Yr Udgorn

NATIONAL INSURANCE ACT. W. E. ROBERTS, M.P S., Dispensing Pharmacist, Begs to inform all insured persons under the above Act that he is under contract with the Insurance Committee To DISPENSE MEDICINES, To SUPPLY DRUGS, To SUPPLY APPLIANCES. All prescriptions entrusted to him will be dispensed with the purest drugs and chemicals, and always under his own personal supervision. Please note the Adress The Central Pharmacy, Opp. the Town Hall, Pwllheli.

PWLLHELI. CYHOEDDIADAU SABBOTHOL-Chwef. 9. Penlan (A), am 10, Parch He uy Rees, Tab- ernacl; am 6, Parch J. Rhydderch. Gweiuidng. Cape) Seining (A.) Cardiff Road, am J I. a (>-30, Parch D. W. Roberts, Gweiuid<g. Penmount (M.C.), am 10 a 6, Parch Griffith Parry, Borth. Salem IM.(".), am 10 a 6, Parch. O. Pritchard Nefyn. Capel Seisnig (M.C.) Ala Road am 11 a 6-30, Parci John Evans, Gweinidog. Tabemacl (R.). am 10, Parch J. llbydderch, Penlan am 6, Parch Henry Ree, Gwemidog. Hen Gapel y Bedyddwyr North Street, am 2, Ysgol. Yegol Genhadol (M.C.), Sand Street, am 10 a am 6, Mr Thomas Ellis, Pwllheli am 2, Ysgo'. Y sgol Genharlol N cnh Street (A.), am 10 a 6, Cyfarfod Gweddi; am 2, sgnl. S nth Beach (M.O.) am 2 a 6, Pjrch Edward Parry, Prenteg. TarsiB (M.C), am 10, Parch Edward Parry, Prenteg. Seion (W.) am 10, Mr Joseph Jones, Nefyn am 6, Parch W. G. Hughes, Cr'ccieth. St. Pedr, 9-30 a 6 (Oymraeg), 11 a 6 (Soisnig) Parch. J. Edwards, B. A., Ficer, a'r Parch. T. Woodings, B.A., Curad. Cenbadaeth Lydewlg North Street, R. G., ain 10.30, Offeren Sanctaidd, am 2, Ysgol am 6-30 Pregeth Gymraeg gan y Parch P. Merour, benedicsiwn MARWOLAETH-Prydnawn Sabboth, wythnos i'r diweddaf, bu farw Mr. William Roberts, saer maen, Carnarvon Road, yn 93ain mlwydd oed. Claddwyd ei weddillion yn mynwent Denio ddydd Iau, o dan y drefn newydd -angladd anghyhoedd. Gwasanaethwyd gan y Parch. John Hughes, B.A., B. D. CYMDEITHAS LENYDDOL SOUTH BEACH -Cyf-Arfod adloniadol oedd gan y gymdeithas hon yr wythnos ddiweddaf pan y cymerwyd rhan ynddo gan y Mri. fohn Robinson, John Jones, J. T. Owen, Owen Jones, T. H. Rowlands, a Miss Betty Pratt Roberts. Llywydd y cyfar- fod oedd Mr. D. E. Davies, Glyn. CYMDEITHAS LENYDDOL SEION.—N os Lun, yn-nghyfarfod y Gymdeithas uchod, darllenvvyd tti papur, Y teulu deefwydd," gan Mr O. R. Davies, Srs'itb tL-<tci. Jones," gan Mr Hugh Roberts, Abererch Road; a "Dylatiwad dyii ar Gymdeithas," gan Mr G. P. Thomas, Penrhydlyniog. Pasiwyd pleidlais o ddiolchgarwch i'r brodyr ieuainc am eu papurau g'verth- fawr, ar gynygiad y Parch D. Thomas, y llywydd, yn cael ei eilio gan Mr Richd. Roberts, New Row. TEML SOAR. -Cytiliali w),d cyfarfod cyhoeddus o'r uchod nos Fercher di- weddaf yn ysgoldy y Traeth. Llywydd- wyd gan y Parch. Thomas Williams, The Elms. Ychydig oedd y cynulliad ond caed cyfarfod rhagorol. Anerchwyd gan y Parch. J. Puleston Jones, M.A. Cymerwyd rhan mewn datganu ac ad- rodd gan Misses Jones, Nantlle House, Bettie Pratt Roberts, Sallie Griffith, Kate Ellen Hughes, Edith Wynne Jones a Katie Jcnes Griffith, Mri. John Robinson a Griffith Owen Griffith, y rhai a wnaethant eu rhan yn rhagorol. -YSG. CYMDEITHAS Y MERCHED IEUAINC.- Nos Fercher diweddaf, yn testri capel Ala Road, cynhaliwyd cyfarfod o'r uchod o dan lywyddiaeth Mrs. H. Pritchard. Wedi i Miss A. Thomas fyned trwy ranau arweiniol y cyfarfod trwy ddarllen Salm ac adrodd Gweddi yr Arglwydd, awd yn mlaen gyda'r gwaith, ac yn ychwanegol adroddwyd a chanwyd gan J. Williams, M. J. Wright, J. Roberts, A. B. Roberts, Betty Jones, Marjorie Wright a Mrs. Dowsing. Cafwyd an- erchiadau gan Mrs. Maurice Jones a Mrs. Thomas, a chan gan Mrs. Prit- chard. Pasiwyd pleidlais o gydymdeitn- lad a Mrs. Seaborne Davies yn ei phrofedigaeth o golli ei thad. Hefyd, pleidlais yn datgan teimladau da a'r dymuniadau goreu i Mrs T Jones, Cemlyn, ar ei symudiad i Nefyn. Bu Mrs. Seaborne Davies a Mrs. T. Jones yn ffyddlon l r Liulid adeg basiodd.