Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
12 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
12 erthygl ar y dudalen hon
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Sbaen yw un o r gwledydd amhleidiol bynny ag y cais Germani ei goreu i hudo ei theimladau'n erbyn y Cydbleidiau. Ddiwedd yr wvthnos ddiweddaf c.> • boeddwyd ym "mlirif bapur newydd Madrid, pritlys yr Ysbaeniaid, ertbygl gan obebvdd Llundeinig, o'r enw Ra- miro de Maetza. Teitl ei litb yw Ym- gyrch Germani a Difrawder Prydain. Cwyna'r gohebydd ein bod yn gadael i wledydd amhleidiol gael camargraffiad- au parthed acbos y rhyfel. Mwy aw grymiadol na'i ddadleuon yw r darlun- iau vn yr un rhifyn o'r newyddiadur crybwyiledig. Eglur ddigon fod yr oil o b i:j darddiad Germanaidd. Dengys un o honynt fihvvr Germanaidd yn rhannu bara i bobl ncwynog M alines. Coir un arall vn darlunio 'nifer o Gossaciaid wedi eu cymryd yn garcharorion ym mrwydr 0 Lodz.' Un o'r rbai rhyfeddaf yn y rhif- yn yw darlun o un o brif offeiriaid Pers- ia, fel gwr a fu'n pregethu ar hyd v blynvddoedd vn erbyn teyrnasiad orme<v ol Prydain Cwestiwn eitlJaf natnrinl i'w ofvn yn awr yw, A ydym ni yn cyn- orthwyo'r trigolion Sbaenaidd yn y gwaith o ddeall yn iawn wir achos e ystyr y rhyfel presennol?
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Cafodd y bobl bynny s;v'n debar yn barhaua ynghylch buddioldeb ae angen- rheidrwydd gorfodaeth filwrol siom pur fawr yn vmweliad M. Miller and, Gwein- idog Rhyfel Ffrainc, a'r wlad bon. Dis- gwyliai'r tylwvth rhyfelgar hwn y bu. asai ymwelydd mor urddasol, a hwnw n dod o Ffrainc o bobman, yn adfydus iawn ei feddwl wrth wylio ac adolygu yr ,,0 ymrestrwvr ym Mhrydain. Eit-hr 1 r gwrtbwvneboi vn hollol y teimlodd pen- naeth Ehyfel Ffrainc. Syndod an. rhaethol iddo oedd ein darpanadau milwrol, a obafilyniadau y mesurau gwirfoddol. Diau fod amrywiol amcan- ion i ymweliad M. Millerand.- FfvnDn cryn lawer o gamddealltwriaeth yrn inysg y Ffrancod, am y rhan cbwareuir gan Brydaín vn v rhyfel, ac er fod y Llywodraetb Ffrengig yn Uwyr wertb- fa'WTogi yr byn wneir gennym, fe geir awgrymiadau yn awr ae eilwaitb yn y wasg Ffrftugig ein bod yn ymaflyd yn y dasg waedlyd sydd o'u blaen gydag va- bryd rhy ddifater. — a.—»—■—■—-
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
Erbyn hyn y mae M. Millerand mewii gwell safle i ateb y beirniaid byn, ac i gywiro eu camgasgliadau. Ymwelodd a gwersvllfaoedd Prydain, a cbanfu t-ros- to'i bun ansawdd Y byddinoedd newydd a godir, a chanfu, befyd, yr ysbryd pen- derfynol sy'n llywodraetbu r wlad, ac na arw yn ol heb oicbfvgu. AYrth gyfeirio at bwysigrwydd gwersi yr ymweliad IWlll, gwna un o biif newydd- iaduron Paris bwynt da iawn, a chad- urnheir ei werth yn noethineb y polisi Prydeinig. Y mae PrN,-da-in, meddat r panur newydd, wedi cynyrchu yr noli ddefnvddiau angenrheidiol; tra mae ei ffatrioedd wedi cynnysgaedu y cyflen- wadau byny ag yr oedd ifrainc a Kw v sawl a barlyswyd ar Y dechreu pan 11 ymfyddino, yn annalluog i wneud. A fuasem ni mewn safle i gynorthwyo n Cvdbleidiau yn yr ystyr yma pe v par- lysid ninnau, hefyd, gan ymfjddiuno jrorfodol? Y mae'ii eglur na fuasem. Petae lioll bobl ein gwahanol weitbfeydd wedi eu gwvsio dan y faner pan gy- >oeddwvd rhyfel, buasai