cyffyrddodd 4 chw. st- iwn mawr enediaetholiad y tir. Cofnodir brawdd g fel. hyn: ¥r oedd yn burion dvwejd am genedlaethidi y tir, ond sut yr oeddym yn mf-ned i dalu am dano ? Pot.) parch i Mr Hemmerde fel'dyn ac fel boneddwr, ond yr hyh sydd yn fy synu fwyar ydyw, ei fod mor amddlfad i wybodaeth am gyfreith- j,.¡,U ei wlàd ac 'nta\l'yn K c. Pwy sydd a. hawl i werthu y ir? Nid oes gan yr un tirfeddiannwr hawl i r fcir o gwbl Nid oes' y fath beth yn bod yn nghy f- raifh Pry'dain a pher^henogaetl^ gyfrinachol tir (' Private ownership qf land '). Yn q1 cyfraith Prydain perthyn y tir i'r Ooron, ac nid ydyw tirfiddiannwr ond yruddiriedqlwyr i'r Goron. Fel hyn y "dywed Syr William Biacksfcons. yr hwn sydd ya awdurdodJar y gyfraith' Accurately and strictly speaking th, re Is no foundation in nature or in natural law why a set of words on parchment should convey the dominion of land. Absolute pro- perty no subject in England now has it being received and now undeniable principle in law, that all lands in England are holden mediately or im- me i lately of the King.' Etto. Syr Edward Coke 4 All lands or tenements inEngla'd in the hands of subjects are holde i IDel, ;te.- ly or isnm diat-ly of the K-ingll; we have not any subject's land that is ot Etto. Syr Fredrick oilock o absaluie owner- ship of larld is recognised by our law books, except n tha rown All lands are supposed to be held immed- iat ly or mediately of the Grown, though no rent or service may be payable, and no grant fiom the urown on recor i ae perch nogaeth gyfrinachol tir yn gorwedd ar un o dair hawl 1. Haw] trwy gongewest, s rf, fod y tir wedi ei enmll gan yr un sydd yn ei feddiannu neu ei hynafiaid. II. Hawl trwy rodd neu ewyllys. I Ill Hawl trwy bryniant. Gadewch i ni ediych ar yr ail hawl, sef hawl trwy rodd neu ewyllys. Nid oes gaii yr un dyn hawl t es- oi i gyn.meryd dim gan ddvn ar-11 os na fydd gan y rhoddwr hawl i'r hyn y mae yn ei roddi Os na 1 oes gan ddyn hawl foesol i'r tir nid oes ganddo hawl i w roddi na!i werthu Os ydym am brofi hawl dyn i dir sydd wedi ei werthu neu ei roddi iddo rhaid i ni fyned yn ol i edrveh o b'le mae vr hawl wedi dyfod iddo. Felly rhaid i ni fyned yn ol at yr hawl gyntaf n nodwyd ;fsef- yr hawl trwy gongewest Yrhyn y rnfe y cleddyf wedi enrdll, hefyd, a raid iddo ddal Yr hwn sydd wedi cymmeryd tir trwy drais Hid 0;8 gauddo lia.11 iddo ond cyhyd ag y gall ei ddal trwy draia. Tir ag sydd wedi ennill trwy rym y cleddyf a ellir ei adcnnill trwy yr un moddion; ac y mae Lawl trwy gongewest yn cynnwy3 yr hawl i unrhywjblaid ag sydd yn ddrgon cref i'r gwaith i gymmeryd y tir goresgynedig oddi ar y goresgynwr Und dyna sydd yn rhyfedd. y dynion sydd yn hawlio y tir trwy gongcwest yw y rhai cyntaf i wadu yr hawl trwy gongewest i eraill. Maent yn hawlic y tir fel