Seren Gomer

MYFYRDOD AM Y FOIW. CYFIE!TaAD 0 FARDDONIAETH SAESNEC (A VU 'tN DDtwEDDAR \'N GYHOEDDUs), \R HWN A DDECH- Rf-UAFALHYK:— 0 how sweet to the heart is 'Ac t,"tO?Ight Of TO-'WORROW, JVhen Hope's fier,y pictures bright colours display; /FotC sweet! when we CY!H /yo7M ftiiiiity, lJorrotIIJ ".11 btilnzj6r the griefs that ajflict us to-day." I'R Eralon, mae meddwl am -foru 'n gysorus, Os Gobeith aiiili-.N.-ia Ir dariniiiad.vn b<M*n; Mor hyfryd, os heddyw, y gell y (lottitals, j Fcnthyca gan iorn iachunvydd i'w boen, Os pell oddt cartref, dygwyddodd im'deithio Heb ddtfyr gydymatth, yu si) iot ei wedd: }:r bodyn Uinedig—mor hoiToedd gobeithto Im' font fbd gartrcfyu huno mewn hedd. Os ckfyd a baToad im' boemts ochneldto Am 'r e!y gwyntydig, rydd techyd t'r cta'; T sicrwydd, mae jc/u fy nghur a wna -beidio, A tonna fyoghaloa, a'm poen a letha:. Ar ol hh' ymadael a chyfuH! caredtc,— DdysgwyUad hoifusaw!, mor hyftyd i'rfron! MaejQ1'1L, trwy nodded Rhagh'niaeth nodedig, T bydd in' gyfartbd yn bawddgar a Hon. Ar o! i chwe' diwrnod, a'M Y cortryn gwan,luddo, a'r yabi-yd dristau; j['t galon y bydd yn fyfyriad hyfrydawt, Mae font bydd Sabbath hn' hotfesnHwyt!:aU. Pan fo cysgod A?nser, ar im ei det fyniad, Y bywyd yn gwibio, ac an eu gertiaw'; Mor boifgwna 'r gwit' Gl'isti¡)n.ysty1"io'í esgyniad, Ar jorn, o fwymant dideriya a ddaw! Nid feHy b,vddfat-u i'r dyn pechadnrns A !enwodd a gwyd:awg serchog! wydd ei Iryd; Och drnan' fe deimla a cha!on ddoturus Mae heddyw bydd diwedd eiTtvynder i gyd< Y DYN a ddadwisgir, pan ddelo awr angau 0 i elfen anianot—ei K'Mg o bridd hyH 'A'i Y&BRyn,'wrth Y Fonv'J'mewo HEDDYW Uagwyddoi, a gyt!. B.C.

AWDL. rPDECHREU Y Pt-WTDDYN 1814. DvsGmHtED tes eghnawt—y leni 'n Beraidd-wawr inni, e'rwybr dd\vyr€iniawl; Wcle! deg odrau a'i gwa<v!—yn esgyn Ar fbran edyn tnawrmor hyfrydawH Bocd arani y byd diriaid, A gwyr bUn, yn nn gwar b!aid Can's blu-yd(iyit y sy'a neshau, 'N ew)'ddawI-llawn rhinweddau 1 '\Vytaw mae ?- byd gan a!ar,—butidiawg St€t<HaM ymTysoBga r; 'Chvytaent, gerddnaent gymu y ddaear, A n gvythiwnae ferwi, gan nwyfaH a) war: Gwridiawg:, it linchiawg eirf tiachat—i uaent, Tn aW)T gwenaent faoieri gwyar! I hoyw CEi'op mae hn-aeth Digllrn,.aincinicibioiimactli; Plivfcl he! ai heirfioyw hynt-.fu 'n gigydd, A mawr ddthenydd mytdd o honynt. %)nd einach di, bcHach, y 4»)'d, Arw-fbcs gledd) tcrfysgh d '1' 8t! clywafiefTangnefedd Leni 'n eyboeddi h-ed(i I NefawJ luis yw,'n i'dosach—na Hefsfau 1 o utgyi-nau, a'ti nwvf;itiln afiach; LIef fdrwedtta wlllofmdd iaeth yfyrnig—ocs m!wsig un' wacth ? yid hi) y cyfriiir oes, Neit 6soedd, in' fu €ts!oes: y dwyddyn, sy'n Hyn, gerHaw, RLoe wtb a rhnat hetbiaw; ffct 'n wyUt wnac 'i phen c naH!du, Nid hir gwybyddir y bn Ond er mor ier, m)'f)"l"iwcb--gyrodd ? Y garw afloi vddweb Drav i ga! y dirge!wch Kiieroedd, lluoedd, Fr !!wch. Em PRYDAI, ftogain e! gwedd, Fn a Uon nwytàn, !!yoedd; Ei gelyn dig ei otwg, Ki fryd trdWS a'i fwnad d:wg, A fetli;ddysoyfaetbti--ci pitian't, Ac, er ei ffyniant, €i gorphcnn; Tree ei )id, ddtg ofid gwan-yn nychdod, Boenau hynod i'w bea ei hunan Em Prydain fu'ain. Hi fu Ei chwerw paw 'a dychrynn. Prydain gref. ptn'cdtg ,haidd, Hanon (Erop, ben euraidd, <3ytb(tcdd, er gufidion, ¡ Ddntufal etto 'i tta! a'i then. Doeth r-al swiwtwy&ei thrigoMon, I 0 mor anwyl ei morwynion! A ttawn tlotii-au Uen ei dynion, Ei tnilwyT a Iloitgwyr Hon Diriatd ydynt, a dewrion; jj!wvddodd ci hoM luytidion--rhagorol, Wyr anfarwol, er yn reu won. Y <tymhesH dost, diammaa-.a ruawdd 'N afrywtog Qynyddan, Ond darfn cynnyrtiad tyrfan, Hin 'splennydd sydd yn neshaa. Hoffwiad! boeditteshadsyw AUwyddtantdtwaHheddyw: Tir Rhyddid! iti rhoddir Eithafctod hynod yn hir; Yn h\frvd 'r hcH fyd a'th faw! Y teni, ac yn olynawl! B.C. I

CYFIEITHAD 0 BE?fNILL!ON A. 0.0 GAERODR, 1 „, l GWEL SEREN GOMEK, BtAI <.J ) 0! croesaw it Wanwyn, a hoffradan Hedd, A bar i s\vn Rhyfel echrysawt ddtstan; Tcg hinoo a'n Uocna, a Dizicits y Cljdd A guddia'i pheM gwaedtyd, yngwaelod ei ffau. EtHdiwyd y gwyntcedd tymbestlawg o'r byd, Tangnefedd sy'n gwenu'n hoffosawt ei gwedd, n.lodeuo yw Aniun a sidol ei phryd, Oad i&wyth mwyai bytryd J finvyddyn, yw liedd JLS. U.

