Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
Advertising
DOCTOR: Good morning, Nurse, how is patient s cough ? NURSE I regret to say, Doctor, the ipatient's cough C5 NURSE I regret to say, Doctor, the ipatient's cough is not any better. I DOCTOR: Purchase immediately a bottle of the Best Remcd I know of. It will save life at a critical moment- -I A MtRACUMUS DEARIE b CHEi?; COUGH? — AND susr LUNG HEALER j •.JLIFE SAVER. — READ WHAT THE MINISTER SAYS: < "I beg to add my testimony to your tnvalu3.b!s pt-eparatson 3 DE AKIN S MIRACULOUS CHEST, COUGH, & LL Nj HE\LER. It possesses marvellous properties, and gives instant relief to Coughs, Colds, Hoarseness, Difficulty, ot Breathing,&c.,&c. 8 :j It is very beneficial, and has proved ior miny years a boo a to ti e working classes." s.; VOTTTJ TTPF GTDBAKIN & HUGHES. J x O U xv IJIU Careful'y examine and notice tn *t HEALTH, HAPPINESS,WELFARE, & every B )ttie, Libel, Box, and x HEALTH. HAPPINESS,WELFARE, & every B )ttie, Libel, Box, and x COMFORT depend on the GENUINE Wrapper be-irs the Trade Mirks, ORIGINAL REMEDIES. Beware of Wording, Titles, together with ? inj i nous foreign imitations and our Nitne, to copy, instate, or substitutes, and of the dealer tamper with which is forgery I who tries to deceive you and sell and fraud. Any person or per I you spurious, worthless, and sjns causing infrxngament of | injurious mixtures aforesaid will be prosecute 1 I ———— according to law. Prices 1/1+. & 2/3. Sole Proprietors: Post Paid, 1/3 & 2/6. The Inflammation Remedies Co., Of all Chemists & Stores. BLAENAVON. | •: A—MMBB—BeBtmmam—— — 4p Bobbinite FFRWYORYN GODDEFEDIG. ARWYDDLUN. -r.j cø =' o .= ..0 '< >- ¡, ca. Q o = Tanbelen yn Ddiangenrhaid. mae aanddo y Gwarthiant Mwyaf o unrhyw Ffrwydryn Goddefedig. Y GOREU I GAEL Y GLO. Y mae y Cartridges hyn wedi eu gwasgu i lawr i wahanol faintioli, a gellir eu tanio mewn unrhyw nifer ar linyn ddyogel pylor drydanolyn yr un ffordd a'r Pellets Blasto PBIP WNEUTHURWYR— CURTIS'S A HARVEY, Cyf., Prff s;: 3, Gracechurch Street, London, E.C. Prif Swyddfa Deheudir Cymru-Albert Chambers, High Street, Cardiff. EDITH DAVIES-JONES, The Celebrated Welsh Harpist, of New York City, U.S.A., and Mr. Angus Mackenzie, The American Tenor, of New York City, U.S.A., announce a Series of Concerts 6 Recitals TOUR COMMENCING AUCUST 1st. SACRED CONCERTS A SPECIALITY. For Terms aPPly-Mr. D. L. LAVIS, 17, Kimberley Place, Troedyrhiw, R.S.O. Cynon United Choir. — Revival of the Aberdare Christmas Concerts. — NEW, MARKET HALL, ABERDARE, Boxing Day, Dec. 26th, 1905. Two GRAND PERFORMANCES OF Two NEW WELSH WoRks,— U CAPTIVITY" (D. Emlyn Evans). VICTORY of ST GARMON" (Harry Evans), to be conducted by the Composer. Soprano: MADAM BERTHA ROSSOW, (The Celebrated Australian Prima Donna, of the London &; Provincial Concerts) Contralto: Miss ANNIE WORSLEY. Tenor Mr. LLEW. JONES, (Winner National Eisteddfod, 1905). Bass: Mr. CHARLES KNOWLES, (Sheffield, Leeds, and Bristol Festivals, 1905). FULL BAND and CHORUS OF 300 PERFORMERS. Conductor MR. W. J. EVA? 3. • >K Reserved Seats (Numbered), 