Y Cymro

OWEN REES: OR, A Story of Welsh Life m Liverpool. CHAPTER XVIII. WHICH DESCRIBES ANOTHER TROUBLE THAT BEFELL THE REES FAMILY. "I CANNOT imagine, Owen," said Mrs. Rees, "where your father can be. He said he would be home in time to go to the seiat, and I was very anxious'to go with him to-night, as it is the night before the Sacrament, and the preacher I am so fond of hear- ing is to be there. I am beginning to get uneasy about him, and fear something must have happened, or he would have been here. His tea is now quite spoiled. Your sister Martha and I had made some crempogau for him with his tea, and -now they are all crimped up." This was said by Mr. Rees to Owen, one night when he went home, a little later than usual. It was not long after Dinah's melancholy death; and poor Mrs. Rees was much more nervous than she had previously been. Martha made signs to Owen behind her mother's back, which he quite under- stood, and acted upon by saying,— Oh! it's all right, mother; my father is sure to be here soon. Something has kept him that he was not aware of when he went out this morning; make yourself easy." He went up to his mother, and put his hand, one on each cheek, as if he was about to kiss her, but she pushed him away with a "Paid a gwirioni ("Don't be silly, Owen)." He went on to say, "Why, mother, you are getting quite nervous lately; you are afraid of your own shadow. This is not the first time my father has been late. 1 am only sorry that you have lost the society, but you shall hear O T- preaching on Sunday you know, for he is to be in town for two Sundays, I believe." Yes, yes, I know, but I cannot help feeling un- easy, somehow. I felt when I got up this morning as if something unpleasant was going to happen to- day. I had a dream last night, and-" Now, now, mother," said Owen, interrupting her, "1 hope you are not going to persuade us that there is anything in dreams. I did not think you were so ofergoelus (superstitious) as that." You know, Owen, that I don't believe in all the honsense that is spoken and written about dreams. At the same time, I have had dreams, and even wakeful previsions that have turned out actual fore- bodings of coming events, and I cannot refuse sometimes to pay some heed to them. You may say it is only chance or considance, as I heard Arthur Williams say." "Coincidence, you mean, mother," interrupted Martha. "Call it what you like, but what I say is that I Cannot keep thinking that there is more than what you mean by that word in it. I don't say that we want any additional revelation from God. No, the Bible is complete, and yet I think that there is a closer connection between the spiritual world and us than we are sometimes disposed to believe." Really, mother," said Martha, "you are getting Superstitious," knowing her mother's firm belief in the spiritual world, and anxious to get her into an argument, that she might divert her thoughts from her father, about whom she was so anxious." "No, I am not, Martha. I am only saying the thing is possible. There is a spiritual world, Martha, I tell you,—the world of good and evil spirits. I am certain that these superior intelli- gencies—(Mrs. Rees used the words creaduriaid uwchraddol," for she could use fine Welsh words when she liked)—that these creaduriaid uivchraddol know more than we do, and that they communicate with each other. And how do you know, therefore, that they do not sometimes communicate with us ? By what means, I do not know, any more than I know how your mind and mine do dal cymundeb (hold converse) with each other at the present moment. "Upon my word, mother, I did not think that you were such a metaphysician. I wish you were a member of our Young Men's Meeting." "Oh! I have no doubt, Owen, that you have plenty of old women there, without my joining you. Besides, Here Mr. Rees suddenly stopped, as if listening to something, and she then continued- It is of no use talking, Owen, I do feel uneasy about your father. Something,—I was almost going to say someone, tells me that some trouble has befallen him. Hush what is that noise ?" Just then a heavy knock was heard at the door. Mrs. Rees trembled from head to foot, and said,- "I told you so, Owen." Martha opened the door, and there entered a police officer, who said in a loud tone,— "Is this Mr. Robert Rees's house?" "It is," said Owen, pray what is it? "I am an officer, and I am under the painful necessity of searching your house." "Where is my husban', Robat Rees 7" exclaimed Mrs. Rees, addressing the officer in a very excited state. "Calm yourself, my good woman," he said, "you shall know all in good time. I must now search the house, as I have told you, and if you have anything