Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
,NODION .AR YR YSGOL SUL.
,NODION AR YR YSGOL SUL. (A.W. D.) I Nid oes neb a wad nad yw'r sefydliad gogo-neddus hwn yn hanfodol i lwyddiant ac effeithiolrwydd crefydd, hi fu yn y gorffennol o fendith anrhaethol, ac nid oes dim wedi codi eto a wna i ffwrdd .a'r anghen am dani. Mwy o angen Heddyw. f Os rhywbeth mae'r anghen am was- anaeth arbennig yr Ysgol Sul yn fwy heddyw nag erioed, a hynny am illai hi yw y symbylydd mawr i efrydiaeth o M Air yr Arglwydd. LEai o Ddylanwad. I Ond er ein gofid ni fedd yr Ysgol Sul yr un dylanwad, ac nid yw ychwaith mor boblogaidd ag a fu yn y gorffennol: yn araf cyll ei lie a'i dylanwad yn hanes ,Din gwlad- A i lawr yn rhifedi ei mynychwyr, ac yn enwedig ym mysg dau ddosbarth "yr hen," a r dynion ieuainc." A siarad yn gyffredinol ni fedd yr un swyn, ac ni chynhyrcha yr un dyddordeb ag yn y gorffennol. Llai o Ddyddordeb yn y Beibl. I Mater difrifol yw hwn, am yr aw-I gryma, na chymer y bobl yr un dydd- ordeb yn y Beibl a'i gynnwys ag a wnaent yn y gorffennol, ac mae y di- brisdod yma o Air Duw" yn y diwedd yn sicr o ddweyd yn anffafriol ar iywyd moesol a chrefyddol yr oes. Fe niweidia holl arweddau bywyd yr .eglwys, fe dloda brofiad y Seiat, fe dloda y cyfarfod gweddi, ac fe barlysa effeith- iolrwydd y pwlpud, a hynny mewn dyddiau y gelwir am bwlpud goleuedig, oblegid y mae dylanwad y pwlpud yn ilibynDu ar wybodaeth ysgrythyrol y gynulleidfa. I'r hwn sydd ganddo, medd Crist, y rhoddir iddo." Y medd- wl parod cyfaddas sy'n gwerthfawrogi cenadwri y pwlpud. Achosion y Dirywiad. Y mae achosion y dirywiad yn fewn- ol, ag yn allanol. Y mae ymddeffroad acldysg yn lie .troi yn fanteisiol wedi troi yn anfanteis- iol i'r Ysgol Sul trwy greu dibrisdod o Air yr Arglwydd Edrycha lawer ar y Beibl fel llyfr diflas, di-ramant, a hen ffasiwn; y mae eu hawyrgylch fydol wedi eu daJIu i'w anghen am ddiwylliant ysprydol, ac am y wybodaeth sydd yn anhepcor i ffurfiad cymeriad moesol, goleuedig a grymus. Y Wasg a'r Beibl. I At hyn y mae cyfroddiad y wasg mor amrywiol, ac mor gyfoethog, fel y mae llu wedi troi i feysydd eraill gan ddi- brisio y Beibl. Yr ym yn byw mewn cyfnod mor eang, y mae gwahanol ochr- au bywyd wedi ymagor o'n blaenau, ac yn dod i wasgu arnorn, ac y mae y wasg yn darpar yn helaeth ar eu cyfer len yddiaeth fyw a rhad. Oes, y mae lfawer o ganghenau o wybodaeth heddyw yn disodli y Beibl., Bydolrwydd a'r Beibl. At hyn y mae ysbryd fydol a mat- erol y cyfnod wedi parlysu chwaeth llu at bethau dwfn a thragwyddol bywyd. Mae'n syndod meddwl fod y bobl gydag addysg well yn ddibris o'r Beibl, tra ar y Haw arall y mae ysgolheigion goreu y gwledydd yn byw mwy yn y Beibl nag erioed; yn defnyddio eu hysgol- heigdod a'u hoes i efrydu cynnwys y Beibl, ei hanes, ei ddatblygiad, a'i gen sydwri. Nid oes yr un gangen o wybod- aeth, yn ystod y ganrif ddiweddaf, wedi cael mwy o sylw, mwy o lafur ag aberth y meddyliau gloewaf na'r Beibl, ag eto ceir y llu nad ydynt ond ar gyrrion gwybodaeth ac addysg y gwyr hyn, yn ,ei ddibrisio. Y Beibl Newydd. I Pa lyfr sydd wedi ei ail-eni i fywyd newydd fel y Beibl yn ystod y can' mlynedd diweddaf, y mae goleu y feirn iadaeth oreu wedi bod yn tywnnu arno ,a chydnabyddir ei fod yn hanfodol i fywyd goreu gwlad, i ffyniant uwchaf dynion, ei fod yn ddatguddiad Duw ohono ei Hun i ddynion eto dibrisir ef •can y llu- DifF/g yn y Dull. I O'r ochr arall, cyll yr Ysgol Sul ei .dylanwad ar lawer