3s. Second Seats, 2i. Third Seats, is. The Hall will be comfortably heated. Plan of Hall, &c., to be seen with Mr. E. J. Clement (Sec.), 4, Nith St, Aberdare, (jENT'S CYCLE, bargain, High Grade Coventry Machine, just as new, not soiled, free wheel, rim brake, beautifully enamelled and plated rims, best pneumatic tyres never punctured. Machine noused a dozen,times. Complete with gas lamp, bell, pump, spanner, sacrifice for R3 19s. No use to owner, genuine. Approval before cash snt. T. Husband, Chargrove house, Ash combe Road, Weston-Super Mare. a ftí8 a IUSIOI: or!-P-Wpr. me a 'You never Know your luck.' We publish in another column the advertisement of Samuel Heckscher sen., of Hamburg. This house has acquired a high reputa- tion for the prompt payments of amounts won by persons here and in all parts of the world. We would strongly recommend our readers to ti ke particular notice of Mr Heckschcr's announcement and try their luck to win A FORTUNE. Bobi! Bobi!' ebai'r fam,' wedi bod yn ymladd eto. Ldaru pregethwr ddim de)d y Sul diweddaf eich bod chi-pan y'ch terir ar un rudd—i droi y rudd arall i'ch yirusodydd ?' Vo, mam,' ebai Bobi ond fe trawodd Wil Huws fi ar fy nhrwyn, a 'does gen ddim ond un.' BEl'X SIGN, C.WMBACH. Two Grand Performances of 'ESTHER, THE BEAUTIFUL QUEEN,' Will be rendered at the above place ON CHRISTMAS DAY & EVENING, Dec. 25th, 1905, BY THE BRYN SION CHOIR (Numbering 160 Voices). o Artistes-Queen, MADAM WILLIAMS (Llinos Gwalia), Winner at the Mountain Ash Eisteddfod. King, MR. FRANCIS DAVIES. Harnan, Mr. EVAN EVANS Zerish (Haman's Wife), Mrs, M. L. JAMES. Mordecai, Mr.JOH N DANIEL. First Maid of Honor, Mrs, M. A. DAVIES. Hegai, Mr. JOHN LLOYD, Messenger, Miss NELL/IE EVANS. Prophet, Mr. D J EVANS Harbonah, Mr. RODERICK DANIEL. j Assisted by MR. ARKITE PHILLIPS' ORCHESTRA, ABERDARE. Organist, Mr. HERBERT DAVIES. Conductor, Mr. D. R. DAVIES, A.C. Selections will be given at each performance by « Bryir Sion Chorister Bays." Z, I Conductor, Mr. John l,o)od. Admission to each performance, Front Saats, Is. 6d. Second Seats, Is; Third Seats, 6J. Doors open at 2 p.m. & 7 n m to commence at 2.30 & 7.30 p.m. • I Come Early, and Secure your Seats.
PYNCIAU'R DYDD.
PYNCIAU'R DYDD. JJI% Mor ddiafael yw Argtwydd Rsaabsry a'r \i Weinyddiaath Newydd. Rosebery. Mae yn debyg i fwa'r gwlaw, neu fel y fuwch laethog wedi aros i'w godro, nes rhoi bwcedaid o laeth, yn rhoi llamnaid nes ba haner y llaeth hyd y llawr. Dyna Arglwydd Rosebery. Medda ar rywfath o hynawsedd hawdd- gar, a mawr yw ei siarad ar es- gynloriau y cyhoedd; ond erbyn y tybir ei fod mewn gafael, mae fel Spring-heel Jack,' wedidianc. Ychydig ddyddiau yn ol, meddylid ei fod wedi dod i derfynau ymar- ferol er da cyhoeddus y Weinydd- iaeth Ryddfrydig, a siaredid am ei 91 enw gan luaws ond ar yr unfed- awr-ar-ddeg, dacw ef ar ei edyn. Mae'n anhawdd gwybod pa un ai meddalwch neu hynawsedd medd- al, ynte gyfiawnder cyhoeddus, sydd gryfaf yn ei natur. Yr wythnos ddiweddaf, siarad- odd yn wir barchus am C.B.' a'i gydaelodau, a galwai h\vynt-' f.v nghyfeillion,' a broliai hwynt