Baner ac Amserau Cymru

aM DJtFYN WCil EICH HUN YN ERBYN PESWCH hi AHWYD. Rhatacb ua ChyfFeriau, Alcohol, darnau o Gig, neu Ddiod o unrhyw dchsgritiad. Fel y mae yr adervn boreuol yn dal y pryf, felly y mae y gwpan foreuol o Yi- Cocoa poeth yn sicrhau iechyd cryf, ac yn cadw draw holl anhwylderau y gauaf. Yi-Cocoa ydyw v pctk goreu ellir ei gymmeryd yn erbyn pob math o rhvns dod, o blegid bydd iddo gynnyddu gwre- naturiol y corph yn llavver mwy nag un- rhyw ddiod-vii-ibortli ac felly alluogi y cyfansoddiad i wrthsefyll yn llwyddiannus effeithiau niweidiol o gwymp sydyn yn y tywydd, neu g-yfnewidiadau sydyn eraill. Ar ddiwrnod oer, ar ddiwrnod niwlog-, ar ddiwrnod pan v mae yn ffwlawio | cathod a chwn, ac ar ddiwnod pan y mae gwynt llym o'r go»'leud-au wvrain yn gyru eirwlaw i'ch gwyneb, peidiwch ceisio cynnhesrwydd a cnysur mewn alcohol, neu gvfferiaa, o blegid y mae en teithi symbyliadol mor fyr-harhaol, a'u gwrthweltliia,iiiioi,(Idin,sr,,i,iol,f(-], mewn gwirionedd, yr oeddynt yn i leihau eich gallu i wri-hsefyll afieciiyd, yn lie ei gryfhau. Y mae Vi-Cocua Dr. Tibbies, yn hollol wahauol, yn cryfhau y nerth, yn gwella y cylchrediad, ac yn barhaol yn ei effeithiau daionus. Gellir cael pecyn o Vi- Coro:i gan yr holl Siop- yr atri pris sydd yu ei osod o .1 i iewn cyrhaedd pawb. b "I Teilyngdod, a theilyngdod yn umg, ydyw yr oil a hawhr i'r Ddiod-Ymborth hynod a digyffelyb hon.

TY Y CYFFREDIN. Dydd Llun, Mawrth 9fed.—Dechreuwyd ar weithrediadau y Ty am chwarter i dri. Wedi i nifer o gwestiynau gael eu gofyn a'u hatteb ymffurfiodd y Ty yn bwyllgor ar amcangyfrifon y llynges. Attebodd Mr. Robertson i'r feirniadaeth ddiweddar gyda golwg ar sefyllfa y llynges. Wedi i Mr. Balfour, Mr. Lambert, Mr. A. Chamberlain. Mr. A. Lee, ac aelodau eraill, gymmeryd rhan yn y ddadl, cynnyg- iodd Mr. Murray Macdonald ostwing 8,000 ar nifer y dynion. Cafodd y gwelliant ei wrthod heb vniran- iad. Cynnygiodd Mr. Asquith y Cloadur, yr hwn a gariwyd t.rwy 189 o bleidleisiau yn erbyn 43. Wedi hyny cyttunwyd ar y bledd- lais. Cododd y Ty ryw ychydig wedi un ar ddeg o'r gloch v nos.

LLANCEFNI. GWLEDD FLYNYDDOL MORI AH. Mae yn arfer bellach er's deg neu ddeu- ddeng mlynedd gan gyfeillion eglvvys Mor- iah i gael gwledd i gorph a meddwl ar y Gwener cyntaf yn Mawrth, gyda'r amcan o wneyd ychydig i leihau v cldvled sydd ar en haddokly hardd, sef, Capel Coffa J. Elias. Felly y bu eleni a chafwyd elw sylweddol. Ar ol y wledd i'r corph cafwyd cyngherdd rhagorol, dan lywyddiaeth Mr. G. Garland, Britannia Stores. Datganwyd gan Miss Mary King Sarah, Talysarn Miss Josephine Williams, Capel Curie;; a Tom Jones, Pen- maenmawr. Cafwyd, hefyd, adroddiadau gan Mr. H. Walford, Bangor, ac unawdan swynol ar y cornet,' gan Mr. R. Williams, Arfon House, Llangefni. Cyfeiliwyd1 gan Miss Gwladys M. Jones. Mae canmoliaetli digvmmysg i'r wledd a'r cyngherdd.—Goheb.

DOCPENFRO. Cvmialiwvd cyfarfodvdd pregethu neilldu- i ol yn Pennar, y Sul diweddar, pryd y preg- ethodd y Parch. B. T. Roberts, Marloes. | Prydnawa LIull cynnaliwyd gwvl de ynglyn a'r achos, a'r elw i fyned at leihau y dd Ie(I ar y capel.

