Y Clorianydd

STRAEON ARDAL PENDAFAD. CAN TWM IF AN. STORI PRENTIS Y CHEMIST. Nid job fyohaii ydi i fachgan ddewis gwaith, o £ nad ydi o yn digwydd dangos tuadd gTef at rhyw orchwyl ncillduo1. 'Roodd rhieui Wil Prys mewrihelbul garw i .-iwticr'r boi hefo gyrfa. I ddeud y gwir 'roecid na. rhy 'chydig ym mlien Wil i'w gyfaddasi; o at utirhyw orciiwyi and brcuddu-ydio. a 'toes na neb yn oael eyf- log am neiul ■hvnny. Pe tasa fi rieni o yn digwydd bud yn gyfo^thog mi fa.sa'n hawdd iddy nhw neud rwbath o'r bachgan, ond 'roedd rhaid iddo fo fynd ati hi i en- liill ci damaJ, a fallv 'roedd isio dewia rhyw waith. af'I. o(-dd y tad, a 'roedd o yn m-orjehv1 y uasa gwaibh saor yn siwtio Wil yn oitha. Ond toedd y fam ddim yn fodlon i'w hunig blentyn fod yn weitbiwr c-yffredin fol .saer. G WF. IT II IWR YNTE CLERC. "Fuo zicb yn portliyji i mi ond fv ngivr yn woitliiwr," medda hi. 'Roc-dd nhad yn wr Iwnc'ddig 0" oedd yn (ilawd, a ma mrodyr i gyd yn gweithio mewn offis ne eiop. 'To. dim isio yr "an ohony ritiny slavio yn ilowi.i oi gry,a." Wei, mi fuo 'na lot o gysidro a pnlanio ar gownt Wil. "foed<l 'na ddim defnydd 'getliwr ytio. fo, 'roodd hynny yn nmlvvg í ddyn dail. A 'roedd o mor sal 1,4o aims. yn yr yc'go[ fol y Ueudodd v zcwl wrth ei fam na fasa fo bytii yn gneud y tro fel clarc yn y dre'. Ar ol bod yn y dre un diwrnc-d march- nid (lynia Wil yti synnu ci rieni trwv ddeud y baso fo vn licio mynd vn fferyll- ydd. Gair diarbh i'w fam oodd hwn. a dyma hi yn dr-chra poeni ar unwa.ir':i. "Paid a son am y fath bet1! medda hi. thitha wf~Ji bod am flwyddyn yn yr y sgo 1 !.ra.n 01 ra.d J oJ. "Chemist mae o yn foddwl. modda'r t.ad. ;'Run fath a Joues bach yn y Sgwar yn y dre." "0, dry ggisfcar." medda Mrs Prys. "Pa'm na fa«i it vn siarad yn blaen, Wit ba(-twir. dyiil wait.h reit ulw re- ?pectab!, gneud physig i bobol, a gwertlit, scbon a sent a pills i g'ffyla. Mi fa.swn i yn licio yn arw dy weld ti yn d-drvgis- tar, mathgaJi i. Ma nhw gystal a doetor- iaiLI os nad yn well o lawar, aelios mi fydda i yn mynd at Jones bach am phyÚ bebh byrtnag fydd y matar arna. i. a mi fydd gyno fo no cli at bob afieohyd dan haul, nid 'run fath a'r hen ddoctors 'nia, yn edraeh ar dafod dyn a hymian am liarli a.r awr a wedyn gyru potal o rwbath sy'n fwv tbyg i ddwr bndr na physig. Wir ionadd i. Wil. 'rwyt ti wedi hrtio ar heth reit dda. Mi gdi ddy&gu bod yn ddrvgistar, ac ar ol tipyn o bractis hefo Jones bach, elia riiedrvjn ni dy oaod ti mewn siop baou yn yr ardal ma. Ma digon o isio meddyginiaetha ar gyfar dyn ac anifa.1 yn y gyrridoGraetli, a 'rwyt ti yn iwr o neud bywoliae-th reit dwt." 'Rvda clii yn mynd yn rhy fa,t. mam, medda Wil. "M'i isi () blynyddoedd o ddysgu i fod yn fferyllydd. a ma iia ex- aminations caiad i >v paaio cyn c a el yr hawt i agor siop." Blvnvdtloedd o dtlysgll Rut i wertiui potal o 'phy-Lg. a'r holl gyfar%vyddiada weui eu printio yn blacn ar ei hochor hI, Paid a gwiriorii, machgan i "Ma? o yn ei le. mam," medda r tad. t;Prif v.aith y dryggi^tar y<ii cymysgu ffv-ic dan gvfarwyddid y doctor, a sut medar o neud hyr.ny os nad ydi o yn ,deall natur bob pcth cael ei ddofnyddio at ncud meddyginiaeth. Ma raid i r dryg- gistar wbod cvmoint a'r doctor 01 hunan am v rhan yma o'r gwarth, a mi gymervth vr addys"- Hvnvddoodd, yn siwr 1 cm. "0, %v,.I, "oV fel yna ma petba, tydw i ddim vn gweld rhyw obeithion cry' iawn. Mi fvdd Wil wedi tyfu 1 fyny pn gorph- an ei addy>g, a nia'n hen bryd iddo fo fynd ati hi i ennill tipyn. 