i'r cymylau ond yn sydyn, wele ef ar ei union at Ymreolaeth, gan feio C.B., a chan gyfiawnhau ei hun, a chan ddadleu mai Masnach Rydd oedd i fod yn brif bwnc yr Etholiad agos, ac nid Ymreolaeth, a thrwy hyny, yn lled-awgrymu i'r wlad mai 4 Home Rule i'r Iwrerddon yw prif destyn yr Eth- oliad nesaf i fod, yr hyn sydd anwiredd, gan nad oes dim yn mhellach na hyny o fediiwl y Weinyddiaeth Newydd. Gorphen- ayr araeth hon o'i eiddo drwy roi ei farn mewn pedwar pwynt am yr hyn yw y Llywodraeth nesaf i fod, a hyny gyda'r fath hekethiad, fel pe buasai o'r pwys mwyaf i'r Prifweinidog. a'i Gynghor i gael barn Arglwydd Rosebery ar y pwnc. A chymeryd dechreu a diwedd ei araeth i ystyriaeth, gallesid dod i'r casgliad ei fod yn credu yn angherddol yn y Wein- yddiaeth, a'i fod ar fyned yn yfflon yn ei awydd a'i zel ei bod ar lin- ellau dyogel, ond yn nghanol ei araeth, rhyw ysbryd 'cicio'r stwc' -sydd yn ei feddianu. Dichon fod Arglwydd Rosebery yn un o'r dynion hyny sydd i'w gymeryd ar ei ben ei hun yn hollol yn wein- yddiaeth ar ei phen ei hun; yn orsedd ar ei ben ei hun; ac fel y cyfryw, mai y peth doethaf i wneud ag ef yw ei gymeryd o'n plaid pan ddigwyddo hyny yn ei hanes, a'i gymeryd am ei werth pan ddigwyddo fel arall. 'Does genym fawr gvdymdeimlad a I chanu He's a jolly good fellow,' pan fo arweinwyr gwleidyddol yn myned o flaen y dorf ond ystyr- iwn hyny yn burion yn nglyn a Rosebery, ac ychydig o ymddir- iedaeth, wedi'r cyfan, ellir roi yn y jolly good fellows yma.
[No title]
'Does yr un o ael- Lbttsyfarchiadau i i } Mr. John Bams. ?dau Gwe lnydd- iaeth C. B. wedi cael mwy o longyfarchiadau na'r Gwir AnrhydeJdus John Burns. Efe yw Liywydd Bwrdd Llywod- raeth Leol, ac mae ei bertl-ivoas a'r gweithwyr yn y gorphenol, a'i gvdymdeimlad a moesoldeb cym- deithasol, a'i ddawn gyhoeddus fel siaradwr, yn rhoi iddo hawl i hyn oil. Geill y gweithwyr fod yn sicr iawn fod ganddynt gef- nogydd ffyddlon yn Mr John Burns, ac mae ei bresenoldeb yn y Weinyddiaeth Newydd yn pri-! odi yn hyfryd—Llafur a Rhydd-1 frydiaeth. Tra yn erys ef yn y| Weinyddiaeth, nis geill dosbarth- iadau gweithiol daeru fod Llafur a Rhyddfiydiaeth yn ddau beth gwahanol, a 'does neb a wna hyny ond rhai eithafol fel Mr Keir Hardie, a rhai na foddlonant ar neb na dim ond arnynt eu hunain a'u mympwyon. Yr oedd safiad Mr John Burns wrth ochr y Prif- I weinidog ar adeg ymweliad cyn- rychiolwyr allan o waith, yn cario cylanwad dwfn ac arosol, ac yn awgrym pendant i'r gweithwyr fod rhywbeth yn sicr o gael ei wneud yn fuan i hwylusu eu mas- nach yn well. Na foed i weith- wyr na chynrychiolwyr neu ar- weinwyr gweithwyr i genfigenu wrth safle Mr Joha Burns. Mae rhai o honynt eisoes yn edliw idda ei gyflog, a'r rhai sydd yn gwneud hyny fuasent y parotaf o bawb i'w derbyn. Wrth fod y gweithwyr yn gwneud hyn, dan- gosant nas gallant oddef dyrchaf- iad eu gilydd, a dangosant yn mhellach mai Llywodraeth ormes- ol Doriaidd ydyw y goreu iddynt hwy hyd nes y dysgont gredu yn eu gilydd, ac ymddiried yn ddi- wenwyn yn eu gilydd. Dibyna 1' gwerth John Burns yn y Wein- yddiaeth ar y parch roddir iddo.
