Yr Udgorn

NATIONAL INSURANCE ACT. W. E. ROBERTS, M. P S., Dr^p^nsing Pharmacist, Begs to inform all insured persons under the above Act that he is under contract with the Insurance Committee To DISPENSE MEDICINES, To SUPPLY DRUGS, To SUPPLY APPLIANCES. All prescriptions entrusted to him will be dispensed with the purest drugs and chemicals, and always under his own personal supervision. Please note the Adress The Central Pharmacy, Opp. the Town Hall, Pwllheli.

PWLLHELI. UVHOKDDIADAU SABROTHOL-Chwef. 2. Peolan (A), am 10 a 6, Parch J. Rhydderch, Gweinidog. Capel Seisnig (A.) Cirdifl Road, am 11 a 0-30, Parch D. W. Roberts, Gweinidog. Penmount (M C.), am 10 a 6, Parch J. Pules- ton Joms, M.A., Gweinidog. Salem M.C.). am 10 a K, Parch. John Hughes 13. A., B D., Gweinidog. Capel Seianig (M.C.) Ala Road am 11 a 6-30, Parch John Evans, Gweinidog. Tabernacl (B.), am 10 a 6, Parch Henry Rees Gweinidog. Hen Gapel y Bedyddwyr North Street, am 2. Ysgol. Yagol Genhadol (M.C.), Sand Street, am 10 a 811i1 6, Mr Albert Evan Jones, Pwllheli am 2, Yfcgol. Vsgol Genhadol Norih Street (A.), am 10 a 6, Cyfarfod Gweddi; am 2, Ysgol. huth Beach (M.C.) am 2, Mr \V. 0 Roberta, Pistyll. T&rsis (M.C), am 10 a 6, Mr W. O. Roberts, Pistyll. Seion (W.) am 10, Parch. W. G. Hughes, Criccieth am 6, h. Jühn Williams, Rhiw. St. Pedr, 9-30 a 6 (Cymraeg), 11 a 6 (iSeisnig) P<»rch. J. Edwards, B. A., Ficer, a'r Parch. T. Woodings, B.A., Curad. Cenhadaeth Lydevig North Street, R. G., am 10-30, Offeren Sanctiidd, am 2, Ysgol; am 6-30 Pregeth Gymraeg au y Parch P. inlerour, benedichiwn Mawr ganmolir y darluniau ddangos- wyd yn yNetiad.1 Drefol neithiwr (iios Lun). Yr oedd y Charge of the Light Brig-ade" yn un o'r pethau goreu wel- som erioed. TAN.—Yn hwyr prydnawn Sadwrn torodd tan all; i yn nhy Mr. Evan Wright yn Churi h Street, ond llwydd- wyd i'w rodditllan trwy gynorthwy amryw gyfeillion cyn iddo wneud ne- mawr niwed. DRA',IA.- Het- ) (nos Fawrth) yn y Neuadd Drefol. Dydd Cwmni o Gric- cieth yn rhoddi erlformiad o'r Ddraina boblogaidd CN *oeth ynte Cymeriad ?" Y mae y Ddran i hon yn un hynod o ddesgrifiadol, i chanmolir y Cwmni yn fawr. DA:\1WAIN.-l ¡a yn dilyn ei oruch- wyliaeth gyda'r leiriant malu blawd yn melin Mr. Sarr lei Lloyd, Bee Hive, ddydd Lw diwei Jaf, aeth llaw Griffith Jones, Brynark is, yn ddamweiniol i'r peiriant a dert niodd niweidiau tost. Bu raid tori un 'i fysedd ymaith, ac y mae ei law wed ei hysigo drwyddi. CYMDEITHAS .ENYDDOL TABERNACL. -Nos Wener d weddaf o dan lywydd- iaeth Mrs T. E\ ins, cafwyd papyr gan Mr W. Morganvans ar Y Beibl yr hyn ydyw a'r hy i nid ydyw." Cafwyd sylwadau gan y Parch Henry Rees ac eraill. Ar gyny iad Mr R. Roberts yn cael ei eilio gan Mr H. Jones, diolch- wyd am y papyt CYMDEITHAS VMDRECH GREFYDDOL SALEM.