in the house belonging to anybody else, you had better say so at once, and deliver it up. It will save further tnuble." You surely," said Owen, "are not going to presume to search a respectable person's house without a warrant. What is the meaning of all this ?" You had better keep quiet, young man, and hot interfere with me in the discharge of my duty, or you'll get yourself into trouble, I can tell you." Owen, in his innocence, was not aware to what unauthorized extremes police constables will some- times go when they have a "job on hand." Poor Mrs. Rees was quite overcome. She did not understand all that the officer had said, and whilst Owen and Martha were explaining it to her in Welsh, and endeavouring to calm her, the officer made a hurried search of the house. He was soon satisfied that he was in a respectable person s house, and that he was not likely to find any stolen property in it, and, therefore, he assumed a more placid demeanour, and he said to the bewildered family I am sorry to tell you, young man—if you are Robert Rees's son—for I see the family likeness- that your father is in custody." Dy dad yn mh'le, Owen ?" (your father where), asked Mrs. Rees, wringing her hands. Owen explained to his mother, and then elicited from the officer that hia father had gone into a jeweller's shop to buy a lady's guard ring, and after buying one, and had gone out of the shop, that the jeweller had missed one of the rings he had been shewing him, and had run out and followed Robert Rees, and taxed him with stealing it: that Rees had protested ,stating that he had in his possession only the ring which he had bought, that he was taken back to the shop, that he pulled out the ring he had bought and shewed it, and assured the shop- man he had no other. A police officer was, however, sent for, and when he came, and searched him, he found in Rees's pocket the very ring he was charged with stealing He could not explain how it got there. All he could do was to protest that he had not inten- tionally stolen it, and he, was, therefore, locked up on the charge. Such was the officer's story! The distress of the family was so great on this recital, that it affected even the constable, and he was anxious to advise them what they had better do. "My husban' stale a ring! No, nevar, nevar, man. Robat a thief, no, no. Robat honas' as steel. Robat in jail! Oh I must go to him at wans—this minit-Robat in jail In jail re- peating the words several times, and wringing her hands in utter distress. Now calm yourself, my good woman," said the officer. He then explained to Owen that the only thing he could do so as to see his father was to employ a solicitor, and get him to obtain a magis- terial order of admission to gaol for him and Owen, and if they wished, for Mrs. Rees also, though he did not see what good her going to see him would do, and thus they would be prepared with his defence in the morning if he had a defence, which he was sorry to say, he very much doubted. My father never stole a ring," said Owen, indignantly. No, never," said Martha, her bright eyes flash- ing fire into the face of the constable. I hope you are telling the truth, lass," said the officer, struck with the bold and honest expression on her face, but you see, Miss, the ring was found in his pocket." I do not care where it was found," said the brave girl, my father never could, and never would, steal a ring." Dydi ddim iws siarad," Martha (It is no use talking), said Owen we must at once go and look for a solicitor, and try to see my father, and get the thing explained. Oh, dear, dear, this is an awful piece of business. I don't know how it is, but when my mother has a presentiment, there is always something in it." The constable said he hoped the matter would be cleared up in the morning, and he even went so far as to take his hat off to Martha as he was leaving, muttering to himself, I am sorry for these people, but Robert Rees is not the first man that gave way to temptation, and stole something." After he went, Owen and Martha endeavoured to calm their mother, and tried to consider what steps to take at once. They fortunately thought of a lawyer's clerk, a Mr. Evans, who was a member of the capel they went to, and as he lived near by, they persuaded Mrs. Rees to remain in, whilst they went and consulted him. Poor Mrs. Rees, in her distress, obeyed, and was almost glad to have an opportunity to be alone, that she might commune with Him who alone could comfort her, in this her hour of trial. RHYDDERCH JONES. o

ydegun diwrnod yn "Home Ruler, Ceid- wadwr, Rhyddfrydwr, UndQbwr, neu beth? "Home Ruler fuaswn i," ebai y cymydog, oni bai y wraig acw." Digon tebyg fod hyn yn wir am lawer.

