Y Cymro

[ NODION CYMREIG. Da gennyf weled fod eglwysi Llanrwst wedi i rhoi arweiniad i'r wlad d'rwy ofyn i'r boll •, aelodau ymwrthod yn llwyr a'r diodydd meddwol yn ystod y rhyfel. -+- -+- -+- | Cyfarfu Pwyllgor Llyfrfa Cyfundeb y Metli- odistiaid yng" NgAvrescam yr wythnos ddi- -j weddaf. Mae y Llyfrfa mewn dyled eleni etc ar gylrif y flwyddyn. -+- -so- -+- An foil wyd 7000 'post-cards i'r Canghellor o Golwyn Bay yn gofyn am i'r Llywodraeth gwtogi rhyddid y fasnach feddwol. Gwnaeth eglwys y Tabernacl, Bangor, ei rban, hefyd1, i lenwi bag llythyrau'r Trysorlys. -+- -+- Yr aelod seneddol dros Feirion, Mr. Haydn Jones, yw trvsorydd eglwys Tbwyn, ac efe gyda brawd arall sydd'yn arwain y gan. Ond nid yw ei enw ymhlith y blaenoriaid. Dyma ddyn yn blaenori heb fod yn flaenor. Da "cael tipvn o newid. Mae digon yn flaenoriaid heb fod' yn blaenori. ? -+- -+"1 -+- Sicrha Canon Camber-Williams mai 200 oedd yn bresennol yng Nghynhadledd Caer- dydd i brotestio yn erbyn y Mesur Oedi. Os felly paham na fyddai y Canon yn dawel? Nis gall 200 wneud dim, yn -enwedig os nad ydynt yn arweinwyr! Paham na byddai i'r Canon eu hanwybyddu? -+- -+- -+- Dy wed y Welsh Gazette' fod Bwrdd y Penodiadau sy'n cartrefu yng Nghaerdydd yn myned i drefnu cad'ymgyrch yn erbyn y per- son au sydd yn dal mwy nag un swydd. 0's pregethwr, pregethwr yn unig; os blaenor, \vel glynned wrth ei swydd1. Pa faint ddaw dan gondemniad? -+- -+- Cyhoeddir areithiau Mr. Ei. T. John, A.S., ar Genhad'aeth ac Anhawsterau Eglwysi Elengylaidd Cymru yn bamffled bychan destlus gan Undeb yr Eglwysi hyn. Gwr craff, medd- ylg-ar, yw Mr. John, yn astudio arwyddion yr amserau, ac yn dweyd ei feddwl yn blaen, fel y gvyna yn yr areithiau hyn. Dadleua dros dorri pob cysylltiad ag Eglwysi diynni a chysglyd Lloegr. +- Geiriau gynhyrchodd beth cyffro oedd eiddo y Parch. Evan Davies yn y Lladmerydd ddau fis yn ol am anwybodaeth efrydwyr yn y Colegau D'iwinyddol o gynnwys y Beibl. Tarewir yr un nodyn gan Olygydd y Treasury am y mis hwn, canvs dywed mai peth da fyddai i weinidog1 wneuthur arbrawf arno ei bun, a phenderfynu peidio darllen dim arall ond y Beibl am flwyddyn gron. Yr ydym wedi svlwi meddai nad oes un rhan 0 araith neu o bregeth yn hüeIio sylw cynulleidfa yn gyffelyb i ddyfuniad o'r Ysgrythyr. y Y' -+ -+- -+- Gofaled Mr. Lloyd George fod yn y Mesur Newyddi y ddau beth hyn yn eglur :-(1) N,a ohreir buddiannau newydd o dan Fesur y Go- hiriad; (2) Na ddadwneir Mesur D'atgysylltiad a Dadwaddoliad, nes iddo ddod i lawn rym; ac yua, fe allwn ei sicrhau y bydd corff y genedl Gytnreig yn deilwng- ohono ef, ac ohono'i hun. Beth bynnag a fu'r "rhoi a derbyn," cyn llun- Jo r Bil Newydd, ni ohymerwn lai na hyn; ac os golyga'r Bil presennol hynny paham na wneir hynny'n eglur ynddo ? Nid ar ol ein twyllo, unwaith yn rhagor, y mae inni agor ein llygaid; a dywedwn yn ddifloesgni wrth un sy'n eilun y genedl a lynodd wrtho drwy wawd ac anfri am iddo gymhwyso peth o wres ei lythyr at y Wein- yddiaet a'r torrwyr ainod.—Gwili yn "Seren Cymru." 