angen ym- drecbion dirfawr i ddarparu gogyfer a n liangerrheidiau milwrol. ac ni buasdi modd inni gaol digon o lafurwyr i n galluogi gynnyrcbu cyflenwadau i n C yd- bleidiau. Galluogwyd ni i wneuthur hyn drwy'r egkvyddor wirfoddol. A pbwy dd'wed nad ydym trwy gadw'n ol gyr-! ran lied fawr o'r boblogaetb, wedi eyf- ranu'n ddirfawr tuag at brysuro con- cwest derfynol? Y mae llif parhaus o gyfiemvadau milwrol mor bwysig i w la-.l -v i-i ymladd ag ydyvr milwyr. ac fel yr aiff y rhyfel ymlaen, bydd i'r fantais yma gvnhvddu'n ddirfawr ymhiaid y Cvdbleidia i.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
SMITHFIELD YR HARP ABERGELE, CYKKALiont) y Mvi. Frank L oyd a l t oil ion eu harwerthianfc wvthnosol yn y He uchod dydd Llun diweddaf. Bycban oedd yr I ot) try.' ac heb fod i fyny a r cyflenwar, ond vr oedd roasnach yn fywog. Biff yn Hdrud, ac yn prwerthu o 16p. 15s. i fyny i 25p.; defaid tewion, o 209. 6c. i 42s 6c.; wyn. (pyre yn benaf). 31s. i '-6y-Anelir yip arwertliiantavi bob dydd I¡Lij JJ,
NOFELAU BYRRION. I
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
NOFELAU BYRRION. I (GAN SEM PFW). I 1—RHAMANT Y PIANO. j E' YR AIL BEXXOD. H 1 Yn wubanol iawn iW rluem. yr oedd plant Trem y Wawr yn bur gerddgar. Elai Ceren i Idanhwfa bob dydd Mer- cher, i gael voice training,' chwedl ei mam. Yno y trigai Pugh Jenkins, R.A.M., ac y derbyniai y gymysgfa ry- feddaf o dalentau cerddorol yn ei bar- lwr hardd ac eang. Ganddo ef, befyd, yr vmberffeithiodd Morfudd a Solomon mewn canu crwth a piano, er yr aniheit- id addaster Jenkins fel athro yn yr ad- rannan diweddaf. Yr oedd gan Ceren lais gampus, ac ni bu 'n hir heb argyboeddi'r ardaloedd cyfagos o'r ffaith. Enillai wobrwyon sylweddol yn ami, ac yn ol Sarah Rogers, ei mam, yr oedd pob cystadleu- aeth yr elai Ceren iddi yn challenge solo I Druan o Sarah Rogers. Ni wyddai hi y nesaf peth i ddim am ganit a chantorion. Hoffai fiwsig yn an rhaethol, ond yr oedd hi ei bun mor bell o fod yn berchen llais a inedr cerddor- ol ag oedd y fran hynaf yng N ghoed y Glyn. Ond os prin oedd cydgord a rnwynder yn llais Sarah Rogers, yr oedd ei chalon yn oludog o'r cyfryw. Un o wragedd a mamau anwylaf y byd oedd hi. Ei bywyd oedd ei chan. Noson fawr yn lianes Mrs. Rogers fyddai nos Sul—ar ol yr oedfa. Ym- neilltuai'r teu lu, ac ychydig o'u cyd- nabod, i un o ystafelloedd goreu'r ty, i ganu hymns,' fel y dywedai Morfudd. Yr oedd Mrs. Rogers yn ddigon call i wvbod nad y ddawn a roddwyd iddi hi oedd canu, a bu gwybodaeth o'r fath -in foddion i'w chadw rhag taflu nodau oedd vn ffinio ar yr aflednais i mewn i cysegredig Trem v Wawr. Rhyw hymian ynddi ei hun, a gwenu'n fodd- haus a wnai Sarah Rogers, ac mae'n debyg fod y mwynhad a gaffai o hynny yn gymaint ag eiddo'r cantorion melys- lais. Dvwedwvd mai noson fawr Mrs. Regers oedd hwyrddydd o Sul, pan y cenid y piano gan Morfudd, y crwth gan Solomon, ac yr unai'r gweddill mewn mawl cysegredig. Ar y pwynt yma yr -edd Enoc Rogers yn unfarn bollol a'i briod. Noson yr wythnos oedd nos Sul iddo. yntau. Os y byddai Enoc Rogers yn dduwiol rhvwdro, braidd na ddv- wedem mai ym mharlwr Trem y Wawr, yn swn yr emynau, &e., y teimlai felly. Llais symol oedd ganddo yntau, ond gallai uno yn y canu heb achosi un math' o anghysur a phryder i'w