Baner ac Amserau Cymru

MARW TAD TY Y CYFFREDIN. Boreu ddydd Mawrth bu farw y Gwir An- rhyd. J. G. T albot, cyn A.S. dros Rrifysgol Rhydychain, yn ei dm fod yn Falconhurst, Edenbridge. Y r oedd efe yn 75ain mlwydd cei Yr oedd Mr Talbot yn berson adnabyddus yn Nhy y Cyffredin, ac ar ol marw Syr H. Campbell Bannerman, edrychid arno gan rai cynnrychiolwyr fel 'Tad' T £ y Cyffredin. Y mae yr anrhydedd hono yn awr yn myned i'r Gwir Anrhyd Thomas Burt. Yr oedd Mr. Talbot yn fab hynaf i'r An- rhyd. John Chetwynd Talbot, ac yr oedd yn frawd i esgob Southwark, ac yn frawd-yn- nghyfraith i Mr. Alfred Lyttelton. Buynys grifanydd y Llywodraeth i Fwrdd Masrach yn ystod Gweinyddiaeth Arglwydd Beacons- field 01878-80.

Y GWLAWOGYDD YN PARIS. YR AFONYDD YN GOSTWNG. Yn ol y newyddion a geir o Paris y mae y dyfroedd yn parhau i ostwng, ac y mae traf- nidiaeth yn cael mwy o rwyddinebbob dydd Fel y mae y dyfroedd yn cilio, gwelir olion llawer iawn o hafoc wedi ei wneyd Y mae yr oerni mawr a fodola yno er mor galed ydyw i'r trueiniaid sydd wedi eu gyru on cartrefi-yn profi o fendith. Fel y mae y dyfroedd yn cilio, y mae y llaid a adewir ar ol y llifogydd yn rhewi yn gded ac y mae hyn yn tueddu i leihau y peryglon oddi wrth afiechydon. Y mae yr awdurdodau yn parhau yn brysur i ddi heintio yr heolydd a'r adeiladau, fel ag i attal afiechydon. Nos Lun darfu i Mr. John Burns, A.S, Llywydd Bwrdd y Llywodraeth Leol, dalu ymweliad S, Paris, er gweied yr hafoe y maey gwlawogydd wedi wneuthur mewn gwahatol ranau o'r ddinas. Darfu i Mr. Burns ym- weled a'r rhanau mwyaf tlodaidd o'r ddinas, a'r rhanau hyny ddioddefasant fwyaf od Ii wrth y llifogydd diweddar. Dadganodd Mr. Burns ei gydymdeimlad dyfnaf a'r trueiniaid anffodus.

CAERNARFON. BENTHYCA ARIAN YN MYSG Y TLODION. Mewn llys ynadol arbenig a gynnaliwyd yn Nghaernarfon, ddydd Mawrth, ger bron Mr. J. R. Pritchard, ac ynadon eraill, cy- huddwyd Elizabeth A. Edwards, 8, Twthill; Elizabeth Jones, 35, Mount iln Street, ac Elizabeth J. Nanney, 11, Mountain Street, gan swyddog yr Erlyniadau Cyhoeddus, am droseddu o dan Gyfraith Benthycio Arian. Mr. J. H. Jenkins, yr hwn a erlynai, a ddywedodd fod Edwards wedi bod yn arferol A rhoddi benthyg i bobl dlodion yn y dref symiau o arian yn amrywio o 2s. 6 i 10s., ac yn codi 116g yn ol 1,000 y cant yn y flwyddyn. Yn gyffredin, byddai i'r arian gael eu ben thycq, ddechreu yr wythnos, tynid allan y 116g, a thelid yr arian yn ol ar ddiwedd yr wythnos. Mewn achosion eraill, byddai i'r ddiffynyddes roddi benthyg dilladau, pi rai" a gymmerai y benthycwyr i'r gwystlwyr, a thalu lldg y gwystlwr, a swm o arian i'r ddiff- ynyddes. Wedi i dystiolaeth gael ei rhoddi nad oedd y ddiffynyddes yn fenthycydd arian cofrestr edig, Ellen Phillips, Clarke Street, a dyst- iodd iddi fenthyca symiau o arian yn ami gan "y ddiffynyddes, i'r lion y talai chwe- cbeiniogyrwythnos am fenthyca hanner coron. Arferti hefyd fenthyca dillad, y rhai a wystl- ai, hyd nes o'r diwedd y gwelortd ei hnn mewn cymmaint anhawsder fel y darfu iddi ymgy- nghori â chyfreithiwr. Rhoddodd dwy wraig arall dystiolaethau cyffelyb, ond dywedasant fod yr hyn a roddid ganddynt hwy fel ad-daliad am y,1 enthycion i'r ddiffynyddes, yn cael eu hewyllus rydd eu hunain. Nid oedd swm neillduol yn cael ai rodi. Rhoddodd y ddiffynyddes ei thystiolaeth, a dywedodd mai newydd ddychwelyd o gladd- edigaeth eig*r yd oedd. Gwadai ei bod yn gwneyd busnes o fentbyca arian. Yr oedd hi yn gwneyd ei bywoliaeth trwy werthu pysgod, ac yr oedd ei g*r wedi bod yn wael am ddwy flynedd, fel nad oedd ei holl gyfalaf yn cyr- haedd ond 12s. yn yr wythnos. Yr oedd yn ami, allan o garedigrwydd, wedi benthyca arian a dilhd i'w chymmydogion, ac yr oedd- ynt hwythau, ar adegau, yn rhoddi ychydig iddi fel cydnabyddiaeth. Unwaith darfu iddi roddi benthyg ei modrwy briodasol. Yr oedd ei phrotiad yn un byr, a phrofodd yn ddinystriol. Mr. R. Roberts, dros yr amddiffyniad, a ddywedodd fod yr erlyniad yn un hollol an- nheg, ac nad oedd erioed yn cael ei olygu yn y gyfraith. Dywedodd y fainge fod yr achos wedi ei brofi, ond gan ei bod y cyntaf o'r fatb i ddyfod ger bron y llys, nid oedd ganddynt eisieu bod yn rhy arw gyda'r ddiffynyddes. Gosodent ddirwy o 108. a chostau y llys. Yn achos Elizabeth Nanney dywedodd tyst o'r enw Susannah Roberts ei bod hi wedi benthyca arian a nwyddau gan y ddiffynydd- es, yr lion a godai 2s. am fenthyg 10s. am wythnos. Ar un achlysur gorfu ami dalu holl gyflog ei g*r i'r ddiffynyddes, a gadawyd hi heb ddim i gael bwyd i'r ty yr wythnos hono. Yr arnddiffyniad ydoedd nad oedd unrhyw 16? yn cael ei godi am y benthycion a wneid. Gosodwyd yr un ddirwy yn yr achos hwn. Amddiffynid gan Mr. R. Roberts. Profwyd y cyhuddi.td yn erbyn y drydedd "ddiffynyddes, a dirwywyd hithau i'r un swm tft'r ddwy arall.