A. B ERG W AUN. Myned rhagddo y mae y lIe hwn o hyd, er -s blynVcUlau bellach. y mae. Cwmni Great Western wedi. trefnu, meddir yn êlwr, a chwmni un o'r llinellau mawrion, fod llongau mawrion yr olaf i alw heibio y porthladd hwn. Diau y bydd hyn yn chwan- egiad pwysig at werth y porthladd mewn gwasanaeth i deithwyr. Y mae capel Saesneg newydd ar gael ei | agor yn y lie gan enwad y Bedyddwyr, ac nid cynt nag oedd ei angen. Y mae yno eglwys gref o Fedyddwyr Cymreig heb law hyny, yr hon a rifa tua 700 o aelodau, o dan weinidog- aeth y Parch. Dan Davies. Y mae gweinid- og, hefyd, gan yr eglwys Saesneg er's rhai Maerdy, Morganwg. Sibrvdir yn awr y misoedd; sef, y Parch. F. David, gynt o'r blynyddau bellach. Y mae Cwmni, y dylai fod achos Saesneg gan yr un enwad, hefyd, yn y G08chvig--y fan lie y mae y porthladd. Traddododd y Parch. W. Evans, ficer y plwyf, anerchiad yn ysgoldy y bechgyn, nos Sadwrn diweddaf, tra yn Ilywyddu yn y cyngherdd ysmocio ar Dewi Sant.' Barn- ai ef mar yn y bummed ganrif yr oedd yn bvw, ac mai mab ydoedd i Mona Sant, a brodor o Geredigion. Gall mai hyn sydd gywir (ac y mae eraill a farna yr un mocld), ond os na chamsyniwyf fod hen clraddodiad yn ardal Ty Ddewi, mai yn ymyl Ffynnon Mon y ganwyd ef, a tharddodd ffynnon yn y fan lie y ganwyd ef, yr hon a aclwaenir hyd heddyw wrth yr enw uchod. Yr- wyf yn sylwi fod Uawer o ddathlu 'Dydd' Gwyl Dewi' yn y trefydd a'r dinasoedd pell. Ond ni sonir braidd am dano o gwbl yn y ddinas fechan He y trigiannai y Sant ei hun, a'r hon a ddwg ei enw heddyw (Ty Ddewi). Pa ham, wys? Ai yn y pellder yn unig y mae y swyn? A oes rhywbeth yn ardal y ddinas fechan sydd' yn dyfetha grym a swyn y Sant Cymreig? Neu a oes ammheuaeth parthed y priodoldeb o gadw yr wyl flynydd- ol i'w goffadwriaeth.

HWLFFORDD. Y mae y pwyllgor gwelliantol sydd ynglyn ag adgyweirio llwybrau y dref uchod yn parhau i fyned rhagddo. Y mae yn awr yn trefnu cael pyst ar ochr y Parade, ac yn gosod cadwyni aniddiffynol yn ymyl y lanfa yn Quay Street. Digwyddodd awffawd i ddyn oanol oed, y Llun diweddaf, ar yr afon yn ymyl y gweith- ,:au nwy. Un o'r dwylaw oedd ar long, yr hon a al allan. ydoedd; ac wrth geisio estyn rh:i IF rhvwfodd svrthiodd i'r dwfr, a bodd- odd. Credir mai brodor o Dublin ydoedd. Cynnaliwyd. cyngherdd yn Neuadd y Seiri yn y dref uchod, nos Iau diweddaf, gan blant bychain yr Ysgol Genedlaethol. Aeth y plant trwy eu gwaith yn rhagorol, a gorfu arnynt roddi ail berfformiad y noson ganlynol. gan. fod yr adeilad yn orlawn, fel y methodd llawer fyned i fewn. Y MAE eryn siarad ac ysgrifenu yn y sir hon, fel yn mhob sir arall, parthed cynnys: newydd y Llywodraeth i benderfynu Pwestivvn Addvsp. Y mae y ddwy blaid, fel arfer yn sefyll ar wahân. y naill yn cymmeradwyo, a'r Mall yn condemnio. Er hvny, fe geir rhai o'r ddwy ochr yn tori nr drnvs y rheol gyffredin hon, ac yn en piith gwelwn fod y Parch 0 D '"ampbell, M A gwein- ido" v Bedyddwyr yn Bethesda, Hwlffnrdd. ywed ef '-mai v drw<r ynglyn a deddfan addyssr yn y gorphenol ydyw en hod yn cani lbn cvnnifer o vserolioii i 1 gon- t"a/'tio' vti alar, i Awdurdod A''dysg, treth addyse, ac cffeithiolnvydd ,o), fo-1 bil r (Kenna, os y daw yn ddeddf. yn cbwanegu y drwg hwn, mai nid at gael esur o fath hwn y cafodd v Llvwodraeth y mwyaf 0 bleidwyr yn yr etboliad Cyifredinol diweddaf • ein bod wedi ymladd am ddau beth arhenig; sef, ll vwodraeth- iad y cyhoedd ar yr holl ysgol ion sydd yn cael en eynnal gan y cyhoedd, a rhyddhad yr athriwon oddi wrth bob prawf crefydnol o unrhy fčlth' Barna ef irai trwy osod addysg fydo! yn unig yn yr ysarolion y penderfynir y cweftiwn Dywed fod ganddo fwy o srydymdeirnlad a'r Pabyddion a'r Ucbel-Eglwvswyr, y rhai a nodant yn eglur yr hyn a garint hwy dcjys2u yn yrvsgolion, mewn ystvr grefvddol, nag- sydd ganddo a'r Anghyd urfwyra fynant ddysgu vr hyn a alwant IIwy yn 'A(ld\'sg Anenwndol yr hyn, yn ei dyb eF, a fyddai yn waeth na br)d heb -i,id *sg gre,,y.ado] o yn yr vsfolion. Ni y chydolyga ef chwaith a rhanau eraill o'r mfsur, orid nis gallwn nodi chwamg. Deil y Parch W G Spurrel, M A. rheithor Oosheston, ar y Haw arall, en bod hwv", fel Edwys vyr, yn hawho i'w plant addysg grefyddol yn yr ysgolion o'r cymmer- iad a ddewiso y rhieni. Yr vdym yn barod, ebe efe, i gmiatau i bawb eraill yrnn fraint, paunai Gydffurfwyr, nghydfFurfwyr, ai Pahvddion. a fyddont. G n v rhieni y mae yr hawl i benderfynu. Ni a ymladdwn dr s hawlfraint v rhi' ni i ddewis hyd y fff-s olaf, a hyd yr anadl olaf. Gwrthwyneba yntau ranaa eraill. o'r mesur.