- Llawenydd i ni hefyd oedd deall fod y gwahanol eglwysi ar gais Cynghor yr Eglwysi Rhyddion, wedi dewis chwaer w cynrychioli ar y Guild, ac fod hono 1 t" yn aelod o Gynghor yr Eglwysi RhyMion. Diweddwyd y cyfarfod gan Mrs. L E. Davies. S W P h Neithiwr (nos Lun) yn ngwesty r v. bu Côr a Seindorf Lin- ynol yn^ ™wyrSu swper roed gan y Wardeniaid, Dr. g Sh ,t ,ones Erylfryn, a Mr. Jam Williams, Llwyn. Yr oedd y swper wed.? barotoi >yn y It baroto i yii y modd goreu gan Mrs j a  ynga glod mawr am y wu VIlb a dehcutg yr oedd pobpeth wedi destius a h r nu. Yr oedd 87 yn bresenol. Wedi g fj 1 dd t I]eu cyfiawnder a'r amrywiol ddanteu,  0n treuliwyd y gWt'u lor amser me" n canu, adrodd, ?c Caed caneuon gat y Mri. H. T. Hughes, W. W. Uobson, A. C. Steele a Garnett Dobson, Mrs. Shelton Jones, a Miss Lilian Morris, ac adroddwyd gan Mr. J. R. Toleman. f Diolchwyd i'r Watdeniaid am eu cared- ig-rwydd ar ran y cor gan y Parch. J Edwards, y ficer, yn cael ei eilio gan Dr. S. W. Griffith, Y. H., ac ar ran y seindorf gan Mr. J. R Toleman, yn cael ei eilio gan Mr. R. C. Morris. Cydnab) ddwyd y diolchiadau gan y ddau warden trwy areithiau, ac anog- wyd y cor a'r seindorf i fod yn fwy selog a gwasanaethgar. Ar ol talu diolch i Mrs. Jones, ar gynygiad y Ficer, yn cael ei eilio gan Mr. E. J. Griffith, ym- adawyd trwy ganu "Hen Wlad fy Nhadau," a Duw Gadwo'r Brenin." CYMDEITHAS LENYDDOL PENLAN.— Nos Iau diweddaf bu yr aelodau yn mwynhau ymgomwest oedd o dan ofal y Mri. Evan Jones, Caerhydderch, a D John Jones. Rhoed gwahoddiad i rai o'r tuallan gyfranogi o'r wledd. Yr oedd tros gant a haner yn bresenol, a chawsant oil eu digoni. Trefnwyd y bwyd gan Mrs. Rhydderch, Mrs. Walis Thomas, Gvvalia Temprance Hotel, a Mrs. Jones, Caerhydderch. Ar ol y wledd cynhaliwyd cyfarfod o dan Iyw- yddiaeth Mr. Evan Thomas, Eifionydd. Dechreuwyd trwy gael detholiad ar y berdoneg gan Master Walis Thomas, Gwalia Temperance Hotel. Cymerwyd rhan mewn datganu ac adrodd gan Mrs. Rhydderch Miss Roberts, Taleifion Miss Bettie Pratt Roberts, South Beach Mri. Teddy R. Wilson, Caerhydderch, Hughie Roberts, Llys Berwyn, a D. John Jones, ynghyd a detholiad gan y cor o dan arweiniad Mr. John Eliis. Yn ystod y cyfarfod caed cystadleuaeth- au dyddorol. Cyfeiliwyd gan Misses Mary Davies, Ash Cotthge, a Katie Owen, Shop y Maes. Ar ol talu y diolchiadau arferol, ar gynygiad y Parch J. Rhydderch, ac eiliad Mr. Alexander Parry, B.A., diweddwyd trwy ganu yr Anthem Genedlaethol. CANU'N IACH.—Yr wythnos ddiwedd- af ymadawodd Mr. B. Conway Evans, yr hwn fu am flynyddau yn glerc yn swyddfa:Mr. O. Robyns Owen, cyfreith- iwr, am Lundain, i wasanaethu mewn swyddfa bwysig yno. Yr oedd Mr. Conway Evans yn ddyn ieuanc poblog- aidd, a gwnaeth idd.i hun lu o gyfeill- ion yn ystod y pum' mlynedd y bu yn ein plith. Nos Fercher diweddaf ym- gynhullodd niter o'i fFrindiau yn Ngwes- ty'r Gwalia, Heol Fawr, i gyfranogi o wledd ymadawol oedd wedi ei harlwyo ar eu cyfer. Ar ol cyfranogi o'r dan- teithion blasus cy?h?tiwyd cyfarfod — Mr. D. John Jones, Heol Fawr, yn y gadair—ac aed trwy y raglen a gan)yn C&n gan Mr. R. Lloyd Eilis, Minydon cAn gan Mr. Morley Edwards, Gwalia, Lleyn Street; adroddiad gan Mr. J. R. Toleman, Lleyn Street; can gan Mr R. W. Williams, Penmount Place. Datganwyd gofid o golli ein cyfaiil o'n plith, a chynygiwyc! penderfyniad yn dymuno ei lwydd yn ci !e newydd, gan Mr. n. Kilis Jones, Herald," yn cael ei eilio gan Mr. Norman McLeod, bouth Bea --h, ac ategwyd gan y rhai a ganlyn, —Mri. J. R. Toleman W. Griffiths, Lleyn Street W. Robyns Owen, Erw Wen Tommy Williams, Bodawen R. Lloyd Eiiis J. H. Roberts, London City & Midland Bank; Tom OvVcn, Aelybryn W. O. Jones, Brynhynog R. Walter Roberts, Maes Meat Stores R. W. Williams; J. Morley Edwards; Edgar Davies, Aeronia R. C. Morris, Stanley Stores Gw lym Jones, Clare- mont; T. Morris, London City & Mid- land Bank Robert Griffiths, Lleyn Street, a'r llywydd. Yna galwyd ar Mr. Evans i anerch y cyfarfod, yr hyn a wnaeth, er ei fod o dan deimladau dwys. Yna cymerwyd rhan ymhellach mewn canu gan y M i. EJgar Davies, J. R. Tolemau, Robt Griffiths, Tommy Williams, a'r llywydd. Cyfeiliwyd yn ystod y cyfarfod gan v Mri. N. McLeod, R. C. Morris ac R Walter Roberts Pasiwyd diolchgarwch gwresocaf i Mrs. Walis Thomas am y modd deheuig yr oedd wedi trefnu ar ..in cyfer, ar g-ynyg- iad Mr N. McLeod, yn cael ei eilio gan Mr J. R. Toleman, a chydnabyddwyd mewn geiriau pwrpa ol gan Mr. Walis Thomas. Cyflwynvvy anrheg sylweddol i Mr. Evans, at yr h 'n y tanysgrifivvyd ffan luaws o'i edmy (wyr. Terfynwyd trwy ganu 14 Auld L, ng Syne" a'r An- themau Cenedlaethoi.