140,1 cymerith Jone.s bach o yn brcntis, mae o yn siwr o dalu rhywfaint fel cyflog iddo fo, ac fei bydd o yn dysgu mi fydd yn teilyngu tipyn rhagor bob blwyddvn. Weill i ni neud fel yna. os ydi'r rhagolygon yn ddisglaer, na spwylio'r bacligan trwy ei roid mewn job hefo chydig o olwg am lwyddiar'.t vn y dyfodol." Wei, aetih Mr Prys i weld Jones bach y Chemist, a 'roodd hwnw yn digwydd bod hob hogyn yu y siop. Y cardyniad fu i Wil gaol ei brentisio. 'Roedd o i dderbvn swm byehan fel cyflog am y flwyddyn gynt-a. a (hwaneg y blynydd- oedd v.odyn, ac os oedd o am fod yn ffer- yllydd 'roedd o i ymroi ati hi i astudio a thrio i^adio'r arholiada. Y tro iieia y digwyddis i fod yn y dre' ar negas 'roeddwn i yn galw yn siop Jones lkwil, a dyna lie 'roedd AVil yn cymysgti pa-A at neud pils tu ol i'r cown- tar. 'Toedd o ddim wedi bod yn y siop dau ddvvrnod, ond 'roedd o yn &iarad am y petliar \n yar y silfFoedd fel pe ta-J. fo wedi bod yn ddrygistar am ugain mlynadd. "Dyma i ti wenwyn pur, Twm," medda fo wrtha i. Tasa ti yn rhoi dropyn ar dy dafod mi faaa'n hwyr glas i'r clochydd ddechra agor dy fedd di." Sut daru ti gael allan ma gwenwyn ydi o?" gofynis i. "Ddaru ti roid tipyn ar dy dafod1?" Cochodd Wil at ei g-lustia. "I ddeud y gwir i ti," ruedda fo. "'roedd Jos bach yn gneud y jiils 'ma bora heddyw, a mi 'fynodd i mi basio'r botal acw iddo fo. Mi ddo'th na rywirn i'r siop i dynu fy gylw i, a mi roia inna'r botal nesa ati hi iddo fo. Tasa fo heb sylwi mi fasa. 'na gyfras o angladda yn yr ardal 'ma yn. ystod v diwrnodia nesa. 'Roedd o reit gas wrtha i, hefyd." 'Dim rhyfadd," meddwn i. "Mae o wedi treulio oes yn casglu ewsnifriaid, a mi fasa'n beth ffiadd iawn i ti neud i ffwrdd a'r holl lot ar un strok fel vna." PARTNAR YNTE PRENTIS? Ar hvn dyma Jones bach i mewn o'i ginio, a mi gafodd Wil fynd am damad. Rycfa oiii wedi cael partnar, Mr Jones," medd'.vn i. "Hy," medda fo, gan daflu ei olwg ar y botal wenwyn. "Tasa ti yn arfar cym- cryd pi:, machgan i. fuasa.t ti rioed yn agosath i dy ddiwadd na fuost ti yr wyth- 11 os N,nla." 'Roedd Wil yn deud wrtha i mor agos y buo fo i droi yr ardal yn gynebrwn," meddvvn i, ac ar ol cael fy negas cis adra. Am rhyw 'chydig o wythnosa aeth petha yn eu blaena, yn ddigon di-helbul, a dech- reuodd Jones bach golli y golwg pryderus ar ci wynab pen oedd Wil yn toridio'r siop amsar cmio, A chlywyd am neb wedi syrthio yn gelan ar ol bod yn nol physig o'r 9iop. Ond dyma'r helbul mawr yn dwad un diwrnod. A'r cwbwi o aehos pechod mawr Wil—ei ddio&lwtl-i. NA-clis i neb rioed inor ddiofal a'r bachgan. 'Roedd o yn colli rwbath bob dydd-ei gyklell, ne'i ambaral, ce'i gap, no'i fenyg. A toedd dim :ws pregethu wrtho fo. 'Roedd o yn breu- ddwydio yn lie edrach ar 01 ei fusnas, a 'roedd isio rwbath cryfach na phregath i ddwad a diwygiad. Wel, mi ddo'th na rwbath cryfaoh na phregath o'r diwadd, a dyma'r stori i chi. Un diwrnod. 'roood Jones y Chemist isio mynd hefo'r trrn i Bwllheli, a mi gafr odd Wil siars y siop am y dwrnod. Mi fuo Mr Jones yn ei siaraio am tua awr ynghylch ei ddyledswydda, ac yn deud wrtho fo yn bendant am beidio gwerthu dim ond y patent medicines mewn potcli, pils, brwsis danadd, sebon a thacla felly nad oedd yn bosib iddo fo neud camgym- eriad wrth en trin. Un o'r petha oc<d Jones yn werthu oedd stwff at ladd Uygod mawr, rhyw bowdwr oedd yn cae! ei gym- ysgu yn bat a'i roid ar ddarn o fara. Roedd 'na Lowdr arall wedi ei lapio yn barod mewn parseli chwaiter pwys oedd yn bobiogaidd iawn yn yr ardaloedd at buro'r gwaod. Wei i chi y dwrnod yr aetli Jones bach i Bwllheli. pr fod Wil wedi cael siars pen- dant i beidio cyffwrdd y gwenwyn, mi ddo'rih Wilhania y Folin Ddwr i nOlI tipyn o'r stwfiF i drio cacl ymwarad a'r llygod mawr A rhag oi siomi, be na'th Wil ond anufuddhau a gneud parsal bafh twt tnr gutswjii. iry-iii iijuj o ardal y Cwm, tua chwe* milldir o'r dro, yn dwad i mewn i'r siop ac yn gofyn am chwartar o'r physig at y gwacd. 