Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Stori'r Bardd.I
Stori'r Bardd. "Fuoch chi ar r'ch gwyle 'to?" gofynnais. j "Do, mi fiaes am bythewnos yn Llanwrtyd. "O! wir. Shwt amser ge&och cÚi 'no?" "Go lew? ar y cyfan." "Pam y'ch chi'n gweyd-'al' y cyfan'?" j Wel, am i fi ddechre'n go wael. "Do fe, te? Beth ddigwyddodd ?" j "Ma'r stor'n hir i gyd, ond os i chi am 'i chlywed hi, gwrandewch." Eisteddem yn ddau ar y traeth. Yr oedd yno gannoedd o'n cylch, a phawb yn gwneud y goreu o'r awyr las a'r awelon iach. Pleser i mi, bob amser oedd cwmni'r bardd. Gwyr y ddawn i ddweyd stori ymhell y tu hwnt i'r 1' cyffredin o'r Wehelyth. Er hynny, hyd yn hyn, nid yw wedi adrodd stori ei serch wrth neb merched, gydag arddeliad. 0 leiaf di-briod yw. Gwnes fy hun yn barod a chysurus i'w -rat-ido. "Nawr te, fachgen, bant a hi," ebr fie "\lVel, mi gychwynes ar fy ffordd i Lanwrtyd, lis yn 61, ac ni ddigwydd- odd dim neilltuol nes i mi ddod i Steshon Caerfyrddin. Yr oedd yn rhaid i fi newid y tren yno, ac es i gerbyd gwag. Gyda mod i'n ista lawr, dyma ferch ifanc, lan yn dod at y drws agored. Yr oedd gyda hi bort- manteau mowr mewn un Haw, a bocs lied heleth yn y Hall. Helpes hi miwn i'r cerbvd, a mi roes i phethe hi Ian ar y rack. ,¡ A gweyd y gwir wrthoch chi, merch fach Ian i r'feddu odd hi. Gwallt du fel y fran o'dd genti, a llyged tywyll wedyn yn taro i'r blewvn. Mi ddechreues sharad tipyn a hi, am y tywydd a phethe felny. "'R y'ch chi'n mynd ar y'ch gwyle gwlei, myntwn i. "Odw, i Lanwrtyd," mynte hithe. "0 wir Dyna lle'r \vv inne'n mynd hefyd. Heb ddirn chvli, nawr, mi gredes fod llaw Rhagluniaeth yn y'n arwen i'o'r diwedd at wraig. Yn ddistaw bach, 'r own i'n itha balch hefyd. Fel y gwyddoch chi, un shy iawn w i ar y gore. Felly 'r own i'n gweld na fuswh i ddim heb neb i sharad a hi yn Llanwrtyd, tra bydde hi no. WTath gen i weyd e'n fwy na'i feddwl e, 'r own i wedi lico'r groten yn ofnadw. Ma Llanwrtyd yn llawn iawn leni," mynte hi. "Odi, ma'n debig, wir. "Odi chi wedi sgrifennu'u mlan am lodgins?" "Odw. Mi fuodd gwraig y ty 'co ner wy'n aros yn treilio'i gwyle yn Llanwrtyd, chydig amser yn 61a mi fydda i'n aros yn yr un man a hi." Yr own i'n falch gal y cvfle i roi gwbod iddi ma lodger own i, ac nid dyn priod. My feddylias idd i llyged hithe loewi tipyn pan giywodd hi'r newydd. "Wir," medde hi," y'ch chi wedi bod yn gallach na fi, ta beth, wath d'w i ddim wedi hela mlan o gwbwl, end 'i shawnso hi ragor. "Ma un peth o'ch tu chi, beth byn- nag. Mi fyddwn 'no 'n ddigon cyn- nar i chi gal amser i whilo'r lle'n famvl. A v/v' n methu credu na chewph chi rywleco." Sharad ymlan nethon ni am bryd- ferthweh y wlad ac yn y blan, nes i ni ddod i Lanwrtyd yn gynnar tua phump o'r gloch. Dim ond un peth ges i o wybodaeth am y ferch a hwnn\v o'dd ma Miss Davies ofdd i henw hi. Mi helpes hi i gal y pethe odd genti allan o'r cerbyd, a rhynyges, ,rol cVtaorth iddi Ian i'r dre. Ond, na, fynne hi iddim o hynny hefyd. "Mi na i o'r gore nawr, thenciw fowr i chi," medde hi, a'r wen lana'n chwarae o glust i glust. "O's dim ise i chi ddiolch i fi am ddim," myntwn i. 