blant a'i frY- feillion. Yr unig adeg y gwelid Enoc Rogers yn can ei lygaid oedd yn ystod y canu hwn—un ai yn y capel, neu yo y ty. Byddai'n ddigon effro yn ystod v weddi a'r bregeth, ond v funud y eodai i ganu gryda'r gynulleidfa, neu yr eis- teddai yng nghader freichiau Trem y Wawr, ar nos Sul, yr oedd ei ddau ly- gaid mawr yn gauedig, ac vntau'n nofio mewn rhyw wvnh-d na nrferai ei ddyfr- oedd hyfryd ei gyffwrdd yn ami iawn. Pe digwyddai i ddieithrddyn droi i mewn i barlwr Trem v Wawr ar nos Sul, a gweld Enoc Rogers yn canu— Myfi'r pechadur pena' Fel yr wyf, Wvnebaf i Galfaria, Fel yr wyf, Ac., buasai 'n credu yn y fan fod y canwr defosiynol yn aeddfed i'r nefoedd un- rhyw ddydd, ac na ddylai gywilyddio eistedd yn oclir cedyrn grasol fel yr Apostol Paul! Beth bynnag oedd ffaeleddau Enoc Rogers, yr oedd yn ddigon gonest pan yn canu ambell emyn fel yr uchod. Yr oedd ei bryd a'i wedd, ac ambell ebwch yn ei lais, yn ddang- hoseg o'r teimladau mewnol. Er yn berchen golud a chysur, teulu a safle, nid oedd Enoc Rogers yn hofran uwch law byd y publicanod a'r pechaduriaid. Gwyddai o'r goreu mai golwg digon an- naddawol oedd ar ei enaid, ac fod nm- bell aderyn amheus yn hedfan yn ei awyr; ac er na chaniatai i neb arall ed- liw bynny iddo, yr oedd yn tywallt ei gyffes allan yn ddilyffethair mewn pen- nill neu ddau ar nos Sul. Yr oedd son am ganu Trem y Wawr drwy'r dref. Yn wir, nid peth anfyn- yeli fyddai gweld bagad o bobl yn gwrando yn yr lieol, ac yn hymian \n "I" t. ddistaw ynddynt eu hunain o dan hud y mawl. Ymhiith y bobl a ymgasglai ar achlysuron o'r fath, ceid llanciau direid- us a gwamal, wedi dod yno yn un pwr- pas i glywed yr hen Rogers yn rhuo.' Ond, yn rhyfedd iawn, yr oedd dwylo celfydd Morfudd ar v piano, cyffyrdd iad hyfryd Solomon ar y crwth, a llais cyfoethog Ceren yn gwywo'r gwamal- rwydd yn fuan, a dychwelai'r bechgyn direidus yn gallach ac yn sobrach. Beth bynnag am awyrgylch grefydd- ol Trem y Wawr, yr oedd yn rhaid i'r duwioldebyn sychaf yn Aberwylan gyd- nabod nad oedd canu cysegredig yn di- oddef un math o amharch nac esgeulus- tra yno. Os nad oedd Enoc Rogers yn gofyn bendith wrth y bwrdd einio, fie yn cadw dyledswydd adeg y boreu- bryd. yr oedd yn gorffen v dydd mewn mmvl a chyffes, a h-ynny 'n ddigo~n g- oyi-i NIt, :mae' sier, Heblaw fod gan Ceren lais gwych, r I oedd ganddi gariad, hefyd. Daliai, swydd weddol bwysig yn ariandy'^ r dref, cc er ei fod un naw mlynedd yn byn ua Cheren, nid oedd hynny n amharu dim ar frwdaniaeth y garwriaeth. Cymro glan gloyw oedd ynn Thomos, ac yn! fardd rhagorbl. IMeddai gymeriad dic-h- lynaidd, ae yn ol pob tebyg y deuui allan ar ben y rhestr pan vr etholid i blaenoriaid yng Ngharmel y tro nesaf. Dichon nad oedd yn hardd o berson, sc j yn torri cut,' fel rhai o ffopiaid pen- J rydd yr ardal; ond yr oedd swyn ei gy- meriad, ansawdd ei feddwl, gwerth ei ddoethineb, a phrvdferthwch ei foes, yn peri i'r beirniad llymaf anghofio yr; allanolion bethau.' Ni pherthyn i ni fanylu ar y datblygiad fu yng ngharwr- iaeth Ceren ac yntau. Digon i ni vNir dweyd fod y ddeud.lyn poblogaidd byn yn hanner addoli eu silydd, er gwaeth af y ffaith fod Enoc Rogers yn bendant yn erbyn i Ceren hnd cam ymhellach gyda'r bardd yna sydd yn y banc,* chwedl ei thad. (I barhau).