0- HEBRON. Nos Iau diwedd; i. lonawr 30, caf- wyd perfformiad 0" "antatagysegredig 44 Y Messiah .(Pei- -erdd Maelor) gan Gor undebol y lie, dan arweiniad Mr John Griffith, Pen y gongl, ag aed trwy y gwaith yn ganr oladwy iawn. Y gyfeilyddes oedd Miss Roberts, Plas Llangwnadle. 'Ro.1 id y rhan gyntaf o'r cyfarfod yn am ywiaethol, pryd y cafwyd adroddiad gan Mrs Jones, Llety Adda Can in Mr J. Griffith, Tydweiliog Adrodc iad gan Miss Evans Hendrefor, a Mr Is. 1.1 e 1 Williams, Post Office, Rhiw. Yn ;> isenoldeb Mr J. H. Griffith, Ty mawr, cymerwyd y gadair gan Mr Williams. Council School, Bryncroes, a gwnat th ei waith yn dde- heuig iawn fel at fer*. i. Da iawn genym weled fod gwaith or dda yn cael ei wneyd yn ystod y gauaf mewn rhan I,xl fel hyn, ac n'ae canmoliaeth nid ephan yn deilwng Mr J. Griffith am oeiejlit gyùa'r cor. Aed yn mlaen. Yr k;apel -elxv yn myred at dalu dyled y wm sylweddol. 'haeu swm Sylweddol.