'R wy'n gobe-ithio cewch chi le ar unwaith heb w-ilo ilower. Mi gewn gwrdd ffor hyn 'to, rv wbrvd. ryw'0 cewn? gwiei. Lie bach yw Llan- wrtyd. "Gwdbei nawr te," myntwn i, a 'bant, a fi i' r llety. Mi ges ddisgled fach o de cynncs gyda Mrs. Jones, ac allan a fi am dro. Clywes ganu yn rhywle, a mi v/edodd rhywun fod 'no Steddfod yn agos. Wrth gwrs, dyma fi wrth 'y'n elfen. Ces darned bach ohoni,—digon i godi whant am ragor. Pan ar y ffordd nol i'r lodgins, tua deg o'r gloch, pwy welen i ond Miss Davies a'i phortmanteau yn 'i Haw. 'R odd golwg fEn arni, erbyn hyn, a fe gododd trueni mowr da fi drosti. Mian a fi ati, a myntwn i,— "Odi chi wedi cael "Nagw, wir, a wy bron a chwmpo hefyd. Mi ddoth ton o gydymdeimlad dmsto i. | "Dewch da 'fi i gal gweld beth all menyw' 'n ty ni neud i chi." Lan etho'n ni gyda'n gilydd, a finne'n cario'r luggage. Ar 61 dod i'r ty, galwes ar Mrs. Jones, a mi wedes y cwbwl wrthi yng nghlyw Miss Davies. Cofies weyd hefyd nad o'n ni'n dou ddim yn nabod y'n gilydd cyn heddi. "Wir," mydde Mrs. Jones, "'d oes gen i ddim lie o gwbwl i gymryd neb newvdd mewn. Ma llond y ty gen i fel ma hi. A ddalith dim byd rhagor na'i lond, neiff e?" "Na," myntwn inne, "ond allech chi ddim neud shift o ryw fath am heno. Ma'n ddrwg gen i am y ledi ma. "NVel, ma pob lie sy ma'n llawn ond yr attic. Fuswn i ddim am y byd yn meddwl gofyn i neb gysgu no. "Weda i be na i a chi, Mrs. Jones," myntwn i. "<0s )-'ch chi'n folon. Rhowch wely lan yn yr attic, a mi gysga i 'no am heno. Ma'n well gen i, hynny na gadel i'r ferch ifanc ma I fynd dros y drws." ( Pallu'r oedd Mrs. Jones am chydig amser nes gwelodd hi mod i'n ben- derfynol na chai' Miss Davies ddim mynd mas. O'r gore te," mynte hi o'r diwedd. "Mi ro i wely lan co." Dyna fuodd. Mi gafodd Miss Davies swper, ac er cyment ei whant am fwyd, chydig fytodd hi, wa'th 'r odd hi'n diolch cyment i fi. Cyn pen hir dath Mrs. Jones i weyd fod popeth yn barod. A'th allan wedyn gyda Miss Davies i ddangos y bedrwm. Fe ddath nol to, a mi wedes wrthi y liciwn i gal istc lawr am dipyn am fod ise sgrifennu pryddest arna i ar gyfer Steddfod gj bwysig lawr yn y Sowth na. i "Chi'n dyall, Mrs. Jones, mi fydd yn raid i fi ddanfon y bryddest i ffwrdd gyda'i: post yn gynnar iawn bore fory. "Steddwch chi faint fyd fynnoch i chi, a chroeso. Fe fyddwn ni 'i gyd yn mynd i'r gwely cyn pen hanner awr. Ond, ma'n well i chi ddod lan gen i fel galla i ddangos y ffordd i'r attic. Mi es a'ch bag chi lan nawr I 3est. Dilynes inne Mrs. Jones. Agores fienest yr attic i'r hanner, ac wedvn es nol i'r stafell i gal sgrifennu'r bryddest. Ces hwyl go lew, a mi ddibenes v cwbwl erbyn sha