ENGLYN j TWRTBt <!ANMD LLYN H.B TYFAI DAH.. lAv,N o ddwir ya !Iawo e ddai!yn agos I hen egwan adail, Lie bwvta. tra no6: Od ohMM yw, o diofn ei s<tii. B<C.

f ATGY"lIÐDvtV'R M;;1zENGOJi'ER: S\R,Gan i chwi, yn ol tystioiacth y brawd Morgan (Rhif.6,) dderbyn fy Hythyr cyntafattoch gydag an- niotchgarwch, a'i atteb a geiriau ymrysengar'a chan nad oedd gennyf,pan ysg:'ifcnais, na bwriad nac ewyllys i godi cythratu ym mynwes neb, mi ddtofrydais ddal ty Uaw ar ty ngenau-- Fei Hwynog npu nl Honydd, Heb scn-'ond gwrando )e' sydd." Wrth wrando a dal syhv, gwelwn morfywipg oedd yr hen Adda.Ttidyn unigi roddi sen am sen, a dant am dd&nt, ond hefyd dwy set), dau ddant, a d\vy Hythyren, am un o bob rhyw ictiy, tu Iiwnt Fm disgwyiiad fc dytbdd y ddadi yn gyniiclv, a'r -gviiiien yn gM Hdiog a ¡ phleidgar. Ond yngbanoi y rhyfd ,eii-iog a Uyth- II yrenog, os nid dysgedig, mi welwn, Mr. G. bod eich Seren yn cnniU disglaerdeb, er gwaetbaf y eymyla.{t duon, a'r tawch caddugoi, a iyddent yn &wr a thracbe6i yn tywy!ht y ff'nrfâfèn. Y iicwych gtoyw ymma a en- tUIwyd trwy eich eydsyniad chwi Mr. G. a chyngor y brawd Get-edig ac ereiH i edfi-vd yn lcd i'w Hecedd priodot a cliyfreitbloir.oc(Itt yn nherfyniad peiriau Hiosog,—ocM yn nherivmad betran,t. i gryfhau sain bei-fau cedyi-ny-n He y gromfach t;eiitljyg, &c. &c.; a thrwy hynny mae eicii SereN fuddfawv yn f*vy lk)T.Iit'-a dea!ia(hvy'i 999 o bob mi! o'ch dafHenyddfon. Mae byn yn ty arwatR, Mr. -G..¡ syiwi ychydig a"r y (tduit o ddadiu sydd gnn bimd y Croesn'unatd yhettgwrtliatteLi-i(qi. Ycyntaf'yw TUilur,(Uhif. 6.)-— Pa beth y mac jM< M" (meddat cfe ) yH ei \vneud i'r A yn y geiriau.i,,yin,(ti(ld, tr1fmder-,mtt.'ynÙint, mwyn(âdd,&c. A wna efe Cl:ll}ysgl'ifèim feLyma-trym7Miidd,t!ym/<der, mwyn/ti&nt, m\"ynkai((l, &c.F" yr hoHad hwn '-l) ddilon o -utteb tddo. Yr oeddwn gwedi holi::a(rf"eria(\'r A i'Tb<yrtau par/tan, trym/tau, &c. tl yr oedd«i:ya<'u sgrffeÐF.tl&C ,j'HE."uscinio pan oedd yr ia:th buraf: sft yn ne y bunt d(-IW-ng oedd dytedus i mi, ac i bob Cymro cywi), mac Tudur ac erain yn'cyn- nyg i ni ysgubcH o weUt. Os yn aTwyddo a ymafaet dy law ynddo i'w wnc,uthnr, gwna a'th lioll egni''—Diammcu bod egni yn fwy anianol i sain -berf-nftc i sain cnw gwan, megts niwyn, ri%vyniidil, No. canys ni e!Ur seicio y geiriau hynny yn rAyyM'yK. Ni a,r b(lI'lUlU, trymaall, neu barÛtt,tl'gmútt,&c-.he-b futtd'} am ddiadeH o fynnod geifr yn bre'tø yn Resg-M- y g}o>vyn yn ot cacnen di-om o e:rs. Nit! wyf y'}) 'Cofio t Dudur, ynci lythyTmaith ,sa\Vlweraidd, gy-ffvvi-,dd ymhellaCih iia hyn a'r pwnc mewn dad!: am hynny mi R't ga(latvaf i nnc yn yr ham/' ac i ynKh's-cIn! a'4- gwr a'r baich d! atn, canys <0nd dytas\vn gctio y gc!- yntapth sytid gan DM(<t<t-, IIynaws, aC enuH, i'r hen fft A/ ceifyddgar a dysgedig, a fucrnt go!oftf.i.u yr iaith ynyr oesau tvwylJ, prydnad oedd ncb araH, na Hcygna Uen, yn ei chleldlJ." Mac toH npu np\vid Hythyren yn y wasg," (medda: Tndur) ? yK ddigonaw! achos er 'ann y gynghancdd t\vya 'i'y\ioghendramwnwgl, na bydd bi wertn ci thodi o'r dom bythn]wyach!—-0 Fei:dd! —0 Fnn:Mo'iaetb'—OSyn\vyt-'—0 Whionedd! Amyncdd i bawb a'ch edwyn 4 nuv o olei:i i'r saw! sydd ddteitbrot i chwi!