Y GOGLEDD. Yn N-rrlivno-hor Dine.sig Colwyn Bay, nos Fa^rtC«f«Id Mr..lain- Smith, Colle- k) ¡ y c\iip;hor. Y mac .Mr. Herbert Lervv.k, A.B., Ysgri.P- enydd y Llywodraeth i Fwrdd Llyvmdrulc<th ¡ Leol, wedi pennodi Mr. t A. E. Barnes a M. yn Yki^. ri [ r n r Kl proifcit iddo, ,V:^ l1e Mr. R. J Simpson, YThyçn a dd^yxcihafwyd. Yn 11 y.B. virad'ou Grwrecsam, alydd Lrlun, ru, v mI <( u, o Joiie", g-rernfirer, S ik< SiHiri, 1 -"i Mr. Noah Br-ie^, nio's" I >dd m\ ia a nresurau, am :roid gaud > u fiiioln^ir yn ei si-op y ihai iocc..a J » dros wns yn crbyn v pryinvr, i/.t- w a a d= of ibunt alr oo&te-U. Fel yr oedd y Dr. Gooddy, Llandudno, yn aiyru \n ex •-gerlryd nrJoidur ar hyd Most> n t Street, idiydd Mawrth, ac heb ymwybod led tram yu ei ddilyn, trodd"ar dlra.ws y tram- ffordd, fa chymmerodd gwrthdarawiaid Ie, Oafodd y modur a'r 'tranii 'hammbaru o-ryn raddou; onfcl!, yn ffodkis, llwyddodd > meicldyg i ddkngc heh gael ei mweid-o,

? Y DEHEU Dvd I Linn caed corph dynes o'r enw Sarteh George, Trecynon, yn Afon Cynon, Claddiwyd gweddillion y Milwrii.ad Mock, ■V i-inrtawe', yn nghladdfa y Munibles, dydci Sadwrn. T'fnn Cymnirodorioin; Caer- 4v^<l wledd i; gy:mmiei"yd lie Chwefrcr 2-Cain pryd y gwalioddir la-rll Tredlegar iddi. Anfonodcl daii o arolygwyr Oynghor D08- !) i- I !| Giwledig Budlth—y Mri. T. P. Hope ac E. Williams—eu iliyrnddasiwyddiad a gyj arfod 0"1' cynghor, dydd ^Mawrth. Darganfydidiwyid' Evain. Thomas, fferauwa 76adn mlwydd oed, yn farw yn ed wely,_boren Sul. yn ed dirigfod, yn Church. Farm, Monk- npisli,' Aetihai i'w wely yn iach y nciPOu. gyrai- Cylmddwyd glowr, o'r enw Frederick Jen- Ifi'msi, gpr brciinr ynadon. Rhonddiai, o adael ea wraig a'i blant,' Yr iceidid y diffynydid wedi bod vu yr America, a igweithiodd ed ffordd adref. Anfenwyd ef i galrcb ar sin chweeh | wythnos. Yn y Guildhall, Abertawe, nOIS Lun, cyf- lwynfwyd tystysgrif y Ddyngar- j ol gan y maer i Herbert Nicholls, anr .ei wlaitG1 yn aclxub "gAvradig o'r enw Susan Brown ribag boddi. Goisoclad y maer bwys ar fed pawb yn dysgu nofio. Y mae Gojrsedid Eisteddfod Genedj^aiethol Patagonia- a gywrnailiiWyd yn Trelew, wedi anfo-n gwaihoddiad! eynneiSi i'r ArchddeTwydd Dycfed i dalu yimweliiad a'r drefedigaeth Gym- reig yn Neheu America, ac a lywydida eu heisteddfod flynyddol nesaf. Boreu ddyddl Gwener eaed corplh Mar: garet Rees, merdli isiengl, yn fiarw yn ei, gwelv. yn ed tlirigfod, yn Morlaia Terrace, Toniia'. Darganfyddwyd hd gan ei nith, gyda'r hon yr oedd yr ymadawedig yn hvw. Yr oedd y drangeediig yn chwaer i Eois Mor- lais. Gynnaliwyd ymchwiliad gian un 01 arolyg- wyr y Bwrdid Llywodraeth Leol yn Mertihyr, nOlSI LUll" i gais va, wnaed gan y Cyngh-or Trefoil am gandatad d feintihyea- 2,000p. tuag