hanner awr wedi don. Eisteddes wedyn i gal mwgVn bach, a phawb yn y ty, gredwn i, yn c).Isgu'n dalvel. Wrth fynd i'r attic, 'r oedd yn rhaid i fi baso'r bedrwm lle'r oeddwn i fod i gysgu. g c ?N,-s-'ae effro,, e erddes v Rhwng cwsg ac effro, cerddes v steire. Ond, gwarchod pawb, mi glywn swn llefen o rywle. Erbyn whilo amboiti, gweles fod" drws bed- rwm Miss Davies yn agored rhyw dair modfcdd ne ragor. Or fan ny 'r oedd y swn yn dod. Dyma fi'n cnoco wrth y drws, ond heb ateb. Cnoco wedyn, ond neb yn gweyd dim. 'R o'dd swn y llefen yn para. 'D oedd dim dou feddwl gen i bellach, nad odd rhyw beth rhyfedd wedi digwydd i Miss Davies. Felly, o'r diwedd, mentres i'r rwm, ac edryches i bob cornel. Weles i neb ond Miss Davies yn g or wed d wyneb i wared ar 'i hyd ar y gwely, a'i dillad i gyd amdani. dechreucs feddwl beth odd yn bod. Gofynes iddi- "Miss Davies, o's rhwbeth wedi digwydd ma gwedwch?" Gyda hyn, edrychodd yn wyllt arnaf. Cododd o'r gwely, ac aeth at y drws i'w gloi. Diar mi, myntwn i wrtho'n hunan, ma ma rwbeth rhyfedd i ddigwydd gwlei. Cyn i fi gal amser feddwl llawer rhagor, dyma [1'n\ gweyd wedyn :— "Gwedweh, Miss Davies, os rhwbeth allan o Ie arnoch chi?" "Os,mynte hi a'r mellt yn iflachio o'i Ilyged hi. "Ma ise arian ami i. Dyma bicil pert wy'i yndo fe nawr te, myntwn i to. wrthü'n hur.an. 0 | diar, diar, beth na i? "Ise arian arno chi, Miss Davies?" "Oes, ise arian arna i, ar unwaith. gei-i i ddim arian i rot i neb, ond weda i nk i a chi. Os o's ise arian arnoch chi, mi ro i fenthy \heig-en i chi," "Ma ise arian arna i, m yn te hi wedyn, yn benderfynol iawn. Wel mi rois y nwylo 'n mhocedi, a mi dynnes allan hynny o arian rhydd odd gen i no. Cowntes nhw, a'r cwbwl yn dod yn saith a whech. Whiles am y wallet i gal rhoi arian papiir iddi, ond mi gofies fod hwnnw yn y bag Ian yn yr attic. Miss Davies, 'd oes gen i ddim ond I saith a whech o arian gleision, ma'r wallet gen i yn y bag. Os arosweh chi chydig mi af lan i mofyn papur wheigen i chi. "Ma ise arian arni i." Datgloies y drws, a bant a fi yn ddigon balch. Ond wrth fynd lan i'r ¡ star mi giywes swn trad yn dod ar 'y'n ol i. Tach chi yn y fan na, dyna lle'r odd y ferch yn y nilyn i. Es miwn i'r attic, a hithe wrth y nghwt i. Cloiodd y drws yn saff. Wyddwn i ddim beth i weyd na neud erbyn hyn. Whiles am y bag, a dyna lle'r o'dd e yn y cornel. 1. ato, a thyrmes y wallet allan. Dewises bapur wheigen a hwnhw'n crynu yn y'n Haw i, mi droes at y ferch. Y r argol fo wi* Gweles revolver bach yn'i llaw hi. Dychrynes a [ whyses. Cyn i fi oeri, dyma ergyd allan drwy'r ffenestr hanner agored. \Vedyn mi drodd ata i, a mynte hi, gyda'r mellt yn llond ei llyged to,— "Ma ise arian arna i nawr Gyda chyfiymder merch allan o'i I synwyrau, cydiodd yn y nghot, anet- odd y revolver at y nghalon i. I O'r arswyd A mi ddihunes. J. SEYMOUR REES. 1 ——■
Anghenion leuciiietM Cymru.