—Nos St diweddaf, yn y Gym- deithas hon, dan lywyddiaeth Mr. R. Barker Jones, atwyd anerchiad gan Mr. Idwal Ov, ain ar "Athroniaeth Pethau Cyftredit Yr oedd yr anerch- iad yn un o'r g vleddoedd goreu gaed yn y Gymdeith.. s er's amser. Siarad- i wyd yn mhellach gan y Llywydd, Mri. J. Rowlands, Samuel Jones, a Robert Jones. CYMDEITHAS LENYDDOL SEION (W). Neithiwr (nos Lun) cynhaliwyd y gym- deithas uchod, o dan lywyddiaeth y Parch D. Thomas, Gweinidog. Cafwyd dadl ragorol, Pa un ai'r tlawd ai'r cyfoethog yw y dedwyddaf ? Agor- wyd dros y cyfoethog gan Mr Thomas Roberts, Bakehouse Yard, a thros y tlawd gan Mr Thomas H. Elias, North Street. Siaradwyd yn mhellach a cyn- ygiwyd diolchgarwch i'r brodyr gan y Mri Rich. Roberts, New Row, a J. J. Edwards, Gwalia, ac eiliwyd gan Mi Dan Thomas, Central Buildings. MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH.— Dydd Mawrth diweddaf, wedi cystudd maith, bu farw Miss Jane Ann Jones, Trigfa, Ala Road (merch hynaf y di- weddar Mr. a Mrs. Griffith Jones, gynt L'e Hive), yn 49ain mlwydd oed, Yr oecu yn gymeriad tawel a dirwgnach, ac yn --lod ffyddlon yn eglwys Salem hyd y g^iodd. Cymerodd yr angladd (preifat) le iydd Sadwrn yn mynwent Denio, o dan drefn newydd. Gwas- anaethwyd gan ) Parch. John Hughes, B.A., B. D. CYA^deimlir a'i brodyr a' i chwiorydd yn eu pmfedigaeth. CYMDEITHAS LEN^ODOI, SOUTH BEACH —Yn nghyfarfod diweidaf y gymdeithas -hod cafwyd etholiad, oryd yr oedd tri mgeisydd gerbron sef, iV John Willi- ams, Llys Afon, fel ymgei=vdd Ceid- wadol; Mr W Hughes, Aw^on, fel Rhyddtrydwr, a Mr Owen Jones, Aber- kin House, fel ymgeisydd Llafur Tra- ddodwyd areithiau gan yr ymgeiswy* yn rhoddi eu golygiadau. Siaradwyd o blaid y gwahnol ymgeiswyr gan lvIri D. Lloyd Humphreys, John Jones, J. T. Owen, Mrs Jones, a Miss Hughes. Etholwyd Mr O. Jones, fel ymgeisydd Llafur, gyda mwyafrif parchus. TEML SOAJ Cynhali wyd y deml nos Fercher diwc-ddafyn ysgoldy Penmount. Yn absen oldeS y Parch. D. E. Davies, cymerwyd y swydd o brilr demlydd gan y Parch. 1 homas Williams, The Elms. Pasiwyd cyfnewid amser dechreu y deml a'r cyfarlodydd cyhoeddus o 8 o'r gloch i 7-30. Cafwyd adroddiadau a chaneuon gan y Mri. W. Hughes, Awelon, John Robinson, Misses ICite Ellen Hughes a Katie Jones Griffith. Hefyd, cafwyd sylwadau rhagorol gan y Parch. J. Rhydderch, Petil-,iii. Siaradwyd ymhell- ach gan Mr. Thomas Ellis, Penmount square, a Mrs Roberts, River side.— Cynhelir cyfarfod cyhoeddus o'r de ml nos Fercher nesaf yn ysgoldy y Traeth am 7-30 o'r gloch. CYMDEITHAS Y MERCHED IHUAINC.— Nos Fercher, yn Festri capel Ala Road, cynhaliwyd cyfarfod o'r uchod, dan lywyddiaeth Mrs Williams, Snowdon View. Wedi myned trwy y rhanau ar- weiniol y cyfarfod, cymerwyd rhan mewn adrodd a chanu gan amryw o'r aelodau. Cafwyd cystadleuaeth ar wneud Twll Botwm, goreu Miss H. M. Roberts, Abererch Road, ail, Miss A. W. Jones, Church Place. Darllenwyd papur gwir dda, gan Mrs Dowsing, Church Place, ar "Gwerth a phwysig- rwydd crefydd i bobl ieuanc." Siarad- wyd ar ei gynwys gan y Llywyddes ac eraill. Cafwyd adroddiad penigamp hefyd gan Mrs Dowsing. Pasiwyd pleidlais o ddiolchgar wch i Mrs Dowsing, ar gynygiad Miss Ellis, yn cael ei heilio gan Miss Williams. Gwasanaethwyd fel oeirniaid gan Mrs Thomas a Miss Ellis. Diweddwyd trwy adrodd yr Errr n hwyrol. CYMDEITHAS LENYDDOL PENLAN.