at brynu darn o dir yn Gellifaelog, er ad-eil- adu ysigol didyddiol, tai i weitlhwyr, a threfnu -tir 'adloniant. Digwyddûdd da rn wain; i Walter Griffiths, yr hwn ta adnabyddir fel Wiat Sa-iiloir,' yn n.alofa Cwiinii P,owell Duffryn. ^Aberdar, ychydig yn erbyn, y prynwr. Dir- dydd Sadlwrn, trwy iddo g-wympo 0 dan y trams.' Syimmiudiwyd ef i'r ysbytty, a bu gorfod tori tun, o'i goesau. ¡ Yn miwrddl Gwarcheidw!aid Builth, dydd I Llun, hysibyswyd fod utni o'r bechgyn oedd yn y ty yn barod i fyned d Avasaniaeth._ Pan ofynwyd d'r. ihadbcren pa betb y bmasai yn hoffi bod, attebodd mai parson (chiwerthin mawr). Dywedodd y Parch. B. Oiwen, Oa,i,ff fod }'1l11 gurad! i mi.' Y dydd o'r blaen bu farw Mr. Thomas Ri- chardisi, Aberdar, yr Ihrwn oedd yn adnabydd- us fel gweithiwr diirweetol yn y oylch. Yr oedd .yn-76ain mlwydd oed, ac yn aelod o eglwy s Methodiistiaiid CJaPfinaddd Bethanda. Yr oedd yn Rh,d,dfr,.IiJIWT ladddgar, a bu yn pleidleisio yn yr etholiad ddfiweddaf. er y bu gorfod i'w gyrehu mewn eejrbyd o'i glaf wely. Gyihudidiwyd Herbert Williams (29), yn llys ynadon Oaeirdydd, dydd Mawrth, o kdrata dwy gadair. a phethan eraill, y tu allan: i siopaiu yn Paget Street a Peiiarth Road. Dadleuad fod ieulu y cyhuddedig yn diiodd- ef eiisien mawr. gan ei fod! ef lallani o waitli. Addawai y diiffynydd ddiwyeio. Rlnvym- wyd ef drosodd o dhn Ddeddf y Troseddwyr Cynt-af.

LIVERPOOL. MARWOLAETH A CHLADDEDTGAETH MRS. HANNAH ALLMARK. Gorrous genym gofnodi marwolaeth Mrs. Allmark, gweddw Mr. Thomas Allmark, 26, Oakfield Road, Liverpool (yr hwn sydd wedi eirhagflaenu er's deng mlynedd), yr hyn a gymmerodd le ddydd Msrcher, lonawr 26ain, yn 59ain mlwydd oed. Pedwaredd ferch ydoedd i'r diweddar Mr a Mrs. OwenEvans, Waen lythau, Nantglyn Nid oedd hi wedi bod yn gryf iawn ei hiechyd er's rhai blynydd- oedd; ond ni bu yn orweddiog ond am ychydig ddyddiau. Yr oedd yn dra adna- byddus i gylch eang, ac yn f awr ei pbarch yn mys ei chyinabod. Gadawodd un ferch ac un mab, pedwar o frodyr, a dwy clwaer, ynghyd a lliaws o berthynasau eraill mewn dwfn alar ar ei bol. Cymmerodd ei ehladdedieaeth le prydnawn dydd Sadwrn, 10 awr 29ain, yn Anfield Cemetery, pryd y gwasaniethwyd yn yr eglwys ac wrth y be ld gan y rheithor. Y prif alatwyr oeddynt:—Miss H. Allmark (merch); Mr. a Mrs Allmark (mab a merch- yn nghyfraith); Master T. Willie Allmark ($yr) • Mrs. a Mr. John Smedley Din- by cli (chwaer a brawdvn-nghyfraith); Mr. Henry Williams (cyfaill); Mrs. Pollie a Miss Florie Allmark (nithoedd); Mrs. Scott, Beacon Hill, Dinbych Mrs. Pritchard, Beacon Hill, Dinbych (nithoedd); Mrs. Lyon, Liverpool (cyfeilles), &<s. Anfonwyd nifer o flodeudyrch hardd gan amryw o berthynasau a chyfeillion yr y m a d a w ed ig.—J. S.