Anghenion leuciiietM Cymru. GOX OHEBYDD. I Mae yr awgrymiadau canlynol yn sicr yn haeddu sylw pawb a gar les ieu- enctid Cymru. Y mae yn boenus meddwl bod rniloedd o ieuenctid ar- daloedd gweithfaol y De yn hollol ddi- eithr i bethau Gymreig, ac y mae yr un mor boenus ca-T-ifod difaterweh aT- weinwyr y genedl. Os na ddihuner, allan o fodolaeth yr a y genedl Gym- reig ymheii cenhedlaeth neu ddwy. Yr Awgrymiadau. 1. Sefydlu ysgol neu goleg gohebol. 2. Ysgolion haf. 3. Sefydliad neu adeilad i gynnal ys- golion haf a chynadleddau, fel yii Swanwick a Jordans. 4. Dydd plannu coed (Arbor Day). 5. Hyrwyddo diwydiannau Cymru. 6. Ymdrech heddgarol er ymlid ys- bryd rhyfel a pharatoadau milwrolli clllàH o Gvmru, Y mae gwir angen am bob un o'r pethau uchod, a lie i bob un i weithio am danyiit. Pwy a wad na fydd sylweddoh rhai ohonynt yn foddion i ddwyn llawer yn ol i fywyd' goreu Cymru. Myneged eich darllenwyr eu barn, a. gosoder hwy ar rhaglen Undeb y Cyrn- deithasau. Y rnae Cymry ieuainc yn disgwyl am arweiniad \ac ymgysegriad er hyrwyddo bywyd Cymru ymhob agwedd. Nodiad.—Gallai ymdriniaeth ar y petlh- au awgryma'n gohebydd fod yn fudd- iol iawn. Rhaid achub Cymru heddyw neu byth. A cawn i aw- grymu i bobl ieuainc Cymru gymeryd eu hiachawdwriaeth. eu hunain a'u gwlad mewn llaw1 Y pae cael nifer o bobl ieuainc dda i weithio'n egniol yn eu cylchoedd eu hunain dros Gyrnru—ei hiaith, ei llenyddiaeth a'i delfrydau yn bwysicach nag unrhyw drefniannau yn y ffurf o undebau a sefydliadau eraill a ellid ffurfio. l .rai felly y mae Cymru'n ddyledus am ei bod wedi ei chadw'n Gynsrn hyd yn hyn. A beth am y ddrama Mae pobl ieuainc rhai eglwysi wedi mynnu llwyfan a plietnau angen- rheidiol at chwarae draiiiodau Cym- raeg yn y fetrioedd sydd ynglyn a'u capelau, ac y maent yn chwarae ac ■yn diwyllio'u hanain wrth eu pleser a'r eglwys yn elwa'h fawr ar y di- wyUiant. Yn awr pan mae oriau gwaith yn llai nag y buont erioed a chynifer o bethau darpstyngol yn denu, ni wyddom am ddim tebig i'r ddraioa o'i defnyddio'n iawn i wrth- ;weithio'r drwg ac i gyfoethogi bywyd gwerin Cymru.
Advertising
I "?wy gwerthfawr y'nt mi naV a? ^5th~-arb8dasaat fy mywyd. | ^Fwyddion Cyffredin P avel. Voen yn y Cefn, y Lwynau a-'r Coluddion, Dwfr Poeth, Dwfr g ?Atah- ad, y Bledren yn gyffrous a phoenus, Gwaew, Colic, y Cylla yn chwyddo, RhwVmedd, Diffyg Traul. Surm yn yr Ys-  tumog, Cwsg Anesmwyth, Teimlad Marwaidd a Chvsflyd, Bias | I y Gena-? B.Housness, y Bendro; Nychdod Ij Diffyg Anadl, &c. "IV'o' ? 17 ?FTH AVHNO?. QUBMN'S PARK,LONDON, W, ANNWYL SYR, EBAGF^R ?'S. 1913. Yn y dyddiau hyn, pan y cei* diluw O dy^iola^thm i w-hanoi iar?thou, tei?af oddiar yr byn wn hwy psrsonoi, dros miynedd ar hugain, y dylwn (jdMn 6\d.:Uon j'ch P?p-.?a swh- *at 5, PItE;i? a'r GRA?L Dro ? ol tro b?.dai.y..?" | atoth, oad oeda? bydh vu h,?. Gwù am\?.ch P?n.u er's dros dd^no ? mlyneod ar hugain, a cym.radwya?, hwy i ddw.in? o bob!, gan roi amryw ? aycb..u i  ? mwyn eu symud i 'C')i ti cly,,ve3,fy(i 1 | n»welms hwy n methu a rhoi iachad .no.d, p?.?odd.iy c?f brawfteg am. 8 ? y?t. In y?wanego?, credai yn gydw?bodoj ei bod y feddy?n?th oreu ar v 8 I ft ^u nad heddyw at y PILES .'r GBI'VEL, ac nid wyf byS heb Fi? o 1 yn y ty. ?""