0 BEN Y GWRYD I BEN Y COB.…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
0 BEN Y GWRYD I BEN Y COB. I GAN SYR RHISIARD.' I TYALMOR YR EOGIAID. Mae tynunnr yr eogiaid, neu se-sn y salmons,' ar Jafar, wedi dechren, ac yr oedd Tylwvth Isaac Walton yn dvheu rra v.ol- ed yr a-deg ddifyr. Y styrir y Ia",l.vn, n('u'r Afon Las,' yn yr Eryri, yn un o'r afonydd goreu am eogiaid yn Nghymru. Ceir gahv- ad ddo am y pysgod yn y gwc-sttai, gan fod eu rig yn flasns ac ammheuthyn. Mewn nodiad am dymmor yr eogiaid yn y Daily Mail' dvwedir :— Y mae rhai afonydd nodedig am eogiaid yn Nghymru, ond dyfethir hwynt bron yn llwyr gan boachers '—dynol flC adarcl. Mae y Marfrain, neu Mulfranod (Cormor- ants), yn gwnevd dinvstr mawr or bysg 11awer o afonydd goreu C'ymru.' Holai' rai o'r ceidwaid afonydd lleol yn nghylr-li y gwy i fod ponclinvs yn difa y pysgod yn mhrif afonydd ardaioedd y Wydd- fa, a dywedant nad oes ,sail i'r gwyn, mewn gwedd gyhoedda« a dirgel. Gwaith an- hawdd yw attal rhaib adar a'u natur am bvsvgod. Pa ham y rhaid i gran good v j Daily Mail ensynu y Cymry bob cyfle a gant. Rhoent bob c.inmolipefb a gored i afonvdd IJ], a gnf:1lpnl: be!(lio -on f2-fl;, nm Mae'n anhawdd peidio r-yf- iownhau gwaith yr hen bv-fotwr Sion I Jones, yr Helyg,' yn rbegi y Saeson! I DARLITH A3!AETHYDDOL. No Iau, yr 28ain cynfisol, bu y Prifatbro R. H. Evans, o Goleg Tn-,(,tliv,(Id",l Madryn, vn traddndi y gyntaf o'i dair eyf- ve/i darlithoedd vn Meddgelert, o dan nawdd Cynghor Sir Gaernarfon. Cynnaliwyd y cwrdd yn Hen Y.^goldy'r Cynghor.' De- wiswyd y Parch. R. Pryse Ellis yn gadeir- vdd. Twitrn Mr. Evans y tro hwn oedd, Amaethvdiaeth.' mewn gwedd gvfFredinol. Traethodd yn glir, manwl. a medrus, ar—1. Dewis :hadyd tatws; 2. Dewia Had gwair; 3. Bridio gwartheg; 4. Gwnevd vmenyn :5. Gwrtaith a pprrteithio; 6. Prynu gwrteith- iau; a mptei-ion era ill. Ar T diwedd rhoed cyfle i'r dorf vn cwestiynau, a gwnacth amrrw ar—T. Sur i <radw sudd v tomenvdd tail rhag iddo 2. Sut i ddifa rhedyn mewn pantleoedd mevrn tir porfa? 3. Snt y mae vmenvn Den- mfir-c vn well, a'r modd i wella'r yinenvn Cvmreig? amryw fan tnvestivrau yn codi oddi ar bwvntiau v ddarlith. Rhoddodd Mr Evans attobion Ilawn i'r oil, a diolcbwyd iddo. Caetl cynnulli-d gweddol, v mwyafrif mi rbai ieuaingc. Dylai mwy o ffermwyr v fro bresennoli eu hunain yn y darlithoedd ym- ,ii-fo,t-ol a gwerth fawr yma, gan mai er eu budd hwy v gwaria y Cvnghor Sir er anfon athraw arbenig i'w goleuo a'u dvxgu ar fatr-rion er lies i'w bara beunyddiol. Cynnelir yr ail ddarlith nos lau, v 4vdd. vn yr nn ystafell. Dewiswvd yn desfvn i Mr. Evans:—' Y modd i fagu anifeiliaid.' Hvderir v bydd llu o amaetbwyr y oylch yn bresennol.
I NANTMOR I
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
I NANTMOR I I CWRDD YN NGHEDRON. I Nos Sadwrn, y 23ain cynfisol, cynnaliwyd cyfarfod amrywiacthol yn nghapel Cedron o dan lywyddiaeth Mr. Hugh Wil- liam's, Nant y dwr oer. Deohreuwyd trwy gydganu ton gynnnHeidiaoI. Anerchiad gan v llywydù; adwddiad, (rwelltyn ar gorn tarw.' gan Catherine Parry Thomas, Bryn- tirion. Can, Y Brythoniaid Byehain,' gan Annie Parry, y Llythvrdv; beirniadaeth Mrs. Hughes, Rhesdai Peniel, ar wau muffatees. ribbed, i hlant-Ceda Parry. RplHly']' Coed, an Annie Parry, y Llythyrdy, yn gydradd oreu muffatees plaen etto— goreu, Annie