Cyfarchiad y Nadolig.I
Cyfarchiad y Nadolig. UNWAITH eto Y mae wedi dyfod yn adeg i ni i gyfarcl ein lluaws darilenwyr. Mor gyflym yr a amser heibio! Megys doe sydd er pan ymgyfarchasom ddiweddaf Wele treuliasom ein blynyddoedd fel chwedl! Eto, ar y cyfan, nid oes odid neb o honom na phrofasom er ein bodd- had fod rr chwedl ambell i benod ddydd- orus i'r eithaf. Am hyny, gweddus yw rhoddi diolch a bod yn llawen. Teimlwn yn ddedwydd yn herwydd fod y cwmwl a grogasai mor fygytbiol yn y ffurfafen lo- faol wedi diflanu, a rhagolygon mor obeithgar yn ymagor o flaen y gweithiwr a'r sawl a ddibyna arno. Oni b'ai am hyn, nid yn ddialaeth y treuliai miloedd eu Nadolig eleni Ond y mae hi wedi goleuo; felly, ymroddwn i fwynhau ein gwyliau mewn ysbryd diolchgar. Dymunwn i'n holl ddarllenwyr Nadolig Lawen iawn, a phob rhagorol fendithion. Gorphwysed tangnefedd y Tywysog o Bethlehem, a bendith y Gweithiwr o Nazareth, ar bob aelwyd yn y tir. Ac wrth ddymuno hefyd Flwyddyn Newydd Dda i'n hamrywiol gefnogwyr, teimlwn rwymedigaeth arnom i ddiolch yn gynhes am eu cefnogaeth fiyddlon i'r DARIAN yn y gorphenol. Aeth heibio lawer tro ar fyd oddiar pan y sefydlwyd y DARIAN, ond hyd heddyw nid yw wedi bod yn brin o gefnogwyr. Ac er fod ami i gariad newydd wedi ymddangos ar y llwyfan yn y cyfamser, eto gwell gan ein lluaws ddar- llenwyr lynu wrth yr hen. Diolch yn fawr! Ar gyfer y flwyddyn nesaf, gobeithiwn fedru gwneud y DARIAN yn loewach a chadarnach TARIAN nag erioed, gan ddis- gwyl yn sicr y parhewn i twynhau cef- nogaeth garedig ein darilenwyr, a hyny ar raddfa eangach nag erioed. Fel ar- wyddair i'r gwyliau presenol, nis gallwn wneud yn well na datgan arwyddair y preseb,— Gogoniant yn y Goruchaf i Dduw ar y ddaear, tangnefedd i ddyn, ewyllys da.' Boed felly.
[No title]
„ Dydd Mercher di- Qweithwyr allan a j walth o flaen' c.B.' weddaf, ymdeith- iodd tyrfa er cael I vmgom drwy eu cynrychiolwyr a'r Prifweinidog. Cymhellwyd hwynt i hyny, nid yn unig gan drueni eu sefyllfa, ond yn mhellach gan eu hadnabyddiaeth o'r Prifweinidog fel dyn gwerinol a theg ei ysbryd, a gwyddent am ei olygiadau pen- dant ar y moddau i roi iddynt fel gweithw) r ymwared. Eisoes mae 1' C.B. wedi cyfeirio at y tir anwr- teithiedig, ac at weithfeydd sydd yn y deyrnas, ac at berffeithiad yn Neddfau y Tlawd, fel rhai o'r ffyrdd i roi ymwared. C.B., yn Chwefror diweddaf, ddywedodd y geiriau canlynol:— Mae gan y Saeson dalent i drefedigaethu, eto mae un ynys y gallasai y Saeson ei threfedig- aethu yn dda, ond ni chant, a hono yw Lloegr. Yn Lloegr, mae'r Saeson yn cael eu cyfyngu o fewn terfynau neu gloddiau.' Yn mhellach, dywed, Tach- wedd, 1905 { Mae digon o waith i'w gael yn y wlad hon, pe gwnaethid ef yn gyrhaeddadwy i bobi sydd yn 'mofyn gwaith. 