— Na bydt) hi werth ci chodi o'r dom"vedi colli ncu ncwid nn lIythyren yn y wasg! Felly yn ddiau, fe attai na bydd btant yn yi' ysgol, nac i iawer o hen wrugedd oml i ddyn yn adnabod ba! ddoHiaeth gywh, reo!aidd, nid eUl un anhawsder ddig- wydd os ncwidir rhai Uythyrenau gan ysgrifenydd trwsg! neu gyssodydd anghywrain. Mae awdi gyfiod- edd gaerog yn pmo ei hun fe! dwi'r \\rth ym!ithi'0t Nid yw gem ddim iiai ei gwerth er syrthio hwy ddioiMwch i'r dom ;"—Gem yw hi byth. 0 hyn derbyniwch angraint neu ddwy ym marwnad Syr R. Herbert a ias ym Mambri (1169) o waith lenan Deu!wyn, yn y cy- hoeddtad o Ot chestion, gan Ktiys Jones \tn dai. 105.) mae braich feius t'ei hyn— 1$'j'a wun yw T;'f/<'HKt: fc wna T) efenm y tro i ddarUcnyddion anghyfarwydd i'l' eyfr) w byddaiyn air set'ydkdig mewn Rhy(!dia.tlt nfu C'an fongteratdd; end i un yn dca!I rheolau bar- ddoniaeth mae yn amiwg n'ai— Tyrta wan yw T<€ Fenni, Ond tra fn hwn, nid tref ht '— a ,,grifenodd y Deuiwyn, canys ttn o Feirdd cywrain Morganwg oedd. Etto—yn Scren Comer (Rltif. 3.) mae englynion o waith y Cawr Cwan; ac na argranwyd hwynt yu y ddnii y sgrifenwyd hwynt gan yr Awdwr sydd andwg canys tybiwn fbd y Ca\\r nid yu nmg yn dea!i barddoniaeth, ond hctyd yn cyfansoddi yn drachywrain ar ryw am- serau ilf lieu-,i(l. Y linell ydyw. I Goieuo tyw yHwch !awer."— Golcuo tywyHwg tawer a ysgrifenodd y Cawr; ac o wrthwyneb i amiedd terfyniadau ac i gyfocthogrwydd iaith y triied tywyll/l: y Cawr yn dywyfL'MA y Serene Mac tywyUwch a thywyilwg, tragywyddot a thr.tgy- wyddaw!, y natH mor gymmeradwy ar MaH, yu enwedig mewn barddoniaeth— At wyHon y tytt7ylhe- I oddef fyth ei ddu fwg." GflON. 0\v. Hcddw ch a pharch, gan hynny, i'r hen Feirdd cyw- rain a dysgedig: er bod en cyrph yn iiwc!t, ettp eu gwa'th ce!iyd<<gar a fydd gtodtaw r tra bo ddcaHadwy Frythoneg bur. Dywedtr mai y Parch. E. Evans (y pryd. hir") a sg! ifenodd y rhagymmndrodd Saisneg ym- laen Casgtiad y Gorchestion, &e. gan Hhys Jones gwrandewch arno ef.chwiwradwyddwyr barddoniaeth, ac na )"mgytJClybwch i'r madyn a ddywawd fbd y grawnwin yn surion. The works of the Hards in this Cottecti&n cannot fait of giving satisfaction to those who are versed in British poetry: as for those who arc unacquainted with it, I would advise them not to criticise what they do not understand." Gan pich bod chwi, Mr. G. wedi cyhoeddi eich gwrtbwynebiad i jtythyrau hirion, dylwn da!(y rru ond caniatewch cyn gorphen i mi gyfarch y CroesHurfydd cyndyn hwnnw. Mr. J. J. o'r B.1. Wrw,wlu: Yn Seren Gomer (Rhif. 8.) y ccfais gyd. na6yddiaethicliwigyjitaf. Yn eich iiythyr hw nnw yr ydych yn gatw eich cytbedion, ieuenctyd Cymru, i dybio eu hunain yn ddoethach na'u dysgawdwyr; ac yneu hannog i ddysgu ar dafod yrenwau milwraidd a osodwyd yn rhes yn Geiriadur Byr y Seren. Djammeu eich bod, er ienenged ydych; gwedi ystyried yr encithiau a darddent yn anianoi oddiar y rath athrawiaeth gwerth- fawr i iunto cynneddtau eich cytbedton. Mae'r cyng- iiorion yn datgan eich oed; ac ni buasai achos i chwi gyhoeddi mewn ymtfrost mai her!od oeddych. Oiid y mae eich ammbarch chwi i'r enwog Ddysgawdwr JoA. soK yn eich gwradwyddo chw t yn fwy na dun: gwr oedd Johnson na chafodd annnhurch erioed ond naill gan gennscn neu anwybodaettt. Yr ydych yn dra chtochaidd yn gofyn (Rtuf. tS.) A ydyw pob un o'r diwygwyr presenol ein hiatth yn islaw Johnson ?" Yr atteb ydyw.ydynt yn ddiatt. Ar byn dymma chwi yn taflH eich hun i an pen i'r ctoriau t bwyso eich corphityn yn erbyn y cawr hwnnw o ddysg a dawn. Rhag cyw' vdd, wr ieuaiie, disgynwch ar frys o'r ftorian, cyn i'' neMbren doni y chwysigen sydd ar eich iad. A ddar- tienasoch crtoed ddim o waith y Dr. J. hebtaw tanen neu ddwy o't Etrtyfr ? Rhoddaf gyngor i chwi ddaruen ei Ramadeg ef, t wetcd ei farn efam eicb bath chwi y'° aithitth y SMSOu gynt. DariKowth hefyd tiug-chwedtau ,'Esop ystynwch ddeongHad y dammpgion, yn ellwcgl Hy&'anta'r eidton.y nnd byw a'r )!e\v n)ar\v. y neidr ydfyd a'r dduren a rhyfeddwch pa fbdd y gcHid dych- ymmygchwediau, cynnlferoHwyddauya o!, yu eich daiiiiiiio chwi a'r Dr. J. morgywir. Yt'ydych yn cwyno ar feithder