?.??"y??? Hythy. hwn feI y mynoch; pa.od wyf iwyn?bu B ? B ??.?ywM?dy?ciw?hma.wrdohpe? Te?vw'i md?<fvd? I yfgn.tenmr hyn germ f yuhoUol 0 honof fy ??? '-?' fy "? -? njewnarw II I flordd Ni wyr neb fy mod yi, y „nu »PvnWwvrl R S 1 yfgnfennu gan y Uu ?.wr o gym?d?'.h.u i f.ddysi.e? 1I B g at y Piles P?'; Gr.vel a ddaeth o dan fy -sy?]w ?o? Hyd? ?? t!  ?Ythyn.y?orfauh. »»S un g,;va-d wyf am ddweydfy ?:dd? g  vo Y?wy?yreiddoohy.ngywi-'  I • > Ydwyf, yr eiddoch yxx svwi- S ( I 'U, WILLIAM TYLER. I  y Feddygisið   R Y mae y ^eddyginiaeth werfchlawr hu/i "ba-? mevru <:ri '1 | I No, ? G?oygc's Pile a?? G?? ?- ?.?  ?-? & No. 2, George's Cy-?,? I No 3.-Jeo?e's P?s for thr,' 0, /b?? goch,,) GwortLir y Pelei-ii Byil-giodii.'3 -v all 1/3 I a 3/- yr un. Qjd. 1,4 r8- C, ache i ?'- w ?"  to fi iL. Q-cforgfc, to  J or:i'¡ 0 P (;MU'I.¡n berd re M ¡,¡ il U. tf..¡¡-t,11¡')f¡)J:r; "¡;7:TI'I"5?iI\¡l -1- -zit.. rnB- ;U8'fn1!it'liJ';4;¡¡;íf£:'j¡3.:Ii,L'U¡.o,,¿. {'????i?f?t?''?? ?,?  ??" ? A Savings Certificate costs 15/6. Directly you buy one its value begins to increase. At the end of yeas" it is worth 15 9 At the end of 2 years it is worth 16 9 At the end of 3 years it is worth 17 9 At the end of 4 years it is worth 18 9 At the end of 5 years it is worth £ 1:0: 0 At the end of 6 years it is worth El 1 0 At the end of 7 years it is worth £ 1:2:0 At the end of 8 years it is worth £ 1:3:0 At the end of 9 years it is worth 91 4 0 i At the end of 10 years it is worth F. 1 6 0 If you hold a Certificate for the full 10 years you get a elear profit of HALF-A-GUINEA. You pay NO INCOME TAX on the increase. You can cash your Certificate AT ANY TIME by giving a few days' notice-any increase due to that date being paid also. You can buy Certificates when you like and as OFTEN as you like. You can buy any number up to 500-and you can also buy up to, 608 for any or all members of your family. < ,i_, &vin0s SAVINGS c.rtiJi.at.. Ç.) èERTIFICR.T t. D ?''sobta;nabiethrouKh I a Savings Asociation i aT1 j BUY AS MANY AS YOU CAN de ,t Office or I 't A I Official Agent. -AN?SAVE TO BUY MO?E! fcilililillilfiiM 1'iimirii
fESU.
fESU. Ar hyd llvrybyr darostyngiad Tua Bethle'm Juda'r aeth, Yn Ei fri, Ei glod, • a'i gariad Yn ymdonni ar y daith; Daeth i ddysgu'r cloff i gerdded, Dwyn y dall i weld a wnaeth; Clywai'r byddar, mud siaradai, Llamii i ryddid wnai y caeth. Ond rhwng lladron ar Galfaria Gwelwyd mawredd Brenin Nef; Fe orffennwyd—r-Haleliwia 1 Am 'Ei fuddueoliaeth gref. J.T.
[No title]
Roedd Shon y gwas yn danfon ) pregethwr i gwrdd a'r tren cyntaf fore Llun. Yn araf iawn yr elai yr hen geffyl, ac nid oedd na chwip nac arall yn effeithio dim ar ei symudiad. "Ma hi yn., edrych yn dywyll iawn arnom ni, John, am ddala'r tren yma," meddai'r pregethwr. "Wei odi, ma hi," meddai John, "a mi weda wrth- och chi beth arall ddalwn ni ddim o bono- fe; fyddwn ni ddim yn y- stesion cyn nos, os nk rowch chi gennad i fi weyd cwpwl o eire wrtho fe." "Wel, m's a nhw, John." Ac yn swn geinau cryfion a sawyr tan a brwmstan daliodd y pregethwr y tren.