'Does yr un tasg y gelwir arnom yn fwy i ymgym- eryd ag ef na threfedigaethau rhanau mawrion o'n gwlad.' Mor wir i gyd. Ond mae land- lordiaeth ar ffordd hyn, drwy ei bod yn cadw tiroedd i adar a chwningod, ac i chwareuwyr, ac i ddim un pwrpas ond i foddloni ffansi. Credwn fod mesur Tir chwyidroadol yn mhen y Wein- yddiaeth bresenol, ac mai ei hunig obaith, sef y wlad, am weled hyn mewn grym fydd ei gwaith yn dychwelyd y Rhydd- frydwyr i swydd gyda mwyafrif aruthrol mewn rhif a dylanwad. Yr oedd yr orymdaith, ddydd Mercher diweddaf, yn deffro tos- turi yn mhawb gan lesgedd eu cerddediad a gwaeledd eu gwedd, ac mor dderbyniol ganddynt oedd bara a @haws neu fara a chig, yn I wyr ac yn wragedd. Ei chais o flaen y Prifweinidog oedd i ystyried.— I I-Fod rhoddion fel eiddo y Frenines yn annigonol. 2-Fod y Ddeddf a basiwyd y llynedd yn aneffeithiol. 3—Eu fel gweithwyr yn yr un cyflwr diymgeiedd ag o'r blaen. Gosododd y Prifweinidog y materion hyn o flaen y gweith- 'to wyr,— 1—Am iddynt i gofio mai new- ydd ddod i swydd ydoedd. 2—Nid oeddent eto fel arwein- wyr wdi cydgwrdd. 3-Fod ei Weinyddiaeth ac ynt- au mewn cydgordiad a'r hyn oil oeddent wedi ei ddweyd, ac y buasent yn gwneud ymchwiliadau pellach yn ddioed. 4-Fod ei olygiadau ef iddynt eisoes yn hysbys. Gv naeth Air J Burns siarad i'r un cyfeiriad, ac ymadawodd y gweithwyr, sef eu cynrychiolwyr, gyda tnawelwch a chryn foddhad.
Llanwrtyd.
Llanwrtyd. Ar yr 2ofed o Dachwedd bob blwyddyn, cynelir Ffair Gyflogi Llanwrtyd. Hon yw yr umg un boblogaidd a gynelir yn ystod y flwyddyn. Eleni, digwyddodd ar nos y Temlwyr Da, a phenderfynwyd cynal cyfar- fod gweddi noson y ffair yn nghapel y Methodistiaid Calfinaidd. Cafwyd cyfarfod gweddi rhyfedd o ran g Nres a nerth, y bobi ieuainc yn diolch eu bod yn cael mwy o flas yn y cwrdd gweddi na'r ffair, a'u bod wedi gadael I cisteddfa'r gwatwarwyr' am byth, &c. Teimlwyd cymaint o nerth, fel y penderfynwyd yn unfrydol gorphen y cyfarfod yn y ffair Aethom allan gyda'n gilydd i'r Square, a dechreuwyd canu Marchog Iesu yn llwyddianus,' &c. Gyda'n bod yn dechreu canu, dyma bobi y boxing saloon a'u clychau a'u rattles i geisio ein gwawdio a'n distewi. Parhawyd i ganu a gweddio nes i bob peth ddistewi a myn'd yn fud,' a I phob rhyw elyn gilio draw.' Diolchai llawer am gael y fraint o ddyoddef dipyn o wawd dros Iesu Grist, a dywedai un ar ei gliniau y noson ganlynol iddi gael digon o nerth i fyn'd i'r ffwrn dan a ffau y llewod' pe byddai raid. Gorchfygwyd yn y ffair. Nid anghofir byth 5 gwrdd gweddi'r ffair.'
Glyn Nedd.
Glyn Nedd. Nos Lun diweddaf, yn ysgoldy y Cyng- hor, cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus dan nawdd Cyngrair Mwnwyr Prydain Fawr. Llywyddwyd y cyfarfod gan Mr Jno Howell, cadeirydd pwyllgor gwaith Aberpergwm. Anerchwyd y cyfarfod gan Mri John D Morgan; C B Stanton; a D Watts Morgan. Dydd Llun, Rhagfyr 4ydd, collodd Mr a Mrs Ben Jones, Rockfield House, eu hunig blentyn Dorris, yn dair blwydd a haner oed. Ni fu ond ychydig ddyddiau yn glaf, ac er goreu y meddyg, angau drechodd. Yr oedd yr ergyd yn drwm i'r tad a'r fam alarus, oblegyd eu hunig blentyn ydoedd. Er i Dorris fach gael pob cysuron, gofal, a thynerwch cariad tad a mam, gallant ym- gysuro yn y ffaith ei bod heddyw niewn gwell He. Claddwyd hi dydd Iau yn mynwent Ebenezer, Pontneddfechan, pryd y gwasanaethwyd yn y ty a'r capel gan weinidog parchus y teulu, Parch D Hughes, Bethania, ac ar Ian y bedd gan y Parch D Glyn Davies,
- Gornest y Bel Droed.