Parry, Beudy'r coed dadl, Breuddwvdion,' gan John Llifon Roberts, a A WDlip Morris Rnberts, Rhe.sdal Peniel can, Lleisiau Plant,' gan barti o blant, o dan arweiniad Mr. Matthew 'Vil1iams, Bryn Efynnon. Dadl, A yw Prydain i'w chvf- iawnhau am ymyryd yn y rhyfel prcsennoi ?' Agorwyd ar yr ochr gadarnhaol gan Mr. Matthew Henry Williams, Bryn Ffynncn, ac ar yr ochr nacaol gan Miss Lizzie Hughes, Cwmr-aeth. Can, I Bias Gogerdd- an,' gan Mr. Matthew Williams, Bryn Ffyn- non; ndroddiad gan Marv Jone; Bryntir- ion. Beirniadaeth Mr. Alun Hughes, Oer- ddwr, ar y darlun pensel o gape] 'Cedron -Jol-in T,fifon Boberts, a Willie Morris Ro- berts, Rhesdai Peniel. yn gvdradd oreu. Adroddiad gan Mr. Bligh WilliamOl, Nant- y-dwr-oer. Terfynwyd trwy gvdganu Hen Wlad fy Nhadau.' Caed cwrdd difyr dros ben. CWRDD YN MHENIEL. I Nos Sadwrn, y 23ain etto, cynnaliwyd cy- farfod cystadleuol o gyfres yr H en (VI11- deithasau Arianol, yn nghauel iel (M.C.). Llywyddwyd gan Mr. Robert Da- vie!4, Tanybi-vn. Y qid y gerddoriaeth, Mr. David Pritebai-d, CVm- cloch, Beddgelert; ar yr adroddiadau, Cnr- neddog: v traethawd a'r darluniau pensel. Mr. Griffith Williams, B.A.. athraw Ysgol v Cynghor; gwniadwaith, Mrs. Elizabeth Parry, Glan Meirion. Agorwyd y cyfarfod trwv gvdganu 'Mi glywaf dyner lai-s.' Ad- rodd 1 Taid- i blant dan 10 oed; goreu, Jane Evans, llryntirion j ail, Katie Pa 1'ant, Gelii'r Ynn lsaf. Canu, Pwy sydd i ganu?' i rai dan 10 oed; goreu, Jane Evans, etto. Darlun pensel o Gelynen goreu, David Owen Parry, Hafod-y-Llyn- Isaf; ail, Robert Parry, ei frawd. Beirniad- aetti Mr. Evan Enoch Jones, Rhesdai Pen- ie!, ar lunio cyfeiriad ar gan goreu, allan o nifer fawr, Miss Lily Hughes, Tanrbiv;. Canu, Sychu Dagrau (Mr. L. J. Ho- berts. M.A.) goreu, Katie Griffiths, Bwlch Llechog. Darlun pensel o 'Olwynwr;' goreu, Mr. Wm. Williams, Ty Mawr. Ad- rodd 'Y Gof (Hiraethog) goreu, Mr. John Humphrey Evan's, Ty Newydd. Print patch goren, Miss Mary Ellen Jones, Gardd-lvgaid-v-dydd. TTnrhyw Unawd goreu, Mr. Henry Parry Jones, Pen-y-groes. j Traethawd, Effaith v rhvfel ar Nadolig. i 1014;' goreu, Mr. Wm. Williams, Ty Mawr. Adrodd Heno'r hwvrol gloch ni than goreu. Miss Ann Williams, Ty Mawr. Der- blvii yr arian. Terfynwyd trwv gydgan i i Hen Wlad fy Nhadau.' Yr oedd nifer dda yn ymgeisio yn mhob adran, ac yr oedd y cvst-adleuaethau adrodd yn rhagorol. I GWAELEDD HENAFGWR. I Drwg vw hvsbvsu fod yr hen flaenor (0 ¡ D)'wg P??'?)' -?'- Isaac Roberts, Cor" lwyni, yn bur wneL Mae n ddarllenwr mawr, a med 4 ar wybodaeth Y^grvthyrol helaeth. Hyderwn v caiff ei arbed etto. DARLITH AR DDOFEDNOD. I Nos Lun, y 25ain cynfisol, cynna]iwyd I' ¡ ail o gyfres v darlithoedd, o dan nawdd Cy- nghor Sir Caernarfon, yn Ysgoldy'r Cy- nghor. Y darlithydd oedd Mr. John Row- lands, o Gole): Amaethyddol Madryn, a'i destyn oed Magu ieir a gwyddau, a sut i gael marchnad ar wyau.' Dangosai wahan- ol rywiogaethau o ieir, gwvddau, a'u hwv- :-111, ynçrhyd a gwa hanol ddulliau o gvtiau i'w cadw, trwy gyfrwng llusern. Traethodd yn glir a medrus. a dangos v goreu yn mhob adran. Ar y diwNld rhoed cyfle i'r dorf dnl unrhvw gwestiwn ar faterion y ddar- lith. Gofvnwyd amryw iddo, a chawGant attcliion parod a llawn ar hob pwvnt. Yr oedd yr vsgoldy vn orlawn o wrandawyr, a rhai yn bresennol o'r ardaloed cylchynol.