Hythyrau 1Vlyrddill, er bod eich Uythytaa eich hun yn HawH mor teithion, a bynny heiyd heb gyfnewid dun ai- y rhygyng—octM yn He odd.odd yn He oedd a tharmn Lausus, a chwithau 'êich !iun yn Æøcas Ysgwydwyn yn Hadd pawb o'ch b!aen. Gofidtis wyf diosoch na ieddwch nentawr o awdurdoda!' o'ch p!a:d aui cicu myhlpwy, hebtaw y iF Jaw;, a'r ipse dixi.t: ni byddat yr awdtn'dodan hynny yn ddigono! i riej,), t un herlod tt'wy holt fynyddau iCynu'u, ond i Mr. J. J. o'r H—I— yn p.nig. EK-h tra\dd, Sy', yr ydych wedi gwysio D. ab Gwiiym yn ci g¡:n-: Iadan brys dsfyfyr: ond pa beth a wsewch i'w ganiadan .pwyiltfs -a go! citesto! ef— Taro zeiitteth, teriéyn w<M, to-oi y tiI'OClh, &:c. ? PaoE':r'h a wnc;;vch i'r ho!! awdv,-yr gorchcstoJ-TndlIl' Ated, D. ab leuan Du, D. Nanmor, Gut. Owain, luto Croch, W. L!cyn, Gron. Owain, a Hu cadarn na ddeuwu y rhawg i ben a'n rhifb, oH a thysttolaeth yt! eich erbyn agos yn) m!)ob (144en o'u g\vaith. Do-heblaw D. Gwitym dysgasocn Dl'ofiad allan o waith )l' hen S)on Mniip dntan—pa fbdd y VI1 t chwi angftofio CK'h nx)dj yb Lowri Hywel? gan fe aitui e: bod hithnu ar droiau yn prydydtht yn efch dt)H ch\vi; cl' fy mod braidd o't'?m, pe buasai ei<;? modryb honno yn fywyn a?'r, y bi'asai in yn torri gwialen fedw yng?oedd y Fach Ddei)iog i'ch cerydda chwi am Vtrthod eic'h parch., ac am eich nacc&c! o Itono i'ch uwch'i addolion dtammheuo!. Un o'r 'gemman disgleirittf ynghoron icuenctyd yw gweddus. Yr ydych oberchcHdawn; nacharu-arfct'- wch y rhodd, ac na choeliwch gytbcdion o tat dawn tta chwi eich hun, osdyvtdant nad ocs gytlctyb ichwi; canyB y mae't: berygt bod hnHan-dyb a gwehiàith yM decm'eu gwenwyno eich cyiine"f,,tu chwi. Er gwrthddad! Alld?id T'<-e/' Lluiidaiii." (Ilhir. 24\ aid wyf yn gweted bod Myr(ldin yn cyfeniorni wrth gyssyitt:! a am- canwyd ynyLythyreg iCi"i)reig; yroeddynt yngyd- amsero!; ac yr oedd aman Mawerocdd o'r PrydRin- iaid y pryd hynny yn ddigon hypys. Trwy bwy)! yr oedd dirwyn y behen"—" 0 iiewyh i newyn yr oeddid yn bwriadu gwneud y !Iwdn ynHwm"—'<0!wvn o fewn o!wyn"—" Suariter in H:oJo fol'titcl' tMre"—Cy! newid bob yn ychydig, ped fai ond taUiwr i newid ochr y tyHau a'r bog!ynau ar sippog. Fc ertftyiodd y chwyt- droad FfreHgig ar angheniitod erchyU; ac y inae yr pr- thyl Cymreig a'i w!ch yn Hesg dd:obaith: gan hyunv, Mr. J. J. na sig!wch ei gryd yn rhngor, ac na chen\\ch AMt ltcli mwy uwch e: ben. Ar y pynciau mcwn dad!, Mr. Gomcr, sef o<(M, o<M, aM, lulU, dt, dy, alP, all) !In?, yn-, nu ysgrit'enafdro arail os rhoddwch gennad. Ydwyf eic!t ewyHyshvr da, Gotthu- Ystum Anncr. luRtS FYCIIAN.

.dT GYIIOEDDTVI? SE,.I?,EN GOMER. 'I SYR,Os bprnweh fod yr Ijyn a gnnlyn yn cyn]i\vys nn n}ath ar ddefnydd, bmtdto! ac adeitado!, er hyfibi ddi hi! Garner, set' pteswytwyt' iiawn ddefnyddio eu pum synwy, yn cu Hcfydd priodo!, v mac i chwi roesaw i'w gyhoeddi yn eLch Set eu Omcraidd odKtawgwych. Caerfyrddtn. —— —— AP C—DU LL R. AM WAHANIAETHU Y PUM SYNWYR. HoUAD. Pa saw! synwyr sydd gan ddyn ? ATTER. Pump; yr al'ogliad, y c,!yived, a'r teiiiiiad. H. A fedrwctt chwi ddywpdyd pa wybodacth syd(! yn dyfod i mown trwy berth yUygad neu yr c'hvg? A. Y mae yr o!wg yn rhoddi i ni wybodacth am ncfbedd a'r ddnear, Hyrrsm, ceedydd, meusydd, adeH- adan, anifciUaid gwyllt a gwar, a p!:ethan ereiM heb rifedi. H. Pa fzith s%liiwyi- vdvw yr arebwtetb? A. Trwy yrarchwaeth neu y bias yr ydym yndirnad mc!us a ehwerw, a Hawer o nat:u'iacti: ein hymborth. If. A fedt wch chwt ddywcdyd ynndia !c y mac y synwyr hwn yri benaf yn gyrmwyscdig? A. Yu y gen:\u ncn y safn; yu enwcdigo! yn nhatlod y gcnau, a thethau bychain y tafod. H. Ynmtia Ie y mae y synwyr o arogHad yn