LLANELWY. Y TEWYDDEDOL. CYMMEEODD ymdrc'lifa g led ie yn y llys trwydde Ol hwn dydd Ll-n dro-> ac yn erbyn adnewyddn trwydded y Sa isbnry Arms, Tie- meriehion. (Iwi thwynebid y Hrwydded gan yr heddgeid- waid, am v rhesw-iu fod iechyd ac oedran y ten nut yn ei wn-yii yn ,'enant a!!gfxl-fi-i(las, ac am load • edd yn hawdrl i'r liedtl,. waid a olygn y ty, ac nad oedd wedi cael ei gario yn mlaen yn deja Gwnaeth Mr .John Lloyd gais am i'r drwvdd ed gael ei hadnewyddu; tra yr oe d Vlr. Joseph Lloyd, ( i frawil, y< gwrthwynebu ar r'tn yr heddgeidwaid. Caro d y dr^- ydded ei l;adf:ewyddu. ond dud ganodd yr ynadun eu barn fod y person wedi cyrhaedd oedran pan y dylii ynmeillduo. Gof- ynasant i'r hedd eidwaid gadw en llvgaid yn ofilus ar y tafarndy yn y?rod y deuddeng ruis nesaf.

CWPANIAD 0 DE BIFF AM GEINTOG. GYDA DWBL Y SWM ARFEROL 0 FAETH YCHYDIG aruser yn 01, mewn Llys Barn Pryd- einig, gwnaeth amryw 0 fferyllwyr dadansoddol mwyaf blaenllaw y ueyruas dcladganiudau dan lw frd cwpanaid o de biff, wedi ei wneyd o dab- led ceilliog .j 11 Vi, yn g mmaint ddwy waith o fitGth agla gyanvysa cwpanaid o de biff wedi ei wneyd o reig ddyfyniadau mwyat ad nabyddus. Appelia y fath ansawdd ragorol am bus mor rhesymol a.t hawb. Gwarentir fod Ju Yis wedi ei wneyd o Ddyfyn. iadau Cigawl a. celednur, gyda cÎlwanpgadau gwerthfawr, pa rai a wt-lihant y bias, Os nad vdycb yn baroii yn defnyddio Ju Vis dylech ar bob cyf rif anfon ar unwaith ac eich I' chwegnwyddw^am dabl di cdniog. Y maenfc yn ardderchoy i wneyd p"tes, pa vs, ystiw, &, C; ae unwaitn y defnyddiwch Ju-Vis yn sicr ni fydd i chwi foa hebddo ar ol hyny.

I III ,||gJ||f]iiTii|liH|, 111 ri B r wch JSk, chwi byn nwy A MM ASMr cwnna fe a credit YEARS WJBrf MBF TRIUMPH, CENTAUR, JH -.Tiad PROGRESS, PREMIER, Msa UAN- /jmBr COVENTRY-CHALLENGE, JH'ANTEE. HUMBER, ROVER, SWIFT Mgeg a SINGER Cycles, PinotU iBaf II O'dan yr Makers' a local JHgy Agents' wytli tall a Haw, MKBB § HK Bgrn RTJDOE WHITWORTH o AUgJ M «r £ 3 15s. cash. Terms tall fel MftWtt ggfydrwli cnwl yr cycle j; o r ;E 3 12 S. cnae-u" 5 o WEE Cycles yn cael e derbvnnyo JwBggr ff SHaapprovai.G\vrwch am lis;ts. ^5 r ml ^Yr^dealer mwva yn y yi Jf bvd mewn cycles. \Smtm

DINBYCB. I CIG OEN. Dydd Mawrth diweddaf yr oedd Mr. Tho- mas Daviies, cigydd, yn dangos oen, tewT, wedi | ei ladd, ac mown cyfhvr rhagorol. Yr oedd wedi ei fagu gan Mr. Hugh Hughes, Bryn Mulan, ac yr oedd dros ddau fis oed.

CAPEL CURIG. AGORIAD YR YSGOL NEWYDD, ÐYDD Sadwrn agorwyd y-^gol newydd y cy- nghor, a adeiladwvd yn Capel Curig, sir Gaer- narfon, gan y Cynghor Sirol-a'r hon oedd i gymmeryd lie yr ysgol genediaethol hynafol— gan Mr. W. Jones, A.S. Yn mysg y siarad wyr yr oedd y Mil. Darbishire, y Parch. Sia- nett Jones, rhe'thor, ac eraili. Llongyfarchodd y Md. Darbishire y rhan barth ar fod ganddynt y fath adeilad rhag- orol. Mr. W. Jones, A.S., ar ol cyfeirio at hanes ysgol Capel < nrig yn y dyddiau gynt, a ddy- wedodd yr hoffai ef weled y cynllnn o ysgolion nos yn cael eu niabwysiadu yn fwy ey-, redijiol, y rhai oedd wedi profi y fatii hv ddiant mewn amryw wledydd tramor, fel y gallai pobl it u- aingc rhwng Meg ac 8 mhvydd oed gadw mewn cyff.yrddiad g addysg. 0 dar: y g\f- raith newydd byddai i lynllu dderbyn rhodd- i> n a gyrha ddent tua 1,000,000a osodai y !>\wysog/ieth mewn sefyllfa i ymwneyd an hawsderau oedd hy4 ytita jTn niorchfygoL >c_A"W