— Nos Wener diweddaf. o dan lywyddiaeth y Parch. J. Rhydde l'h, cynhaliwyd cyf- arfod amrywiaethol. Yr oedd y rhaglen yn ngofal Misses K: le Jones, Bodeuon House, Sydney Huj "es, Nanney Piace, a Nurse Pritcharc', Cartrefle. Awd trwy y rhaglen gar nol :—Chwareuad ar y berdoneg ga- Miss Gwen May Roberts, The Parai, ti Deuawd gan y Mri. Teddy Wilso Caerhydderch a Hughie Roberts, L! s Berwyn; Adrcdd- iad gan Miss Be ie Pratt Roberts, South Beach Deu. vd gyda'r crwth a'r berdoneg gan Mast r Evan a Miss A. Jones, Carriage W-. ks Can gan Miss C. E. Jones, Gaol S eet Cystadleuaeh darllen darn heb t atalnodi, goreu, Master Teddy Wils n Can gan Miss Jones (Llinos y BryrPenbryn neuadd; Can gan Miss Robe s, Taleifion. Hef- yd, datganwyd ddv waith yn ystod y cytarfod gan barti c an arweiniad Mr. John Ellis Talwy y diolchiadau ar- ferol ar gynygiad Ir. John Ellis ic eiliad Mr. Evan Jor s, Caerhydderch. CLADDEDIGAETH. Prydnawn iau diweddaf cludwyd rweddi!lion y ili- weudar Mr. YVii; 11 Davies, Iron- monger, i orphwys iyei hir gartret i fynwent newydd D lio. Yr oedd yr angladd o dan y d fn newydd, ac yn gyfyngedig i feibior 'n un.g. Wele yn canlyn drefn yr ang dd :Vr Hear, Cerbyd iaf, Miss A. Davies, Miss Lizzie Davies, Mr: G. H. Williams, Mrs. Capt. Evans, rs. Capt. Seaborn Davies 2il Gerby*. Mr. a Mrs. John Jones, Lerpwl, Mrs vVilliams, Hywyn, Capt. Evans, Crai nor, Mr. G. H. Williams, Bethesd 3ydd Cerbyd, Capt. Edwards, Nef .1, Me. John Parry, Nefyn, Mr. johi-, Davies, Pencae- newydd, Miss Willi I ns, Nevin, Mrs. a Miss Lunt, Lland, -'no, Mr. a Mrs. Jones, Birkenhead Y gweinidogion a'r blaenoriaid, a'r cyhoedd yn dilyn. Gwasanaethwyd v\ 1 li v ty gan y Parchn. Edward JL: es, Eglwys Bach, a W. G. Hughes, C' iccieth yn y capel yn Denio gan y Parchn. Edward Jones, J. Puleston Jones, M.A., a J. Rhydd- erch, ac ar Ian y bedd gan y Parch. D. Thomas. Yr oedd yn angladd lluosog a pharchus. Y r undertaker ydoedd Mr. David Williams, Shop Pwlldefaid. Nos Su1 yn nghapel Seion traddodwyd pregeth gotfa ar ei ol gan y Parch Hugh Jones, D. D., Bangor, a chwareuwyd y Dead March ar yr offeryn gan Miss Lizzie Violet Owen, Carnarvon Road.

0 I LLANAEl,c f£ AIAiiN. MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH.— Prydnawn Sabboth, y igeg cyfisol, bu farw Mrs. Barbara VVilliams, Brynhyf- ryd Bakery, wedi cystudd trwm, yn 59ain mlwydd oed. Yr oedd yn aelod ffyddlon a gweithg: r yn nghapel Saron (B.). Cludwyd ei weddillion i fynwent y plvvyf ddydd Iau diweddaf. Gwasan- aethwyd wrth y ty gan y Parch. John Phillips, gweinido Saron, ac yn yr Eglwys gan y P chn. T. Jones, y ficer, a J. Phillips, c ar lan y bedd gan y Parchn. J. Phill s, Caleb Williams, B A., a'r Ficer. C Jymdeimlir yn fawr a'r teulu oil yn eu p ofedigaeth chwerw.