YR WYTHNOS WEDDIAU. DYNA fel yr adnabyddir yr wythnos gyntaf o'r flwyddyn, ac felly yr oedd yr wythnos ddiweddaf i'r holl enwadau Annghydffurfiol Cymreig drwy y ddinas a'i chyffiniau. Yn rhai o'r capelau cedwid cyfarfod bob nos, a deallwn fod y cynulliadau, ar y cyfan, yn rhagori ar y blynyddau a aeth heibio. Ond prif nodwedd yr wythnos oedd y cyfarfod undebol a gynhaliwyd yn Princes Road nos Fercher. Yma yr oedd y pedwar enwad yn yr undeb pryd- ferthaf y dichon Cristionogion ei gyrhaedd ar y ddaear-n)ewn gweddi. Yr oedd llawr yr addoldy eang yn Ilawn, a nifer go luosog yn yr orielau. Dechreuwyd y cyfarfod gan y Parch. J. S. Roberts, Huyton Quarry yna caed ychydig sylwadau pwr- pasol gan y llywydd, y Parch. H. Hughes, Mynydd Seion, yn benaf ar y buddioldeb i bob un yn bersonol adolygu ei fywyd yn ystod y flwyddyn ddiweddaf, er gweled a oedd efe wedi cyflawni rhyw bechod neillduol, os oedd, a oedd hefyd wedi gofyn am faddeuant ohono, ac a oedd efe wedi teimlo bias y maddeuant hwnw mewn atebiad i'w weddi, os nad oedd, cymhellai bob un i'w geisio yn dclyfal. Yna galwodd ar y Parch. D. Powell, Everton Village, i siarad ar y PWYSIGRWYDD 0 FOD AELODAU EIN HEGLWYSI YN MEDDU SYNIAD PRIODOL AM BECHOD, yr hwn a sylwai, pan y gofynir beth yw pechod, fod llawer o atebion yn cymell eu hunain, ond fod un atebiad sydd yn cynwys yr oll, sef fod pechod yn wrthwynebol i'r natur Ddwyfol. Beth bynag ydyw Duw, y mae pechod yn wrthwyneb i hyny, ac y mae o'r pwys mwyaf i ni feddu syniad priodol am hyn, ac nid oes neb yn meddu hyny heb ei fod yn adnabod pechod fel gwrthryfel yn erbyn Duw dyna hanfod gweddi, 0 Dduw, bydd drugarog wrthyf fi, bechadur." Beth ydyw Duw ? A ydyw yn hanfod cyfiawnder? Y mae pechod yn hanfod annghyfiawn- I der, Duw yn hanfod purdeb, pechod yn hanfod Ilygr- edigaeth, Duw yn hanfod dedwyddwch, pechod yn hanfod poen, Duw yn hanfod gogoniant, pechod yn hanfod gwarth. Os ydym am syniad cywir am bechod, rhaid i ni edrych arno o'r safle hon. Gan hyny, os yw pechod yn wrthwynebol i natur Dduw, y mae yn wrthwynebol i bobpeth sydd dda yn y cylch ysprydol, cymdeithasol, a gwleidyddol. Myn rhai nad oes un berthynas rhwng moesoldeb a gwleidyddiaeth, ond y mae, ac yr ydwyf fi yn falch fod hyny yn cael ei gydnabod yn y dyddiau hyn. Perygl Prydain Fawr yw meddu syniadau llac am bechod a moesoldeb. Y mae llawer yn barod i addef fod pechod yn ddrwg, ond dywedant fod maddeuant i'w gael. Y mae y bobl hyn am gael goreu pechod, os oes goreu arno, a goreu gras. Diffyg syniad priodol am bechod a bair hyn. Os bydd gan ddyn syniad cywir am natur sarph, nid oes fawr berygl iddo ei choledd yn ei fynwes felly gyda phechod, pan y deuwn i'w adaabod yn iawn, ni fydd dim a wnelom ag ef wed'yn, ac ni orphwyswn nes ei symud yn gyfangwbl oddiar y ddaear. Yn nesaf galwyd ar y Parch. John