LLANSANNAN. CYMDEITBAS AREDIG, CAU, A CHLODDIO. CYI, NALIWYI, ymdrechfa gyntaf y gymdeithas uchod yn Plas Isaf, Llansannan, dydd Iau, Mawrth y 5ed. Cafwyd ymdrechfa dda, ac yr oedd nifer liosog o gybtad euwyr wedi dyfod i'r maes, er fod y rhew a'r eira wedi bod yn rhwystr i amryw. Y beirniaid oeddynt:— Gweddi-Airi. John Jones Pant Iddan Bettws, Abergele ac Abel Hughes, Ty Ucha'r Waen, Llanelwy, Troi—Mri. Philip Pritchard, Tf Isaf. Llannef,) dd Evan .weii. Llarmeiydd; ac Abel Hughes, Ty Ucha'r Waen, Ll nelwy Can a ch oddio—v'ri. Thomas Williams. Tyddyn Uchaf Lla isannan; Widiatn iones, Ty Celyn, Lian- sannan a Richard Jones, Berain, Llannefydd. Yr oedd y dyfarniadau fel y ganlyn :— TROI. Dosbarth I (12eg o gystadleuwyr) 1, John Roberts, Mostyn Isa, Iansannan; 2. Lewis Evans, Waen Groes; 3, Johnny Roberts fryfan Uchaf, Lla: sannan; 4, Robert Davies, Nantymerddyn Deh.f Ltansannai, Doibartb II-I, Evor Davies, Plas isaf, Llansannan; 2, i nomas Jones -.eidiog Uch-f, Llansannan, hobert Uavies, enale i, Llansannan- I e in goreu at y maes- I, ohu Roberts, Mostyn Isa hhych oreu—John Rob: i ts, etto. Trum got-eu-.Iobii Roberts, etto. 'In and out taclusaf-IJolin Roberts, e!to Trow)r ieuengaf ar y maes-lhomas Thomas, Beidiog Uchaf. GWKDDI. 1, Maurice Jones, Arllwyd, Llansannan; 2. R. J. Davies, odrochwyn Abergele. Y wobr am y wedd oreu oedd cwpan hardd, rhoddedig gan Mri. Sheffield a Gould, arweithwyr, Wyddgrug. CAU A CHLODDIO. Dosbarth I (8 o gystadleuwyr) 1, William Jones, Ty'nypistyll Bach, Byichau 2, Richard Rawson, Ti Isaf, Tanyfron; 3, William Griffiths, Ty'nypiftyll Mawr; 4, Ellis Williams (ieu.), Tanyfron 5, Edward Williams, l andy, Llansannan. Yroedd y beirniad yn eanmawl yr ymgeiswyr am w ith mor dda, a rhddwyd hanner coroli i bob un o'r ymgeiswyr an- fuddugol. Dosbarth I I 1, David Griffiths, Ty nypistyll Mawr loddiwr gnreu-Richa.rd R- waon, Ty Isas Williams, l'alldy. Cadeirvdd y pwyllgor—»;r John Roberts, o,tyn; trysorydd r James Davies, Nantymerddyn Uchaf; y-grifenydd—Air. Evan Roberts (ieu., Pi as Isat ^arparwyd ymborth ar y mie- gan Miss jonra, confectioner, Bridge Street, Dinbych, yr hon- a j wnaeth ei gwaith yn rhagofol fel arfer.-Goheb;

LLAWLYFR DEDDF Y MAN DYDDYNOD. (E. Davies Jones, Cyfrcithiwr, Llanrwst). Y mae yn bleser genym alw sylw ein dar- j Uenwyr at y llawlyfr uchod, o waith Mr. I E. Davies Jones, Llanrwst, yr hwn sydd wedi cymmeryd dyddordeb neillduol yn y ddeddf hon ac er mai hon. yw ei ymga-is ¡' gyntaf i chwanegu >at lenyddiaeth y mae i'w longyfaix'h ar dull clir y mae wedi ysgrif- enu y llyfr hwn, a'r cyhoeddwyr am y dull y mae y gwaith wedi ei droi allan. Nid yw' yr awdwr yn hawlio lie i'r llyfr fel safon ar bob pwynt all gyfodi o dan y ddeddf, ond bod yn llawlyfr er mantais i'r cyffredin ym- gydnabyddu ag amcanion a materion y S ddeddf, a chyfleu y meddwl sydd dan y j gwahanol adranau. Heb law ymdriin a Man Dyddynod ceir eglurhad ar faterion eraill I yr ymdrinia y ddeddf a hwy; megys, y gallu i fiurfio cymdeithasau cydweithiol tuag at brynn ffermydd dros hanner cant o aceri. G d hv n gymmeradwyo y llawlyfr i bawb sydd a wnelont ag Amaethyddiaeth, a rhai sydd yn awyddus d gymmeryd mantais ar y ddeddf hon. Cyflwynodd Mr. Herbert Ro- Carrington. Cyflwynodd Mr. Herbert Ro- berts. A S., gODi i bob aelod o Gymdeithas Ityddfrydig Gorllewinbarth swydd Ddinbych, yn y cyfarfod diweddaf a gynnaliwyd yn Ninbych. Pris y llyfr ydyw 4c., a'r ey- hoeddwyr ydynt Mri. R. E." Jones a'i Frodyr, Conwy.