LLANBEDEOQ A MYN- YTIIU. Y Sul diweddaf, decliretiodli y Parch R. M. Edwards, cyn-weinidog eglwysi Annibynol Green a LIar: Gwyfan, Sir Ddinbych, ar ei waith g\\einidog-aethol yn eglwysi Annibynol y ileoedd uchod. CynheJir cyfarfod ordeinio yn Llanbed- rog- a Mynytho, ar yr 1 jeg a'r isfed cyfisol, pryd y disgwylir y Parchn J. Charies, Dinbych J. L. Williams, M.A Aberystwyth, a J. Og wen Grif- fith, Rhyl.

RHIW. Y GYMDEITHAS LENYDDOL. Nos Lun, lonawr 27am, dan lywyddiaeth Parch John Williams, caed cyfarfod amrywiaethol. Gwobrwywyd y rhai canlynol :—Spelling B i, Tommy Williams, Brynhyfryd. Unawd i blant: I, N. Sydney Roberts, Brynfoulk 2, G. Leslie Stoneman, Bay View 3, T. Williams, Brynhyfryd. Adrodd i, L. A. Jones, Llyshyfryd 2, Jane Jones, Frondeg 3, Leslie Stoneman, Bay View. Canu "Gwatia": I, Jane A. Williams. Ty mawr. Adrodd ystori, Dora Williams, Tynygraig. Ateb cwestiynau cyffredinol, Richie H. Jones Garn. Adrodd" Hela ar Fynyddoedd Lleyn," Catherine M. Williams, Bron- Uwyd Cafwyd adroddiad gan Mr Owen Owens, Bryntirion. Deuawd gan Jane E. Jones, Terfyn, a Tommy Williams, Talafon. Dadl gan Mary Griffith, Brynyfran, Dora Jones, Trip, Dora Williams, Tynygraig. Can gan Dora Jones, Trip. Dadl ddifyfyr, Tommy Williams, Biynhyfryd, Isaac Thomas, Aelybryn, a Richie H. Jones, Sarn, a Owen Williams, Tanygraig yn gydradd. Canu cydgan gan Griffith Williams, Bryn awel. --0--

KIIOSFAWR. Nos Fercher diweddaf fe gynhaliwyd cyfarfod yma o gynrychiolwyr ysgolion Llwyndyrus, Pentreuchaf, a Rhosfawr, ar gais y cyfarfod ysgolion i ystyried y ffordd oreu i greu mwy o fywyd a sel gyda'r Ysgol Sabbothol. Cwynir fod nifer mawr o rai sydd yn aelodau eg- lwysig yn esgeuluso yn h j!Iot yr Ysgol Sabbothol, a bod eisieu ,"wneud rhyw- beth i'w chodi i fwy o fri. Bu llawer o siarad da gan y brodyr canlynol Parch. D. E. Davies, Pwllheli Mri R. Rowlands, Pentre D. Evans, Ty Corniog G Pritchard, Penfras Uchaf; W. Evans, Ty Du H. Williams, Glan- rhyd R. Roberts, Gors Goch H. Roberts, Cwrycoed W. Owen, Shop, ac fe gydolygwyd ar gynlluniau i geisio deffro yr eglwysi a chad yr es^euius- wyr i roddi eu presenoldeb Da ia wn fyddai cael y sefydliad rhagorol yma i fwy o fri eto, ac ond cario allan y peth- au a basiwvd, Uiau y gvvnani la'wer o ddaiom, ac y byddai bywyd newydd gyda'r Ysgol Sul. |

Modur i Bwlheii. Brydnawn Llun diweddaf cy nhaliwyd cytailod o fasnachwyr Pwllheli yn y neuadLi drefol i ystyried y priodoldeb o gymeryd cyfranau yn ngl.erbyd modur newydJ Trefor. Yr oedd ilythyr wedi ei dderbyn oddiwith Mr R. R. Jones, ar ran y Cwmni, yn datgan eu parod- rwydd i gyfarfod y masnachwyr ynglyn a rfod a hyn i weithrediad, ac i egluro eu bwriad ynglyn a chymeryd cyfranau yn y modur modd y gellid ei redeg i Bwlllieli. Cymerwyd y gadair gan Mr Samuel Lloyd, Bee Hive. Eglurwyd amcan y cwmni gan Mr D. Griffith, Hirwaen House, a slaradwyd ymhellach gan Mri D. Lloyd Jones, Robert Wil- liams, R Isaac Jones, James Griffith, R. Albert Jones, T. W. Thomas, ac eraill. Ar gynygiad Mr D. Lloyd Jones ac eiliad Mr Robert Williams pasiwyd trwy fwyafrif i benodi xvy-h o bersonau i gyfarfod y cyfarwyddwyr am bump o'r gloch nawn Iau nes,. f yn ysgoldy Tabernacl, ac fod rhyddid i eraill tod yn bresenol. Enwyd y personau can- lynol yn bwyllgor i gyfarfod y cyfar- wyddwyr ac i ddwyn tLIroddiad o'r gweithrediadau i gyfarfed pellach o'r masnachwyr :-Mri Samuel Lloyd, D. Lloyd Jones, D. Griffith, D. Williams, W. Wiliiams, H. Williams, M. G. Jones, a Hugh Jones. Pasiwyd i Mr D. John Jones fod yn bresenol i gym- eryd y cofnodion.