BRAWDLYS SIR DDINBYCH. ) Agoirwyd y frawdiys ihion yn Rhuthyn, dydd Gwener, gan y Ba-rnwr .Piekford1. Nccl oeidld yr Uchel Sirydd (Mr. Alfred Ash- oeidld yr Uchel Sirydd (Mr. Alfred Ash- worth), yn bresenuol, o henvydd ed fod yn Xaheu FfraingCj yn cae,1 adferiad iechyd. j Yr oedd y :rli<-str yn oynnwvs ernvau a ga reharorion i gael cu ]>ro&. j Cais at H unanladdiad. John Jones (08), ainaetluwr, a gyfadde ¡ ed -euogriwyidid o wneyd oais at hunauladdiad yn Llansilin, bythefnos YH ol. Oaf odd ei rwymo drosodd yn ei feichiafaetb | ei bain i dd'yfod i. fyny am ddedfryd pan elw- | id arno. J Tydoriad. CvfatRdiTodd William JoiifR, llafurwr, es 'I' ^uo > • wycl<? o rod Wfdi myned imewtl i'r Sun in, Einas, Colwvn 'Bay, a lladrata oddi yno 14p., pcrthjTibl i Frederick William 11 1 L'l. Erlynid gan Mr. T. H. Parry. Dadleuai y carchiairor am drugaredd, gan K w eydl had oedd ef ond iiewydd ddyfod allan o gaxchar. Dywedodd y barinvr fod y careiharoir Y11 i indus. braiiidd, o herwydd yr oedd heddgeid- I 1 allai brofi eyhuddiad. blaenorol yn ei er- A ii yn imiet-hu bod y-n bresenihol i roddi ei ani-r. Gan hyny, m byddar i'r brddiad liwnw gael ei gymmeryd i ystyr- eth ac ni byddai i'r ciareixaror gael ei dded- du ond! i eliwe' mis o garcljai'i.ad. gyda htfur oaied. Byddai' raid iddo fod yn of. •> modd ibynag, 0 berwydd gallad y cyhud'l- d nesaf yn ed erbyn esgior ar benyd wasan- a th Ymosotf ar Nyrs. John Forester, Uafurwr, a blediai ddieii- i.i I o fod wedi ymosod air, a chani-yin- n t'uag at Roeina Lilley, n-yrg. mewn (h AIL Adienbury, ar yr gXa-in eynfisol. iwuynid gan Mr. T. E. Morris-. ? oddodid! yr erlyneg dystiolaetb i'r per- A1 ddarfod ;i';r cÆLreharOT ei cbyi'arfod ar y brif-Sordd, ac ymosod ami mewn modd inig-. Daeib ffermwr i'w ohynnortiliwy. ?. bygythiodd y ciarcharor ef gyda chyllell. Cafwyd y -c'a.i"c!hai'or yn euog, a disgrifiad y 'iirnwr yr achos fel un difrifol iawn. An- "onAAydl Forester i garchar am ddeuddong r' gyda llafur caled. Cyhuddiad o Ymosodlad mewn Caban. I Oyhnddwyd Maude Horrocks (18), "W'il- li-an.i Edwani Green (35), a Thomas Ernest Franciisi (34), o ymo^sod ar, a chydfwriadu er sicrhau geneth o'r enw Murphy, mewn fahan [ ar lan y Ddyfrdwy, a'r y 14eg o Awst. Erlyndd gan Mr. Ellds Griffitihi, A.S., a Mr. Artenuus Jones. Amdldiffyniid Horrocks gan Mr. Rigby Swift ta Mr. Austin Jones ac arnddiffynid Green gan Mr. Lindon Riley a Mr. it. H. Sutton. Aed yn ndaen yn unig gyda/r achos o gyd-fradwriaeth yn erbyn Horrocks a Gieen. Wrth ag'or yr aphois, dywedodd Mr. Gri- ffith fod yr eneth Murphy 3Tn loeg o.-d, ae yn ferch i Mrs. Broadway, 106, Barclay St., Liverpool. Ar y 14eg o Awst darfu i H.< r- rocks berswadio Mrs. Broadway i ganifctau i'r eneth- ymuno a 'picnic.' Xeith-iodd iJor- rocks a Murphy i Wrecsiam, lie yr yninn- wyd a hwy gan Green a Franciisi, ,y rLa- a, dddsgrifid gan Hoxrocks fel srefnAvyr y 'picnic.' Gyrhaeddasant i gaban ar lan. y Ddyfrdwy. Cynn-wysai y caban un Astafell ganolog, a dwy ysbafell wel}-. Trayna gd- ynodid Murphy i Horrocks pa le yr oedd y picnic,' ac attebedd! Horrocks, >lid "j f 1 ond wedi gyfod a cbwd yma i fod yn gw mni | i mi. Nid yw yn picnic o gfwbl.: hhúdd- wyd diod, wedi hyny, i'r persoinau, a gadatwyd Murphy yn yr ystafell ganolog gycla Fien- cdis. Yn y&to^d yr amser hwn yr tionid yr oedd yr ymosodiad wedii cyEmmeryd lie. Yn dddweddarach, ymadaAVodd Murphy la, Hor- rocks am Wreosam mewn cerbyd, a dychwel- asant'i Liverpool. Gwnaeth Murphy gwvn i iwraig o'r enlW Mantle, a obafodd! y c a rehar- orion eu cymimeryd mewn dalfa. Go'hiiwj'd yr aehos byd dydd Sadwrn. Dyddi Sadwrn ail .agorwyd y frawdiys, ac aed yn miaen gydia-g achos y cahan. Rhoddodd Murphy ei t-hystiolae^h, ,'ud yr oedd yn hollol Avabanol i'r dystiolaeth a roi- sai ger bron yr yiiiad yn Liverpool. I Av ed- odd