I GROESOR, I
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
GROESOR, I GWAELEDD HFNAPGWR ADNA- I BYDDUS. Y me'r hen wladwr a Christion adnabydd- us, Mr. Robert Williams, Bod Unig, wedi ei gvfyngu i'w wely gan waeledd tost. Gwelodd lawer tro ar fyd yn ardaloedd Croesor, Llanfrothen, Nantmor, &c. Bu'n aclod o Gvnghor Plwyf Llanfrothen am gvfnod maith. Ymladdodd lawer dros gael ffordd newydd i Gwm Croesor, ac efe a dor- odd y 'dywarchen gyntaf' o'i gwehT. Hefyd, g\vnaetb ei oreu er cael mynwent gyhoedd- us newydd i'r plwyf, a ehanmolai y llecvn neillduedig gvdag msoddeiriau crvfion. Dv- werli y gellir gwnevd selervdd i gladdu ynddi, gan mor syc-h yw y pridd ar y llec-h- wedd. Efe oedd un o'r rhai dorodd y do i fvned i mewn i Hen Fvnwent Llanfrothen. fel gwrthdv.stiad cyhoeddus yr ardalwyr i'r offeiriad cul ar v pryd, er mwyn cael rhoddi ben gyfaill o'r fro yno i huno gyda'i deulu, yn ol ei ddvrnuniad. Codwyd gwrthryfel eth y plwvfolion Ymneillduol at v Twrne Ba^b o Crif'rneth,' sef, Mr. IJoyd George, nedd yn dpcbreu ar ei alwedigaeth y ad^g bono. Y diwedd fu myned a'r achos i'r Frh"l Lvs i Lundam. a Ihvyddodd yr Ym- noi'lldnwvr a Air. Lloyd George. Yr oedd yr Fed Tjnie vn ffigiwr amlwo- vn v frwvdr. Yr oedd vn hynod am fyn'd i bob angladd, yn yr boll ardaloedd crMivnol. Bn mewn cannoedd lawer o angladdau, a hTny ar bob tvwydd—gwrnt, gwlaw. ac eira. Gobeit-hiwn j gwel yr Arglwydd ei arbed, i glywed y gog eleni etto. GWG Y GAUAF. I Alae graddfa yr bin vn oerllyd iawn mi I v cwm uchel ac anchvsbell hwn v dvddiau I hyn. Gwelir yr boll fvnvddoedd cylchynbl. am filldiroedd. fel ffram fa^T. w°n, dan I rnwd o eira, a'r olvgfa o'r Cwm i'r eang- I d&rau is law. ,ell arnpvlcb-ogylch, yn ys- blenydd o arudduno] a barddonol. CANU BRYFDIR. I (B<Jl'hgen o Gt-oesor ydvw Brvfdir, nc nid oes ryfedd vn y byd fod ei nwpn mor fvwiog a frrwvtblnwn. Wrth ddarllen vr engbnion darluniadol hyn. ""vnais i, a phrif fardd beimiadol medi'us, fod vr hen gyfaill donin], garw, a charedig, Brvfdir. vn gvstal evnghareddwr. Gwea yn natui'iol a. chvw- rnin y mae ganddo lawer o gwpleflaii rhagorol. Dvma. ei bictiwr:- Rhiwbryfdir yn y Cauaf. I Biig-wynion, noethion yn wir—yw bronydd A brvniau Rhiwbryfdi- Gloddest haulwenal1 gleddir,— Oerni tost ryna v tir! Am] lef ierlyn Moel y Forlwyd—geir Gan y gwynt di-arswyd; G,9 n y Ei thi-umau yn llafnau llwvd Ewybr rodda mewn breuddwyd. Yr A lit Fawr sydd yr awrhon—yn edrych Yn ordrist. a'r 'Werddon Achwyna fod ei cheinion Yn farw brudd, yn friw i'w bron. Balch o'i go' fu Bwlch y Gwynt-oes ed- Dan sod lau y corwynt [lych Mor agored pan mae'r Gerynt Lawn hoen yn olii,yno Ir gwynt? Mewn iaith goegfriw mae Nyth y Gigfnm Yn gwneyd swn galargan t-sei, t'i Ar y graig ag oer hugan Achwyn mwy wna'i chywion man. JI-ol) bin oer, pob haen eira-rhew yn llym Er ein lIes, Duw rodda; A'i ddrychinoedd oer cana. Heol y rhod i haul yr ha'. IJlaw Ebrill hvd ein llwybrau—er hyn oil, Rana haf-rosvnau illao anadl ei emynau A gwys hedd yn agosliau. Daw gwenau Duw a'i geinion-i loni Hen lanerch fy ngbalon Dechreii haf' hyd ochrau hon Rodia yn mraich hyfrydlon. Brvfdir. I
PORTH MADOC. I