'Roedd y melinydd a'r ffarmwr yn hen ffrindia, a mi fuo'r ddau yn egwrsio hefo'u gilydd am hir. A phen aetho nhw allan o'r siop 'roûdd y naill a'r Hall wedi pigo ei negas i fyny ao wedi talu i Wil. Pon ddo'th Jones bach adra, 'roedd Wil I yn medru deud wrtho fo fod pobpeth wedi paaio yn reifc ulw cysurua. Soniodd o ddim am y gwenwyn ddaru o werthu i'r melin- ydd. Y bora wedyn dynia'i, melinydd yn dwad i'r siop hefo parsal bach yn ei law. "Ma'r bachgan 'ma wedi gneud tipyn o' gamgymeriad, medda fo wrth Jones. "Mi 'fynis i am dipyn o wenwyn p'nawn ddoe, a phen cis i ati hi i roid tipyn o. hono to o gwmpas y felin acw mi gefis allan ma rhyw physig at waed oedd gin i. Ma gwaed y llygod mawr sy' acw yn ddigon iach, 'ddylia i, a toes gin i ddim isio cryfhau y gweik-h, ne mi fydda i yn Bankruptcy Court. 'Rhowch tipyn o'r gwenyvyn '11a i mi, Jones, yn lie hwn." Edryehodd Jones yn sarug ar Wil am anufuddhau, a 'roedd o yn mynd i ddeud rwbath reit gas wrtho fo pen sylwodd o fod y bachgan yn edrach fel c-orph ac yn eydiud yn y cowntar rhag syrthio. Mi feddyiiodd Jones ma' poeni ar gownt y melinydd oedd y bacbgan. "Hitia befo. W il," medda fo; "ond paid byth a chyffwrdd yn y gwenwyn 'na eto, ne mi fydd raid i ti a niiuna roid gora i'n gilydd." Dim rhyfadd fod Wil wedi cael sliocki 'Roedd o wedi cofio ax unwaith fod v ffarmwr o'r Cwm wedi cynrun-yd y gwen- wyn yn lle'r physig gwaed. a 'roedd o yn gweld pictiwr ofnadwy o flaen ITygad ei feddwl-y ffarmwr a'i wraig. ,a'i holl deuiu, pedwar o fechgyn a dwy fereh, v cwbwl yn gorwadd yn gyrff meirw, a'r morwyn- ion a. gvveision, et'a'la. wedi cael tipyn o'r "physig," a uhwtha hefyd yn oer ac yn stiff. 'Rof'dd y drynhfeddwl yn ormod iddo fo, a rhutiirodd i fyny i'r llolft, a dyna lie buo fo am or:a yn crio ac; yn crynu ae yn gweld ei huna.n yn iefyll ei dreial am fwr- dro tylwyth cyfa'. 'Roedd 0 wedi psnderfynu mynd allar; trw'r cefn a'i throcdio hi am Lcrpwl no rwla pen glywodd o swn ocrbyd yn stopio wrth y siop. Pon 'drychodd o trw'r ffen- ast, pwy welodd o ond gwas y Cwz-n. 'Roedd yn dda gyno fo weld un o'r Iladd- edigio.'i" yn fyw. er fod hwnn", yn debvgoJ. wedi dwad i'r dre' i ddeud am y iladd mawr yn y Cwm. 'P oo(id gin Wil rhyw Yhydig o syllta yn ei fOeS, Ar ol rhoid y prci a rhyw. fan bctha erill yn ei bocad cripiodd y bach- gan yn ddistaw i lawr y grisia. Pen 'wdd o ar fill cael y ffordd yn glir trwy'r cefn, dyma ddrws y siop yn agor a Jones bach yn ei weld- "Hei, Wil," medda fo, "ma gin i isio mynd i ben y dre'. Dos i'r siop i roi ncgaa i was y Cwm." "Negus i'r Cwm'" medda Wil druan. Ch-ch-chaetho nhw ddim n-n-negas ¿d: dd-ddoe ?" "Do, ond mi ddaru'r parsal syrthio i'r a.fon o'r car. medda'r gwas, a mi adawodd ei fistar o yno. Dos a rho chwartar a rail iddo fo. a chymar ofal beidio mynd yn ag-os i'r gwenwyn!" 'Toes dim iws i mi drio dcsgriflo teim- lada Wil ar 01 clywad y newydd da. 'Roedd v newydd da bron mor anhawdd ei ddiodda a'r ncwvdd drwg. 'Roedd o morllipa a chadach llestri pan aeth o i'r siop. a 'roedd gwas y Cwm yn dead wedyn ma. bachgan clen ac obliging ofnatsan oedd prentis y dryggi.st. Wet. mi fuo profiad Wil vn iddo am ei oes. Rhoddodd heibio freuddwydio, ac Oil oedd (I yn dechra dlofa,u 'toedd dim ond isio iddo fo sibrwd y gair "Cwm" wrtho ei hunan i ddeffro. Mae o yn dangos arwyddion da am fvwyd defnvdd- aal. a 'toes gin Jones bach ddim ond da i ddeud am dano. (Stor! at-all yr wythnos nesa'.)

