Seren Gomer

ATTEB I LYTHYR MR. J. J. O'R B.L. I LPai-had o'n RIzU1n dil!:dr1rl.] Nid yw y Dr. DaDs yn sou ond am y gcncd! wr.ry'v- a'dd, pan y mac efe yn dywedyd ibd F yn canlyn M, i3iegis, y a dra(l(fe,,Iu,.iii yr hancs i'w jitb yatat., neu KMM, ei fam, iiiegis y mae y ir,tb yn caru ei ./a)M. Ond ritcsymtnyddiaeth anahc!t'yddydoi fyddat <iywcdyd, y tnue F yn caniyn M yn briodoi pa:) somer am fab, ani !i\'ny fe ddylai F ganha M pan letarir am ff!'ct), ac fc ddyiiddywedyj, Dyma y fcrch a'i)åm, yn He yrhyn fyddai gystal nK-dd o resymml1, a phe dywcdid, Y n):)C y gw. a'r v.raig yn deiilio o'r un natHr ddyno!, y mae g:ny gw:' nawl i v. tSgo y Hodr aju hyny y mae g..t! y wraig haMi i y IIodi-, y!- hyn ni iy- ddh} \n gan¡u¡ad derbYlIjol iawn gennydJ, dcbyg\vn, ¡ pebacchyn w.' pried, neu yn dl11j1a)' cyMmeryd gtaj) Yftad bricd.is anicch. Pafodd y geIJiI'. rtw11f;; yr achosion a etwn' yr emredig-aetllpd, (ncn:!ua- j tivp <;?Mc), a'r achosion a elwir y d, (z-z,;)-Iitive case), heb rcddi H ar ol M. yn yr acbosion 0 Filia Ilwlre plllchriOi, "Y niae M't;n y t'erch yu dcg yr o!wg ami, end y mac y ferch yn olwg ami na't mA'tm." Dyna pa ham, pun yr arwyddocceir meddiant, y dywedir weithiau, eu ¡ end md pob awdwr sydd vn nodi y gwahaniaeth hyn, ac md pob ciust a al) wa-' haniactbu y swn, am hynny nid oes acbos dadleu, c'c capâ cüprina, ynghylch yr <)', chwi gewch wneu- thur fcl y gwcloçh fod yn dda, ai rhoddi H i arwyddoc- cau yr anadliad ar c! 1\1 ai peidio, os gwelwch chwi fod \n ddu beidio a diswyddo fy hen gyfeities H o'i sef- --ii d,!a i a' ytifa, f'Ml !ia\\furwyn t'r Uythyrennau ereiU. Nid yw y gvmbanaeth yn anghymmwys, pan ddyw- edir -fod yr argraSwyr sydd yn taflu ymaith tythyren- nau, ac yn gosod cronifachau yn euUe, yn debyg i werthwy) cotsau preHnan,canys y mae ynaittyugystal a'r Mu!t yn goiygu en budd cu hun, y dtweddafam dorri vmaHhae!odau t gactgwerth ar cu gwaith, a'r Halt am dahu yma.th tythyj-cnnau i achtib itafor y cyssodydd. Ond y rhai. sydd yn prynu ganddynt sydd ar goiied, y rhaia brynant par, uli yu rhodio ii glof} a'rrhai a bryn- ant gan y Ball yn dar"lam yn gtoif. Os amihen- uodau a chromiachau t'd Lyn, ym mhen ychydtg amser fe iydd ein hiaith mcr ilwythog o gronit'achau yr argra:fvdd a'r Htbraf;g dan y nodau Rabbinaidd, a phob Hythyren rhwn!; dau nod, ysgatfydd, ie! asyn Issachar yn gor- wpdd rl.\vi).