BWRDD Y GW ARCH EIDWAID. DYDD Gwener, yr 28ain cynfiso', cynnaliwyd cyfarfod pythefnosol y bwrdd mewn ystafell yn y Tlotty. Yr oedd yn bresennol yr Henadur J L -wis, Meiros Hall (cadeirydd); y Meistri B Davies, Blaenythan, ac E Th mas, Coed ilwyd (is-gadeirwyr); ynghyd â'J' aelod- au eanlvnol :Y Meistri T Davies, Wessyn; J Davies, Abereinon D Beynon, Bwlch coed D Davies. Dan- coed T Thomas, Penwern J Davits, Gelli: J Morgansi Hendy J Griffiths, Gwndwn E ;avies, Blaen cwm Rees. Pant y gronw; i1 Jones, Blaen Han n Jones, Ty mawr; T Bowen, Llan Ire: J Thomag, Hendre Wilym; J Rees, Plas newydd; E ravies, Fforest; D Thomas, Felin cwm; J Jones, Berllan; T Davies, Bron- wion D James, Foel; J avies. Pont gareg; H I lavies, Pant yr hebog; Lewis, Fron deg H Dav'es, Sych- nant; J C Jones (MA), Castellncwydd Emlyn; Dr Llovd, Adpar Dr E R Evans, Llandysul; y Meistri D T George, ysgrifenydd a F W Probert, ysgrifenydd rynnorthwyol. Adroddiadau y Rheidweinyddion. Darllenodd y rheidwHnyddion eu rhestrau cynnorthwvol. Yr oedd Mr J Ro,s wedi tain n y pythefnos 86p 4s 6c i 259 o d!odion, a Mr J Thomas wedi talu yn yr un amser 94p 12s 6c I 266 o dlodion. Yn Llaw y Trysorydd.—Yr oedd yn llaw y trysorydd y SWill o 901 p 8s tic, yn dwyn Hog ar y swm uwch law 500p. Tlodion yn y Tlotty.—Yr oedd ugain o dlodion yn y ty yn yr wythnos gyntaf o'r pythefnos, a 19eg yn yr ail wythnos, a.r gyfer 20ain ac 20ain yn yr cyferbyn- iol y fiwyddyn ddiweddaf. O'r nifer yr oedd tri yn egwan eu meddyliau, a phedwar yn mynychu yr ysgol ddydiol. Crwydriaid.—Yr oedd 85ain o grwydriaid wedi bod yn y Tlotty am y pythefno-, ar gyfer 77ain yn yr am- ser cyferbyniol ddeuddeng mis yn ol. Buchfrechiad.— iJarllenwyd llythyr oddi wrth Fwrdd Llywodraeth Leol mewn cvssylltiad a'r tal am fuch- frecliu. Yr oedd y Bwrdd o'r farn fod y tal am ail fuchfrechiad yn uwch nag y dylai fod, ac na ddylaifod yn uwch na 2s 6c yr un, heb resymau neillduol, ac yn gofyn i'r gwarcheidwaid ail ystyried yr achos. Yr oedd yn dda gan Mr avies, Bronwion, fod Bwrdd Llywodraeth Leol w edi bod yn ddoethach na r bwrdd hwn. Ond yr oedd ef wedi siarad i'r perwyl ar y pr,, d hyny. Gwasanaeth yn v Tlotty.—Pasiwyd penderfyniad o ddiolchgarwch i'r Paich u D Walters, c s, am gynnal gwasanaeth crefyddol yn y Tlotty. Testamentau i Blant y Tlott,. Pasiwv(], hefyd, bleidlais o ddiolchgarwch y bwrdd i Mr Davies, Blaen cwm, nm y rhodd o Destamentau i'r plant svdd yn y Tlotty