"Y GENINFN." (At y Golygydd). Syr, Y mae yn d(loa gennyf weld oddi- wrth raglclI y eylchgrawn cenedlaethol uchod am y flwyddyn nesaf fod pob ar- god am iddo ddal yn wvrdd ;¡r. yn iraitid. Wel, y mae llawer cant o ddynion a fu yn darllen y rhifyn eyntaf o r "Geninen," droa 35ain mlynedd yn ol, weJ,i mynd at y lliaws mawr. a llawer cylchgrawn a now- yddiadur wedi myncd i le naa gwelir monynt mwy Ond dyma "Y Geninen" yn fyw ac yn dal i edrych mor iacii a ohryf, i" mor flasns a gwyrddAas, ag er- iot>d Daroganwyd, lawer gwaith, ei fod yn "rhy dda" i fyw yn hir. A glywsoeh chwi, Mr Gol., erioed ffasiwn beth! Oblegid nid pethau da a fydd yn marw mewn ystyr lenorol. Ond dweyd yr oedd- wn fod "Y Geninen" wedi goroesi cyfnew- idiadau 35 o flwyddi, ac yn eyc'hwyn i gyf- eiriad y dyfodol mor hoenus ac iraidd ag erioed. Y mae v rhaglen gogvfer a'r flwyddyn nesaf yn un nodedig o ddiddorol, Y mae yr vsgrifouwyr yn cynrychioli Cym- ru yn holl harddwch ei hamry wiaefh; ac y mae pob arwyddion v bydd v "pedwar gwynt" yn suo yn hyfryd yn ei dail. Mi welaf 'hefyd, y bydd yn y rhifyn nesaf un erthygl, beth bynnag, a dyn .-ylw yr holt wlad! Pwy bynnag fedd holl gyfrolau y "Geii. inen" o'r cychwyn cyntaf y mae ganddo lyrgell gyfoethog mewn gwirionedd. Yma t'eir hufell atlirylith lenorol y geriedl, am dros 35 mlynedd Nid ymddangosodd yr un lienor Cymreig o fri, yn ystod y eyfnod yna, nad yw yn cael ei gynryiifnoli ar ci dail. Byddui yn werth i'n dynion iemainc mcddytgar fynnu y cyhoeddiad cojiedlaetih- ol o rifyn i rityn, a'i rwynno'n gyfrolau hefyd oherwydd ein profiad ni ydyw nad yw yn beth moir hawdd cael gafael ar ol- rifynau o'r cylchgrawn poblogaldd hwn. Yr wyf yn ysgrifennu 'hyn o linellau, nid am fod v "Geninen" yn sefyll mewn angen am anadl egwan gohebydd ao.,ilystixol, ond am mai fy nymuniad vdyw gweled gweith- wvr Cvmru vn rhoddi derbyniad calonog i lenyde,laeth oreu y dvdd.—Ydwyf. etc.. HEX T-ENOR.

GAIR AT Y DY IE CAN C. Y mae ysgrif feddylgar ac awgrymiad- ol y Parch E. Hernias Evans, yn Y Geninen," yn bur deilwng o ddarlleniad ystyriol pob dyn ieuane yn y wlad. Gwir y dywed mai gwae i Gymru wawriad dydd y llenyddaaeth rad." Gresyn hynny, hefyd Gadawer i Iwch eu eudd- io Bydd cyfrifoudeb y Waig SeisrTIg yn fawr pan dry Duw o!eiuii r Farn ymlaen. Be' wna'r "Clarion" i v.ella moos bech- gyn? Be' wna'r "Present Dau Truth" i gadarnhau meddyliau ieuainc? Onid eu hysgwyd y mae ar bob inaterl Be' mae "New Theology" Campbell WCICL yohwall- egu at foes a ffydd yr Eglwys? Cofier, nad yw "Theology" yn newydd. U ran egwyddor a gwirionedd, y mae diwinydd- iaeth gan hyned a Duw, ac o ran ei hath- rawiaeth mor hen a'r proffwydi a'r apos- tolion: a phan glvworn am "new the- ology" byddwn sicr mai "efengyl arall" ydyw-ddicitlir i'r angel, a'r proffwyd, a'r a postal. Pa fantais fuasai o argyhoeddi dynion mai dim ond dwyfùlach mewn gradd yw Iesu Grst na'r Cadfrdog Booth, a Booth na'r crocadile ? Hyddai yn worth i'r gwahanol gymdeithasau llenyddol drwy'r wlad benodi rhywun o'r aeloda.u i didarllen yr ysgrif ragorol hon yn eu cyf- arfodydd: o hynny yn ddiau y deilliai iddynt ddirfawr les. EFRYDYDD.

Cwestiwn y Bwyd. Y mae un o ddcethion y Senedd wedi I" dan don ymenyddol "Bydd cwes- tiwn y bwyd," meddai, "yn un drfrifol am y deng mlynedd nesaf." Galiaikai rhywun fod wodi dweyd hynny wTtho Y mao cwestiwn y bwyd bob amsea- yn ddifrifol-i rai pob!. Hwyrac,h fod cyn- hyrfiarlau anatmiol y pum mlynedd di- weddaf wedi effeithio yn dnvm ar ein treuliad. Wed i'r cyfan. nidriarn bwrw ydyw y I cyfansoddiad tmullol. Yn wir, y mae o nodwodd egwan a dyrus, llawer rhy du- cddol i fynd allan o drefn. Yna fe beid- iwn a mwynhau ein bwyd yn fuazi, a rlivdd boen ni pan fwyfcawn ef. Diodd- efwn li.'y-j-rach oddiwrfch fleimlad chwydd- edig, neai biliousness. n?.u gur yn y pen, neu rwymedd. ^^i^awr, oe ydydh yn dicviT'ef fel yna, llwyr-brofi, Mother Seigel's Syrup Y mao y tonio byd-enwog yma at j cylla a'r afu yn gweitihredu yn uniongyrchol ar organ- nan y treuliad, ac yn eu cywiro, eu cryf- hau, a'u svmbylu i weitilirodiad iarihua. Yn y modd sym!, naturiol, yma, y mae Mother St, gel's Syrup yn sicrhaa tretfliad- perffaith. Dydhwela ar<-hwae.ti\, ond nid oee boen-dini treuliad Hawn—ar ol i ni fwyta. Deobreirwn drermio ein bwyd yn hawdd a naturiol, ac i sicrfiau o'r bwycf y maetfh • ^rniiwysa. ef heddyw!