Thomas, D.D., i siarad ar y PWYSIGRWYDD 0 FFYDDLONDEB I SWPER YR ARGLWYDD. t Dywedai fod dau beth yr ydym yn agored iddyn gydag Ordinhadau, sef gwneud gormod ohonynt— eu gwneud yn bobpeth, neu edrych yn rhy ysgafn arnynt a'u hystyried yn ddibwys. Y blaenaf yw perygl y Pabyddion, ond yr olaf yw ein perygi mawr ni fel Annghydffurfwyr, ac y mae lie i ofni nad ydym yn rhoddi yr ystyriaeth briodol i Swper yr Arglwydd. Dylem wneud hyn yn rheolaidd, pa un bynag ai bob mis ynte bob chwech wythnos ei gweinyddir-gwlleud hyny yn rheolaidd, a pheidio gadael i ddim ei roddi o'r neilldu. Sabboth y "Cwrdd Mawr y gelwid Sul y Cymunyn y Deheu- dir, a mawr fyddai y gofal am dano. Gwyddwn am un hen ddiacon yno a feddai siwt neillduol ar gyfer y Cwrdd Mawr," ni ddeuai byth allan ond y Sabboth hwnw, a byddai yn siwr o dd'od Sul y Cwrdd Mawr," a pha beth bynag ellir ddweyd am ymddygiad fel yna, gwell gen i hwna na'r difrawder aweliryn rhy fynych. Gwell gen i ofergoeledd nag anffyddiaeth-gormod na rhy fychan. Y mae mwy o berygl mewn anffyddiaeth na seremoniaeth, yr ordinhadau yma yw yr arwyddion gweledig o grefydd. Fedr yr eglwys ddim byw hebddynt: y mae rhai wedi treio, ond wedi niethu. Yn hon yr ydym yn d'od i gymundeb agos a Duw. Y mae y Pabyddion wedi gwneud gormod o'r Presenoldeb," ond y mae yr Ysgrythyr yn ei ddysgu, ac y mae Crist yn bresenol yn y Cymundeb—nid Crist yn y bedd, ond ar ddeheulaw Duw. Ond rhaid i ni ei gael yn cm hymyl, wrth y bwrdd y cawn ei gyfar- fod, ac wrth ei gofio gallwn edrych yn mlaen at adeg y cymundeb mawr, pan y cawn, yn ngeiriau Ann Griffiths Dragywyddol syllu ar y Person, Gym'rodd arno natur dyn." Cymundeb ar y ddaear yw y peth agosaf at hwnw. Yna galwyd ar y Parch. Griffith Ellis, M.A., i ddweyd gair ar yr ARWYDDION CALONOGOL I'R EGLWYS YN Y DYDDIAU HYN. Dywedai fod y mater yn un dymunol iawn i sylw- arno. Tuedd llawer ohonom, ac yn neillduol felly y Methodistiaid, yw edrych ar yr ochr dywyll, os bydd un i'w chael. Feallai y disgwylir i mi drafod y testyn o fewn terfynau eincenedl ni, ond ar yr un pryd goddefwch i mi gyfeirio ychydig o'r tuallan; ac yn gyntaf, dymunwn ddatgan fod sefyllfa profion Cristionogaeth yn gadarnaeh heddyw nag y buont erioed o'r blaen. Dweyd go fawr yw hynyna, ond yr ydwyf wedi ei feddwl a'i ystyried cyn ei ddweyd. Y mae ymosodiadau Anffyddiaeth wedi bod yn ben- derfynol, ond y mae dau beth i'w ddweyd, sef (1) fod pob ymosodiad wedi ei droi yn ol, ac (2) fod pob un wedi bod yn fantais i grefydd. Y mae hyn yn wir am yr ymosodiadau ar y Testament Newydd. Yn lie profi yn niweidiol, y maent oil wedi troi yn fantais ac yn achos o gyfoethogiad i'n lleuyddiaeth Feiblaidd a duwinyddol. Nid oes dim bellach i'w ofni oddiwrth Wyddoniaeth. Y mae Daeareg mor ddiniwaid a'r aderyn bach. Bu llawer o ofni a phryderu beth fyddai tystiolaeth