- dau bwnn. Yr ydych chwi etto, mas ya tiebvs', yn tie Cyíll!def eich bat, am ymddifl)'1l ficit ym- athodd, ei"Jigeddus ctt, yii Ile eiddigeddu dros buth, pM7t ii, yu eich mysg, Num. xxv. M. yw' iaith yr ysgrythur, pa un ai eich iaith ciiwi neu ianh yr ysgi-ytiiiir sydd oreu ? at cyfiawn yw g\\ i ando arnocJt chwi, yh bytmch nag ar ivfi- Duw, bermvch chwi. Mi dd",mnwn !wy<Id!ant i chwi o'm calon ym mhob gor-! i chwy! da, end nid go:'eh\vy! da yw gwncuthur eyfnew- idiadau <!inystno! a pherygius yn iaith fin gwlad, a dadymchwelyd gwaith Gronwy Owen, LewysMorys, a': trodyi-, &c. Pe baech chwi yn amddm'yn ein hiaith t'c di rt'yddai y dad!, canysnid ocSncb yn earn yr iaittil nLAc yr, f'%vv i;i,-i ei lianidcll;tfN,ji, namyn. Nid nid d, os yr iaith yr ydych chwi yn fel y dywed- I wc!) pit'!i hu: cithr dros eich bm'ua'fh dN, Oil cif'it hnn, ac tit yr iaith yr ydych yu barod i rcdeg .lei at yr yspaii, fct yi'ewpart ynrhedcgat yr ysg!yt'acth. Chwi ni!wch g) edu y gwuaf it b'b peth ag a aihvyf i agorUygaid y w!ad, ac i achub yr heu iait"i Ftytanaidd rhag y cyfilcwiùiadau diad:'Os a pheryghss !n'H. Yr wyfyn edrycb ar y Gymrat.'g yn iiaw y cueg-feddygon a elwir diwygwyr, fel clut yn Unw y cocg-feddy n- grado, yr hwn yr oedd ft v.as (.1ll,1as yn dywedyd pan I fyddat efc yn rhoddi enwau y cteHion yn Uyfr ei feistr, ci fed ynedrych arnynt fel dynion yn cy)!,mcryd l)e t j fyned cc: byd ar daith, o'r hon Ht ddychwctent ¡ mv.v. Os Uwydda y rhai a alwallt pu hHnatn yn ddi- 1 wygwyr, ni r.vydda yr iatth ddtm, y mae rhai cocg'fedd- b .J 01 01 rl ygon yn yn;cy!"cthogt, ti'a y mae y cieinon yh trcngu. Yr ydych ch\vi ctto yn son ant y crcigtau, y mac yn betit hyfryd gcnnych i siarad an' danynt. Fc dtHchon j fod rhyw berthyuas ri'ynaoch, san ibd cymmaint o de- I bygo!rwydd rhyngoch. Fe! h\vyt!nm yr ydych yn earn adseinio, canys nkt yw y coesau prcnnau a'r inarch a'r ccrbyd yr ydych chwi yn sen am danynt, on!' megis ad- satn o'r hyn a gi) NVSOCII. Fel y creigiau y mae rhyw gatedrwydd yn pcithyn i ciiwi, cauys fci invytHan y mac yn aniiawdd ct'ro dim i't'!i pfn; ac fet iiwythau chwi fynhwch y gah' diweddaf, er neb. Nid oes un awdv. r dysgcdig, yn ei Kyt!awn synwyrau, oddiar yr amser y daeth cin hialt!: i ddim o dretrj, yn terfynu y terf yn o<?<M a'r <'nw cadarn yn c-d(i y n?ue Dafyd ab Gwiiym ym mheii oddiwrth wneuthur felÍy) ac yrydwyf yn meddwi Cich bod chwi yn ofni hynny pan yr oeddych chwi ynca'-lgu aeronoddiar fciusiwyn Dafydd, pa beth a wnacth i chwi i neidio yrnaith Hior ddisym!nwt!t? a ddarfn 4 chwi ganibd ncidr yn y U\\yn ? chwi weiscch yno ryw beth mwy dychryn- I i'yd na hynnJidn.-¡ wpkoch yno enwcadarn yn teriynn ynocd(. yrhyn sydd yndpbygo ddinystdo eich hoU adeHad, am hynny v.