1 J Anion odd ynadon Conwy wraig o'r enw Mrs. Ellen Jones, o Heol y Priddfeini, Y Gyflin, i garchar am fis gyda llafur caled am feddwi. Dyma'r pymthegfed troi ar hugain i'r druanes hon fod o flaen yr ynadon. Nid oes dim yn tycio. Ac eto fe ddywed pobl nad oes uftern yn bod. Beth am gartref y wraig yma? A beth am wareiddiad a'i holl nerth- oedd ? Nid oes gennyni dim byd agosach i droedigaeth nil iiiis o lafur caled i'w gynnyg fel meddyginiaeth -+- -+- -+- Yn ol Mr. 0. M. Edwards nid yw'r Iddewon wedi rhoi eu gohaith heibio am gael eu gwlad yn 01. Y mae miloedd o honynt meddai yn barod ym Mhalestina, oil yn siarad Hebraeg, ac yr oeddynt ar fedr codi Prifysgol Jerusalem pan dorrodd y rhyfel allan. Hwyrach y bodd- loiia Rwsia, Ffrainc, a Phrydain, iddynt gael y tir; deuent yn fuan yn genedl gref ac am- hleidiol. Blodeuai'r anialwch fel y rhosyn pe rhoddid yr Iddew yn lle'r Twrc. Gwyr yr ysgrifennydd beth a ysgrifenna, a hawdd fydd i bob darllenydd gytuno ag ef. -+- Wrth son am y gair Canu," dywed Golyg- ydd Tywysydd y Plant y gwneir ef i fyny o bedair llythyren, a bod pob un 0. honynt yn -awgrymu rhyw elfennau angenrheidiol mewn can gywir ac effeithiol. Fel hyn :— C—Cy weir nod. A-Amseriad'. N-N a turioldeb. U-Undeb. Wrth ganu dylid gofalu fod y cyweirnod yn gywir, fod yr amseriad yn iawn, fod y llais yn naturiol, a bod yr holl leisiau yn cydsymud mewn undeb a chydgord. Dywedir gan rai gwýr da ar y llwyfannau cyhoeddus yn y dyddiau hyn na fu y Blaid Gymreig yn Nhy'r Cyffredin erioed yn fwy unol nag y mae ar fater Mesur Gohiriad Dat- gysylltiad. O'nd ai gwir hyn ? Pa fodd y bu yn Llandrindod Dyddorol fyddiai gwybod yr holl hanes, ond gwybyddir digon i ddeall nad yw pethau ddim fel y dylent fod o lawer. Ar fater dd'eil berthynas agosed a'n gwlad, ac a olyga g'ymaint iddi, d'ylent suddo eu man wahaniaethau, a'u holl fuddianau personol, a bod yn un a chytun i hawlio'r hyn ag y mae Cymru wedi hir ymladd drosto. -+- D!arllenais gyda hyfrydwch mawr adroddiad cynhwysfawr a dyddorol eglwys Capel Mawr, Rhosllanerchrugog, am 1914. Ceir ynddo bob manylion am yr achos ymhob gwedd a gweithgarwch arno. Nis gellid dymuno am Adroddiad cyflawnach a mwy calonogol. Y mae ysbryd gwaith a haelioni crefyddol yn ffynnu yn amlwg yn y Capel Mawr. Noda'r Parch. W. Wynn D'avies y prif ffeithiau yn ei Anerchiad dyddorol .ac awgrymiadol. Rhifa'r eglwys fwy nag erioed, sef 616, cynnydd o. saith ar 1913. Casglwyd yn yr Ysgol Saboth- ol £587. Dwy fi'ynedd yn ol yr oefld eu dyled yn £ 2,523> erbyn hyn nid yw ond £ \,598, felly talasant agos i fd o bunnau o'u dyled mewn dwy flvnedd, a hynny drwy roddion g' irfoddol yn unig, heb Bazaar na Sale of Work. Yr oedd holl dderbyniadau yr achos o bob ffynhonneIl yn cyrraedd y swm clo<iwiw 0' £1318. Yn sicr nid methiant ond llwydd- iant mawr yw yr elfen wi-rfoddol yn y Rhos. Yr unig Ie a welais y gallant wella ydyw mewn ceisio dwyn amryw i gyfrannu at y weinidog- aeth na wnant yn awr, a chael g'an rai i roddi mwy. Llongyfarchwn y gweinidog, yr eg- lwys, a'r gynulleidfa, am allu dwyn allan ad- roddiad mor helaeth a chalonogol, a hynny ym xiilwyddyn y rhyfel. ===- Mae y Parch. W. T. Ellis, B.A., B.D., Porthmadog, wedi cyhoeddi Gwerslyfr ar Hanes Moses, Josua, Samson, a Samuel, inaes llafur i'r plant o dan i6eg oed yn Ysgolion y Methodistiaid yn Lleyn ac Eifionydd. Ar- graffwyd yn Swyddfa'r CYMRO, and gan