Gornest y Bel Droed. BUDBUGOLIAETH Y CYMRY. V Dyrfa Twyaf. [GAN 'Ap IDANERYN, • Clywais son am dyrfa fwy nag a allai neb ei rhifo. Gwelais hi heddyw vn N ghaer- dydd, prif ddinas Cymru, ac nid oes chwant arnaf wel'd ei thebyg byth eto. Tyrfa llawo asbri ydoedd, o bob cenedl dan y itief, yn ddu a gwyn a melyn—y Cymro glan gwlad- aidd, y Sais hunan-hyderus, y negro croen- ddu, a'r Jap a'r Chinead melynddu, a'r oU weai cydymgynull i wylied deg-ar-hugain o fechgyn cryf ac ysgythrog yn chwareu pel droed. 'Roedd boys yr lien Wlad droiaa wedi rhoddi curfa i Loegr, Ysgotland. a'r Werddon, a heddyw dyma hwynt yn gwyn- ebu mewn gornest, fydd byw mewn hanes, bymtheg o chwareuwyr penigamp o New Zealand, chwareuwyr sydd a'u clod ar lafar mewn pob gwlad dan haul. Ysgubasant y Saeson fel man us o flaeri y gwynt rhodd- asant gurfa i r Ysgotiad nad anghofia Sandy mo ni yn dragywydd; a bu raid i'r Gwydd- eiod cadarn hefyd lyfu'r llawr gan ryrxi ymosodiad y cewri hyn. A, heddyw dyma dro Cymru wedi d'od—i ddioddef gorthrech neu i gyrhaedd uiVch dod tiag a syrthiodd erioed i w rban yn mvd y beldroed. Ojmrtl fechan dyma hi yn sefyll yn syth, heb ofa na chryndod, fel Dafydd bach y bugail gynt, yn barod i lorio Goliath hyd y llawr. Ac yn wir, wrth wylied holl genhedloedd y byd fel hyn yn ymgynulledig i'r ornest, a chan- oedd a miloedd o honynt yn seilio'u gobaith ar y chwareuwyr Cymreig, yn datgan yn groew eu ffydd diffuant fod Cymru yn deil- wng o'r anrhydedd, nis gallai calonau y Cymry twymn yn eu plith lai na llamu o lawenydd gwladgarol. 'Rwyn deall eisteddfod a chymanfa a ffair, ond y mae rhyw fusrik-s fel hyn tu hwnt l'in atngyffrediad i. Nid byd y meddwl YtV hwa; dyma, feddyliwn, eisteddfod fawr cig-gwaed, a gewynau. Eisteddfod y meddwl a dyn a miloedd, ond hon a dyn ei milyniatr. Pwy dd'wedodd fod y Diwygiad wedi lladd ysfa y bel droed ? Bychan yr arwydd o hyny heddyw, ond gadewch i ni gyfaoeddef, mae y dyrfa aneirif hon mor ddeallgar, mor barchus el golvg, mor weddaidd ei phryd ag un a welwyd ar faes erioed. Ni chlywais air anweddaidd ac ni welais arwydd y ddiod yn ystod y ddwy awr y buom ar y maes. Ond wele y cnwareuwyr ar y maes, a'r banllefau o groesaw yn rhwygo yr awyr. Wedi aros yn ddiddan yn yr oerni er's oriau, mae y crowd yn awr yn cael ei gwobr. Mae yr ornest ar ddechreu. Du yw gwisg gWYI y wlad bell; a'r Cymry sydd mewn siacedi coch, a phluen wen Tywysog Cymru ar bob mynwes. Faint o bobi sydd yma ? Haner can mil medda nhw. Wele yn awr pob gwddf ya estynedig, pob safn yr agored, a phob llais yn groev yn llefain a lief uchel oriau calon- did Cymry pybyr. 