eu hidrlo hwy am fod eu tadan a'u teidiau wyth gant o flynyddeedil yn ol wedi ei lad rata oddi ar y bobl, a gwadaut yr hav/1 i'r bobl ei gymmeryd yn ol o idi arnynt, Y mae pendefig yn dal tiroedd wedi ci cymmervd gan y Normaniaid dan William y Congcwerwr. viae ef yn eu dal am fod ei hynafiaid wf'di eu lladrata, neu fel y dywed y pendefig.. wedi eu hennill.' Und adewch i blaid o chwyldroidwyr gynnyg ennill y tiroedd yn ol oddi arno trwy yr un mod don, dywedai yn fuan iawn mai lladron fyddent, a chrochlefa am arn diffyniad y gyfraith "e buas- ai i gynnygiad o'r fath gael ei wneyd, ni fuasai y pendefig yn amddiffyn ei hun fel y gwnaeth ei dai- au a'i dti liau, trvy rym arfau ond buasai yn appelio at y gyfriiith Pwy wnaeth y gyfraith? Tirfeddiannwyr. Yn awr gall y tirfeddiannwr amddiffyn ei hawl trwy gyfraith wedi ei gwneyd gan d irfeddiannwyr- Nid I wyf yn gwrthwynebu iddo wneyd hyny am fod hyny yn ein cyfreithloni i ymosod arno trwy ddeddf j newydd trwy senedd sydd yn cynnrychioli y bobl. A oes un; hyw gyfraith gyfiawn yn dyweyd fod cymmer- yd trwy draia oddi ar leidr yr hyn mae y Heidr wedi ei gymmeryd trwy drais oddi ar leidr arall yn ang- hyfiawu ? A oes unihvw gyfraith gyfiawn yr- dyweyd fod yn anghyfiawn i senedd sydd yn cynnrychioli y bobl gyfuewid cyfraith wedi ei gwneyd gan senedd o dirfeddiannwyr ? Geilw y tirfeddiannwyr y cynnygiad yn gynnygiad anfoesoJ Felly, ynoly ffeithiau uchod, mae gan y bobl haw I i dir y wlad heb unrhyw ddaliad ac attalfaeliad o gwbl Bydd yn bleser genyf ysgrif- enu chwaneg os hoffech hyny. Van wst R. E. WILLIAMS. Cadeirydd Cynghrair Plaid A Llafur. [ L;erbyniol.-G..r..] -U_

RICHARD WILLIAMS, J. R. HIST. S. WBTH son am eisteddfodau, daw i'm cof y gwaith mawr a wnaeth r Williams yn ystod y pum' mlynedd ar hugain a basiodd, fel beirniad ar lawer o'n prif gvfausoddiadau rhyddieithol; gweithredai fel y cyfryw yn yr eisteddfodau ceneulaethol a gan- lyn :-Caernarfon 1880: Llynlleifiad, 1884; Caer- narfon, 886; Gwrecsam. 1888; Bangor, 1902; Caernarfon 1894: Ffestiniog, 1898; ac o bossibl m wti ainr) w Äe nid yn ein cyrddau mawr I brenlipol' yti unig y byddai efe yn gwneyd ei ran, ond gweithredai yn ami mewn eisteddfodau lleol a chyfarfodydd Henyddol fel llywydd, beirniad, neu arweinydd; ac weithi iu llanwai y tair swydd, a hyny yn yr un cyfarfod ac ar yr un llwyfan. Ei brif waith Ilenyddol, mae n ddiau, yw y Mont- gomeryshire Worthies a phery hwnw yn hir fel colofn o i fawr ddiwydrwydd a'i fanilwch ft-I cof- iann«r. Tra wrth y gwaith o'i gyfansoddi cymmer. ai drafferth didcliwedd i brofi a gwireddu pob dydd. iad a digwyddiad o bwys cyssylltiedig {.r gwyr teilwng a goifeid ganddo; ac er cymmaint baich fuasai hyn i lawer un, iddo ef nid oedd y cyfan ond megy* math o adloniant yn yst)(I ei ysbeidiiu Iiam- ddecol. Pan oedd yr