gyfleu. edig? A. Yn y trwyn a'r fTropnan. H. Pa wybodacth a dderbynir trwy y synwyr hwn'' A. Yr arogliad sydd yn rhcddi i ni hysbysrwydd cin haro/ g!, i ddmjad gwahamaeUi ihwii?arug} per a drew-, !)yd H. Pa fodd y mae arogi pcthau yn dyfodL mcwn i'r corph? A. Gydar aer i'r iTroenau canys os bydd i un attal ei anatil, iii ati efe arogii. H. Pa faint o wybodacth sydd yn dyfbd trwy borth y igh)st? A. Y gInst yn benaf yw porth gwybodacth. H. Pa fodd y medrv.'ch chwi broU hyny? A. Y mac y clybod yn dwya i ni wybodaeth am Dduw, ac am fcddy!iau ein gi!ydd, a p)tob pcth arati,! trwy swn, !!ais, a chyfryngdod yr awyr. Y llygad yn benaf at bethau natudol, end y glusl at bethan ysbi-lilol hcfyd; canys "-ffydd sydd yn dyfod trwy g!ywed." Y ghtst i Fair, .J' Uygad i Fartha." H. Pa fat!) synwyr yw y tcindad ? A. Y mae y synwyr hwn o <Mau fath: y naiM yw ein I gwaitn yn tomto poen nen esmwythdcr, yr hwn dein!- jad sydd trwy yr holt gorph y !tatt sydd yn ein gwaith ni yn teimto petban oddi auan, megis brwd ac oer, ty. r ner a chated, <!s:c. Y mae y teindad hwn yn tHat'naf yn mhen y bysedd, tor y Haw, blacn y tafbd, y gwefns- aH,&c. H. Weithian, ga<)ewch i mi glywcd am swydd briodol pob un o'r pum synwyr, tnewn byr ciriau ? A. Y Hygad i weted y gcnan i a! chwacthn y trwyn i arog!i; y glust i gtywed a'r teimlad i deimto.—D. S. Ynmhpnach, y mac arfer ddwt iawn genym ni y Cymry yn gyifredin,i ddywedyd mai ctywed yr ydyn) a'n gc- nenau, ae a'n ciMsttaa; fel y dywed y Gwetcd a chtywed y cwbt y niae y Cynuo:" ac, yu sicr, y mae hyny yn rhy wir am danom obtpgid yn 1. OnidydymynarTcr dywcdyd, Yrwyf yn clywed arogt nen wynt drewityd, neii bfr, gan y pcth hyn neu y peth aratt? Nid yw dywedyd felly end yr un peth a phe dywcdt'm pin bod yn gwelcd a'n ciust!an. Ai nid yw yn tfohneb anesgusodot t nob ddywedyd ei tud yn clywed dim a'i drwyn? lie dylid dywcdyd, Yt wyf yn arog!: sawr neu wynt drewUyd a gwynt per gan y naih betharUaH. 2. Yr ydys yn dywedyd, Yr wyf yn clywed bias da ncu fias drwg ar fy mwyd nea fy mod; yn ctywed y Both a all fod yn fwy chwtttng na chtywed un yn dywedyd ei tod Yficlyw.Ld a'i c?MM neu ei stifit? Pe dywedai ei fod yn 1 archwaethu neu yn btasu y p' th hyn ncn y peth araii 1 yn ieius neu chw erw, efe a ddywedat ya uniou. 3. ¡hachern yh arfcr dywedyd, Yr wy't yh c!ywed yr bin neu y tywydd yn oer nen yn wresog, yn ctywed y nai!l beth yn dyner a'r Ha!i yn galed yn ciyva,ed yn y pen, poen yn yr acioda:); Ac. He, dy!id dywcdyd mai teimto y petifau uchod yr ydys,i-c md eu clywed c<n!y3 pe byddai dyn heb glytved dim a.'i glustiau, etto byddai ei deimiad ganddo am hyhy, cunwcit a hyn a!ian \Vncuthnr iawn ddefnydd O'r syn- wyi'm! a roddes Duw t chwi, tt wy fedru gwahamzethu j yn synwyrfd )'i:wng pob wn o honynt. Gobcithiaf y bydd t:yn yn gytarv-yddyd t b!ant a phobi ieuainc i ad- aei yr hen arrer ddisymvyr !tcn ag sydd wedi gt'eddfn f(d ail{lnian yngwaed y Cymry. Osarfenrrhyw acen ddi wg yn i(-uangc, yr un pcth fydd ceisio gcnych <'t gadae) pan eiych yn hen, a phe dywedid wt'tb yr Ethtop au) ne\\td ci green, nen y iicwpald ci frychni; megis y dywcd Solomon, 11 Pun heneiddio hid ymcdy â h: Gan fed yn anhawdd gan taidyn!on roddi cocii ddhn a cr eu haddyxg oddigcrth ci !)roft o'r ysgry- thur, cymmcrwch yr hyn a gan!yn o ymadroddion ys- g)y!;iiurul I gadaruhau yt h).fforddiad uchod:—Y gtuxt a farn ymadroddton, i'et yr archwaetha'r genan fwyd, Job xxxiv. 