Ail ddechreu Rhyfela yn y Balkan. Y mae y galluoedd wedi methu dod i gytundeb hcddychol yn y Balkan, ac yn ol pob tebyg y mae y hyfel yn barod wedi ail ddechreu. Gan fod tebygolrwydJ y byddid yn dechreu tan-belenu Ad ianople celsir dod i gyd-ddealltwriaeth a'r awdurdod- au Bwlgeraidd i neillduo rhan o'r dref ar gyfer y tramorwyr sy'n byw yno, neu os na ellir gwneud hyny lod i'r tramor- wyr gael caniatad gan y Bwlgeriaid i basio heibio'u byddinoedd.

Darlun Mr Lloyd George. Dadorchuddiwyd darlun ardderchog j mewn olew o Mr Lloyd George yn y Clwb Rhyddfrydol Cenedlaethoi, nos Wener diweddaf. Gwr aed y darlun gan Mr Christopher Wi'iiatns, yr ar- lunydd Cymreig enwog, a thanysgrif- iwyd ato gan gyd-wlad-.vyr y Canghell- or o bob plaid. Hongh- 'r darlun gyf- erbyn ag eiddo Mr Gladstone yn ystafell y clwb.

Llong Brydeinig yn Ddryll- iau. RM ED EG I DIR AR LANAU'R AM E RIG. Y mae y Hong "Torrisdale," berthyn- ol i Glasgow, wedi mynd yn ddrylliau yn agos i Grays Harbour, pan ar ei thaith o Calcta Colos,-i, Chile, i Port- land, Oregon. Cafodd y capten a'r criw eu hachub ar ol dihangfa gyfyng- Mr Alun Jones, Mitre Hottl, Pwllheli oedd yr ail swyddog ar y llong, ac mewn Ilythyr gaitref at y t edu dywed iddynt gael tywydd ofnadwy, nes y bu raid gollwng y ddau angor i lawr i geiio cadw'r llong rhag rhedeg i dir, ond yn raddol gytwyd hi gan rym y dymestl i'r lan, ac yn fuan troes y llestr a gorfu i'r criw ymgynull ar ei hochr. Yr oedd yn dywell nos ac nis gwyddai'r criw pa mor bell yr oeddynt o'r Ian Wedi rhoi arwyddion o'u cyfyngder disgwylient am ymwared, ac ar doriad y wawr gwelid bywydfad Westpoit yn cyrchu atynt, a llwyddwyd i gael yr holl criw ar deirgwaith i'r Ian yn ddiogel. Cymerwyd hi\y i wahanol westai yn Westport, lie y rhoed dillad sychion iddynt ac y gwnaed hwy yn gysurus. Y dydd dilynol cymerwyd hwy i Aberdeen lie y gallent gael gwelf nawdd i aros eu mordaith gartref. Yn y "Trrrisdale, ar yr hon yr oedd yn llywydd. y bu farw Capt. W. Griffith, Penlan Bach, Pwllheli.

-0- Heb erioed ei Glywed! CWYN MR. ORMESBV GORE. Wrth anerch Ceidwadwyr Gwrecsam y dydd o'r blnen dywedai Mr Orniesby Gore nad oedd Mesur Dadgysylltiad a Dadwaddoliad yr Eglwys yn boblog- aidd hyd yn nod g-yda'r Rhyddfrydwyr. Yr oedd y Llywodraeth wedi colli ei dylanwad yn y wlad trwy ruthro yn ddifeddwl tros Fesur yr Etholfraint. Yr oedd llawer yn y Senedd nad oedd- ynt o unrhyw fudd i'r vvlad nac i'w hetholaethau. Meiddiai ddweyd fod o ddau i dri chant o aelodau Ty'r Cyff- redin na chlywsont erioed mohono ef yn siarad, er ei fod wedi traddodi tua haner cant o areithiau yn y Ty yn ystod y tymor presenol. Eistedl eat yn yr ystafelloedd ysmygu hyd nes y clywent y clychau yn eu rhybuddio i ymraniad. Peirianau pleidleisio oeddynt yn unig.