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PORTH MADOC. I 'TEULU DR. BARNARDO.' No'S Fercher, y 2/ain cynfisol, cynnaliwyd dnu gyfarfod yn y Neuadd Ganoldog, rqll nifer o fecligyn cerddorol o Ga.rtref Dr. Barnardo.' Dangosid darluniau bvw o waitli a bvwyd y ^artrefi hyn, ac eglurid trwy rydd-anercli gan Mr. Mayers (un o vsgrifenyddion y sefydliad. Gwnaeth Mr. ATeyern ei waith yn ddeheuig iawn, ac yr .,I) I en v d d Rjlo d ?( 1 (,  d oedd v darluniau yn ysblenyad. Rhoddodd j cnvi-iiiii v Bechgyn Cerddgar ddetholiadau ar dros 80 o law-glychau. 'bagroipes,' bugl-, an, 'mandolines,' 'sleigh bells,' ¡ Xylo- phones,' 'dulcemer/ 'cornet/ ao offerynau eraill. Yr oedd y clychau vn Cafwyd action song gan y Llongwyr d-i- fvr.' Hefvd, cafwyd chwareuad a. dawns g;m yr Highland yn ngwisg yr T'cheidiroedd. Yr oedd yr adran gerddor- ol o dan arweiniad Mr. Henry Aaroa, (yt athro cerddorol a'r cyfoilydd). Gwnaeth y bechgyn eu rhan yn wir fedr- us, a derbyniasant gymmeradwyaeth mawr y dorf. ar ol bob chwareuad. Yn nghwrdd ballner invr wedi pedwar y prydnawn meth- I. A Prifathraw od d Mr. J. Rhys Evans, M.A., Prifathraw yr Ysgol Sir, a bod yn bresennol fel cadeir- ydd. Yn y cwrdd. am hanner awr wedi saith yr lnvyr, y cadeirydd oedd Mr. J. Owain Hughes, U.H., y 'Glen.' Cawsant gynnull- iadau lliosog. Yr oedd yr holl elw yn myn- ed at gronfa cadw y Cartrefi. DYFODIAD MILWYR. Nos lau, vr 28ain cynfisol, daeth 250 o fil- wyr i aros i'r dref a'r cylch. Daethant o B'jrthcawl, y De, gyda cherbydres arbeu- i. Cyfarfyddwyd hwy yn yr orsaf gan dorf fawr, a gorymdeithiwyd drwy y bnf heol at y Neuadd Drefol, yn cael eu blaen- ori gan fintai o gwnstabliaid arbenig y dref. Yna ymwahanasant i lettya i wahanol dai y dref. Gwnaed y trefniadau cyn iddynt gyr- haedd. Chwilir am lettydai clyd a pharch- us iddynt. Mae y mwyafrif o'r bechgyn ya Gymry. Dydd Ma wrth, Chwefror vr ail, daw rhai cannoedd i'r dref a'r cylch i aros etto. Byddant yn ymarfer ar y Traeth. Dywedir yr arosant yn y dref am tua chwech wyth no.3 i ddeufis. Gwnant ddaioni mawr i his- ncs v dref. Trefnir cyrddau crefyddol ao adioniadol ar eu cyfer. NEWYDDION Y RHYFEL. Trwst arfau tros y terfyn—a ehed, Yn gawodydd dychryn Baruga'j- braw gaeau'r bryn, A thir diffrwyth yw'r dyffryiu J. R. Tryfanwy.
- - - -COSEN, LLANRWST.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
COSEN, LLANRWST. Cynnaliwyd cyngherdd ai-dderchog yn y lie ucnod nos lau, lonawr 28ain, dan lyw- yddiaeth Mr. \V. Jones, Goelas Bach, Maen- an. Gwnaeth y llywycld ei waith yn dra de- heuig, a chalwyd sylwadau nodedig o fudd- 10I ganddo; llctsd, cyfranodd irodd dra an- rhyueddus i'r Drysorla. Bu y pwyilgor yn ttodus iawn i gael gwasanaetn y cauturion ellwog a ganlyu—Mr. W. H. Davies, y bari- tone cyfoethog a swynol o Lanfair T.H., (Llansannan, gynt), yr hwn a wnaeth ei waith yn odidog; Mr, Arthur Owen, y tenor mwyn ac addawol o Lanrwst, gwnaeth yntau ei waith yn gampus; Mr. Hughie Edward Jones, Penoros, Bettws, Abergele—y mae ganddo yntau lais rhagorol, ac yn eicrhau gwrandawiad astud ar un WA'P Mr. Georga Roberts, y baritone addawol o Pandy Tudur, gwnaeth yntau ei waith yn effeithiol, hefyd. Y datganwyr pennillion oeddynt Mr. Idwal Wynne Jones, Eglwys Bach, a Mr. Robert Parry, Gosen Farm. Y mae Mr. Idwal Wynne Jones yn un o'r datganwyr gyda'r tannau goreu yn Ngogledd Cymru heb ddim ammheuaet-h, a dylai Cymru benbaladr gael ei glywed; hefyd, y mae Mr. Robert Parry yn ddatganwr addawol iawn. Cafwyd ad4 roddiadau rhagorol gan Mr. Robert Morris, yr adroddwr adnabyddus o Gwytherln, a chyfeiliwyd yn feistrolgar fel arfer gan Mr. Owen Williams, L.T.S.C., Eglwys Back. Aed trwy y rhaglen fel y canlyn:- Ton gynnulleidfaol, I Marchog lesu,' Ae. Adroddiad, I