'Play up, Wales,' dyna yw'r cri, ac y mae y brwdfrydded fel trydaa yn enyn y dorf enfawr drwyddi draw. Mae yu berwi ac yn ysu. Dyma'r dechreu! Cymru syjd yn rhoi'r gic- gyntaf, a dyma'r bel fel saeth i tyny'r awyr, a'i chyfeiriad tua'r gol. Wele'r Cymry fel helgwn ar ei hoI; ond cyn pen eiliad dyma'r dyeithriaid yn eu cyfarfod, a bellach mae y frwydr ar ei heithaf. Yn ol a blaen, i lawr ac i fyny y cae wele'r ymrysonwyr yn rhedeg. Bechgyn mawr a nerthol, grymus- der yn mhob gewin, yw bechgyn New Zealand, ond cura y Cymry hwynt mewn chwimder a sgil. Yn groes i'r dysgwyliad mae y chwareuwyr Cymreig yn rhwystro gwyr New Zealand i gael eu ffordd eu hunaio yn y scrum. Yno y mac nin bechgyn yn gallu gwneuthur ychydig mwy na dal eu tir. Am yr ugain munud cyntaf, yn wir, y Cymry os rhywbeth sydd yn cael y goreu o'r ornest. Hwy sydd yn ymosod, a'r dieithriaid sydd yn amddiffyn. Mynych, mynych mewn perygl yr oedd gol New Zealand, a'r ornest yn gwbl gyfyngedig bron i'r darn tir yn y pen hwnw i'r maes. Symuda y dyrfa ol a blaen fel coedwig ar adeg corwynt, gan faint ei phryder. Dyma waedd angherddol. Hwre Mae Cymry yn croesai y llinell. Dacw y try' gyntaf wedi ei chofrestru. Yr arwr yw Teddy Morgan, o Lundain. Methiant fu y cais i saethu'r bel rhwng y polion. Ond, o lawenydd Pwy all ddesgrifio yr olygfa ? Haner can mil o feidrolion weii colli eu penau mewn ton o orfoledd. A dyma'r tra cyntaf, medde nhw, i'r New Zealandwyr, er pan yn y wlad hon, fethu ag enill y pwynt cyntaf mewn unrhyw ornest. Clywch y chwibanogl. Beth sy'n bod ? Half time, a'r Cymry ar y blaen Gwaeddwch—Hwre Ond nid ydyw gwaeddi yn ddigon—mae miloedd yn y dorf, a'u calonau yn llamu gan lawenydd, yn canu a lleisiau o fawl- 'Hen lad fy Nhadau.' Rhywbeth yn debyg oedd oil ran yr ornest, ond fod y dyeithriaid, gan ragweled methiant, yn chwareu gyda mwy o yni a phenderfynol- rwydd nag erioed. Unwaith neu ddwy yn wir buont o fewn dim a chroesi llinell y Cymry. Ond m lwyddodd yr un o'r ddwy- blaid i newid dim pellach ar y sgor, a phaa ddaeth y terfyn i'r Cymry yr oedd y llawryf. Clywch y llawenfloeddio. Mae Cymry wedi enill Yr hyn a fethodd cenhedloedd ereill yr ynysoedd hyn ei gyflawni, hyny a wnaeth hil yr hen Frythoniaid. Bellach dyma'r newydd yn cael ei danio a'i bellebru trwy'r bydysawd i gyd. Goliath a orchfyg- wyd, ei ben a dorwyd, a'r gorchfygwr yw y lleiaf o deulu y brenin. Mae y banllefau, yn fyddarol. Dyma noson fel noson byth- gofiadwy Mafeking. Canwch y clychau f L'uchiwch yr hetiau Cil/lifiwchybancraul Cymru anwyl a orfu Cenir ei chlod trwy wledydd cred. Hwre Hwre II W-R-E
[No title]
Wele, darfu yr amser i'r esgobion der- fysgu, ac :i'r Bwrdd Addysg fyfyrio peth ofer. A'r wlad a gafodd lonydd. Ail-sefydlodd MaeraMaeres Caernarfon (Mr a Mrs Darbishire) y brecwast rhad a gychwynwyd y llynedd gan Mr D T Lake i blant tlodion y dref. Manteisir ar y caredigrwydd gan tua dau gant a haner oV 4 crwts' bach bob boreu cyn mynd iV ysgol.