fod yr hyn oedd wedi. cyn-imeryd ne wedi bod) gyda'i c'haniatad ei bun, ac fod yr y&tori ynghyloh ei bod wedd cael trwyth i AV yfed yn boliol gama^wediniol, ac o'i dyfais ei hun. Mewn agweddau eraill, hefyd, yr (Nld ei hystord yn wahanol i'r hyn a ddywedasai ynj y livs yn Liverpool. Aetb y ga.rcha.res Horrocks, hefyd, focis y tystion, a gwadai aonxyw o'r hou' xdau. Daliai y barnwr md oedd yna lysci > i.t th yn dangos fod'Horrocks na Green yn tueddu at anweddeidd-dra. Cafodd y tri cbarcharor eu profi jn ddi- euog, a'u rhyddhau. Cyhuddiad o Herwhel,a, gydag Arfau Tan. Ymddangosodd John Roberts, Thomas Hughes, a Wm. Hughes, chwarel\A^yr, i at- teb cyhuddiad yn eu. herhyn o fod yn herw- hela gydag arfau tan ar dda-rn o dir ger Llangollen, ar y 26aiiii o Dachwedd. Arnddiffynid Ihwy gan Mr. Artemus Jones. Wrth agor yr achos dios yr erlyniad, dy- wedoddi Mr. ElMisi Griffith, A.S., fod y car- chialroTion wedi eu gweled gan Harvey Rolle-s., ceidAvad helwriaeth i'r Meior Tottennam, yn gynnar yn yr hwyr, mewn ooedwig ger Glyn- dyfrdwy. Gwelwyd hwy, hefyd, gan yr Heddgeidwad Jones. Aeth y (areharorion Roberts a William Hughes o'r gol vg yn y goedwig, ao ymunwyd a hwy gan Thomas Hughes-, ac n'id oedd1 ammheuaeth yn ei f} lch ef. Yr oedd dau oi bonynt yn cario gynau, a bygythiasant y eemwad a?r lieddw is, Dadleuai yr amddiffyniad fod eanigyn;- menadi mewn adnabydddaeub wedi bod, a rhoddodd y tri earGharor dystio'.a-h o bkid hyn. Wrt-h anerch y rheithwyr, dywedodd y barnwr mai y ciwestiAvn o aiifiabvddinoth oedd yr unig un i'w benderfynu. Galed y carcliarorion yn ddi euog, a rbjdd- hawyd hwy. OYNGHAvVS YNGHYLOH TIR. TEXJLU 0 GWYTHERIN YN YMGYF- REITHIO. Dydd Llun, yn mrawdlys sir Ddinibyeb, a. gynnaliwyd yn Rhuthyn, bu y Barnwr Pick- ford, a rheithwyr, yn gwrandlaw achots pwys- ig o ardial Gwytherin, ger Llanr-wsit. Cod- odd yr anighydfod o ewyllyvS y ddAveddar D a vid 0 .wen, Hendre, yn y plwyf bwnw, a gofynid i'r lys> bend erf ynu ystyr adrianau neiilduiol yn yr ewyllys, a thrwy hyny ben- dterfynu, hefyd, i hwy y bwriadad Mr. Owen adael tir neillduol yn yr ardal. Yr hawlydd ydoeddl Robert Owen, Hen- dre, a'r difiynydd;, Hugh Owen, Hendre Bacli-y hlaenlaf yn wyr i'r cymmunroddAvr, a'r olaf yn fab. Felly, y miae y diffynydd yn ewythr d'r haiwilydd. Ymddangosai Mr. Ellis Jones Griffith, A.S., a; Mr. R. M. Montgomery (cyfarwydd- edig gan Mr. A. 0 Evans, Dinbych), dros yr haiwlydd, a Mr. R. A. Griffith (oyfar- Avyddedig gan y Mri. R. O. Jones a Davieis, Blaenau Fi', stiniog). di'os y diffynydd. Gofynad yr haivlydc1 i'r llys ddadg-an mai efe, iac nid Hugh ()vv"eii, oedd percheno'g ugain erw o dir a ddelid gan y diffynydd! yn nglyn a Hendre Bach, ta haAvlia-i iawn, hefyd, fun ddarfod i Hugh Owen gadw oddi arno rent neu Averlli v tir am y tair blynodd a 11 an nor diweddaf. Fe gofia y diarllenydd, yn ddiau, i'r hawl- d. ddyfod a chynghaws. yn Mra-wdlys yr af .yn erbyn iddo, eef, brawd y diffynydd yn yr achos hwn, ac i'r llys roddi rheithfarn o'i blaid. Yn ystod gAvrandawiad yr achos emnyroh- wyd lliaws iriajvr o weith-redoedd (el-eeds), o fiprthynas i'r eiddo, yngh vd ag ewyllys David Owen. Dros yr hawlydd, galwyd fe.1 tyst- !<m—Mri..J. D. Lewis a James Hughes, Dinbyeh (arebadJeiladiwyr ac arolygwyr) Robert Evans, Evan Evans, Samuel Owen, Jacob Davies., Evan Davies (Wern), a J. R. Williams—yr oil o fardal Gwytherin a Llan- gernyw. Dalient hwy, neu y mwyafrif o henynt, mai i'r Hendre y pe'rthynati y tir dan syl.w yn yr tamser a fu, ac nid i'r Hen- dre Bach. Honai yr haAv^ydd, hefyd, fod y terfyn rhwng Hendre a Hendre Bach yn cael ei ddangorSi yn egliur gan ffrwd. o ddwfr, a phe yr elai y-Ttrir yr ymgynneniid! yn ei gylch at Hendre Bach. yna nd adeAvid dim end tir mynydd gyda'r Hendre. Ar y Haw arall, daliai y diiffynydd mai i'r I Hendre