1:1 IW. Y GYMDEITHAS L. NYDDOL —Nos Lun, yr wythnos ddiwe*. I if, cynhaliwyd cyt- arfod o'r uchod i. dan lywyddiaeth y Parch. John Wi! iams, pryd y caed Ffug-Etholiad Siwi. Yr ymgeiswyr oeddynt Mri. Richard Jones, Lon las (Rhyddfrydwr); Jchn Williams, Talafon (Ceidwadwr), ac C ven Jones, Brynteg j (Llafur). Cafwyd areithiau tanllyd gan yr ymgeiswyr. edi gofyn amryw o t, estiynau, a c1 ael atebion gan yr I YI11iswyr, pleid ,;iwyd a chaed mwy- i afrit L blaid yr yi ,eisydd Llafur. Yn ystod y cyfarfod roddwyd gan Miss Jane Jon", Fronue^.—YSG.

I PFSituos. Y GYMDEITHAS LLNNDDOL. Nos Wener diweddaf cynhaliodd y Gym- deithas Eisteddfod Iwyddianus iawn, o dan lywyddiaeth Mr Watcyn Williams, Ty'r Ynn, yr hwn a wnaeth ei waith i lvvyr foddlonrwydd fel arter, a rhoes anerchiad galluog ac amserol. Gwobr- wywyd fel a ganlyn Adrodd i rai dan 10 oed I, W. 0 Jones, Tyddyn Llewelyn 2, A. Willianis, Ty Capel 3, M. J Williams, Ty Capel. Canu i rai dan 16 oed I, Bess E. Griffith, Bryn Meurig. Adrodd i rai dan 16 oed i. Bess E. Griffith 2, W. E. Roberts, Llalll Delyn. Canu i rai dan 25 oed (pump yn -ystadlu) I, Laura E. Wil- liams, Gellidara. Adrodd "Y Ddau Wynebog i, Thomas Jones, Gelli- dara. Unrhyw Unawd (pump yn cys- tadlu): 1, M. Griffith, Tyddyn Llewelyn Darllen difyfyr (wyth yn cystadlu) 1, Evan Dorkins, Erw Wen 2, Evan R. Evans, Ty Capel. Am y bryddest oreu i'r Gweddnewidiad," coronwyd I y Prifardd O. G. Jones, Tyddyn Llew- elyn, a Mr Richard Williams, Pen- ygroes, yn ail. Unrhyw Udeuawd Annie Jones, Tanybryn, a W. H. Ro- berts, Gellidara. Pedwarawd, Y bwthyn ar y bryn" (tri phatti yn cys- tadiu) goreu, Parti Thomas Jones, Gellidara Adrodd Stori (chwech yn ymgeisio) John Williams, Gellidara, a Hugh Jones, Ty'r Ynn, yn gydradd 2, Thomas Jones, Gellidara. Gwas- j anaethuyd i foddlonrwydd pawb fel beirniad cerddorol gan Mr W. E. Lloyd, Rhydvclafdy, yr hwn a ganodd hetyd j yn ystod yr Eisteddfod. Y beirniaid eraill oelidynt :-Y Pritardd Tudwal, Mri O. Robyns Owen, O. G. Jones, John Griffith, Richard Jones, a W. J. Davies.