-edi appeho at y ddwy iinell gyntaf o'r Engiyn, i. broti eich pwngc, tc ddarfti i chwi dda! cicE Hmv, pan welsoch y gair ?iUe)-oedti y:t y i'raich ncsaf, rhag i hynny wneuthur yn eich herbyn, ac y tnac y! ho!! Engiyn yn gwbt grucs i'ch barn ehwi, os cymmem- efgyda'igiiydd, L!ys gwin a,- eTÜys, ddigamoadtt.Gy!!id O'th golii a't gwnnddoedd; LJys naf auI', JlC3 niferoedd, .Liyw ilt-s, pe by\v—Hys pawb oedd. I D. AB <jWHY;{T. Nit! oes yn yr Eng!yn hwn, ond ibd add yn gyf- ansHwdd ddwywaith, ac yn anghyfRtjsawd'! URwuith,yh otyrhcota)). Nh\ ý\ý glándddoedù ond: cyfallsoddiad a l wneir c'r ge"n"! g..hlcùdyw, j:en g'\vnnčtb, ac ocfM, a dimritioeildl syd() gyfansoddiad o'r gciriau di-gam, ac ocdd, npu oedd yn ddigam. Am hynny nid ocs yma nn fet'fyn terfynu yn oc'fMyK y trydydd petsut), end y f<rf oedd a'i chyfausoddiadau, y rhai sydd yn wastadol \'n .terfynu feny; y mae ystyr yr Englyn yn proa hyn,i Yr oedd LIywpiyn ab Gwilynt rec!n, medd yt- aw- dwr, mor haeUcnus tei yr oedd ei !ys yu llàwn o whi ac o Farchogion t'w yt'ed, yr oedt! hynny yn gam l'w gyUid ne'! ei eUfcddiaeth, ond pan i'n efe farw yr oedd yr ctiieddiaeth yn ddigam, a'j goHi cf, co:ti Liywetyn, oedfl y pett) a'i gwnaeth yn ddigctm, yr oedd ei iys ef yn :!ys arghyydd afi-ad.an,iet It'ur, ac yn nifeioedd, yr oedd c<e yn Hy\v nen'n HyMydd :)? oedd er Ucs i bawb. train etc byw, a phc buai-.ai efe byw, fe fuasa: t'<j!iy etto, yr oedd ei }ys M' yn !iys ag 0!L'dd yn dprhyn I)aA b, ac yn rhoddi groesaw t bawb." Pa beth sydd yn yr Englyn hwn, end prawffod eich dychyinmyg c))\vi yn ddisai!, a bod yr emv t-,i(larii fyuu yn ocdd, fcl pob k!I.INv cudain ui'f: yn y n;t'cr t !iosog? ac nad ces un furf yn tcrfynn yn M'fi'<t y'i v try- dydd person o!docdd,t n)ewn cyfunsawdd ag ot'J< Y ab GwHym ynwnstad yntcrt'ynu v fcrfyn oild, a'r enwan yn ce(/t/. Y fcifyn odl, Dy:!aa'igie,nicherddodd Led yr emv, uni rynodd. D.AnGw<LYM,1400. Y:' em;" radarn yn ofdd, A, ai-i)jt iiloc(ltl, 0 fev- 1-i y I!a!i F ynniii oélhI. D.ABGWM.YM. Am y slamp! a roddasoch Ue y mac y gah' daroctlcl vn cact ei arfc:- ssn Ddafydd ab Gwilym, ni \vna hynny ddim Hcs gt.'nnych yn iiaw, canys nid y'v dlDoedd on<.) <;yfa::soddiad o'r geiriau dCI!ile, nen darfu, ac acdd. Yr tin ppth a c)!i.r ei ddywedyd tm: yr engraftau a rcddasoch aitan o wmth S.on PhUtp a G\\i- ]ym Canc!dref, Ue mae'r ddwy ferf sy!Jtœnoâd a dr!ígodd yn cyfod!i ag oM</ ac ocsiJcf/d, canys y iuae yu <:gktr idd- YIlt l'oddi sillaf goB yn lIe'r e, megis', Yrltc'nsiupho'rhenopso'ttd 1'1' hen lhlrai- {'Twin ddr:ygodd.. Y mac hyn yn amJwg, o Itcrwydd fod Sten Phinp yn fynych yn ysgrifenuu fciiy, fct y g.,Hil" gwelcd yn ci ym!'y'.onap:Edn!und Prys. Am GwiIym Ganoldrcf a \Vi!am SaHsbnry, ymacntynterfyHU yr enwcadarn yn oflM, a' fei-fnn oil(- Yr(,-nw(-adal.uyiioe(id, Dyrf-haferet'uwch y HC/M<M A eooniant moUa:n U\ch tiroedJ, uv.ch y tyrau. GwtLYMGANOt.DREF. Y