yr awdwr y mae i'w gael. Bydd y llyir o wer'th amhrisiadwy i athrawon y dbsbarthiadau icu- ainc, yn enwedig y cwestiynau g'eir ynddo. -+- -+- -+- Yn y Cerddor am y mis hwn geilw yr Athro David Jenkins, Mus. Hac., Aberystwyth, sylw at y pwysigrwydd 0' e-irio, yn gywir wrth ganu, a rhydd enghreifftiau o gamsyniadau digrif wneir wrth ganu Cymraeg a Saesneg. Dywed am un cor yn dywed yd) "Let God arice," yn lie arise, a chlywsom meddai y gair was yn -,ua.ss., a has yn hass. Nid heb achos y gelwir sylw at hyn. Rhyfedd yw na fuasai rhywun wedi gwneud hyn yn flaenorol, ac nid oes neb cymhwysach i wneud na'r cerddor amryddawn o Aberystwyth. Caffed yr ysg'rif glust o y L- b wrandawiad gan gantorion ac ereill. -+- Derbyniais nifer 0 ad'roddiadau eglwysig 0 wahanol rannau c'r wiad. Anodd cael Ile i gyfeirio atynt yn fanwl. Y cyntaf 0 Minnea- polis, Minn.,—adroddiad sydd ar unwaith yn dangos fel yr ennilla'r Saesneg y wlacI. E-g- Z" lwys Saesneg Llandudno, lie y mae y Parch. W. Phillips, M.A., yn Itafurio, g'yda llwydd- iant mawr, a chynnydd yn rhif yr aelodau. Rochdale, d'iadeil y Parch. E. Humphreys, sydd yn myned ar gynnydd, ac yn weithgar. Carmel, Conwy, dan ofal y Parch. David Davies, y bugail yn dweyd fod cynnydd syl- weddol yn rhif aelodau yr eglwys a'r Ysgol Sul. Eglwys Saesneg Caergybi, wedi hebgor ei bugail i fyned yn gaplan milwrol, ond y gwaith yn cael ei gario ymlaen yn ffydd'lon gan y blaenoriaid. Salem, Tre-Thomas, yn eglwys mewn lie newydd, a'r adroddiad yn dweyd hanes y cynnydd cyflym, 01 fod yn 8 i fod yn 80. Pennod yn < hanes y Forward Movement geir yn adroddiad Crwys Hall, Caerdydd, lie y llafuria y Parch. Thomas Bowen gyda llwyddiant nocledig. --It-- -0- Nid yw gofyg'ydd y Tyst yn deall beth sydd yn myned ymlaen gyda golwg ar Fesur Oedi D'atgysylltiad, nac yn gallu cysoni penderfyn- iadau Cynhadledd y Rhyl ag eiddo yr aelodau Cymreig: I, Eithr os mai ffordd effeithiolach yw hon i ennill yr amcan sydd mewn gohvg, ac fod yr aelodau Cymreig' yn gweled hynny yn glir er i'w ffrindiau fod yn y niwl, yna dywedwn Duw yn rhwydd iddynt, a gallant ddibynnu ar gefnogaeth pob Cymro Ymneill- tuol Rhyddfrydig yn eu hymdrech a'u hym- gyrch. Ond dylent fod yn hollol sicr o effeith- iolrwydid 'eu cynllun cyn mentro ar ddim fyddo'n rhwygo ein rhengoedd, neu yn peryglu'r Ddeddf, er yn anfwriadol. Dywed Mr. Llewelyn Williams yn bendant mai cyf- eirio am y dibyn y maent, a chynhygiodd welliant ar yr un llinellau yn union a phender- fyniadau'r cynhadledd'au a'r cynghrair. Or I Z!1 ochr arall, dywedodd y Parch. John Williams a'i ddirprwyaeth eu bod yn cymeradwyoi yn galonnog" benderfyniad yr aelodau 'felffordd' o weithredu (as all/ode of procedure). Yr oedd Mr. "Williams wedi sicrhau Cynhadledd y Gogledd y byddai'r Llywodraeth yn sicr 01 gario'r gwelliantau hawlid gennyni yn y Mesur Oedi, ac yr oecld newydd weled y Cang- hellor pan yn dywedyd hyn. Beth mwy oedd eisiau nis gallwn ddyfalu. Ac eto> cymerad- wyai Mr. Williams y cwrs fabwysiadwyd gan yr aelodau yn Llandrindod. Rhaid felly nad oes unr-byw angliysoi-ideb, rhyngddynt, ac fod rhywbeth i'w ennill trwy beidio trafod y Mesur O'edi o g'wbl. Ond pa un o'r ddau Williams sy"n iawn, amser a ddengys."