NOTION TREF A GWLAD. PROFFWYDI. Dyma bobl ddiddorol anghyfl'redin. ,Rb yw fyd 11 wyd fuasai hwn hebddynt. Ychydig o ramant ac o farddoniaebh fuasai'n cyfoethogi bywyd eenedl pc daj- fy'ddai personau mor hynodfawr o'r tir. Mi garwn iddynt aros gyda ni'n hir iawn -yn enivoig rhai ohonynt. Ar ambell funud prudd.gltvyfus neu yng nghanol anniddigrwydd y dyddian difrif hyn, daw llonder i ysbryd dyn o fod yng nghwmni'r "proffwydi"' crybwylledig. I rywrai gall gair fel "profhvyd" awgrymu pethau mawr a dieithr i eraill, o bosibl, y mae'n golygu pothau c-yffredin a chartrefol. Pa fodd bynnag am hynny. y mae gan rhyw ddosbarth o broffwydi swvn anarferol i mi. Yr oedd gennyf gariad atynt yn gynnar ar fy oes, ac fel mac'1' dyddiau n ccrdded ymlaen nid yw fy serc-h ronyn yn llai. Efallai fod fy "niltroffwvdt" i vn rhai, gwahanol iawn i'r eiddo chwi. id oes mo'r help am hynny. » » PROFFWYD Y TYWYDD. Dyna chwi "broffwydi" heb eu hafal vw rhai r tyvrydd Bron na fentrwn i ddweyd fod y rhain cyn hyned a'r tywydd ei. huh Mor anichlorol fuasai einioes am- bell un.chonom heb .y "doetliicm" cym- wynasgar hyn Yr oedd ohonynt mown hwyJ siasiynol y dydd o'r blaen yn darogan gaeaf oithriadol inni y tymor hwn. Yn dl ei broffwydoliacth" yr ydyrn i gael hyrddiau dyehrynllyd o eira a mis- oedd o rewynt mawr. Nid rhyw gafodvdd diniwed o genllysg heu rhyw dipyn o. lwydrew. cofier. Diih or fath betii. A weL-oeh chwi." broffwyd tywydd" yn siarad fel yna erioed? Chooiftis i fawr Lief am mewn ptorniydd y bydd ef bob a.mser. Thran, daeargryn, liosgfynvdd, hvrddwynt, tymhostloedd—dyna'i eiriau beunyddiol ef. Un felly yw'r hwn dan sylw heddyw. Dy- fodol enbydtawr sy'n cin ha.ros. Y m'lc'r gaeaf hwn i fody oaletaf a fu eU)? Wei. ivol, dylzia gy-ur. 0 .ddecJireu Ionawr i ganol niis Fawrth fe gawn galedi dirfawr. Fe fydd cyni drwy'r wlad, a miloedd yn trengu. Dyna ddarlun y "proffwyd" o ddyfodol y tymor. Y mae'n hawdd gweld iiiaa "proffwyd gwae" yw'r brawd hwn. aq nad yw'J1 civdu mewn tiriondob ac add- fwynder. Oud rywfodd na'i gilydd nid yw ei brofiwydoliacth" yn siglo fy ngobeithion, nac; yn itelt-hu fy ysbryd. Drwy ryw drugaredd rwyn adnabod ei. "lais" vn, rhy. dda. Daw atom bob blwyddvn, a'r miyw ei "nogos" bob tro. Ni fedr son am y gaeaf heb ei "gladdu" mewn eira. Ac wrtli gwrs y mae'r eira hwnnw bob amsor yn un "special"—yr un fath a phetai'r HollaJluog wedi ereu rhyw "quality" newydd o eira, a gofalu ei roi u I rnewn cerbydau arswydlawn i ruthro ar draws yr Eryri a Dyff i-yii Clwyd Beth petai ainbell broftwyd" yn cael caniatad i drefnu rha.glen y tywydd ei hun BlIasai Itaul yr haf yn ddigon angherddol ci wres dgddi ae ,vchti'r At- lajitie. Fe ofalai-^m aeaf ddigon gerwin i roi" llosg eira" i glogwyn ac anwyd i forfii 11 PROFFWYD YDIWVLDB_ Math arall ai- "broffwydi" yw y rhai hynny sy'n darogan diwedd y byd. Dyma chwi bobl a.lluog, ddyfnddysg a phell eu gweiediad. Medr yr oneidiau hyn lamu i dywyllwch maith y dyfodol, a dod yn ol YW. gydag adroddiadau oynhyrfus a syfrdanol. Nid yr hyn sy'n digwydd heddyyv sydtl,- yn bwyaig iddynt hwy. ond yr hyn sydd ar fe-dr digwydd maos o law Yfory yw eu oynhefui hwy. Ni bu geirian mawr fel Doe a Heddyw yn eu geiriaduron erioed. Y Dyfodol—dyna'u gair hwy. Gair crand iawn, a gair "proftwyd," bid sior. A "dyfodol" y bobl alluog hyn, fel rheol, yw diwedd y byd! Ac aniser ni bydd inwyach" yw testun eu pregeth. Ac fel "proffwydi'r tywydd" fe dynnir darluniau eohrydus inni o dranc amser. Nid rhyw ddiwedd syml a chyffredni fydd diwodd y byd yn 01 eu "pregeth" hwy: rhaid i rhyw fawrhydi a hynodrwydd fod o'i gwmpa.s. Rhaid i "chwiIdroad" gymryd lie yn rhengoedd y planedau, a oheir yr heuliau i gyd yn troi'n "Bolsheviks!" Bydd bydoedd na wyddai neb am danynt yn rhyfela. Bydd yr Himalya yn oodi fed ehedydd i'r .eiitrvohion, a'r haul mawr yn ehwilio