Y Trychineb y 1 Hove. AIL DRENGHOLlAiJ AR MR. TREVANION. Cofir y pasiwyd rheith arn o farvvol- aeth ddamweiniol yn y trengholiad ar gorff Hugh Eric Trevan: m, y dyn ieu- anc cyfoethog a fu farw nuvvn canlyniad i efleithiau gwenwyn y » Hove ar yr 1 ieg o Fedi di weddaf. Yr wythnos ddiweddai. trwy orchym- yn Barnwyr yr Uchel Ly." agorwyd ail drengholiad yn y neuad 1 drefol, ac yr oedd y llys yn orlawn. Dywedodd y Crwner y gwyddent betlo oedd y rheith- tarn basiwyd yn Medi, end er y pryd hwnw gwnaed archwili j manwl ar y corff drachefn gan Dr. Vilcox, un o'r meddyon mwyaf profia' jl yn y wlad, I ac y byddai i'r meddyg c iweyd wrth y rheithwyr y gellid profi t d y trancedig wedi cymeryd swm ant '.th o'r gwen- wyn, ac yr oedd hyny y i hynod ia wn, ac yn rhoi agvvedd wah, ol ar bethau i fel yr edrychid ar yr ach s gan y rheith- wyr blaenorol. Y ewes', vn j'w bender- fynu yn awr oedd, pa fo i ac o dan ba amgylchiadau y bu i'r ancedig gym- eryd y gwenwyn. Yr t Jd yn angen- rheiuiol i'r rheithwyr t Irycli allan yn fanwl a oedd amheuaeth v gallai tod a wnelo rhywun arall a'r t chineb. Rhced tystiolaeth gar Dr. Spiisbury, yr hwn ddywedodd iddo d a Dr. Will- cox wneud archwitiad Jr y corff yn ngwydd yr heddlu a swydogion arben- ig. Yr oedd y corff yn ei do dyn ieuanc wedi cael byd da. Yr uaig anaf ar y corff oedd briw bychan yr arddwrn. Yr oedd olion pneumonia 1 yr ysgyfaint, ond dim digon o afiech).. i gyfrit am ei farwolaeth. Yr oedd p(peth yn profi y bu tanv o wenwyniad. Yna rhoes Dr. Willco, ei dystiolaeth, a gwrandewid yn astud no gan y dorf. Tystiodd fel yr agorwyc" yr eirch oedd am y corff, ac fel y gwn eth archwiliad manwl arno. r oedd yn amlwg mai'r gwenwyn veional a dim irall achosodd ei farwolaeth. Darganfy idwyd y gwen- wyn hwn yn Germani tua deng mlynedd yn ol. Math o lwch g vyn ydoedd, a bias braidd yn halit auio, ac wedi ei gymeryd treiddiai trwy yr holl gorff yn gyflym. Felly, yn fuan tr ol i farwol- aeth gymeryd lie, ni chelù ond ychydig o'r gwenwyn yn y cor:f. Yr oedd y ddogn wedi ei chymer d yn yr achos hwn tua 36ain o oriau cyn y bu farw'r trancedig. Rhaid ei foi, wedi ei gym- ■ eryd yn wirfoddol neu ei tod wedi ei roi yn wirfoddol iddo gan ryvvun arall. Os mai'r ddamcaniaeth ol; f oedd gywir, gwnaed hyny gyda bwiiad llofruddiol, os gwyddent ei effaith. Byddai i'r sawl gymerai'r gwenwyn hwn fynd yn an- ymwybodol ymhen yr a'r. Gofynwyd i Dr. W ilcox gan Mr. Freke Palmer, yr hwn a ymddangosai ar ran Mr. Roe, cylaill vir. Trevanion. a fyddai raid ychwaneg 'r ddogn cyn y cai effaith os byddis we ii arfer cymeryd dognau bychain o'r gwenwyn. Atebodd Dr. Willcox y byddai i addau, ond nad oedd yn debyg i morphic. Gellid cymer- yd yr olaf a; ychvvan gu'r ddogn yn I raddol hyd nes y gallai gymeryd gym- I aint dri ugain gwaith a 'r ddogn gyff- redin. Tystiwyd gan Dr. B ines, Brighton, j y bu Mr. Trevanion yn ymgynghori gydag ef yn Awst di\ eddat yngiyn a ? chrydcymalau. GalwNi arqo at Mr. Trevanion y 9fed o Fee gan Mr. Roe, cyfaill y trancedig, yr lwn a'i hysbys- odd fod ei ffrind wed cymeryd dogn rhy fawr o veronal. An -nodd yntau i'w hysbysu y deuai yno g: ;¡ted ag y gallai ac am iddo roi dwr é: mwstard iddo Pan ddaeth yno gweloc J Mr. Trevanion yn anymwybodol, ac >id oedd modd rhoi dim iddo i ladd e feithiau'r gwen- wyn.