Miriam Ty'r Good,' gan Mas- ter Stephen Jones, Bodunig. Can, Cartref,' gan Mr. Hughit Edwaird Jones, Penaios. Canu pennilUou gan Mr* Rebwt PaJTy, Gosen. Can, The Death of Nelson,' gan Mr. W. H. Davies; encoriwyd, a chanodd 1 Gwalia dlos.' Can, Baner ein Gwlad,' gan Mr. Arthur Owen, Llanrwst. Adroddiad, Y Pentewj-n/ gan Mr. Ro- bert Morris. Ton gynnulleidfaol, Aberystwyth (Dr. Parry) Canu pennillion gan Air. Idwal Wynno Jones (encoriwyd). Deuawd, Gwys i'r Gad,' gan y Mri. Hughie Edward Jones a George Roberts. Adroddiad, 'Ystorm ar For Tiberias,' gan Mrs. Edwards, Pennant Cottage. Can, Ys Ysgol yn y wlad,' gan Mr. Hughie E. Jones; encoriwyd, a dhanodd Ar y gwlaw.' Can, Yr Ornest,' gan Mr. W7. H. Da. vies encoriwyd, a chanodd 'Unwaith etto yn Nghymru anwyl.' Canu pennillion gan Mr. Idwal Wynne Jones. Deuawd, Plant v Cedyrn,' gan v Mri. Arthur Owen a W. H. Davies, yn a.raderch- og, a bu raid iddynt ail ganu. Adroddiad, 'Die If an y Ddol,' gan Mr. Robert Alorris (encoriwyd). Can, Galwad y Tywysog,' gan Mr. Ar- thur Owen. Can, Alerch y Cadben,' gan Mr. George Roberts, Pandy Tudur. Can, 'Hen Groesffordd y Llan,' gan Mr. Hughie E. Jones, Penoros. Deuawd, Arwyr Cymru Fydd,' gan y Alri. Arthur Owen a W. H. Davies. Canu pennilJion gan Mr. Idwal Wynne Jones; encorwiyd, a chanodd Hwian gerdd Sul v Blodiii I (Eifion Wyn), yn ardderchog. Can, Gwraig y Alorwr,' gan Mr. W. H. Davies; encoriwyd, a chanodd Hen wlad fy Nhadau,' a'r gynnulleidfa yn uno yn y cydgan. Daeth c-ynnulleidfa liosog iawn ynghyd, a gwnaed elw sylweddol at achos y M.C. yn y lie. Cafwyd gwledd o de a bara brith, &c., mewn ystafell gyfleus yn Gosea Farm, a mwynhaodd pawb eu hunaiii yn gampus yno hefyd. Gwledd i'r corph a gwledd i'r deoll Pwy ddymunai am ddim arall.' Gohebydd.
SMITHFIELD Y BEE, ABERGELE.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
SMITHFIELD Y BEE, ABERGELE. YR oedd gan Mr. Richard Pearce I entry' o 85 o wartheg, 39 loi a moch, a thros 350 • ddefaid, yn ei arwerthiant yn y Smith field uchod dydd Llun diweddaf. Yr oedd y prisiau yn uchel, gyda'r eithriad fod defaid yn gwerthu yn araf. 45 o wartheg tewion, teirw i 32p. Is. 26p. 51.; a 24p. 5s. Buchod, 18p. 17s. 6c.: heffrod. 18p. 17s. 6c.; bustych. 24p.; gwartheg llaethog a heffrod, i fyny i 23p. 17s. 6c.; 23p. 19s.. a23p. 7s. 6c.; gwartheg vstôr, 12p. lIs.; lloi, 82s.; pyre, 35s. 6c.;moch bacwn, 73s.; myllt, 35s. 9c.; mammogiaid, 28s. Dymuna yr arwerthwr am barbad o gyd-weithrediad y ffermwyr er cadw i fyny y cyflenwad rheolaidd presenaol. Cynnelir yr arwerthiantau bob dydd JMun. am hanper awr wedi deuddeg Wr
[No title]
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
wn wrth feddwl fod achos mor ddibwys wcdi byrddio'r gwledydd i waedrawu mor ofnadwy. ODd yu sicr, fe wtbiwjt y rhvfel arno chwi, ac ystyriwn bynru Yn ddigon i gyfreithloni eich ymyriad yn vr hehnt. Ni ellwch wneud llai a bod î1 anrhydeddus. Bu in Harlywydd fenwo" ohenvvdd y gymysgfa o gendl- oedd sydd yn ein plitb, ein hannog i foci oedd sydd yn em pHth. ein hanno.l tod vn amhleidiol. Ufuddhawyd iddo i raddau eithriadol. Ond tra'r ydym yn Uywodraethu ein tafodau a'n geinau, rhaid inni feddwl a theimlo, am v  am y ewvddom fod eich milwyr a'ch Hong- wv? dewr yn ymladd ein hachos m, heb son am achos dynoliaeth, gweriniaeth, '1 gwareiddiad CristioDogol. Y mae em gweddiau trosoeh ohwi. Canolbwyntir ein gobeithion ynnocb chwi. Boed i Dduw lwyddo eiell achos, a bynny'n fuan.'