CYNGHOR DOSBARTH GWLEDIG IJ ANMYSUL. Ar yr un dydd cynnaliwyd eyfarfod misol y cynghor hwn, mewn ystafell yu y Tiotty. Yr oedd yn bresennol Mr J Rees Plas newydd (cadeirydd) Mr Thomas, Felin cwm (is-gadeirydd); y Meistri B t avies, B!aen- ythan J Davies, Abereinon E Davies, Blaen cwm T avies, Wessyn; Jones, Blaen llan; J Jones, Berllan T i avies, Bronwion; E Dav'es, Fforest; J Griffiths, Gwndwn D Rees, Pant y gronw T Evans ac E Thomas, arolygwyr y ffyrdd J Bowen, arolygwr iechydol a thai newyddion a Mr J Evans, Llandysul, ysgrifenydd. Ty Newydd.—Mynegodd Mr J Bowen nad oedd y e go cyfarvvyddiadau ag oedd y eynghor wedi eu rhoddi i Mr Evan Jones, Siop, Cupel ewi, wedi cael eu cario allan Cyttunwyd yn unfrydol, os nad oedd y gwaith yn (ael ei wneyd o fewn chwech wythnos fod yr adeilad newydd i gael ei dynu i lawr. Yr oedd yr arolygwr wedi cymmeradwyo eynllun o dý newydd i'r CadbenDavíes yn wmcoy, i'r ( adben Jenkins yn Tresaith, ynghyd ag arolygu seiiiau. Gwern- ant Lodge, 'I an y foe], a thy ger llaw Cross Land. Yr oedd, hefyd, wedi bod yn ymweled ag Adpar, Henllan, i rebedw, Rhydiewis, i?vostraso!. Pontshari, Prengwyn, Horeb, Llandysul, ac amryw o leoedd eraill. Ffyrdd Gwael.—Mynegodd Mr Davies, Bronwion, ei fod wedi cael ei gvfarwydddo gan y Cynghor Plwyf i f dynu sylw y cynghor hwn at sefyllfa anfoddhaol y tl'ordd o Pen I n, Liemgota, i Llain terfyn, ae o Beulah 1 Ffv nnon dywyll. Cafodd yr arolygwr ei gyfarwyddo i edrych i fewn i'r I achosion. Llythyr-sludydd Llandysul.—Darllenwyd cais oddi wrth Mr James Jones, llythyr-gludydd tref Llandysul, am gymmeradwyaeth i gael hanner dy id Mercher bob wythnos yn wyliau, gan fod holl fasnachdai y dref yn nghan, Cynnygiodd Mr avies, We-syn, ei gefnogi. Cafodd ei eilio gan Mr Davies, Blaenythan, a chyttunwyd yn unfrvdo; Byd-^ragedd.—Darllenwyd cdchlythyr mewn eys. sylltiad a'r angenrheidrwydd o gofrestru y byd- wragedd. Lledu Ffordd.—Pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i Mr Charles Jones, Sarnau am roddi darn o dir er helaethn ffordd vn y gymmydogaeth. Lloyd Terrace, Adpar. Arolygwyd y eynllun o wneyd dyfr-ffos newydd yn yr heol hon, a chafodd ei gymmeradwyo, ■- cynnygiodd Mr Davies, Bronwiou, i anfon y eynllun i'r Oynghor Plwyf. Cafodd ei eilio gan Mr Davies, Fforest, a chyttunwyd yn unfrydol. GOHEBYBD. I

Anfonodd Mr. Thomas Best, Liverpool, per- chenog yr agerlong Harold,' yr hon a adawyd yn Nghaergybi yn ystod yr ystorm ddiweddar, lOp. fel rhodd i griw y bywyd- fad, fel cydnabyddiaeth o'u hymddygiad gwrolfrydig yn achub y naw dyn o'r llong. Y mae'n ddealledig y gwneir ymgais. i godi yr Harold,' yr hon sydd yn weledig pan y bydd y llanw yn isel. Dydd1 Sadwrn cynnaliodd Mr. Pentir Wil- liams, crwner sir Caernarfon, drengholiad ar gorph Martha Williams, Mount Street, Ban- gor, yr hon a gafwyd wedi marw ar esmwyth- faingc yn ei thy. Ymddengys iddi fod yn cwyno yn ystod yr ychydig ddyddiau diwedd- af wrth rai o'r cymmydogion. Yr oedd yn ei 79ain mlwydd oed. Dychwelwyd rheith- farn o Farwolaeth trwy achosion naturiol.'

A'7 SERGES PARHAVS \YjBBrr. -Cheviot a Diagonal, mewn Du. Glas IW Golcu a Tliywyll, lliwiau newyddion o 'Frown' ■F Gwyrdd, a'r holl liwiau ffasiynol, 1/3 i 3/9. Gwisgoedd V rhagorol i Fetched a Phlant. Hefyd, Serges. Gwlan^fc niagorol.^a sicrheir na wnant grybychu, mewn Navyf PATRYMAU YN RHAD TRWY Y LLYTHYRDY. 1 HABIT CLOTHS t Detholion di-ail—Venetians, Sedans, a Vicunas. I Pob math o nwyddau newydd plaen a twill wedi eu ■ gweu. Hefyd, Specif Phantom Stripe Cloths. ■ PATRYMAU YN RHAD TRWY Y LLYTHYRDY, M Anfonir 'Catalogue' eyflawn Noble o Ffasiynau y V Gwanwyn-o help gwirioneddol a dyddordeb i bob Jf boneddiges-yn RHAD. St. JohnNobleL.t. Manchester Ld. Manchester