— Holwyd Dr. 1 ines yn fanwl gan Mr. Muir, a sylu Id nad oedd y meddyg yn ei ateb yr briodol nac yn ymddwyn yn briodol tuag ato, ac wedi i'r meddyg ateb rhai cwestiynau ynglyn I a'r adegau y bu yn gweini ar y trancedig, gofynodd y Crwner i'r rheithwyr a oedd ganddynt eisieu mwy o fanylion. Dy- wedodd y blaenor nad ceJdynt yn fodd- haol o gwbl ar dystiolaeth y meddyg. Yr oedd arnynt eisieu i'r clyddiadau gael eu profi oddiwrth ei lyfrau. Dy- wedodd Dr. Baines y credai y gallai wneud hyny. Syhvodd Dr. Willccx mewn atebiad i gwestiynau pellach, y gellid rhoi llun- iaeth i un wedi cymeryd veronal er ei fod yn anymwybodol. Yr hyn a wnai o dan yr amgylchiadau dan s\!w fuasai pasio pibell fain i'r ystumog a sugno'r gwenwyn allan. Gellid gwneud hyny yn ddiberygl ond bod yn ofalus. rystiwyd gan glerc o ariandy yn Llundain, yr hwn a gyflwynodd gopi o gyfrifon arianol Mr. Trevanion a'i gyf- aill Mr. Roe o lonawr iaf, 1911, hyd Medi iieg. 1912. Cyflwynodd hetyd gopi o sicrebau drosgiwyddwyd o'r bane gan Mr. Trevanion i Mr. Roe Yroedd yr holl sicrebau drosgKvyddvvyd i Mr. Roe yn werth 7,ooop. A?d ymlaen gyùa'r trengholiad dra- chetn ddydd Llun, a dadguddiwyd rhai pethau hynod ynglyn a dull y trancedig o fyw. Vr oedd yn neillduol o ferch- edaidd, medd rhai o'r tystion yn alluog a phert, ond yr oedd llawer o bethau yn dangos nad oedd yn hollol glir ei feddwl ar brydiau Disgwylid y rhoddid tystiolaeth gan Mr. Roe, ei gyfaill, yr hwn oedd yn byw gydag ef, ac i'r hwn y gadawodd y trancedig y rhan fwyaf o'i ffortiwn, ond nis cafodd Mr. Roe ei alw. Dywedodd y famaeth a weinai arno fod rhywbeth yn ei boeni -byddai yn wylo yn amI. Gotynwyd i'r famaeth beth oedd yr hyn a'i poenai, ond dywedodd nad oedd yn hoffi dweyd, ac ysgritenodd ef ar bapur, fe'i rhoes i'r crwner, yr hwn a'i darilei,)dd. Wedi gwrando tystiolae nau maith gohiriwyd y trengholiad dn chefn hyd I heddyw (ddydd Mawrth).

Cyfarfod Ysgolior M.C. Dosbarth Pwllt ili. Cynhaliwyd yr uchod yn Sou "1 Beach, y Sabboth diweddaf. — Holwyd y pI. t yn Hanes Daniel gan y Parch. D. E. Dav -j dosbarth canol yn y rban gyntaf o'r 4ydd bt .d o Efenjyl Marc, a'r dosbarth byoaf yu y rhai laf o'r 12fed benod o Efengyl Marc. Llywyddwyd Cyfarfod y Cyar; hiolwyr gan Mr. E. Jones Grilfitli, y llywydd. ,'aed adrodd- iad o waith Pwyilgor yr Ysgol Sal othol gan y Parch. D. E. Davies. Sylwyd g.ind o fod y maes llafur am y flwyddyn 1913-14 ) fod y 26a.in pen- odau cyntaf o Lyfr Genesis (hanes ) Patriarch- iatd yn benaf) dosbarth o 13 IS del i ddewis Hebreai J neu y 12eg punod cynta. yn Llyfr yr Actau, a'r dosbarth dros 18 a than .'3 oed yr uu maea dosbarth hyn if yr wyth be,, gd gyntaf yn Hebieaid. Cafwyd traffdaeth ar lyfr cyfri 'n Dosbarth Penlleyu yuglyu a chadw cofnoi .0 o fdes y dysgu alian. Golyga y cynllun id ces neb i c'dweyd hen aiu dau. Awgrymw; fod i'r Cyf arfod Vsgol gymeryd y mater i fy ac i anog Dosbarth Penlifeyn 1 gyhoeddi y ll :a bod yn gyfrifol am ei ddwyn ailan. Rhoddodd Mr. T. J. Griffith (5rifenydd y Gymanfi) adrodoiad o'r cyfarfod gyuhaliwyd yu Fourcrosses yda arweinyddioi. mu y cylch gau Dr. -T. Lloyd \\T 111 ams, IB&D. Yehydig oedd yn bresenul, meddai Mr Grit, i1 buasai yn lies I Jawer un fod yno, ond ma, debyg fod ainbell 1 arwemj dd,-u teimlo I oedd- dim gwerth gii.ddo fod yn breseuol, e: iad oedd Dr Williams yn dweyd fawr 0 