3. Can archwaeth!! yr archwacthaisych- ydig o fet," 1 Sam. xiv.4S. "Fy nhad utd odid a'm teiwla," ebe Jacob wrth ei fam. Tyred yn nes yn awr, fet y'th deimtwyf, ty mab. Yna y dacth cfe yn nes, a<: a'i cnsanodd ef, ac a arogiodd arog! ei wisgoedd cf; ac a ddywcdodd, We!e, arogi fy mab sydd fet arog! maes, yr hwn a fen(H.:hiodd yr Æl'ghvydd," Gen. xxu. '2,ttl,??. "Teimlweh n, canysmdoes gan ysbryd gna\d ac esgyrn i'et y gwehvch fod genyf D," Luc Yr hyn a gtywsom, yr hyn a welsom a'n Hygatd, yr hyn a edrycitasom arno, ac a deimtodd ein dwytaw, am air y bywyd," t loan i. 1. Y mac hyn o ysgrythurau (heblaw Hawcr ere! a pni(! en dyfynu)) yn ddigonoi i bron mai a'r genatt yr archwaethir, ac a'rnrocnau yr atogHi', at- a'r clustian y f'!ywu-, ac a'r Hygaid y gM-etir, ac a'r dwyitaw y teimtir. HeUach) byddwch yn otalus i ymadroddi yn ol y rheot honi, 1.>

bvdd Sn! y 19eg 6'r mis hwn rttoddodd e: Fawrliydi Ymerawdwr Rwssia, asteg i'r cenadon a ddanfbnwyd ato oddi wrth y Bib] Gymdcithas Frytanaidd a thramdr; y rhat ocddynt Argh Tcignmouth, y Hywydd, Esgob- ion SaHsbtu'y) Norwich, a Ctoync, At-IwNdti Gambicr, CangheUawry Tryso!iys,aWm. WUbertbrce, Yswain, A. S. Isiywyddion; yiiglivd a't- Ysgnf-ragiawtaid; gosododd Arg!. TeignmCnth gyfarchiad ger bron ei Fawrhydf, H thoddodd y Purch. Mr. Owen iddo yr ho!! tyfrau a gyuuwysant hancsion b!ynyddol y gymdeithaS) wcdieitrhwymoy'dra hardd. Ariilyg;d(i et Fawt'- hvdit"od ganddo b'u c'l calonüg i'r s6fydi:ad, bod ganddo g.ft"elyu gynidoithas yn et w!ad Ci hun (yr hon a dardd- asai o'f un yn LluudaiH) o'r hon vk, oedd cfe yn aelod, ei fod efe wedi rhoddi, ac y pp,,rli.-u,,ii i roddt cyn- no) thwy a diogelweh iddi. Wedi hyny cymmcrodd ei Fawrhydi Yntood:'ot bob un o'r cenadau gert'ydd ei taw, ac a'n goJlyngûdd ymaith gan sicrhau y byddai iddo deindo picser dUedt'ith i ddwyn ynm!acn ddyben- ion y Gynideithas hyd cithat'ci aHu. R))oddodd Brenin Prussia ostpg i gl'.nadOIl yr nn nyrndctthas, ac wrth cdt-ychdros yr haucsion biyHydduI y thaiaroddasid iddo cf, fct y gwnaed i'r Yiiiei-aAi-dr, cfe a gant'u lythyr a ysg1'ifemvyd ganddo ci hmt yno, yn anog fflutia¡l y cyiiciy)) Gymdeithas yn Bcr!in yn y riwyddyn 130< trwy ei yn)?e!edd a'i rodd hactionus ci hmi. Dy- w<'dodd ci Fawr!)ydi gydflchryn bwys fod v Gym- dcit!)S uehod ytf tueddn i ddwyn ynndaen brif ddv- bcnion Crist'nogaeth. Fct hyn y cufodd y Penaduriaid cyt'tino! s).)ser a thncdd, ynghanol yr hoit wieddocdd a'r sot i'uiedd cyhocddKs, i sytwi ar achosion Cymdeithas o yr hon a y.stytit' ganddY/Jt yn t:tcd<ht, gyd& bendit); Dnw, i toi} yn gyfrwng i vfnetitiitir gwir tcs i'w tey)'- nasoed< ac t ddynoh'yw yn gyí-I"re({jn. Rhoddodd Mae!icr\vr yn Switzerland mewn tair biyncdd o ag 800 o Fibian, a 3,6CO o Dcst.!i!nen(:!u.—Ancichcdd E.sgob Pabaidd Bido:sc (R\vss;a) ei Offeit-iaid yn ddiv.eddar, gan geisio gan- ddynt nyfr.tnu eu rhodd!on, neu en tansgiinadnn i'r Bibi-Gymdcithas yn y\vtad hono, yn o! yr ErA,i-af f a ro(Idasa i etc o'n biacn!—Dun Ilai na ;)1 o Gymdeithasau BibHaidd a n'urnwyd y Hwyddyn ddiweddat', yn y Hy- wodtaetimu Brytanai1d, ga1'trcfac ar!cd, hebIawCym- dpithasan canghcnoU—Gyrwyd a!ian .')<)/)<)o o Fib!an a ThcstaniGnt.m gan y BibJ-Gymdeithas WyddcHg, yn DubUn. y tlwyddyn a acth hcibio. Bib!an, Tcstamentau, 'L!yfrau y Weddi Gytfredil1 a thracthiadau a ddospa) thwyd gan y Gym- deithas at heiacthu Gwybodacth Gristianogot, o'r st'cd o EbriH, 1813 hyd yr 21ain o EbnH, 1814, ydynt fct y caHiyn:—. I;iMan 95,765 Hyt''auyWcdd[g\ittedm 59,6'13 Liyt'tattcreiiiynrtiwyn) 49,:310 Ttacthiadan bychaio, yn hancr !'hwy!n 488,710 Wrth we!