GENEDIGAETHAU. EDWARDS—Mawrth taf, pr od Mr J Edwards, Station House, Padeswood, ger Wyddgrug, ar fab (cyntaf- anedig). JONES—Mawrth 2il, priod Mr William Jones, Drysgol goch, Clydey, ar fab. ROBERTS—Chwefror 26ain, priod 'Mr W Roberts, Tref- nant, ar ferch (cyiitaf-anedigh Y wae y newydd- anedig yn wyres i Mr Isaac Roberts, Trefnant. THOMAS—Chwefror 27ain, priod Mr William Arthur Thomas, Henllan Street, Dinbych, ar ferch. PRIODASAU. SMJTH—WILLIAMS—Chwefror 28ain, trwy drwydded, yn nghapel Rhydy-main, gan y Parch Ivan T Daviea, Llandrillo ac yn mhvesennoldeb Mr Tom Parry (cofre?trvdd), Mr John Thomas Smith, Blaenvwern, Llandrillo. a Miss Jane Williams, r.'utiau, Rhyd-y- main. YATOHAN-—WILLIAMS—Mawrth 7fed, yn nghape! GyffylHog, gan y Parch James Richards, yn cael e1 gynnorthwyo gan Mr G O v orris (coirestrydd), Mr James Yaughan, Tai Isaf, Saron, a, Miss Maggie Williams, Ty nypwll, Gyffylliog. MAPWOLAETHAU. CLEATON—Mawrth 3yd<1, yn Trehinon, Amlwch, yn 82ain mlwydd oed, Jane Cleaton, ffyddlawn wasan- aethvddes gydar diweddar Mr Matthews, Ahervst- wyth, am 27ain o flynvddoedd, ac wedi hyny yn byw. gvda i fab am SOain mlynedd. DAVIES-Chwefror 28ain, yn 74ain mlwvdd oed, yr Evan Davies, Rhydeinion. Glan'rafon HUGHEs-Mawrth 2il,J vn 39ain mlwyd 1 oed, Mr8 Hughes, Home Farm, Bryn E?:tyn. Gwrecsam MUSGROVE-Mawrth Sydd, yn 62ain nilwddd oed. yn 15, Liverpool Road, Ca-r, Jane, iinwvl briod Mr Joseph Musgrove. a merch hynaf y diweddar Mr Edward Patrick. Rosemary Cottage. Pos-t Office Lane, Dinbych. (Dymunir ar i b ipyr.m yr America gof- nodi yr uchod) ROBERT.—Mawrth 8fed. yn 39ain mlwydd oed, IMr Henry Roberts, saer, Beacon's Hill, Dinbych, yr hyn a gymmerodd le yn Neha'dy Caer, lie yr oedd wedi myned ryw wythnos vn flaenorol gyda'r bwriad o fyned o dan law-weithred feddygol. Gwelodd y meddygon yno, modd bynag, fod y cangcr wedi cym- meryd gafael fewnol mor gref arno fel na cholecidid unrhyw obaith am ei adferiad. Ni chafodd ei gyfyugu i'w tiy ond am ychydig o wythnosau. Vr oedd yn aelod fifyddlawn o r eglwys Annibynol yn L n Swan, a chymmerai ddyddordeb arbenig yn yr Ysgol Si,b- bethol a ehaniadaeth y Teimlir chwithdod mawr y~o ar ei ol. Gwnaeth iddo ei hnn liaws o gyf- eillion vn y i-haii hon o'r whid, ac yr oedd. tlWY ei ysbryd hynaws a charedisr, yn cael ei hoffi gan bawb. Cludwyd y corph oGaer i w gartref yn Ninbvch dydd Llun. Cymmer ei gladdedigaeth le prydnawn dydd Meroher yn mynwent yr Eglwys Wen. C, chwynir oddi with y t'.m ddau o'r gloch. Oydymrieimla y cyhoedd yn gyffredinolâ'i weddw a'i ddau blentyn yn eu trallod mawr Wir,L IA:>RE—Chwefror 29am, vrs Williams, Llangollen, priod y diweddar Mr Tnotnas Williams, Brook Street, Corwen. WILLIAM?—Mawrth 2il, Anne Eiai Williams, merch. vi r a -v: rs Williams, Cambrian Terr ice, Corwen. WILLIAMS—Mawrth laf, yn Ysbytty Pinbych, wedi; goddef cystudd trwm, Mr Wiiliam Williams, llafur-. wi-, ELryn, ger Dinbych, yn 78ain mlwydd oed Di-. lynodd fywyd amaethyddol tawcl ar hyd ei oes faith,, ac yn ei holl gy'ch nid oedd ei ffyddlonach i r rhai y byddai yn eu gwasanaeth. Bu am bedair blynedd ar- hugain yn ngwasanaeth y diwecidar Mr John Lloyd. a'i fab. Mr Robert Lloyd, yn y Gwaenynog Bach.' ac yn ddiiynol bu yn gwasanaethu yn Egryn. Yr oedd? yn gymmeriad rhagorol yn mhob ystyr. Cafodd; droedig-aeth am wg yn niwyg ad 1859, pryd ..1'1' ym- aelododd a'r eglwys Fethodistaidd yn nghapel y- Groes ewn ffyddlondeb i foddion gras yr oedd yn, esampl odidos. ac am ei weddiau syml a th:ierion bydd hir g f Ni bu yn briod. < ymmerodd eiangladdi le y dydd Mercher diljnol, yn mynwent eg-iwys Tref- nant. Cyn evchwyn. yn yr Ysbvtty, gweinyddwyd gan y P -rch Robert Griffiths, Dinbych, ac yn y fyn- went gan y parson. -u_