am le i gyflawni hunaaladdiad Rhywboth fel yna yw diwedd y byd yn ol y "proffwydi" hyiv Pa mxxr ami y pro- ffwydwyd digwyddia^ku x>'r fath ni.s gwn, ond yn rhyfedd iawn dal ar ei wadnau y mae'r hen fyd yma o hyd, ac yn byw'n .ddigon hen i weld claddu proffwyd ar ol tyrofywvd. Y mae'r haul mor dirion ag yr oedd y diwmod eyntaf y gwenodd ar afon- ydd Eden, aIrser mor loywon a'r rhai hynny welodd Abet wrth fugeilio'i braidd yn y nos. Ond idyna fo. waeth heb a siarad, nac ysgrife.nnu ar bethau o'r fath 03 nad ydym "broffwydi." Y nhw sy'n deall < < « PROFFWYD Y RHYFEL. Bu cryn fri ar swyddogaeth "proffwyd" yn ystod y rhyfel diweddaf. Efailai na bu proft wyd" mor bobiogaidd ers talm o amser. Yr oodd iddo wranclawiad astud, fel rhool, a chafodd fesur helaet-h o arddel- iad hyd nos y dechreuodd y bobloedd flino aa- eri. ffilorog. Y mae'n debyg na bu cymaint o "broffwydi" yn hanes y byd ag yn y dyddiau tyrlu. hynny. Nid oedd angon "codi proffwyd" y pryd hwnnw; yr oedd lluoedd ohonynt o'cfi cwmpas cyn i chwi gaol amser i anadlu ymron. Yr oedd pendaritrwydd rhai ohonynt yn ddiliarebol i'r oithaf. Pa sawl tro, tybed, y darogan- wyd terfyn y rhyfol gan y gwybodusion hyawdl hyn? Nid cynt nag y dechreuodd y magnelau a bytheirio ar y Cyfandir nad oedd y "prolTwyd" yn barod gvda'i neges a'i ddyfaliadau. Yr oedd griddfannau'r cadfaes i beidio. a galanas y cyflegrau i ddarfod ymhen tri njs! Lol i gyd oedd son am flynyddoedd g ymladd a dioddef Byddai'r cyfan trosoda cyn y Nadolig, a'r byd yn ei le cyn bore'r Pasg Pwy nad yw'n oolio proffwy<K>liaethau" o'r fath, ac yn gwenu'n goeglyd yn yr adgof otion ynt Diau y cafodd Ilawer gryn gysur o ddatganiadau o'r fath ar y pryd ac y croesawyd "proffwyd" ar ol "pro- tfwyd" gyda theimladau tra diolohus. Fodd bynna,g, dacth oyfnod amhoblogaidd ai- warthaf y "proffwyd" fel ami un o'i flaen. Dal ymlaen yr oedd rhyferthwy'r Cyfandir er gwaethaf areithiau ac erthygl- au yr urdd broffwydol. Dechreuodd y bobi flino ae ameu, a ohyn hir deehreuwyd meAidigo a llabyddio y "proffwyd" druan. Gwawdiwyd of ar bob llaw, a hyrddiwyd ef allan o gylchoedd disglajr i ganol tywyHwcih ac unigrwydd y byd. Diau fod Uawer o fai arno of am y driniaeifch. Bu'n rhy obeithiol ei gervadwri ac yn rhy or- anfTaoledig ei ddarogan. Sioinwyd dis- gwyliadau calonau ysig ac hiraethus, a phan wel wyd cymylau'r haldrin yn cyn- hyddu yn He gwasgaru,, mawr fu llid a dial v bobl. 4 ,;7, -v-> "JEREMIAH" YR UGEINFED GAN- RIF. Math arali o "broffwvd" yn nyddiau'r rhyfel oedd hwnnw a gyfenwid yn "Jere- miah"—proffwyd y niwl, y nos a'r cymyl- au. Os oodd y cyntaf yn rhy hyderus a llawenfryd yr oedd hwn yn rhy iselfryd a mynwentaidd. Ni chanfyddai ef ym- wared yn unman, ac nid oedd arno ofn datgan hynny yn groyw. "Bara gofid- iau" oedd ei arlwy o hyd. Gwr prudd. lais, griddfanol ac wylofus, yn byw mewn oon ac unigrwydd bythol! Thywynodd yr un ser en ar 1wybr hwn erioed, ac os y gwn aeth, ni chanfu ef y goleu gymaint ag unwaitli. Yn wir, ni chodai ei bon byth i gyfeiriad gwawl y bydoedd glan uwch ben Tua' r llawr yr oedd ei drem o hyd. Iddo ef rhyw freuddwydion gorffwyllog oedd aaihlau adar, persawr blodau, c-anig nant a serohogrwydd heulwen, mewn byd fed. hwn. Nid oedd ganddo ef gariad atynt o gwbl, ac nid oedd ganddo feddwl o gwbi o'r bobl hynny a soniai am danynt ar ddyddiau o ing a thristweh. Llwybrau'r nos oodd ei bleserfan ef, a swn cwynfannus dyllhuaii o ambeU getibren unig oedd hyfrydwch ei fywyd. Gwell ganddo ef oedd son am gardiar na rhyddid di-lyffetii- air y dyffrynoedd. Mwy dymunol iddo ef oedd geiriau fel niwl a thywyilwcb na gwawr a g6Jeuni. Ao yn rhyfedd iawn fe wrandawyd hyd yn oed ar y "Jeremiah" bwn-gwr oedd yn siarad fel un o aroh .i Bn'4J yrrbe;er "p.roffwyd"a.nobØithiD wnaeth fwyaf o ddrwg i galonau cymdetbhaa yn nyddiau blinion y rhyfel. Sut