ferf yn odd" nett yn CM'tM, A lago a ennillau:dd y deuddeg patriairch. I WM. SAL!SBLRY, Act. VU, 8. Ac wcdi Iddo ymadn;dd feliy, y Ms</(/cMaM7<Fti' t'fe y j gymanfa ymsiih. Yr un, Act. xix. 41. Ac a da Iu,ododd y gayad y rhan baret. I Yr nn, Eph. ii. 14. Os dcwiseeh chwi hcnach smmplau, fe (')tir myucd !awer can nilynedd yn o), yr enw cadarn ,.n oldd, A Uuoedd ymwiscoedd yn yntoscrein, EINIAW FAn GWGAWN, 1244. Yferfyn a'?fM. i'MMda?t! Arthnr a'HtynaLfa'r Sacson. I iniad(itiwdd Artlitir ai livn,,Aifa'r S,-tcson. Y mac yn hawdd rhoddi cynniter o siamptau o hyn aUan o hen awdwyr ag a ianwai nid yn nnig iyfm') mawrion, end Hyfrgetiau cynhwysfawr. Y nMp hoH redia<t eyffrcttmot huth awdwyf dtwcddar y ttcrddhyn, fe ddichon fod ambeH un weithian tjwy (id-,i.inwaiii ncu gamsynniad yn y-grH'ennn ftordd an))!: end, a ydyw hyny yn stamp! a ddylcm Hi ei ddityn? Pa beth a de- bygcch chwi am ddyn a ddywedai na<t yw yr afoHydd yn rhedeg I'r me! ond en bod yn rhcdeg yn ct tua'i- mynyddoed(1) He fel prawfohynny, & ddartgosai i chwi bwtt tro, yn-oehr ceulan, He y by<!dai y dwtr yn ym- ddangos t'et yn t-hcdfg dros ychyd'g ffordd araB ( Y mac yn w'r bod rtmi siampiau yn newydd Wiii'am SaHsbnry, He y mac geiriau yn<;ae! eu hysgrif- ennu yn wrthwyRcb i'r fTordd gytii-edinol o'u hy<.grii- t ennu, end fe vJyr pawb mae dyiiiulliall Williain SaHxbu! y oedd adtet'u yr iaith fel yr oedd yn V ysgnfennadau bynaf, Brut y Bt'euhinoedd, ac ereiH, cud yn yr ysghf- ennadau hynny nid oes en reel briodo!, ond y mae yr un gait' yn fvnych yn caet ei ysgrifennu amryw ifyrdd, t yn caet ei roddi yn Ue el, ac weitlliüu yn He dd, ac M yn He M', yn He v, ac yn He f. Canlyn yr hen YSgJ>ifen- Hadan yn hyn, fyddai fel pe hac-ch yn riiedcg ya nc.eth trwy ystrydoedd y ddinas, ac yn paentjo eich corph, ac yn dywedyd mai dyna y nbrdd yr oedd eich Leu deid- iau, yrhen FrytaH.uid, yu ymdcwyn, ac y dylai pawb wnentlmr feily. Y r oedd iaith Rysiart Davies; Esgob Ty Ddewi V hwn a yfi('ithodd ran fawr o'r "I estament Newydd a c!wir Testament William Salisbury, yn wa- hanoi iawn oddtwrth iaith t-i g'yd-gyfidthydd, Rd y gwelir yn ei rairymadrodd, am hyay y H'ac yn amhvs nad alfcr y w!ad yn gyH' edinot oedd ysg! ifcnnu yn y!' oes honno, \n 01 duU Rlr. WiUmm Sartsbury, am bynRy pa ham y dykm ni. yi) o'csennc! ,,iiiiyii ei stamp! ei? Yr ydych yn sou am sylwiad Dr. Dafis yc.ghy!c!) Kciriau g'v,TeiddoI, ond yr ydych yn tynnn caiiiytdad anyrnddiHymiadwy oddiwrth ei syhvhtd. Barn y Dr. oedd fed tebygoh'wydd rhwng y Gymraeg ali- Hebi-ae,- ac mat y trydydd person o'r ferf oedd y gair gwrciddiol weith'au, âc fe \\yr pob uu sydd yu dyaU yf Hebt'neg mai