ail urjiaphiad o'r gwaith yn cael ei barotoi i'r wasg galwyd -ylw yr awdwr at un Edward Turner, y dywedid ei fod yn em digol o'r Drefnewydd, o, (I am ba un nis ceid crybwyUiad o fath yn y byd yn yr argraphiad cyntaf o'r llyfr Mewn darn o hen newvddiadur Saesnig yn dwyn y dyddiad Mehefin, 1817, cyfeirid at y gwr hwti fel the eminent artist;' ac i ddathlu ei ym. weliad *'ihen gartref ar lan yr Hafre i, bu, tua r ad-g hono, giniaw cyhoeddus a Uawer o rialtwch yn y Drefnewvdd; ,'r hyn 1 e>aff felly y dywedid \n yr Lien newyddiadur Wedi galtv ei sylw at hyn gwn- aeth Mr. Williams ytnholiad iiian-I pwy allai y dyn fod acnid byciian fu y di^rifweh pan gafwyd allan nad oedd yr 'eminent artist' yn neb amgen na Ned t urner, gsvr a ennillodd gryn hyio trwydd tua de- clireu y ganrif o'r blaen nid gyda ei baent all wrycheil, ond fel ymladdwr d. wrwych yn y cylcb gwobrwy (prize ring). Afraid dyweyd nas cafwyd lie i enw Ned druan yn mysg gwyr teilwng ei sir rnedigol. 4.1' ddechreu ei yrfa 1 norol ysgrifenai Mr Richard Williams, weithiau o dan yr enw adwgan ond er's llawer blwyddyn. bellach yr oedd wedi cwbl anwybyddu y ffug enw hwnw, ac nis ceid ond R neu y prif lythyrenau 'R. W. yn dy. nodi ei gynnyrchion yn ein gwahanol gylchgronau, os na ddigwyddai iddo, yn awr ao eiiwaith, cliwa! e,,u lie ei breswylfod sef, Celynog, y Drefnewydd.' l sgi ifenodd, o dro i dro, rai darnau o farddoniaetb ac y eu mysg infer o bennillion tlysion iawn i'r Celyn Dal WIla yn ei wyrddni, < r oerni a rhew Pla"higyn digymmhar yw'r celyn glew Pe buasai y cwbl yn gyfleua wrth law carfiswn eu, dyfynu yma fel enghraifft ,i ddav/n brydyddo). Fei y geltiU casglu oddi wrth. yr hyn a ddywedwyd C; -I.- oes ar y mesurau rhyddion y canai bron bob amser. Claddwyd ef d'vdd Llua, Mehelin, y 8fed, 190(5, yn Nghladdfa Rydd y lirptn w dd. Daeth ynghyd gynciuUisyd enfawr o bob p ;,rth o r sir a'r cvv-npasoedd i dalu y gymmwynas ol f i do. ac anfyuych y oauodd d'tear hen Baradwys «lymru ar wyneb neb o'i meibion a garai yn fwy nag eff—Isaled yn y Geniueu' uwyl Dewi) bo- .d .Y.

LLANSILIN A'R CYLCH. CYFARFOD AMRYWIAETHOL. 0daii lywyddiaeth y Parch. E. J Hum- phreys (W.), cynnaliwyd cyfarfod llwydd- lamuis yn addoldy y Wesleyaid, pryd y cym- nierodd llu-rhy liosog i'w hemvi yma—ran mewn camij adrodd, dadleu, ac areithio. Di- fyr ac adeiladol iawn oedd y gweithrediad- au. Y mae y cyfarfodydd hyn yn sicr Q fod rr, gwneyd iles dirfawr -r plant a'r bobl aingc, a da genym fod y eyfarfodydd mewn cymmaint o fri yn y cylcb y gauaf piesen- inol, LLWYD DIANT. Dywenydd oedd genym ddeaU am Iwyddiant Misses Bessie Thomas, ü ysgol y Rhiwlas, ac Eiizabebh E. Williams, o ysgol Llansilin, i fyned i mewn drwy borth cyfyng arholiad y King's Scholarship yn Rhagfyr diweddaf, a hyderwn mai hyn fydd eu hanes etto yn y dy- fodol.