Bach y perthynai v tir, ao mai i Hugh Owen y rhoddwyd ef yn ewyllys ei dad. Yn ystod gwrnnduAvhd yr achos rhoddwyd pwys ar y ffaith fod swm o 300p. wedi ei roddi mewn ewyllys. i chrwraer yr hawtydd, ae mai oddi ar y tir Ia: hawlia-i efe yn awr yr oedd- yr arian hyny j,'w talu. Parhaodd yr achots trwy gydol v dydd. I' Yn y diwedd d'ygodd y rheithwyr ddyfarn- iaxl1 o blaid yr hawlydcl, i'r hwn y rhoisant fedd-iiamt {)i'l' tir, ac iawn, o 75p. am ei werth yn ystod yr a niser y bu yn ngafael Hugh. Owen, y diffynydd. ACHOS 0 DDYFRYN CLWYD. MASNACHWYR ANIFEILIAID A FFERMWR. Yn y frawdlys. uchod, dydd M'awrth, ge,r l?vr Ptickford a rheithwyr, gwran- d~ "v l 2(,,11 c>; yn mha un yr oedd H. ac R. Txc1 p nwvr a gAverthwyr defaid a gwa:rt.he'g, Trefnant, yn hawlio y swm o 2541], 17s. 3D. oddi. ar John Jones, ffernnvr, k 1 gar D'nbycb. Mr. TreA^or Lloyd (yn cael ei gyfairwyddo gan Mr. A. O. Eyan.s, Din- bych), dros yr hawlwyr a Mr. T. Artemus Jores (yn eael ei gyfarwyddo gan Mr. A. Foulkes-Robertis, Dinbych), dros y diffyn- ydd. Mr. Trevor Lloyd, vq-Lh aK!or yr achos, a ddywedodd fod y cynghaws. ar y dechreTi— ac yn awr, mewn Nordd—er cael y pwm o 254p. 17s. 3c. oddi ar y diffynydd—200p. ar promissory note,' gyda Hog o bump y cant, a'r gAveddill fel SAvm dlyledus cydrliwng y piartdon ar weirthiant vstoc, &-o. Da oedd ganiddo ddyweyd fod rhan o'r naAvliad wedi cael ei ddileu. trwy i'r diffynydd', ar ol cryn oediiad, dalu y sr.vlm ioi 184{o. 4s. 6c. i'r hawl- Avyr. Yr oedd y partion wedi bod yn gyfeill- ion, am hwer o fiynyddoedd, a dhydla theiml- ad o ofidl y dygad yr achwynyd-dioii y cy- nghaws hwn yn m-laen. Yr oedd y ffeithiiau fel y canilyn—Ra-i, blynyddoedd yn ol yr oedd ewythr a tilmd yr hawlydd (Hesketh Roberts), yn cario yn mlaen fusnes cyffel- yb, la, darfu Iddynt. roddi 200p. ar prom-is- eory note.' Yn 1904 bu farw tad yr bawl- ydd. a meddylsiwyd wedi. hyny mai doeth ydoeddi cael ncdyn noAvydd (wedii ei wnevd. Own aed hyn yn lonawr. 1906. Yn 1907— 1 1908 yr oedd yna amryAviol ddielio wedi bod oydrhyngddynt; ac yn 1909 darfu i'r acihiwyn- ydd ddymuno am i'r diffynydd setlo y mater, yr ih'wn oedd, y pryd hwnw, yn ddyledus idd- ynt am y awm. oi 55p. 6s. 6e.. dros ben y 200p. Yn ystod yr adteg n.wnw Hid oedd yna un aiAvgryimdad ar ram y diffynydd nad oedd yn ddykdwr i'r aontwynwyr, a'r unig fater mewn diadl ydoedd y EIWm. YsgrifenAvyd5 I1 y thy ran, a gwnaed ceisiadau ar lafa,r, am daliad o'r swm. Oyfiarfu Mr. Hesketh Ro- hertis, a Mr. Jones, y diffynydd, yn y Crown Hotel, Dinbych, ac aethpAvvd i, meTO i'r holl fater. Ni on•'wyd aan y proemdstsory note,' gan ei fod wedi ei a!d!newyddu, gyda Hog arno. Ond cytrtunwyd' rhyngddynt fed y di- ffynydd i, dalu 47p. drosi ben y nodyn addaw- ol. Y sfwm a haAvlid gan yr aclhwynydd tar y pryd ydoedd 55p. 6s. 6c., ond rhoes yr achwynydd fford'd ar rai o'r pwyntiilau, a goe- tyngwyd y swm i 47p. Addaiwodd y diffyn- ydd dalu yr wythnos ddilvntol, ac yna hwy a yniAvahanasant, d gyfarfod o bryd i bryd yn marchn,id Dinbych. Add'awodd y diffyn- ydd dalu, ond nid oedd weldii gfwiieyd hyny yn liawn hyd y diwrnod hwnw. Aetll y dadleuydd yn mlaen i gyfeirdo at lythyrau oedd weldi ptGÆiio rhwTng y pleidiau, ac o'r diÍrwedd, i wys gael ei hanfon, i'r diffyn- ydd gan Mr. A. 0. Evans (ar ran yr achtwyn- wyr), am y swm o 20Dp. a llog, ac, hefyd, am y 47p. y cyttunwyd arno yn ystod yr ym- gyngboriad yn y Crown Hotel. Yn ddilynol darfiu i'r diffynydd (rneddai y dadleuydd), dyngu ar Iw (affidavit), mewn att-ebnad i'r cais am ddyfairniad'. Yr oedd hyn, meddai Mr. Lloyd, 511 cael ei; osod d fyny i'r amcian 01 oedi. Ylll yr affidavit,' d'ywedai y diffyn- ydd nad yr acilnvynydd yn yr achos oedd y person ddarfu roddi, aillan y nodyn addaAvol; ac nad! oedd ei ddyled i Mr. Hesketh Ro- berts, ond i'r hen ffirtmi. Aeth