y trydydd person o'r nifer nnigot o'r fcrf, y\Ÿ y gan' a drcu' aUan rnewn gcu-hf:' Hebraeg, fe!)y re c]Hi' caetaHan y doeiii, oe(iii, &e. mewn geir !yfrau Cymreig, 04td :d yw hyn ddim pi-aivf yn y byd, fod pob bofyH terfynu yt) oe<M yi: fwy nag yw'n bra\vf fed pob berf yn y trydydd person yn tcri'ynn yn aell:, am hynny nid y\v hyn sail yn y byd i cbwi gondemnio y Bib!, pa't y n)ae yn dywcdyd, A Jonathan a ddiosgodd y funteU oddi am dano c; hun, aC a'i ritoddcs i Daiydd, a'i u:ísgoedd, te h\d yn oa ei gleddyf," l 8:n. x\iii. 4. onid yw yn Ma/M; iul ynia i'r feri'dcrfynu yno<Y< a' enw cadarn yn oc<M? ncu n ydyw yn fwy naturiol i'r Cyinry ym\v!th&d a'r Bibi, i ganiyn Mr. J. J. o'r B.L.. ? Y mae oedd, a'r geirlau mewn cyransawdd ag oNld, mcgisgu.'lIuddoedd, t/OM;(7, &c. yn fynych yn tertn.iiii yn orid, trwy rodtti siit-goU yn lie e, megis ydo'dd, ac \v<'i- thiau fe Y8g't'ifnmiq' gai¡' mynyddo'dd feiiy, yn ejiwe(ii!y mewn prydyddtat'th, ac tc'i swnir fctfy tnewn Hawer parth o Gymm, bnd nid -"v hn rheswm fod y gair ii,,yiiyd(,Ioe(ld v,3 tarddu b'r gcirian ?Ytyiiydd ac üedd, yn fwy nag yw yh rheS;vl}1 fod (let)rglia(f prioj i'r tcr- fyHiad yn y nifer liosog o eiriau ceayrn eratH, a fydd:u yn ri.<cswm i ddywedyd fod y gair dynion yn tarddu o dyn a Ion, o hefwydd pan to Uawer ynghyd'cl1 bod yn pcrthyh 'i ton, end pan to dyn yn '<nig, ei fod yn per- thyn i ryw un araB, y mae yn \\h' y gwclh' w't!j waith rhai yn y di.gelnad ydynt yn pcrthyn i ddim Ii:t\vcr o ddaioni nac o ddoetbiNcb citwaith. Nid pcth is;cj!nair yw gotyn os mynydd <)fC'(/, pa bet!t yw yn awr? MiewH perthynas i'r dinasQféffd a wciodd Kirc):cr yn y)- Ital \11 soddi i'r ddM'h' o Saen ei !ygaid gun (}daear-s.! vn, a fyddai yn achos cymntwys i geilwair, a dywedy'}, os d,,nai liedd, pa beth Y':l yn awr, .syr? y mae y m\u\dd- cedd cedyrn weithiau yn troi ynfynyddoedd tKuHyd, ac y mac awdwr dysgedig o Ffraingc yn ci di':ict!)<iwd ar f ¡ fyijyddoedd Uosgcdig/yn dywcdyd bo(i yn agos i ddau f.iHt o'r cyfryw yn brescnnoi yn y byd, pc bac rbat o'r elipl,n vn svrtlilO i'r licit (Iwfr, -Y yi) i'r afon ni fyddm di;n yn crbyu I rt.eoiau't- gra)])n:sdeg i ofyn, pn bc<h yw yn awl-, og fyd<ini ¡ hynny yn gioes i rcofmt creiJwl, moesoideb, a dws s ystyriacth. Pau tyddo on yn gwnen)l!ur y fatji u'citJ:- redoedd ahy!i,:)c yn ysgrifcnnu !!ythyrau disvowvr a phELH ddangosu' eu gwcndtd, a pbuu ddatto'Jtr yi- hyn a o boen i'H :.w:u', fe! dattod iten ) JlOsamrU¡, t<. fyddai yn fwy CYl-Ill"t-)-s i ot'yu us !t;IL-eitkrcd enid, pa bcth yw yn mvr? A gnwn ni byth be!: ar y gwalth o dJeona'H y geiriq,,q dibm à (limldçfaint? cwn yn (<!irw-heJI, wi hwcilychai wcleÜ y fath ddibml Yr oeddamryw 0 dllysgct\igion o'r fMn y dyku' niddilyny C'roegmor agos ng y guiiuM wrth ysgnfennu Cymraeg y mac y Groeg yn tcrfyi;n y ferfyn o ncn yn M, ac md yn fciiy y dyton t):nau litegis ti'lilli-o; Y I-nae y (il.op-g yii i-ljoi.),di f!alii megis t t!o!'r:'i' gatw, ac md nctdio ar unwaith o'r Hafa)-- iai{1 fat'yt'tyrpn nc ??feHyy dylcninfnnau, roddl? iai,l i feliv y dv' c<;?