<x! D''g We!ington yn dcnenach a) ei ddych- ",diad, nag oedd pan acth ymaitb, s)'lwai un gwr (ell- gynimautt mown corif; ac yr oedd mewH cifd. Hu r enwog 13]ticher,N,ii yr eisteddfod pe!'t)tyno! i achos dyoddei'wyr Germany, yr wytlmos ddiwedlaf, Hn yn brcscno!; t'fe a l.tan- mo'odd Mr. Wilberforce yn tawr. enw yr hwn, cb ct'e, sydd mot- gloùtà\\T mn wcttiusdoedd da, ar y Cylimdir agyw yn Miydaiu: ac ef'e ii andygudd ei ddtolciigar- w<'h Mn eu hymdtech i gynnal ei wiadwyr t;tcsy<,o!. Ystyrtai efe yr ycltydig wythnosana dt-cuhasai yn i';ry- dain fcl y niwyat'dcdwydd o'¡ hoii t'ywyd; ac on' i)U,¡óai fod ganddo wraig a phtant, cyneusderan a thtK'fhdd< u y rhat y dy!asat etc ystytied, ni bHasat tddu ct'fyt!: y)n..d- ac! a'r wlad fendithtawn !ion. Mechat gael b'irLH i ailliv,,ti teinttadau ei gaton ddtolchgay a:a y!'hu.t igrwydd a ddci-byniodd yma. Y ma" plant Duges Oidenburgh, cliw,,i.i!r yr YMei- awdwr Atecsand'jr, yn caet t;u dysgu gan, Feistnmd Hrytanatdd, i ofal y thai y rhoddwyd hwynt, yr hyn sydd gaiinioliactil npitiduGi i'r wtad. Nh! ydys vn .;wybod yn gySredin ibd Ymetodres Pwssta \vp d (terbyn ei dys(,ci(liactli yii y Nviad lioii.- Tra yi- ucdd yma hi a H\n<.odd gytciUach wrcšo a Pilendefig(;<; :;r hon y niae y" parhau i yfrinachu trwy iytllyrUIJ. Gosododdihaio wyr Lluudai.u yn ddiwcdJ. tra'r oedd Ysgni'i s:yfnewui cyircitttnu'r Yd dan ysi.yj.aHth, htn Syr Henry Parnct i hongian wrth ra<i heo! Ormond, am ddwyn o hcno'r Yscnf gcr brtta y Scneddr; yroedd torttttt'chanotaraarpit ::yfer, t ar- uyddo pa mor gyíyng y hnasai ar wptthwyr pe f-ym- tucrasn)L't' cyfryw syhtewidiad Ie. Danfcnwyd pedwar ohedd-gcidweniatydorfagoedd wcdi ;mgynmtn<n' yr aehos, mcwn tt'eh) i gadw'r heddwc! ac ar ddcisyt:' tad y Swyddogion tynwyd y ddetw i iaw oddi ar y cro<'bren yn ebr\.ydd, e.titr boddhaodd y poM eu hun- atn trwy ci losgi yn y man. Dywedir fod Ftramc wedi cael ei gyru i'r fath res. yno!dcb o achos mcsurau trenlr'awr ac ahadlon y Uywodraeth ddiweddar, fc! y niae'r ddyted ar y goron ag sydd a galw am ei tha!n yH awr, yn ],800/)00,()00 o francs, y hug yu nn'.}, am y thtt) swm sydd "UO,(,,(),000. Ar y lsf'cd o'r mis 1H\"n dirwywyd pobydd o 100?. yt. y Llys-benadur, am gynyscu aiR'm a barn yr h\vn & t roddwydi'rYntgeIedd-d<' Mdwraidd BrcmnoiynChcI- sea; a barnwyd y trsedd"'l' ¡ dùyouJef ch\'tch ojts o I: gat chat hctvd.. Enciuedd boneddiges icnanc, o gy!ch 1teg oed oddt v.rth ci phcrthyrMsan yr wythnos cyh y duvcddaf, ya Padington, !;yda dyh yr a ffugml ei fod y)i èi c)i<'t n yh fi\I', gan chwcnnych Ylubriodi n hi. ddwynosgyda'ugi!ydd ntf'wn Gwestdý yn Heol n!yn) cithr ar y trydydtt dydd etc a'i gadnwodd; g'o) t-h fygwyd hitha't gan ottd a chywilydd, ac am hyuy ac'!< i'r csmlas ac a tbddodd. Dydd Mawrth dtweddafond un, fc! yr oedd fen t Mr. E. Hawkins o Dyddyn Burxted yn dyehwei,\ o Caergaint (Canter-bui-,v, )lie y buasa\ a H'.v\th o g)ed cy<a) fu'r pedrotfenydd, ncu ytw!- y fen, a'i gyuno)(fi' wywr a'r pptchenog, yr hwn a ddaethat t'\v cyfartod) gan ei fod yn ofni fod rhyw betb annymnnoi wcdi dy- wyd, o hcrwydd cu bod yn hwy nag at fcroi hcb we!yd; aphnnddec!n'euoddy)nho!t h. hwy))t deaiiodd fod y gyriedydd yn dt'A )ned<i\v. Ymdrcchodd M)'. PL i'\v <!denH i betdio gyru'r anifci!u:id adr<?f, eittn' dvw- cdodd y mynai en gyrn, ac a dyngodd y gyr:u efe dt'os ei fcisti oni chUiat o'r tFordd, ac yn odd fHangc!!u'r ceílylau, y rhat a t-edasant ymaith yit ffyrnig, a gahu'ns yw adtodd, cyn iddo f'. fted nemor o !athenan o' Me etc a sy! thk)dd, aeth yr o)wyn dros (-i bon, ac efc a taddwyd yn y iijaii!-Yiii(itlan,osod(i tnewn cytlwr ti'agrpsyuus ger b'on brawdtc cl Waeu- thHrwr. Dywedir nad nad cos ond y rhyw wrrywatdd ya m!dithnwythancci!io2;odyr!!edyn yn cann, yr hyn a ach!ysurodd i Xenorchus, y l)rydYllrl digrif, i ofyn, Oni raid fod cèHiood y rhedyn ya ddedwydd, gan iddynt gael gwragedd mudLoa." )