mor bell a gwiadu mai Robert Hesketh Roberts ydoedd yr achAvynydd yn y cynghaws. Tra, yn cyd- nabod fod y 200p., gyda, llog, yn ddyledus ar y nodYll addiawol, ond yn gwiadu fod y 47p. yn ddyledus, dirweddad yr affidavitr trwy fynte-gii y dylai gostAiigiad cihwanegol gael ed wneutlru r ar gyfrif yr arwerthiant, gan. tadael igweddill yn ei ffufr ef (y diffyn- ydd). Dyma y tro cyntaf, meddai y dadleu- ydd, i unrhyAV awgrymiadi gael ei wneyd fod vna unrhyw weddill yn frafr y diffynydd. Wedd hyny, gosodwyd gwrth-liaiwl i fyny, a bo,nid fod y ,awiml q< 70p. 9c. yn ddyledus i'r diffynydd, aan wadr, tmaip, a gwerthiant defaid, &c. Yr oedd! un o'r symiau yn y gwrth-ihawl am Sip. 10s., a hondd oedd yn ddyledus tarn fnwch hesp, ond yr oedd yr aclnvynydd yn ga,llu profi trwy y ddangoseb brioldol fod y swm hwn iwedi, ei dialu. Felly, cafodd y svv'mi hwn ei adael allan, a gostyng- wyd y giwrth-'hatwl i 62p. 2s. 9e. Aeth y dadleuydd yn mlaen i sylwd ar y gwathanol symiau oedd yn gynnwyisedig yn y gwrth-hawl, ean, idldyweyd fod y diffynydd yn codi 33p. am 30 o wyn a Avei-thwyd yn Medii, 1907. ond byddai i'r aclnvynydd fyned ar ei Iw i ddangoisi na ddarfu iddo erioed gael yr Avyn. Honai y diffynydd hefyd', ddarfod iddo werthu i'r aehwynydd 28 o faommogiaid, ac nad oedd yn cael credyd ond am 18; ond gallai yr aoWynydd' brofi oddi wrth ei IN fT- au mai 1$oekjd y rhif a brynAvyd, ac xdd 2'8. In mheHaid1. yr oedd pris 15 c wyn yn cael ei hawlio gan y diffynydd, yr hwn a honai ddarfod i'r acdiwynydd eu cael, ac nad oedd credyd yn cael ei roddi iddo ynglyn a liAvy. Ac meiwn p:rthynag a byn. cymmerodd ym- draf odaeth Je yn ystod yr "ymddiddan yn y Crown. Hotel, ar pa run yr anfonwyd i'r'ach- wyn ydd 160 neu 150 o WA'II. Yr oedd vr ;¡¡.¡n;Ylnld, y prvd Invnvv. colli ei gob, a llyir Pi gyii'iloi). ;n y 1 ren, ac nis -gallai ftdiy yldangu;, y oyfrif prdodol; end yr oedd gandc10 adgof glir fod > r "T" yn rhtfoi 150, 3e nid 165. fel yr honid i-1iri y ditiymdd. Ond gan ei fcd wedi colli > d\fr, yr oedd ganddo e^ieu bod yn hollol f a cihyttunwyd 1 ranu y gwabaniaeih •_B*N £ D'DVNT I'^OAA 11 P^^R V'VN. i w ,v hyn y 'cafodd y n>\ j« .r. 7p. J fi g,an- l.i ..111 a I 6s. (jr. Ill c yj- u' >IIA(!i a j o.sfcwng i:y c \tinn<l.'b, i 4 Yr oedd. >;>:». swax arall o 3p. 0c. yu y luewn pcrtbynas a an I-o wyn. Dyve 1 yr a.t-hwvn vTdd fed f1'. 0 wyn "i eu | » 1 1 oiid' na dderbyn- wjdd ef 1, a by,ddai dystiolaeth gael ei roddi i < "os fod gosodiad yr aciiwAn- ydd yn 1111 ir. Rnond t 'aeth er C2'1»J'îl1lè111 rnyn.egia.d y dadlcuA d gan R. 11. < > Roberts, *a j• chroesholwvd ef gan Mr. 4ianrag Jones. Robert E.1];?., bugo i t i ngw asanae-tb yr oenwynydd. roclclodcl. j dystiolaeth; ac AVI't-b gael <- jo' ^hob, d\ y ,*lcdd mai 6J c fanvmcoi ^Minmudoad e± o Kilford An Ah-dl, (, pkI 70. 1. adainil. 1,1 liAn gan William Rebert-s, T 1 1 all O AA ■> "n^^thyddion yr -^ehwyn 7 id. Rhoe 1 tA "licth clro.s yr amddi:ifyi!.i'ad '1 (1:1 p:an y DIFFAUX id, John Joups, a, gwadlad dd.ar- i iddo gAt;i,,io ai yswm o 47p. fe-1 \n' dd* I q odd.i Avrtho ef. Dangoso.dd" -4 II 1]. gA 1 amcan o brofi, ar ve-'tbiant yr ii-vji, fed yna weddill yn dd'vledns iddo d. Wrth- anerch y rheithwyr. dywedodd Ilr. Art-emus, Jones ei fod' yn 'beth i'w ofidio o'i herwydd na bua-sai amaetb-wyr a, rn.