-c ac nid o flavil y Jitae ae iii(i liciiie, ,tc il*-Cl mcwn eyfll.soddj¡nl, ae weithiaiI yIt chwanegiado!, ae t'e!!y y dylcnuunnau artery gair d; !newn wctthian yn )i(iccaol ac v.'eithiau yn ncu yn .g,q7iiattuol; and y mac ystyrn iiythvrcn <t yn y Uroeg ar bob uno'r ddan achosion, fctiyy dylai iod y-'tyr i'r gair d¡ pan ai-ferij- effc! naccad nen fei Yr ocdd rhat o.'r farn mai o'r gair dt/< yr ocftd yn tarddu, ac t,i-eill mai o'r gair dillli yr oedd yn ùytod; ohd yr ocdd pawb yn cyttuno fod yu rhaid dcitlio'f siH eli, yn yr ystyr ))yn, o ryw air o'r cyifel;\lb synwyr; md petit ncwydd yw inn, :t dia:nn)nn t'ud hyn yn !r, sbys i't' Dr. Dans, und tbd V )hps\vn! urn dano yn rhy hir t'\v roddt !U( un ;eu'!yfr. A pha air sydd yn rhyddach ei gyfansoddiad ? Yn y guirpythcfnos ncn pythcwnos, ullan o pn.nthen:; uos, ? adcwh' a]ian amryw lythyrcnnm!; yn ygairdt-bennij adewir ond dwy unseiniaid aM ai)an, mcgifJ âiau-blmt (lir,i(-odtiefaiiit, ]!iowch si!goH yn ![e'r ddwy unseinlaid </M, mpgts cli'-ben, dyna ti(liL-cli@ < cyfan- soddiad, d¿bcn dioddcfailll! a p!'a eirian gymDJaint en pwy.s? gwnput!nu- pen o bcUi, yw gorphta peth, end gWllcuthnr clillfn o beth yw ci crphcn yn ho!)' net! yn pan sonier am dditjddtjlÛni y Gwarcdydd.yr ccdd yn ddiudd- efaint yn <M.-M<, at yr hwn nic\vn cyi.tha:'iae!.h nid oedd yr hyn y n:ac dyni.c'n y u ei r,(I(IV on([ Y mae Mawer a ystynasant y pWlIgC, yn cyfaddHt' t'od yma ddrws yn caet ct i fuddio! f\fyrdod. Ond y dibca i ba un y snmwyd an) y dconsiiad bwn ocdd i a: bed y gun' dicn,xi'. a'i gadw rhag- caci ei dJInystrio gan c!ynic:i cywir ysgrifctmyddiaeth; y mura s'yfod- wyd i ymddtiTyn y ddinas, a c!Ur yn havtdd ei dynnn i tawr, os blincr arno, pan symnder y gwarchac. I attai y eair Diben, a gph'tmt crcIH rhag cact cu dadymchwclyd fe gynnygwyd dan rcswm, yngynlnf, os o dy n pfK yr ocdd y g:ur yu tm'ddu, tmd ocd(t ttckos yn y <)yd i'\v droi yn <M<CM, o herwydd ntai artc:' gyff- rcdinoi ym mhobia:t:t opdd cyfnewid y Hat'atiatd niewn cyfRnsoddiad, a thion/ yi) i, am !tyny jnai cymmwys fyddai parltau i ysgrifcnnu y gair fci o'r b!aen, Dihen; yn ttit i'bd deoiigUad araU a geh'iau ciaiU o'r t'ath, am fed yn bossibl fod y gaii- yn tarddu o'r gch'iau (/<'<!