Ariandy National Provin- II Cia., Cyf Cynhaliwyd cyiar'od blynyddol yr Ariandy uchod yr wythoos diweddaf, yn iJundain, 0 dan lywyddiaeth Mr M. 0. Fitzgerald. Dy- i a.,er d D wedodd y Llywydd yu ystod ei a .erchiad uas gallai ddweyd y bu y dwyddyn 1912 yn uu larwaidd. Yn y wlad hon caed deJdfwriaeth gyfau8oddiadul a cliymdeithasol y>vysig iawn, oud amh.irwyd ar fasDach y wlad gan ddwy streic mcwu cylchoedd liafur. 0 herthynas i amgylchiadau tr arnor, dygwyi y li yfel :hwng Twrei ac Itali i Jerfyomd er uiwyn Twrci a a cymery^ rhan mewn ymrafcel galetach ¡yd. chymodogi.,n yn Ewrop, Yu y jJwyraiu pell hefyd yr oedd safle ansefydloc China wedi achosi cryo uryuty*. ewaethaf y rhwystrau hyn, geilid dweyd fod !Ian w y tir" v a .-i I gyfnLrtl1iA g Icd ),ldiwrth gynhauaf ardderchog yn Nwyrain Enrop ac yn Ngo^ledd a De Anieiica, wedi- parhaa i goui yu 1; liel,* a? yn wi, yr oedd wedi codi i uchder welwyd ei debyg. (iyd i golwg r fus ies y b.i: c, yr oedd y prysurdeb masaachol yu naturiol wedi achosi IiIwy o alwad am goel, ac yr (.edd y telerau am feuthyciadau a "discjunts" wedi eu cadw i fyoy yn deLl yn ystod y flwyddyn. Yn yr ail cbwe' mis bu y rhyfel rhwog Twn'i a Chy g- rheirwyr y Balkans yn achus i deleran fwy cal;th gael eu gwneyd mewn rhai o'r trefi Ewropeaidd, a rhaid oedd aros ) weied pa mor be 1 y gallai gofynwyr yu y gwledydd. hyny gyfarfoll eu gofynion. Yr oedd y treuliau yoglyn a'r rhyfel wedi achosi llawer o wastraff ar gyfalaf yr oedd llawer o ddyledion inawr yo aros cyfl-3 i gael cartref sefydlog yr oedd mssnach yu parhau yn brypur, ac yr oedd antur- iatthau masuachol yn datblygu. Yr oedd y pethau hyn yn prpli fod gal wad mawr am gyfal- af ac er cymeryd i gyfrif y galw ur y cyfaudir olerwydd yr ofn oedd yn bod LLn) ryfel, uid oedd arwyddion fo I y galw yn fwy na'r cjtleu- wad. Ar y Haw arall, yr oedd y cyflenwad a gad wyd i fyny i radlau mawr drwy arian cynilo y rliai diwyd, yn cael ei ddefnyddm yn helaeth oherwydd y tollwu trwm a chynyddol, a treuliau heb firv\yth bioi p,.b Llywodraeth. Y11 eu hachos hwy yr oedd tua 7s 6c, allau o bob punt o aretlii wedi ei wal io at was-tuacth y ryddin a'f Llynges. Yr oedd y galwad bWrJ am gyfalaf yu naturiol wedi cYEhyddu yn ei wertb, ac yr I odd y telerau cyuyddol am ariau oedd yu bod yL; Cael cu dang is yu y ffigyrau a gyflwynid gan y Cyf*rwyddv*-yr y diwruod hwnw. Yr oedd elw y banc yn dangos cyuydd o S7,000p, Yr oedd yr arian dalwyd i mewn hefyd wedi cynyddu yu ystod y flwyddyu gyda 2,700,000£1. a'i ariau a godwyd wedi cynyddu gyda 2, ()!)U,OOOp. Yr (lien olidus oedd y goatyi giad p iliaus yu yr hyu a elwid gilt-edged secur t vs," yr hyn wnaeth iddynt oifjd da' £ aru y LNvii-I o 199,000p. Yr oedd, todd bynag ythydig o gysur i'w gael yn hyny, canys yr oedd yn cynyddu telerau y lio^ ar y dCCL j tcs IIYII y. Yr oedd y cynydd yu y telerau hyny yn un sylweddol, a byddai o fudd mewn blynyddau i ddod, yn enwedig os digwjddai cyfnol inaith o arian rhad. Ga'lent edrych 3 ndaen at y dyfodol yn hyde.u?. Yr oedd JU canghenau uewydd yn ddieithriad yn rhoddi addewid da, ac yr oedd y Banc mewn saflj ragorol i wneyd cyfiawnder a'r busnes eynyddul yr oeddynt yn edrych ymlaen ato. Mabwysiadwyd yr adroddiad yu unfrydol.

Mr D. Lloyd George fel Canwr. Dywed Mr Emlyn Davies, A.R.A. M. y baritone Cymreig enwog, y dywedid gan rai nas gallai Mr Llo: d George ganu "mewn tiwn," ond yr oedd ef yn gwybod nud oedd hyny'n ttaith. 13u Mr Davies, iiiecicl efe, yn eistedd y tu ol iddo yn nghapel y Bedydd wyr Cym- reig yn Regent Street, Llu idain, am ddeng mlynedd, a gallai sicrh m fod gan y Canghellor lais tenor melor aidd ac o ansawdd bur nodedig. Cofi i unwaith pan oeddynt yn canu ton ne, ydd, i Mr Lloyd George droi ato gan dywedyd, Emlyn, canvvch y tenor ne: i mi gael gafael arni," a chafodd at.\ arm yn bur luan.