y sêr a'r planedau, ond nid yw Seryddiaeth heddyw ond llawforwyn i grefydd. Yr un peth ellir ddweyd am Ymddad- blygiad. Nid oes heddyw ddim i'w ofni oddiwrth yr un o'r pethau yma. Yr un peth sydd yn wir am Athrawiaeth,—y maent oil yn cytuno i fyw bellach mewn heddwch a'u gilydd. Yr un fath yn union ellir ddweyd amlyfrauyr HenDestament,—dygodd pob ymosodiad allan fwy o oleuni. Dywedodd, "Amgylcnwch Seion,—rhifwch ei thyrau," ond y maent yna bob un wedi i'r ymosodwyr ddisgyn i'r bedd. Peth arall sydd yn arwydd calonogol yn y deyrnas, yw y teimlad cryf dros burdeb. Yr ydwyf yn edmygwr mawr o'r dynion da yna sydd wedi gwneud cymaint yn y cyfeiriad hwn,—y Parch Hugh Price Hughes a Mr. Stead. Mae yr argy- hoeddiad yn dyfnhau fod yn rhaid i'n Seneddwyr fod yn ddynion ag y bydd deddfau Duw yn rheol eu bywyd. Calonogol iawn yw y symudiadau yn ein tref ni yn mhlaid moesoldeb a chrefydd, ac y mae y dynion da sydd yn blaenori yn yr ymdrech hon yn haeddu ein cefnogaeth a'n gweddiau. Peth arall yw ffyddlondeb i weinidogaeth yr Efengyl. Diolch i Dduw, nid oes achos cwyno yn Nghymru. Rhyw ddwy fiynedd a haner yn ol, dywedodd y Prifathraw Edwards, mewn araith yn Merthyr, nad oedd ef yn siwr iawn na raid i don o Anffyddiaeth fyned dros Gymru. We], nid oes dim arwydd o hyny hyd yn hyn. Y mae y proffeswyr a'r gwrandawyr yn ffyddlon. Nid ydwyf yn ofni Anffy(ldiaeth,-diofal- wch ydwyf yn ofni. Y mae gafael yr Efengyl ar ein cenedl heddyw mor gryf ag y bu erioed. Yr ydym wedi colli cewri o'r pwlpud; ond gyda phob parch i'w coffadwriaeth y dywedaf, y mae dylanwad y pwlpud cyn gryfed gyda phob enwad yn awr ag y bu erioed. Y mae ein Cymdeithasfa- oedd mor boblogaidd ag erioed: gwir nad oedd yr hen bregethwyr ddim yno, ond yr oedd Duw yno, a hyn a ellir ei ddweyd am gynulliadau pob enwad. Peth arall calonogol yw y syched am Undeb Cref yddol. Da genyf pe bai yr annghydfod enwadol wedimarw, a marw y mae, drwy yr holl fyd Crist- ionogol. Ac yn olaf, gweithgarwch a haelioni. Nid oes gwell prawf o fywyd na gweithgarwch, ac y mae colofnau hwn i'w gweled yn mhob cyfeiriad. Ein capelau, y maent yn hardd, a byddant wedi talu am danynt cyn bo hir iawn; a'r genhadaeth hefyd,- gan' mlynedd i heno, nid oedd yr un genhadaeth yn y byd. Yn y flwyddyn 1792 y sefycllwyd Cenhad- aeth y Bedyddwyr a bydd y fiwyddyn hon yn fyth. gofiadwy fel blwyddyn Jiwbili y Genhadaeth, at yr hon y cesglir drwy Gymru o leiaf £ 20,000 o bunau. Hefyd, y mae yr haelioni mawr a ddangosir yn brawf amlwg o deimlad dros achos Mab Duw. Y mae bellach dros dair mil o genhadon ar y maes, a thros dair miliwn o baganiaid wedi eu dwyn o dywyllwch i oleuni, fel ffrwyth eu hymdrechion, a chymhellion calonogol i ymdrecbion yn y dyfodol. Terfynwyd trwy weddi gan y Llywydd. Yr oedd arwyddion amlwg o deimlad dwys ar y cynulliad lluosog.