-ig^T aniieiliaid yn cadw gwell cyfrifou; ac yr oead efe yn lneddwl nas gallai, yr awdu %Jod- an ecidysg eirol wneyd gwell" gwaith na t n-.fnii addyse mewn cadw 1lyf-«,u i'r bi hyn, er y galltai hyny fod: yn beth drwg i gyfreithiwyr (ehwerthin). Aet-h y dadleu- ydd yn mlaen i sylwi ar yr A-mgynghoriad fu yn y Crown Hotel rh-AA-ng y partion, gan ddyweyd—ar Avail.an i'r ffaith homo—mad ychydig o dystiolaeth- oedd vna i ddangos fod' y diffynydd mewn dyled o'r swm hwnw. Y cAvestiAvn ydbedd, a oeddi John Jones wedi cyttuno ar y cyttundeb henedig. Dywedfet-i ef nad oedd, o blegid naid oedd ei lyfr-llogell yn ei feddliant 01* y pryd. Wrth edrvdh°ar yr holl fater, yr oedd ef (y dia'dleuydd), yn hawlio dyfarniad yn ffafr y diffynydd ar" y gwrth-hawl o 62p. 2s. 9c. Y Barmwr, wrth isymio i fyny, a ddywed- odd, ois oedd y rheithwyr yn v-st-yried vr vm- gynglioriadi yn y Crown Hotel yn derfynol, Yllla yr oedd, yr achAvynydd yn deilwng o'r eiwm liarwn a hawlid. Ar v Haw arall, os oeddynt yn ystvried nad oedd yr ymdrifod- aeth wedi ei phenderfynu vno" yr oeddvnt yn ago-red i ystvried pa beth oedd y diffyn- ydd! yn ei deilyncni. air y gwrth-ibawl. Wedi ymgynghoriad byr. d'Tfarnodd v rheithwyr yn ffafr yr aehwynydd ar y swm yn llawn. v Y Betli vw v eiwn llawn P' Mr. Trevor Llolyd :—' 73p. 12s. 2-c.; ond yr wyf fi yu gofyn am ddTfarniad am y swm lkiwn a hawlid, oddi gerth yr 184p. 4s. 6c. a dial-wyd i mewn. Dangosodd Mr. Artemus Jones allan fod v o 73p. 12s. 2c. a nodwyd ga-n Mr. Lloyd yn eitihiafol, o blegid cynnwysid ynddlo J H°g ar y 254p., pryd' ma dd^dasai il<w? o gwbl gael ei osod ar yr 184p. "a dalwyd i mewn. Awgrymodd' y barnwr fod y iswm lilvii yn cael ei oistwng i 70p. Cyttunodd Mr. Trover Lbvd, a Thoed' dy- farniad am 70p. (yn. chwaneg-ol at yr 184p. a, dalwyd edsoes), gyda choistau. Dygodd hyn Averthrediadau y frawdlvs i dierfyndad.

Rrai Camojsmir.eria au Costus. Y mae pobl yn gwneyd canigymmeriad- au difrifol bob dydd, y rhai y dylasai profiad eraill eu dysgu i'w .gochel. Er enghraifft, .9 1 dyna'r ynfyd, gyd:a.'r gwn nad oedd efe yn gAvybod oedd yn llwythog 3 nes yr aeth yr ergyd allan, a niweidio rliywun. Dyna y person sydd yn myned i chwilio, gyd'a goleu noeth, o ba le y mae y mwy yn colli; ac felly yn achosi ffrwydrad. Drachefn, y mae —hwyraeh yn eich ty chwi—rhywTin sydd yn gwneyd y camgymmeriad bob dydd o feddwl y gallant hwy fod yn iach, er eu bod hwy yn methu treulio eu hymborth. Yn awr, nis, gellir sicrhau iechyd a nerth ond trwy ymborth wedi ei dreulio yn dda,; 1 ac y mae dynesiad cyntaf Diffyg Treuliadi yn fater difrifol. Y mae y gieuwst, diffyg gwaed, a'r gymmalwst, yn ganlyniad Diffyg Treuliad, mor sier a phoenau yn y frest, y pen, neu y cefn! Y mae y cyfryw drafferth- IOn yn codi o gylla annhrefnus, a gellweh wella y c-yflwr hwnw gyda chynnorthwy yr I hyn a dynir allan o'r gwraidd a'r llysieuyn, | Mother Sedgel's Syrup, yr hwn eydd "yn | gosod y cylla mewn cywair, ac yn ei chryf- hau, ac yn synibylu yr afu a'r coluddion. Dywed Mrs. Bland, 20, Park Place, Darlington' Tua, deng mlynedd yn ol cefais vmosodiad o'r gieuwst. Dydd a nos yr oeddwn yn dioddef artaith creulawn. Nid oedd y meddyginiae-tlnatu arferol yn cael un effaith. Dywedodd cyfaill wrthyf, gan fy mod yn dioddef oddi wrth Ddiffyg Treuliad, a fy mod yn Aran, ac Avoidi rhedeg i lawr, nas gallym obeithio cael gAvellhad i nes i mi wella fy iechyd cyffredinol trwy j gymmeryd Mother Seigel's Syrup.' Yr oedd d,iffyg treuliad yn ysbeilio nerth a bywyd Mrs. Bland i frAvrdd. Nid oedd ei hymborth yn rhoddi maeth iddi, ac felly yr oedd ei nerfau newynog yn gwaeddi allan. Y gieuwst ydyAv hyny. Prynaiis bote! o Mother Seigel's Syrup,' chwanegai Mrs. Bland,' a dechreuaisf ei^ gymmeryd. Nid yn unig fe ddarfu i'r poen- au gieuol fy ngaidael; ond yn mhen yr wyt-h- nos yr oeddwn yn gryfacb nag oeddwn wedi bod er's amser maith. O'r amser hwnw. yr wyf wedi bod yn rhydd oddi wrth fy nbrafferthio-n. ac nid wyf yn meddwl fod llawer 0 ferched o'm hoedran ii, ac sydd yn. gweithio mor galed ag wyf. fi, yn mwynhau iechyd gwell.' Os ydych yn cael eich blino gan drafTerth- ion y cylla, neu yr afu, os ydych yn cael eich poeni gan y nerfau.' neu y gieuwst, prof a Mother Seigel's Syrup yn gystfd cyf- aill i. cliwi a Mrs. Bland. Cyrmwysa hotel 2/6 dair gwaith gymmaint a'r un 1/1 J.