I P'le Mae'r Fiosr ? DIGWYDDIAD HYNOD. C'ofir yr hysbyswyd tua thdir wyth- nos yn ol i'r Parch Albert Knight, ficer Eglwys Crist, Leeds, syrthio dros ddi- byn craig yn Flamborough, a c;olii ei fywyd, ond methwyd yn lan achosi hyd i'w gorff. Tystiwyd gan ei briod iddi ei weled yn cuympo tros y clogwyn i'r mor. Erbyn hyn y mae ffeithia.. wedi dod i'r golwg ag sy'n profi fod rhyw ddirgelwch rhytedd ynglyn a'r chos. Dywed Prif Gunstabl Leeds, y gallwyd olrhain y ficer yn y wlad hon er-N- dydd y tybiwyd y collodd ei fywyd, ac nad oedd brin amheuaeth ei fod wedi gadael y wlad o dan ffugenw, ond nis gallai y cwnstabl roi vchwaneg o fanylion na hyny ar hyn o bryd yn herwydd am- gylchiadau neillduol. Y mae Mrs. Knight wedi ei chyffroi gymaint gan yr helynt nes y mae ei hiechyd wedi tori lawr yn lIwyr, ac ofnir am ei hadferi.d. Y mae hi yn dal i ddweyd y gwelodd ei gwr yn syrthio i lawr tros y graig, ond y mae ereill yn tystio y gwelsont ddyn yn ateb i'r desgrifiad roddid o'r ficer yn mynd yn llechwraidd i gyfeiriad yr orsaf ymhen tua htrer-aix-r ar ol yr amser y dywedid y cymerodd y trych- ineb le Ar lonawr 25am cynhaliwyd gwas- anaeth coffa am y ficer yn Eglwys Crist, ac yr oedd y gynulleidfa o dan deimladau dwys, gan fod Mr Knight yn ddyn poblogaidd iawn ymysg ei blvvyfolion. —o— I

Rhybuddio Tafarnwr. Yn Llys y Trwyddedau yn Rhuthin, ddydd Llun, apeliai Mr Meredith, taf- arnwr o'r Wyddgrug, am adnewyddiad ei drwydded. Caniatawyd yr apel, ond dywedodd y cadeirydd y c\\ynid fod y trwyddedydd wedi gwrthod rhoi pryd o fwyd i foneddwr o Gaer a alwodd yn ei vvesty, heb roddi unrhyw reswm dros hyny. Dywedodd yr apelydd i'r bon- eddwr alw'n ei dy ar adeg anhwylus, ac nas gallai wneud te iddo yr adeg hono gan fod parti mawr yn cael cinio yn ei dy. Sylwodd y cadeirydd y dylai y rhai oedd yn dal trwydded tafarndy gofio mai nid trwydded i werthn diod feddwol yn unig oedd ganddynt, 'i bod yn ddyledswydd arnynt wneud bwyd i rai ofynent am hyny. Rhybuddiodd yr apelydd, os y dygid cwyn evffel. b yn ei erbyn drachefn y byddai < l..i:lc roi ystyriaeth i'r mater.