< a Pen, giiii fbd Hawcr o'r film fod di mewu y.ot)!" chwanegiado!, yntat'dduo't' gil:r diazi, ticti i-yw air o'r cyS'c!yb. Nid o un dymuniad i d(¡'yyn i mown bcthau newyddion, nac o dupddiad yn y byd i wncuUrur t'yi'- newtdiadau annyinuno! v cynnygwyd y rhpsyminun hyn, cud yn unig i amddilfyn y Imth, a'i chudw t'hm; cact C' Hygnma'ichyfnewid; igad'vyr Etifeddiacth a adaw- Doethioh yr ocs ddiwcddat' i m thag caci <u haft advent gan .mnoetbion yr oes hon. Yr )"Ùych c!nvi yn cyttuno j a Valis yH y tnodd o ùcleongli y ga" ond nid yn y n!!)dd o't ysgrifoinu, yr ydwyf tinnan yn <,ytt'Huo a'r ) DaHs yn y madd o ysgrifennu y gair, ond nid yn modd o'i ddcongli; can!ynw<;h cbwi y Dr. yn y niodd oysgn- fennt), minuau a fvddat' foddion i'w {;an!yn yn y ;Rodd o ddcong! a gv.-nawn heddwcit a.r hynny. 1 achub yr 'hen laith rhag cac} ei habertiiu, yr wyf yn barod i abcrt!m y pcth anv.'ytaf gCBlJyf. Y :nae yn gan gwei! gt-nnyt' ubtrttlu fy marn i'y hun ar aUot' Dnwies y Cyf- newidtadan, un gwe!ed fy hen fam-iaith oedrannus yn nwylaw often laid Eiiun mor ddideimlad, yu cad ei ch'Iymmu a.'i darnio wrUt eu itewyUys..Nid oesttnpethtwydinystriotnas ysbryd cyfnewidiad an- awdurdodo!. Od ocs gan M7t iawn i wneuthnr cyfnew- idiad, y iBjtc gan araB yr un i-,iv,-n, od oea gln au hawl i I Iythyren, a'r l'hydJiå i'w sym1tlud ,nth d e,yhys, y 1 mac gan y Halt yr un Law! a'r nn rhyddid, mown pcr- thvnas i!ythyrcn ara!i; ymac ganddynt yr nn !)awl i ah', t:€u dduM YIÜa.drodd, ac os parha. hyn i fyned ym m!aen, pa fatho'rlaith aadaw.r i ni heb ci mhedd- iannn gan ysbrydion y cyfncwidiadau? Y. hen wr, hwnnw a briodasai ddwy wraig, nn yn !ien a'r I!aH yn ionnnsc, tra yr ocdd nn yn diwreiddio y gwa'It d&, a'r l!aU yn tynnn ymaith y gwyim, a aeth yn ben- foc!mcwnye):ydtgamser. i wyr Mon, fy mhyfeillion gorau nn amser oedd trigcHon Men; yr ydwyffi heb gyf- newid, a phe buasai ;.av.')) o drigoliou MuM yitbel'chen- nogionaryrunrhmwcddau da, a'r undoniau,a chan- ddyut yr un tbrn gywir. fe tnasai gennyr etto yr un b:n'ch iddynt, Men ydocdd FanlCymrn, mewt) pcrthynas i buidei) laith, a illa, or- iaeth doiiiatt4. ac yr oeddwn yn nteddwt y y laith fel y gadawyd hi gan Gronwy Owen, Lewis Morys, a'i Frodyr, yn g".eled mwy o amddm'ynwyr yn cyt'odt i seryl! o'i ph!a:d ym Mot), hac mcwn un parth o'r w!a< and Y mac yn ddiwg geMdyf wc!ed rhni o r y gWyr rhagoro! hynny, yn cyd-fwriad!t i gyinewid ac i Udinystrio en gwaith; yh tr8i gyd a phob !gwynt, yncodi liivyliau ncwyddioJJ, ac yn He ewrth- scfyn y gadaet eu badau i redegyn ddiofai gyd ag afon Cyfncwidiad. gyd a'r Jlia,yr, sydd am trysto dinystr eu I-Haith, a'u g\arau wydd eM 'iunatn. Y n)ae, Mai yn debyg, yr un tneddiad gennych t