newy buasai yn dda i bob arweinydd re welli gwee d ymdrecb i iod yn bressnol. Uhoddodd Dr illiams arn- ryw o gynlluuiau gerbron y c\ iiiod megis dangos y ffoidd > ae athraw med., s yn myned ymlat-n gyda ei ddosbartb. Fob pob ysgol i ganu fei y byddai yr arweinydd u gofyn, er engralfft, dywedodd fod ysgol Sou ,h Beach yn cauu y peuill cyutaf, ysgol ara. I yi canu yr ail, ac felly mlaen. li,fyd fod yr ;Liou i roddi amcaugyfrif i Ysgrifenydd y Gynii .fa o'r nifei sydd yn dud t'r cyfarfod canu- 't,lwyd ar i'r llefanad fod yn gywir wrtti gum, "r gciii^u yn eglur. Hefyd dylai arweinydd Oil ctmu god pwynt newydd yn mhob cyf,trf.>d, JO mai dyma y diffyg mawr fjd cyfarfodydd ca:)u ddim yn llwyddiauus. Pasiwyd fod Mr T. J. Griffith i drefuu y "Hehearals" drwy Dr Williams. Peuodwyd Miss Roberts, Yuys, Abererch, ar y Bwrdd Safonol. Pasiwyd fod ymgeiswyr yr A: hob ad ar ol y tiesaf i setyll yn ol yr oed ar ol y dydd ol. f o lis Mawrth. Cafwjd sylw ar adioddiad o'r yatadegau yn y Gyniiadledd yu Salem. Siar.lwyd ar y C) fryw an amryw o'r cynrychio wyr, ac yn condemn:o gwa th pwy bynag oedd yn gyfriful o rodd; adroddiad > '1 cyfryw yn y nfwyddiad- uton. Sylw- dd uu cynrychiolydd mai yr ochr dywyll yu unig oedd yu y newydiiiadur. Nid oedd yu de; meddai, rhoddi un ochr heb roddi y llall hefyd. Dylesid dangos y d.wg a'r da yn ogyst 1, rhag rhoddi camargraff ar waith yr ysgol sul. S^lwodd un cynrychiolydd arall mai yr Ysgol Sul oedd yr adran oreu sydd yn perthyu i'r Eglwys heddyw. Yr oedd yn iwy blodeucg o lawer na'r Cyfa: fod Eglwysig a'r Cyfarfod Gweddi. a gwa;th ynddi ar gyfer p')b un yn ddiwahaniaeth. Awgrym« yd y prio-lol- del) o gael y chwiorydd i ddysg y dosbarth- iadau ieuengaf. Pasiwyd mai h Iddiol fyddai i'r Vsgolion gartref roddi sylw i't materion uchod, ac i bob Ysgol ddefnyddit, ei d( ethineb yn y mater. Buwyd yn ymdiin ar yr iaith óI, weddus sydd yn Synu ymysg rhyw ddosbarth ( bobl, a hyny, fel mae'n ofidas meddwl, gall ael dau eglwygig a phlant newydd eu dCI byu i'r c3 nundeb. Pas- iwyd fod sylw ar y mater i'w .vneyd yn yr Ysgol Sabbothol a'r Cyfarfod Egl ysig. Rhoddwyd adroddiad o'r t deni chwech wythnosol gan Mr Edward Pugh, Bryo achau. Dangoswyd fod cynydd o 10 yn nghyfartaledd y presenoldeb, a lie had o 75 f. ily yn dangos lleibad o 65 trwy y dosbarth. J Inodau cyn- ydd, 1,894 lleihad, 1,498, yn c iDgos cynydd n NI. v Cafwyd hanes yr Ysgol yn y li^ gau yr Ar.)! ygwr. Dywedodd y da a'r drwg edd yu pei th- yn i'r Ysgol. Yr oedd yr athraw 111 yn weithgar iawn, yn dwyn y dosbrthiadl. ieuengaf yn euwedig i ddeull y gwlrionedd g da difrifwch. Ar ddiwedd y flwyudyn 1911 y oedd 55 ar y Ilyfrau, ac yn 1912 yr oedd 68, ya dau„os cy;i- y id o 13 yn rhif yr aelodau. Di wg geuyf ddweyd na fu cyfaitakdd pi est loldeb yr ath- rawon a'r athrawesau yr hyn dd astii fod. Yr oedd Ilafur y r ysgol wedi cynyd' u yn ganmd- aiwy, oud nid ydytn yn cael y ] fur oddiwrth y dosbarthiadau a ddisgwylid. Ond cymeryd satle gySred.ucd yr ysg, i yst r-acth y mae yua gynydcl a sel yn ymddaugot. Y mie I ba ineicijed ieuaiac y, esgeuluso ychjdig ar yr yogol, tra y mynychent y modd i eiaill perth- yo. 1 i'r eglwyS yo dJa. Caiwyc ,air ymhellaoh ar afle yr ysgol yn y lie gan 3 Y mae ysgol l'eucaeuewydd, Ch dog, a Kuui- crosses wed. gwithod ymuao a Ouymaufa Ganu Gosen.—VV. W.O., Yag.