To be Le t. ?ADRYN HOUSE, South Beach, 1. Pwllheli. Favourable t?rms. Immediate possession. App'y to MESSRS. ROUT. PARRY & SOX. Auctioneers, i\viilu:li. A SEMI-DETACHED HOUSE, lac- ing sea (next to South Beach Chapel) also "WINTONIA," South Beach Parade. Apply to—ROBINSON, Allandale, Ala Road. HOMPORTABLE HOUSE in R?- Cl reation Road to Let. Rent, £ 18 Apply S. ANDREWS & SON, Estate Ohice. SnUTH BEACH HOTEL, PwLheli, Thursday Evening, Feb. 6t. A GRAND SOCIÂI. including Billiards, Dancing, Whist Drive & Refreshments. ADMISSION Is. Commencing 7 p. m. Tickets may be obtained from the Hotel or at Newell's, Central Build- ings, Pwllheli Messrs D. John Jones, Printer, and 1. M. Anthony, The Lodge. CYMDEITHAS BRYDENIQ. Y GROES GOCH. (British Red Cross Society). CYNHELIR C Y Li i- i t Ir O 131 mewn cvsylltiad a'r uchod y 1 NEUADD DREFOL PWLLHELI, am 5 o'r gloch lau nesaf, Chwef. 6. Cadeirydd — Richd. Robeits, Ysw. Siaradwyr — lOL. ALAN GOUGH, D.S.O. Of'. JONES ROBERTS, Peir groes. Gwahoddir pa\vb yno. Mynediad i mewn yn rhad. C AMBRIAN COAST LEAHU E. Re-reation Ground, Pwllheli, Next Saturday, Feb. 8th. PWLIjHELjl v. iBALA PRESS. Kick-Off 1-45. i Admission, 4d. Boys, 2d. Gwyl Lenyddol Efailnewydd, Dydd Iau, Chwef. 27ain, 1913. Beirniad Cerddoro! :— PARCH. ARTHUR DAVIES, PENRHYN DEUDRAETH. P&M-AT Arwelnwyr Corau Plant. Dymunir hysbysu mai "'Siglo! Siglo!" (T. O. Hughes) )wlr dernyn i'r Corau Plant gystad/u arno, ac nid Y For- daith fel y nodir ar y Test) nau. R. J. JONES, I Cycle Stores, Ysgrifenydd. jj Efailnewydd. DA tiER SYLW TABERNACLP PWLLHELI. YMGOMWEST ■ A CIIN, Nos lau, Mawrth 13eJt. GWYL LENYDDOL, GERDDOROL A CHADEIBIOL, EGLWYS ANIBYNOL ABERSOCH, Cwener y Croglith, Mawrth 21, 1913 Beirniad Cerddorol: THOS. OWEN, Ysw, Prestatyn. Beirniad Llenyddol: DEINIOL FYCHAN, Bangor. PvUAl O'lt PRIF DESTYNAU j lestyn y Gadair; "Y Ddeddf Yswiriol," (heb fod dan gaa' llinell. Gwobr, Cadair Hardd CElt D DORIAETH. I'r cor heb f < 1 of: 25 mewn nifer a gano orcu Sti,en U-: (isa!aw). (.iwobr, £ 5 5" IU: Awila s. gwerch del, swllt ar hugiaa i'r arv ein- ydd. I'r cor BILt, heb fod tros 16 <>ed na thros ugain rnewn after, Siglo! Siglo:" (T. O. Hnghe*). Gwubr, ft 58. a Medal Arian i'r ar- weinylil. I't c r Meibion, heb fod dan 12 meWB nifer, '•(,%dia'l yr Khi dydd ac Vn Nytfiyn Clwyd" (allan o Alavvnii (iymreig," trefu Dr Rogers). G w ï. 06. Her Unawd. Unrhyw. Gwobr, £ 1 Is. Hhestr livn u'r Testyi(au ilw cael oddiwrth yr Vsgr fci-yh!, — C V oT A D L E U A ET H Y ( H WA X KG O L. Ffon l>Uai-(;u D,lu.- GWuLi. 315. 6ch. Y [ buddn-ol jn eiddo tWoddwr y wobr. y (iiirn adroddia.dol Y l't .i-'iiw-i- ti'Ci, yn yr ail lie I o't- ail lJ¡¡:u;1I .LI111. ne1 wyiklwu ar iesni ci lliw," yu i!u • ■ ..N • v yd'l-vM am Ictn. ei lliw.' D. R. WILLIAMS, Cae Uo, Abeisoch. w -N H ALL, I'WI.LHELI. rropr?«t<s The Aog'n.-Cyniric; Ltd M »< ag;;r Mr A. ttrovnu I 7 45' bnce?igktiy -I M C 7-45 Door s O)èn i-IS. ANIMATED PICTURES CHANGE TWICE WEEKLY. Monday, Wednesday & Thursday, February 3rd, 5th & 6th. FIGHTING BLOOD. A Th lug I ale, thewing Low the Iudians train thr; r ch lilitu for I attle, which iu later is t .e means d their camp from the alti,,k m,de by all enemy. I A Fine Indian l'cture. Solomon's Son. A Pathetic Subject. The Five Senses. Comic. Dancing Mania. Screamer. AND A HOST OF OTHERS. Friday & Saturday, Feb. 7th & 8th. The Spirit Awakened. A Tar ;l subject dealing with vVistern life I n t, il I ar,(l Emotional. Calino Up-to-Date. H un .orous. Foolshead Returns. lOne Long Laugh. T 11 i: TEST. A Pi.-ure of Great Human Interest. Don't fail to see this. AND A HOST OF OTHERS. Popular Prices: 3d., Gd., 9d. Hah rime o o'clock-2d., 4d. & 6d. MATINEES Wednesday l 5 o'clock Saturday at 3 o'clock. Scho- lars Parents 2d., _)J. anc: ()d. RHAG-HYSBYSIAD. CYNHELIR ORViAX RECITAL YXG NGHAPEL PENMOUNT, yn ystod Mis AWST. Ymddengys yr holl fanylion yn fuan. J. O. Williams, Ysb.