ddadymchwciyd pcthau mewn pcithtnas i Mr. E. a phob pHil arall. Fe ddywedodd BRd ei arftr ef oedd entHbio ci gymrnydog, !ta drygn Ha n;\vctdio neb; Chwi fynnwcÍi chwithau yn y gwt'thwyneb, baeru iddo ddywcdyd mal ei arfcr osdd gwneuthur ic!!y) end yr ydwyf yn gofjith¡() tod ei da ef wcdi ci sy!facnu ar sHii j'y si';cr i thw: ei ddadym'-iiwelyd, ac y mac yn ddtOge! gennyfna twyddwch chwi ddim niliy yn y gor dwyl o'i ddrygu ef nac yu y gwaith o gl"yfo a darnio yrIaithGyntraeg. lJan fyt!),i y bngei!iatdwrth ymfyson, yndyfbd at <u (!y<'hyn:n)ygion, yr oedd y Dad! ym mron ar ben. Gan eich bod cttwithau yn dyfod ym miaen a'ch dyc!i- ymfnyg, yniae ynarwydd dcbygwn fod cwd yi; ym. ryson g(;nnyc!i ym mi'on yn wag. Fc fyddai un dyn o gyHawnocdran yn ddigon o iiJlJ./1I a eisteddniiiawrt ddychwetyd i'w He lincltau y gv.r o Hias itilyn; yr urfer g;ytfredlÍ ar y cyfi'yw achosion yw rhoddt dychymmyg Atburddcetham! Y GeHl6sp)!r, Godigysgadur. Ydacthpv<yo'dd I Ymot'yHnoIiwr Hynama!ae!,wr. Darlwrdù, UI1, dau; Ddyinod mawr <'i.ri?!U Yij ni(I otiiif, Fi.uc!eddcodaf, Gan ddarilan awcn Y r nu g ROLJN DDU; <) Fun, a'! c.nt. Arfcr ym mysgplatlt yw dodi pob f,¡iil' n)pwn Uifidlo !yt'i-au FfefyntMenOt'ydd.a'ian o te, n :oddi v gciriauynatUrrHaI! i'wgoMd mev.'ntrcfn; pan o,Ii 1 adfcru y gcthan nChOt11¡ i'w priOdot drcrii, nuu:t<!n ant!tt'iaf chwIHo am un di-! ofal ddigon i ddcongti HineHau Pkts-io!yn, a p':a nn o'r ddau a hvyddo orau. ni fyddwn, mf'v.'n pcrthynaa t'r pwngc yn Haw, me!' d<toet!) a phnn ddech)'<jascHt. 1 Cyn yntadm't ni aliafii ta: tm\;h dodi mew:] cor,; c)tWid<!cchrau'rrhyf.j!!nvnohonochcK'h!i:urvn<')d<- a<;i<os,m' yn ddi-ryimdd. Chwi t'ntbmsoch i'r dad! M y march i'r fi'wyd)-. Fe gynnygwyd chwi hcd;'w(;:t ar dUcran t?'g, chwl a gymntcrasoch ?ich h:n'<a!f, re! a? y maRnt, yn etch t!:iw diachci'n. Gan nad fy nymn:iind i, yw drygu neb, ni aHafn )ai Ha'ch rhybuddio nn \v.i){!<! et,to, a dcisyfarxoch i bwytio ac y?tyriedpa beUi.?ydd s-f-nnvch \n H:tw. Os ewch chwi i'r macs drachcfn. fe ddichon y ccwch ch\vi eieh ctwyfo a'ch anafn, a bod dun y)' :)ne(-nrhf'i(h'wydd fc!) in fe!wyr jnawr yn ddiwcddar, I ddcrbyn heddwch ar "actlt tttetuu, nac a gynnygwyd ar y cyntaf. Nid -fy mwrind t yw gorrncsu neb, na.! Sox'.scyn etifeddiacth. neb. Ond mi ty)'n:'r i'r I;er) y mith r<'ytnna:dd, p;:)d ei !!R;!fo'u jL'.t' 't))pyrnas,ttmwynhau cc:'on Ci :(wdm'd.'td a'r utt ag ocdd id yn feddianiiol o hono hannpt' can ndyncdd yn ot. Ac hyny nt roddui' fi ddiiH i htwr m'mn hal'fttJ, A y]n !hcHach, n:t cha' un dodo) pi a<mnio me'.vn jail-I,, g", Lid, nac cglv.vs, heb et wi:thv<y!iebu a'i ".vi-thset\U hyd yr cith<¡lf, tra l\1 YD í)IN. I