MARCHNADOEDD. t CyrivEwinir,i YD, IIp-oLAN lW.mc, 31ch. 27. Ychydtg o Wentth LIoegr o'r ne\vydd oedd yn y ifm-chHad y bore hwn gwerthwyd y gorcuon am yjt hytiach uwch prisoedd uil dyd<i L.tnn dhveddat, ond ánhawdd oedd crte1 gwerth ar y gwnelion. Haidd a Brag yn gwerUm yh fa.t'waidd, am brisoedd yr \v\t!)nos ddiweddaf. Yrocdd Pysth\ydioH,aP«ysatf(;)wi, \n ddrutach: YrOeddyma gyí!:nHldcl' 0 Geil'ch Lloegr, ac ycbydig o't Iwerddon A gWicdyddtramor; gostyn odd p)-ts y goreuon ynghyich ts. y grynog, ti-n'r ai-osocitt ygwneiionhebeug\ve!ttm. YchyJtgocdd y cyfncw;o idiad me\vn Rhyg a Fin. PeiMtatd a)n bfis yr wythnca dd:\veddaf. Gwcrthi.iLd marwatdd oedd ar Hadau LUt! ae Etthi g-wyUtion, a'r prynwyr yn dra aiiatii. Prisoedd ilCl'óyrulllwy ,Ij" Yd, ,I} Or!Jlw. I Gwcnith coch 5(!s i 70- ? ftttyt:-SistJts Haicht ( Badey) 2s i :{Jii Br:(,gwpiw( ?<?e? 6tJs t 72:. Ceirch -l?si?ts Fut;mds- -?i? Ffa cp<ry!:m uetv. 37s i 4-f.4 I j leit <!a cfttytau- —s t —3 I {cu Œl coJomclIod -'s i —i' I'ys Uwydion 4?s i 4t4 I ?-M c?/??r i?-?M A ?/?,?-M r.<-?? ( /??/? ?t/<c??- Pl"i Cg.FlI'llll!lr Yil !l't Sg/¡,mrtt .9 GrYllog ( li,'iitcli, s,??: lei' JJ usllÛs ). (itvcn. Hhyg. Haidd Coirc? s. d. s. d. s; d. ?.(i. Swydd Fora?nw!; 73 "I 0 0 ?7 0 I ? d t-(id i n 64 8 0 0 SJ4 it t ———Hcntr? ? 2 00)?8 lj ? ———hcr!citi 79 0 0 Oj :,8 t)' If, ? ——— !rpc'.cu)t<)? 7J H 4? 9 ¡ 4J 1 ?2 i ——— Fursyfed H t 0 () () .'?, ] ?) H Fynwy 74 4 0 0 OC 0? ———- D J'I;f:,Li;\Wyn .:J.' I i:J 7 0 014:3 I ? S ———Mpiri<;n' ?- 79 1 0 0 44 0 82?' ———Fiiint 7'21i I 0 01 444 ,1 ?4 1 3?(2 Y li ———— Ddhnbech ? 77 2 00 44 1? ?7 ? ————. e?crnart'on 80 0 0 0 t 4<? Ot '2'? ———— F?n- 0 0 00?? o i ?0 .Pt-M Pcillžaitl I Pei!tiatdtc?,-60si6js !-?n()t),)U3)6C? I rciHiaidAit:<'rica,yF:)rn. Os! Os I Pris!I }Janl!lll Llunt!uin. j I Dydd Mawrth <uwpd<iaf?<)t-t-y<Mynodd yr Ara;i. ]\hicr t'f' t t <!orth bfdwaran ??M'?e<-M? Mcnith i haftiatt am l?d. t I J>ri, cyftii-ttil Siitgi- Gloir/ell (" B,-o,n- I Ya ol y cyfr'fa wuawd yr wytiinos a (ictfy.udd ?!ch. 22, r yw.?'?3.?yc<tntoU?pwys, Hehlaw yr Ardn'th a ()at? yd, nf-n sy(M ;'w thalu ar ei dn)Sj;wyd(iiattiHry(iain 'J':t?t- l I p,.i.5 v y JJrÙe-Jwyd,!J I"cll o 8 Ph'IIS. i I Ci Eidion ?Mif'sO;: Ci};Ai:mar(?n 5s6d'Ss6d I tlig iNjiLiiat-eit I Ci?tJo- 5s .Od"¡ '6 Cd t Cn;Tyr<)\)t 7,i (M i 8s (:d ?[ I Cig Ocii -ds (M t 8'. I- P"¡s Y" llupys (IlOlIS), ,1)11 SOlltltœm: t CYDAU(KASS). Kent 61 "si P) Os Sussex -6) U:t8)(is Essex-9i Os tin Os  HA?BR SACHAU (:'0{'KFT<< ?Cttt-8) 8, i I I I ii j?: Sns.t'x- 8t (.);.tjut<.? F.u?'n-13t Osil?t? I Priv y I. leel" NII Leadenlwll. Crwyn Gwadnau (?K/?? 50 i 56 ;,wys yr un, 5M i 2?. j':n,¡1i, 2j? ? ?" CiwiroJ:l;ylidthgrwyn (JllucIUll1t:¡JJad..), 2111 i 22. (',wyn lidlaft'd (l)rc:>siTlg Jl¡de,'i, 20d ¡<¿Pi!; C?rhyd?m yM tf. <?) j ?, (-1 M yn Hot, ? < '10 pw ys, ?)n ?c.? ?rciH, 30 ) 70 pwys, ?,) i 4Jd. i.rcnt, ?U i 80 pwys, 3? i ?ifL Cnvyn Murtot bychain, (?a? GTfCM?;??.. SSd i .'?? t'.n?tn, tnawrion, y d,sill,. I(h; iJHiJ. C'"wy': C !)\tnucyi!<*tt:!nc'i???<HnM/? ?)(ji?7fj. .P/'M</ Gwei* gis LlullduÙl. k =. d, AIarchnadWhtt€ch:t{)pI 5 5 ————. St. James- 5 5 .————— Ciare 0 0 Io"iJ' 10 10 I Cyfaftalwch 55- s.<!< i C,, ii"c r y drefycttnt 9} 0 '1 I ml'lyn U\l'i!iia !JCt {J —— gWyu 8S C s ——Schott -— {1 1 ———— gartv 4f; C I Greal'es 23 U Rh\t'o"da?DreM), 32 ? ScbonCotftan -120' ———Hrychiyd 1M ? ——— Mt-iyn 100 ? jrrts \;anWYllaU'-lUO!('IlaU. Ws U<t y ddwsin. ErcitL. 14!! CdyddwMU. CYFI'iEWIDF.4 YD, LrRP;Fr,, 3jf?/f. lg. C?pnith. <'s0d HsOd 70t)?-v? ?' Haidd 4s Od i 5s 341 Bn? 9s Co i H,3d ;)?i?y! C<-tr<-h. 2s M .?s3d 4.?uw?s. P?a;wynion.5HsOd 7()s0d Y???? —-HwytHon .3(.) 0d ?&:Cd y?ryno" Ffa.s 0{! -U:!0d yKrynnf, Poith:udtcg .i? M i 58, Od ?upw?. Emon.52s Od o?Cd ?Opwys.