bynnag am hynny, cafodd y ddau eu "llabyddio" cyn y diwedd, ac ni ofidiai neb o'r herwydd. < < Y PROFFWYD CYFFREDIN. Nid wyf yn sicr nad oos yna ddosbartii Ortrfl o "broffwydi," a rfieiny'n byw'n agosacii atom na'r rhai fu dan A ylw. Gwyddocii j math hwaaw o ddyn ddaw atoch ar adogau neilltaol yn ciclx hanes gyda gwen lell wg. ar ei wynrb ac yn dweyd: "Roeddwn i'n- deyd wrtha ti ma.i fel yna y basa hi!" Dyna "bi-bftvryd" a gyfarfyddir oyn fynych iawn ym mywyd beunyddiol pob 11)1 ohonom. Prin y mae'n un pobloigafdd, ond v mae'n iin- pwysig a hunan-dybus iawii. Daw atoch ar 01 ichwi golli'r tren neu syrthio or groen banajia, ac or ichwi fod mewn enbydrwydd mawr ar y pryd, dyna'r cyfan a ddywed ef: "Roeddwn i'n doyd wrtha ti-mai fel yna v basa hi- Y mac dyn fel hyn yn ddigon annynol i fynd at erohwyn gwelv gwr mewn twymyn angeuol a llefain wrtho: "Roeddwn i'n deyd wrtha ti mai I I)a 11, fel yna y basa hi Wel, dyna nhw ioliwi -y "proff,.vvd, Ni raid i'r byd brydcru o gwbl am dranc yr "olyniaeth broffwyd- oi." Nid 06S arwydd marw ar yr un ohonynt. Y mient- yn iachach ac yn gryfach fel yr heneiddiant. Ni chlywyd yd son am yr un ohonynt yn gorfod mynd ) "sanatorium" ohcrwydd fod hadau ilifaol nyohded yn pu cyfansoddiad. Ni. wel wyd angladd yr un ohonynt erioed Fe wiid- ,v iwyd ac fe lahyddiwyd carinoedd and !ic"h- odd hynny on difa a'u tewi. Wedi'r cyfan, pobl diddorol iawn, a dweyd y lleiaf, ydynt. Ilwyrach na buasai rhai ohonom yn hoffi eu colli'11 gvfangwbl o raglen bywyd. Rhyfo" fua-ai mynd byd yma heb nch yn pioffwydo'r tywydd ac yn darogan diwedd amser YR IANCI FEL PROFFWYD. A chofiwoh ciliwi mai nid pob! arwvnebol yw'r "proffwydi" yma i gyd. I chwi sy'n arfer darllen papur, newydd prin* y inse angen cyfeirio at athraw d\gedig o'r Unol Daleithiau a broffwydai yr wythnos ddiweddaf fod rhvw helynt difrifol i fod ynihlith y planedau yng nghorff y pythd" nos nesaf, ac yn ol pob tobyg y deuai gvrfa dyn ar y dduoar i derf^yn fel canlynind i hynny. Nid rhyw glown siaradus ydyw awdur y broffwydoliaoih lion, ac nid baidd ,ved' wedi colli ar englyn banner eoron Y mae' "proffwyd" yn wyddonydd profiad- 01 ac yn ci iawn bwvIl-mpcldl nhw. Yn ol yr hyn a ddywed of gellir bod yn wedd ol dawel feliy na c-hawn ni ddim cinio Nadolig eleni! Ofer jx>sgi na mochyn nn Nadolig ptcni; Ofer pesgi na mochyn nn gwydd, na berwi yr un pwdin, gan fod diwedd y byd ger llaw. Waeth i'r plant heb a bronddwydio am deganau ac anwes gan "Father UhriillJas" os yw peth fe! hyn i gymryd lie. Difrifol iawn, wir. Fodd bynnag yr oedd yn dda gennyf pick) gwr o fedr Arthur Mee yn wfftio'r "pro- ffwyd" lancvddol hwn. ac yn datgan yn hyderus a phendant: "Everything is all right!" Mae yna rhyw ddistyrbans" yn debyer o gymryd lie yn rhywlc, rna.f"n cyfaddof. ond fe erys y ddaear yn ei chylch- dro'n ihoolaidd, a chawn ginio Nad- olig heb bryderu am branou. u yr un blaned na dawns yr un seren. Siawn na fedi- dyn dawel wedi clywcd peth fei yna. # Y "IA WR A'R RHYFEDDOr," Pobl y "pothau mawr a rhyfeddo'l" ydvw pobl America, ar y cyfan; ac efallai na raid synnu at broffwvdoliaeth" mor frawyehus. Mae'n siwr ddarfod ichw syhvi gymaint o bethau angliyffredin ac eithriadcul sy'n digwydd yn yr America.. Bron nad awn ar fy liw na chlyvvsoch chwi erioed son am storm o wynt yn yr Aineriea nad oedd hi wedi vsgubo dvn oddiar heolydd New York a'i osod yn daclus ar ben corn simdda yn Ffi'ainc neu Rwsia. A phan y tyrr tan allan yno y mae hwnnw'11 ddigon mawr a gwresog hob a.mser .i doddi "icebergs" yn yr Atlantic neu i gvnhesii traod y dyn yn y lleuad A phan y genir babanod yno y mae iiliw-n siarad mown wythnos, yn ccrdded ymhen mis, ac yn dreiiio motor car ymhen banner blwyddyn Ie, "pethau mawr" sy'n yr America fel na raid inni ddim svnnu rhvw lawer at broffwydoliaeth y gwr dvsgedig y sonia.is am dano.