Honiad Di Sail. Homad Di Sail. Dymunwn hysbysu nad oes o gwbl yn y si a i.edaen" N,d o amg) Jeh y dref a'r cylch i'r perwyl fod Dr SheUon Jones, Erylfryn, wedi cae! cymaint o | gardiau ynglyn a'r Yswiriant C"enedl- aethol fei nas gall dderbyn ychw :neg o honynt. Mae'r honiad yn anwiredd noeth. ac y mae Dr Shelton Jones yn barod i dderbyn cerdvn unrhyw un a elo ato.

Mutual Life Insurance Company. Deallwn fod cyfarfod blynyddol y Cwmni uchod yn Liundain yr wythnos j ddiweddaf,—a bod y cynydd yn y Fun<U J dros ddwy H!i\\n a haner o hunau (?2.?00,000) yn codi cyfanswm y Funds i oddeutu ^"123,000,000 a bod yr enill- ion i'r aelodau wedi codi dros haner milivvn.

Pwy Gafodd y Llwyau ? Fel y mae yn hysbys i ddarllenwyr YR UDGORX, addawodd y Mri. D. a G. Griffith, Jewellers, Hirwaen House, Pwllheli, Lwy Arian Penblwydd, gyda Blodyn Eira (.'IUJlr:Ùop) ivedi ei enamlio ami, i bob pientyn a enid yn Lleyn ac Eifionydd ar y 13eg o Ionawr, dydd yr oedd yr Yswiriant yn d'od i weithred- ial!-the lacl-y IJ" Eifionydd gafodd y blaen y tro hwn. C- Yeiieth fach i Mr. a Mrs Griffith Tiitchard, ( Glanyfawnog, Garn Dolbenmaen, am 4-30 a m., a bachgen bach i Mr a Mrs Walter Jones, Gwynant Street, Bedd- gelert, am n-25 a.m Antonodd y Mri. Griffith Lwy i'r ddau, ac yn ger- fietill., arnynt eu henwau ym ivd a' nodiadau pwrpasol i'r amgylcliiau. i

-o Giywsoch Chwi ? Iod y Babi.es Concert sydd i foJ yn y To vn Hall nos Fawrth nesaf yn -in o'r pet iau goreu fu yn y dref esioed 1 I od yn eu plith Niggers duor Jack Ta s, hen wragedd > n eu hetiau a'u pais a betcwn. Y bydd yn werth talu 6ch. an wel'd tua 200 o fabanod wedi eu g wi 40 yn ddestlus a glan. F od ) r oil oddigerth 6 dan 8 c d. Y dylai nid yn unig y ta( u a'r ma;nau ond y teldiau i'r iieltilau ;)d yn yr Hall mewn pryd er mwyn jrhau lie cysurus. Na bydd lie yn cael ei sic. haa mewn (gan y hydd yn sicr o fod yn ( :awn) ond yn y Reserved Seats. F od mwy na haner y rha: hyn wedi eu cymeryd. Fod y plan i'w wel'd gan Mr. ornel- ius Roberts, yr hwn sydd yn neud ei o'eu er sicrhau Flie Eiiumt dref heb dd'od o'r trethi. Fod Mr. Benskin wedi dwe mai Engine plant y dret lid) Li gael 1 w. A rheswm da paham, y ii li IN-dd Cymry Fydd a'r trethddlwyr ) n 111 11. Cofiwch am yr Young Wat .• nos Fawrth nesaf. Os am l(tiiyh and grow fat' c .vch i wrando ar y cywion bach y .a yn myned drwy eu perfformiadau.