SAFLE MR. LLOYD GEORGE. A DDYCHWELIR EF I SWYDD CANGHELLYDD Y TRYSORLYS? DYWED y Pall Mall Gazette,' papur nawnol o ddy- lanwad mawr, fod Ile i gi-edii mai ar Mr Lloyd-George y disgyn mantell Carighellydd y Trysorlys pan y geihv- amgylchiadan ar Mr Asquith i larw swydd y Prif- weinidog. Gwnaeth Mr Asquith argraph dda ar' y senedd nos Iau, pan y dygodd Fellr y Trwyddedau ger bron, ac efe, yn ddiau. a ddewisir yn olynydd Syr Henry Campbell-Bannerman os gorfodir lr Piifweinidog ym- ddiswyddo, neu fyned i Dy yr Arglwyddi, o herwydd afiechyd. Hwyrach y dewisai Mr Lloyd-George ei hun aros yrt swyddfa Bwrdd Masnach, gan iddo foi mor Ilwydd- iannus vno; ond teimlir yn gyffredinol y dylid rhoddii swydd uwch iddo yn y Weinyddiaeth. Y mae cyflog Llywydd Bwrdd Masnach yn 2,000p yn y flwyddyn, a hyfiog Canghellydd y Trysorlys yn 5,000p. c Yn nathliad Gwyl Dewi yn Merthyr, can- wyd y pennillion caiilyuol, y rhai a ysgrifen- wyd gan Eurof (y Parch. D. E. Walters, M.A., B.D., gan Mr. D. Morgans, a Mr. ft. Jones (Ap Gomer) yn cyfeilio ar y delyri :— Treuliodd Mr. Williams Jones, A.S., ddi- wedd yr wythnos ddiweddaf yn Capel Curig, ar ol cymmeryd rhan yn agoriad Ysgol y Cy- nghor yno. Y mae wedi addaw anerch cyf- arfod o'i gefnogwyr yn Bettws-y-Coed, Mawrth 14eg. Y mae gweddw ieuangc yn Nhreffynnoii newydd golli tri o'i phlant trwy ennyniad yr ysgyfaint. Bu dan o'r plant farw ddechreu yr wythnos, a chymmerodd yr angladd dwbl le ddydd Iau. Bu y try dydd plentyn farw foreu ddydd Gwener. Cafodd cyfarfod hanner blynyddol Cwmni Gweithiau Dwfr Penarlag a'r gymmydogaeth ei gynnal yn Nghaer, dydd Sadwrn. Yr oedd yr adroddiad yn darparu ar gyfer talu Hog o 3! y cant yn y flwyddyn, a hyny yn 2 rhydd oddi wrth dreth yr inewm. Cyfarfyddodd Mr. William Pierce, Fferm y Ffridd, Rhyd Ddu, yr aelod Rhyddfryd- ig dros Beddgelert ar Gynghor Sirol sir Gaer- narfon, a'i farwolaeth dydd Sadwrn, yn 50ain mlwydd oed1. Nid oedd yn teimlo ei iechyd yn gryf er's rhai misoedd, a chafodd anwyd wrth fyned adref o Bwyllgor Addysg sir Gaernarfon, dydd Iau. Yr oedd yn hynod 0. boblogaidd.

EBION 0 NANT GONWY. YSGOLDY NEWYDD. AGOR ysgol ddyddiol newydd Oapel Ourig dydd Sadwrn, Chwefror 29,tin-adeilad digon gang i 130 o blant, ac adeiJad o'r fath fwyai hardd; wedi costio, rhwng y tir a'r adeilad, dros dd'.vy fil o bunnan. Caf- wyd cyfarfod o'r fath fwyaf llewvrchns. Daeth Mr. William Jones, A.S., yno yr holl nordd o Lundain. ("ymmerwyd y gadair gan Mr. D. G. Jones, Rhiw- dafnatt, cadeirydd Pwyllgor Addysg Geirionydd a slaradwyd gan Mr. W. Jones A S Mr. 0 H. Darbi- shire, y Parchedigion E. Sinnet Jones, y ficer; H. H. Roberts, H. E. Thomas, ac eraill. Gofidus iawn fu am absennoldeb Mr. Matthew Roberts, C.S. Bu galw arno ynglyn a. gorchwyl neill- duol mewn cvssylltiad a'r Cynghor Sirol. Nid ellid ei he! gor, neu diau na fuasai yn myned o gwbl barparwyd Uuniaeth yn yr hen adeilad gan Mrs Matthew Roberts. Ni fu gwell arlwyaeth erioed, yr hyn sydd yn nodweddiadol o'r tenlu. Gobeithio y bydd yr addysg o fendith, ac y bydd i bob un elo i'r ysgol gofio nad ydyw addysg i feithrin tuedd at roi heibio lafnr. Nid oes ag y dylai pob dyn a dynes feddwl mwy o esmwythyd nag o lafurio yw hon. Pob dyn a dynes gynnes, gall, Mae yn ddiwall mewn addewid Fod rhid i bawi) sy'n chwennych byw Feddwl am ryw gelfvddyd.' Nid ydyw addysg ond llaw-fsrwyn i hyrwyddo pob un i wneyd ei waith yn well yn fwy deallus a rhwyddach. Nid oes neb eisien morwyn na gwas di- ddeall. Gobeithio y bydd i r egwyddor yna gael ei dysgu yn mhub un o'n sefydliadau addysgawl. Nis gwn pa ryw ysfa afiaeh sydd ar droed, ac yn parhau agos yn mhob teulu, o eisieu cael rliyw swydd, fel y dywedir, i'w plant < n lie gweithio t eir y rhai hyn oll yn dwvn cyssvlltiad a rhai o'r pleidiau crefydd- ol, ac yn dirllen y Beibl; ond, er hyny, wedi anghofio y rheol a osodir i lawr, mal trwy chwys gwyneb y mae bwyta bara; a'r neb ni fyn weithio na chaed fwyta chwaith. Arnlwg mai methiant trylwyr fydd llwyddo i gael y Mesur Addysg sydd ger bron y senedd In awr yn ddeddf. Nis gall un weled pa niwed fuasai cyfyngu ein haddysg yn gyfangwbl i addysg bob dydd—dysgu pyngeiau perthynol i r bywyd hwn. Nis gellir gwneyd yn well na thynu o ddwylaw pobl bob peth sydd yn creu ymrafael. Diau y daw yr adeg pryd y cawn ein haddysg oil. ELIS O'R NANT.