o CYMANFA BEDYDDWYR DINBYCH, FFLINT, A MEIRION. CYNHALIWYD y cyfarfod haner blynyddol yn Nghorwen, Ionawr 6 a'r 7. Cafwyd cynhadledd am ddau ddydd Mawrth tan lywyddiaeth y Parch. H. Cernyw Williams (yn absenoldeb Dr. Evans, y cadeirydd). Dechreuwyd trwy weddi gan Mr. E. Jones, Caerlleon, ac yna pasiwyd amryw o ben- derfyniadau. Rhoddwyd llythyr parchus o ollyng- dod i'r Parch. D. Edwards, Brymbo, i America. Dangoswyd cydymdeimlad a Dr. Roberts, Ponty- pridd, yn ei afiechyd. Cymeradwywyd Esbouiad Dr. Roberts ar y Galatiaid, Deongliaeth yr Ys- grythyrau gan y diweddar Barch. John Williams, y Rhos, a Llawlyfr Hanes y Bedyddwyr gan y Parch. E. Parry, Ffestiniog. Penodwyd pwyllgorau i adeiladu addoldai yn Tyldesley, Towyn, a'r Ffynon- groew. Diolchwyd i'r pwyllgor a ymwelodd a Rhyl, a gwrthodwyd cais Brighton Road am dderbyniad i'r gymanfa. Galwydsylw yr eglwysi at hawliau neillduol Cymdeithas Gyfieithiadol y Beibl, a threfn- wyd fod y cyfarfod nesaf i gael ei gynhal yn Rhudd- lan ddiwedd Mawrth. Terfynwyd trwy werldi gan y Parch. T. Shankland, Wyddgrug. Cynhaliwyd moddion cyhoeddus yn Nghorwen, Cynwyd, Carrog, a Thre'rddol, nos Fawrth, a gweinyddwyd gan y brodyr Shankland, Wyddgrug; Parry, Cefnmawr; Lewis, Lerpwl; James, Rhuthyn; J. Williams, Llangollen Thomas, Cefnmawr Williams, Fron Davies, Abermaw Jones, Glyn- ceiriog a Williams, Harlech ac yn Nghorwen trwy ddydd Merchergan Morris, Dolgellau Lewis, Lerpwl; Evans, Rhuddlan Parry, Ffestiniog; Jones, Glynceiriog a Humphreys, Gwrecsam. o

Eisteddfod Meirion. MR. GOL.Gan i chwi gyhoeddi yn y Gymra nad atebodd Narcissus," enillydd y gadair yn Eisteddfod Dolgellau ddydd Calan, i'w ffugenw, yr wyf yn meddu sicrwydd i hysbysu mai enw y bardd buddugol ydyw y Parch Benjamin Davies, Pant-teg, Ystalyfera, Morganwg—diweddar wein- idog Nebo, Bwlchgwyn, a Pisgah, Llandegla-yn- Ial. Bydd yn dda gan ei gyfeillion Iluosog a'i gydfyfyrwyr yn Athrofa y Bala gynt, glywed am ei lwyddiant. Nid yn ami y elywir am fardd yn eni!l y gadair yn yr un dref yn y ddwy Eisteddfod agosaf i'w gilydd. Yr eiddoch yn barchus, T. D. JONES. Pont y Styllod, Wyddgrug.

Hysbysiadau Llenyddol, &c. CYMDEITHAS GENEDLAETHOL GYMIREIG LIVERPOOL. 4p CHWECHED TYMHOR, RHESTR O'R CYFARFODYDD. Ion. 27aiii-11 Barddoniaeth Gymreig," gan y Parch. J. J. Roberts (Iolo Caernarfon). Chwef. lOfed-Allerchiad gan ei Anrliydedd y Barnwr Brynmor Jones. Chwef. 24ain—" Eben Vardd," gan Mr Edward Foulkes, laanberis. Chwef. 28ain (Nos Wyl Dewi)-Ciniaw Blyn- yddol. Mawrth lOfed-Anerchiaq gan Arglwydd Esgob Bangor. MawrLh 24ain-" Law and Lawyers among the Ancient Welsh," gan Proff. J. E. Lloyd, M.A., Coleg Aberystwyth. Ebrill 14eg—Dadl gan yr Aelodau. Ebrill 28ain-Cyfarfod Blynyddol Cyffredinol. Telerait Adodaeth, io/6 y Flwyddyn. Derbynir enwau aelodau newyddion gan yr Ysgrifenydd, Mr. W. R. OWEN. 59, Huskisson Street.