PRESENNOLDEB YN YR YSGOLION DYDDIOL. Y mae cyfrifon yr ysgolion am yr lianner blwyddyn yn diweddu Rhagfyr 311907 wedi dyfod i law, ac y mae yn bleser o'r mwyaf gweled fod- y presennoldeb mewn ystad mor dda. Saif yr ysgolion fel hynLlanged- wyn (Cymmysg), 88 y cant; (Babanod), 86 y cant; Llanrhaiadr (Ysgol Annarparedig), I Cymmysg, 92 y cant; (Babanod) 85 y cant; Llansilin (Cymmysg), 90 y cant;! (Babanod) 86 y cant; Cefnhirfacli, 82; Llan- rhaiadr (Ysgol y Cynghor), (Cymmysg), 89 y mysg)cant; (Babanod), 89 y cant; Moelfre, 91 y cant; Rhiwlas, 94 y cant Maengwyn- edd, 96 y cant. Y presennoldeb y cant yr holl ddosbarth yw 90.—Gohebydd. j

PAKNASsrs, Dycld la, 4Llvn eithnf yttwytb, npturiol, ae arnynt naws r awen wir; ond auihvg nad ywr awdwr wedi r feistroli Gram mad eg na Eheolan manwl y gynghanedd. Enw gwrvwaidd yw IH-n, ond arfera hwn ef yn y rhyw fenywaidd, yr hyn f'1ydd wan- us. Cymylog yw llinell flaenaf yr a-if englyn, a chyrch y trydydd yn wallus. Cyhoeddir hwy gydag ychydig gyfnewidiadau a hrvsied yr avvdwT yma etto. Y sawl a'm ceisiant. yn foren a'mc§,nt.'—Llawysgri^ mgorol,ond nid yw barddoniaeth yr awdwr hwn lawn cystal L!ac iawn yw cynghanedd llinell flaenaf ei englyn, a thwyll cynghanedd yn y cyrch a'r llinell olaf; v drydedd linell yn gywir a phert. Ail dafled y bardd Gan iddo hvyddo i wneyd un llinell dda, pa ham nas gall wneyd pedair, ond ynidrechii ? A dewised destyn ysgafnach y tro nesaf nid yw adnod gynnwysfawr, fel yr uchod, mwy nag amser a thragwyddoldeb, yn destvni englynu iddynt. Cymmered yr awdwr vr awgrvm yn garedie, a brysied yma etto, yn drwsiadus ei wisg gynghaneddol. 'Y Rhyfelfarch.'—Englyn vn dechreu yn dda iawn, ond yn colli yn ei nerth tla'( ddiwedd. Yn hollol o chwith i fel y dylai englyn fod 3d, yr un fath a'r pysgodvn-ei nerth yn ei gynffon, ys dvwed un hen awdwr. Er craffu nis gallwn weled nemawr gym- mhwysder yn yr ymadrodd, 4 Angeu geir ar ei fwng gwvn E thriad, ac nid rheol. yw I mwng gwy);' yn mvpg pob rhywogaeth o feirch, ac ofnwn mai'r odl a alwodd am dano i'r darnodiad hwn o'r I Rhyfelf,-troh.' Bydded y bardd yn fwy gofalns o'i 'liwiau' y tro nesaf. Caiff yr englyn ymddangos fel y mae—heb dori ei fwng 'Yr Ystorm.Paladr yr englyn yn eithaf boddhaol ond yr esgyll heb fod felly-cyfiëad y drydedd linell yn d lrwg: 'Ymofyn 4 wna i'm' hefyd.' Ond diwedda yn grvf, a chaift 3Tmddangos eithr gof- aled yr awdwr am Gymraeg mwy dillyn y tro nepaf y cura wrth ein porth. 'Hiraeth-gân.niolch. Bydd croesaw yn y wynt- yllfa bryd y mvnoch. 4 Meddyliau i^Yau y bydd yn dda gar, ein darllen- wyr ddyfod i gvffyrddfad a, chwaneg o'r meddy]iar > barddonol hyn. Cymmered y bardd yr awgrym.

F, N I Y iN 1 0 N Y RHYFELFARCH. YMCSOBWR grymus, sydyn—A'I lym Garlam'ad yn ddvehryn; A gwaed-nfld fel bathodyn Angeu, geir ar ei fwng gwyn. YSTORM. DlNTSTR hynoda enyd-gillw ystorm Gret 'st,'f dycfirvnllyd Ymofyn wna i'm hefyd. A'i dwrn barn y w- 'n darnio byd ? DOFWY.