MASNACH Y DEYRNAS. GWERTH YR ALLFOHTOX UK 1)1 DYBLC MEWN BLWYDDYN. A cliamatau, wrth gwrs. fod codiad \n eu pris, y mae swm y n w yddau allforwyd gan Brydain ym mis Tachwedd ?n Inir foddhaol-yn werth mwy na dwbl na'r hyn allforiwyd yn Nbachwedd. 1918. Fr hyn oil, nid yw'r swm yn tarn'u dda. yn yinyl cyfan swm gwerth y dadforion. ac y mae ffyniant 0111 masnach yn dibynnu'n fwy na dim ar foci y wlad yn gwerthu mwy ac yn prynu llai. Tra yr oedd gworth y nwyddau anfonwyd ymaith yn 87,110 ',007p, yr ocdd gworth y nwyddau ddygwyd yma yn 143,564,S97p. ac y niit, .r SWill diweddaf yn fwy o 26,794, v2"7p :¡a"r ffigyrau am Dachwodd. 1918. Dyma'r flip yrau am y ddwy flynedd yn dangc gwerth y dadforion a brynnwyct (1918. 1919 Ionawr 98.992.772 134,518,064 Chwefrol 99,029.078 107,073,3.99 Mawrth 107,223.220 105,772,289 EoriJl 119,881.043 112,210,747 Mai 125,907,284 135,657,051 Mehefin 101,544,719 122.945,555 Gorffennaf 109,139.238 153,110,032 Awst 110,179.501 148,832,393 Medi 97,995,688 148,625,074 Hvdref 117.629.803 153.486.lb2 Tachwedd 116.770.580 143,564,907 Ithagfyr 116,243,378 — Wele eto werth v nwyddau a allfor- iwyd:— 1918. 1919 Ionawr 41,665,935 47,342,943 Ohwefrod 30.099,481 46,914.681 Mawrth 56.002,315 53,108.486 Ebrill 40.071.466 58,482,249 i- iai 44,967.221 64,344,542 Mehefin 45.026.231 64,562,346 Gorffennaf 43,644,398 65,315.422 Awst 43,422,237 74,773,278 Medi 40.152,143 66.500.395 Hvdref 42,820.724 79.060,892 Tachwedd 43,218,879 87,110,007 Rliagfyr 38,282.035 —

ANGLESEY EMPLOYMENT COMMITTEE. The seventh (ordinary) meeting of the Main Committee of the Anglesey Employ- ment Committee was held at the Employ, ment Exohange. London City and Mid. land Baaik House, Holyhead, on Tuesday, the 2nd December, Colonel the Hon. R Stapleton Cotton, Llanfair P.G., pre- siding. Important schemes instigated by the Ministry of Labour Employment Depart- ment were considered and discussed, which included, inter alia:-Special exten- sion of period of payment of out-of-work donation to ex-members of His Majesy's Forces; progress made in connection witlh the proposed Anglesey training scheme for boot and basket makers; apprentice- ships interrupted by services in His Majesty's Forces; applications for assist- anoo from the Civil Liabilities (Military Service) Department; appointment of in- dustrial representatives for representation on the Ang'eHoy Choice of Employment Committee (1910 Act) national scheme for the employment on a percentage basis of disabled ex-service men. It was reported that the following firms who had completed undertakings to em- ploy not loss than 5 per cent, disab'ed men should be added to the King's National Roll :Sir R. J. Thomas. M.P., Holy- head; Messrs H. Edwards and Sons, Victoria-square, Holyhead; Maypo'.e Dairy Co,. Holyhead; Star Supply Stores, Holyhead; Messrs E. Morgan and Co., AmJwoh; Sir R Williams-Bulkeley, Bart., Beaumaris.

To Get Rid of that Cough A neglected cough may lead to very I serious trouble. Bitrate of Tar will rid you of any oough, however trou- blesome or decpseated, in very quick time. It will heal the in- flamed membrane, soothe the lungs and air passages, get rid of the phlegm, and relieve tbe tightness of the che.,t. For Coughs, Golds, and Tar tots no equat. Its i are perfectly harmless, it contains no dangerous drugs, and is pleasant to. take. Ritrate of Tar is sold bv all chemists at la 3d and 3s, each package containing a guarantee of satisfactdoli or money back. If, therefore, you desire a thoroughly safe, reliable and speedy cure Take Bitrate of Tar. CHOICE BLOUSES AJUMPET :v HEN thinking, .of New Blouses, you will naturally, picture something in your mind's eye. Something choice that wiii give you pleasurable confidence when .wearing them. DISCRIMINATING purchasers at once couple this thought with the House of Faraday in Bold Street, knowing from 0 experience that everything they stock is of the highest grncl-and at a moderate price. HERE are three items selected by our artist: ?It 1. /F v Useful JUMPER in Crepe-de-chlne, self Becoming Crepe-de-chine BLOUSE, strapping at V neck, handstitched in, 'pin with collar and revers, which 00 tucks trim both the front and back, cuff brooched tc suit wearer; collar and (inished hand stitching to correspond with are embroidered in contracting boo neck, self Jt, 49/6 sleeves are hemstitched into armhole- $ You are sure to be delighted with tha$#'J a" intendip9 purchasers should make a tt* „ LiN' of seeing them. ç" y? I, ( If yQU are unable to give us a person3' Tv our POSTAL DEPARTMENT will yf\ fully select and send to you anyt^1 Sy ui, j ordered by letter. myMI r GIFT GIVING I i. l[i /j at Christmastime is made F V fif J easy and pleasant by the N \V'\ 'Z/ Q great size and variety of our Stock of things that are & \YJ\VI\ suitable for presents. F KrW0 COTTON GEORGETTE BLOUSE, ØI1 r collar, front trimmed hemstitching nti& /1 J I embroidery, long sleeves and pretty tilt I' cuff to match collar. ~X~FARADAY & SONS .4 & 6 BOLD STREET. LIVF-RPOO .i_ i TO THE KINO sf. To rwt Kimo CMiwip "EAD .4 D.S.F. ? WHAT does D.S.F. mean on the mustard tin? Double-Super-Fine. It means the "last word in the production of mustard. In olden days it was the custom to crush mustard seeds with a knife handle on the dinner plate-a tiresome business but well worth the trouble. Now, with no trouble you can help yourself to an appetite and a good digestion at a trifling cost. folmanli D Mustard S.H.B. D D Dr. ANDREW WILSON, the famous Medical Authority, «ay«Wherever a box of j Zam-Buk is handy this balm may be relied upon as an j. antiseptic dressing which requires no preparation and has the additional advantage of possessing unique soothing k 1 ud healing properties." Every home needs Zam-Bilt. ?' Unt/fialled for Cuts, Skin and Scalp Disease and all Sore». -/jSl Sold by Chemists in sealed boxes only. Beware of i.-nltattorm jgp ■,» -.aBm aw Digonedd o Ddewis o bob peih i DDYNION, BECHGYN A PHUM YM MASNACHDY ADNABYDDUS t1 WILLIS SHAW, Y Paragon, Llangeff SIF tj SHOP RAD Y BOBL* I