oherwydd y modd o ddwyn ei gwaith ymlaen. Nid yw yr Ysgol Sul yn cael ei gweithio yn gyson ag anianawd yr oes,—y mae'r egwyidor yn iawn, ond fod eisiau ei chyfaddasm i'r cyfnod. Mae'r dull o'i dwyn ymla,e. yn rhy hen ffasiwn, yn rby ystrydebol: y mae yn fynych fel peth heb enaid o'i mewn, -y blerwch, a'r ysbryd oer, difater deimlir. Ni lwyddodd unrhyw sefydliad erioed heb frwdfryded. I Athrawon Diog. Ceir llu o athrawon diog na efrydant eu maes na'r dosbarth; a'r canlyniad yw, nad oes dyddordeb yn y dosbarth at y wers na'r Ysgol Sul. Gwyddom ddigon am helbul y cyfarfod athrawon— yr anhawster i gael athrawon, nid bob amser am nad oes athrawon cymwys, ond am nad oes yr ysbryd aberth ac ymroddiad i'r gwaith. Wrth natur y; mae yn well gan ddyn gael ei ddiddori ei hun nac ymdrechu diddori arall, ond y mae dyletswydd yn gofyn am aberth, a thrwy aberth y mae dyn yn ffyddlon i Dduw as iddo ei hun. Disgy,blu Athrawon. I Ymddengys i mi y bydd yn rhaid wrth Ddosbarth Athrawon i gym- wyso athrawon i'w gwaith, a chael yn athraw ar y dosbarth hwnnw un sydd yn athraw neu yn athrawes yn yr Ysgol Ddyddiol, ac wedi efrydu gwydclor y gwaith o gyllwyno dysg yn fyw, dydd- orol ac effeithiol. Esgeuluso y Plant, I Mae lie i ofni nad yw y plant yn cael y sylw anghenrheidiol heddyw, rad ydym yn fyw i bwysigrwydd y plant a'u dyfodol. Paharn nad ellir cynnal dos- barth yn ystod yr wythnos, a chael rhai i'w gyfarfod, ac felly ategu gwaith yr Ysgol Sul ? Ar y Sal ychydig ellir ei wneud, canys y gri heddyw yw am beidio cadw yr Ysgol am fwy nag awr. Fel. popeth crefyddol arall, rhaid iddi fod yn fyr. Y P!ant ar yr Aefwyct. Hefyd pam na chymer y rhieni ham- dden gyda'r plant ar yr aelwyd, i'w holi ynghylch eu gwersi, a'u hyfforddi ynddynt ? Y mae llawer o dadau heddyw yn debycach i letywr ar ei haelwyd ei hun na thad, gan lleied o ddyddordeb a gymera yn addysg ei blant. Plentyn a Ph!entyn. Yn ein diffyg gofal dyladwy ar y plant y mae un o'n diffygion pennaf heddyw,—efrydu eu tueddion a teithi eu meddwl, yn lie eu trin yn beirannol. Mae gwahaniaeth rhwng pleucyn a phlentyn nid yn yr un modd y der- bynia pob un ei addysg y mae llawer plentyn wedi ei gyfrif yn ddwl am na dderbynia ei addysg yn y modd y cyf- lwynir ef iddo, pryd y buasai y pIentyn o'i ddeall yn iawn, a chyfranu addysg ar hyd llinellau ei feddwl, yn blentyn byw, cyflym iawn. U Cramio." I Y mae gormod o gramio yn ein dull presennol, heb gofio mae trwy ar- graffiadau y derbynia plentyn ei addysg oreu. Y cwrs ddefnyddir i gyfranu I addyag yn yr ysgolion ddyddiol heddyw yw, nid dysgu fel parrot ar y cof, ond dysgu drwy argraffiadau--cael at ben y plentyn trwy ei galon. Symylrwydd a naturioldeb yw amod- au llwyddiant gyda'r plant. Y maent yn byw yn rhy agos i natur i dderbyn dim yn beiriannol. Symylrwydd laith. Y mae gormod o eiriau mawr an- ystwytb yn ein gwerslyfrau-terrnau uwchanianol, megis anherfynol," hollalluog," &c, nad oes ystyr i blen- tyn ynddynt-termau yr Athronydd, termau nad yw efe ei hun bob amser yn gallu cytuno ynghylch eu hystyr. Dylai y wers fod yn syml a naturiol tu fewn i gylch meddwl y plentyn, a chylch ei barabliad. Dysgu a Dat-ddysgu. 1 A phaham y dysgir i blentyn bethau y rhaid eu dat-ddysgu ymhen blynydd, au ? Dylid dysgu y pethaa fyddant yn gys-ar iddo ymhen blynyddau. Tybier er engraifft am y wers ddilynol:— G. Lie mae. plant drwg yn myn'd ar ol marw ? A. I Uffern. G. Pa fath le yw uffern ? A. Llyn yn llosgi o dan a, brwm- I stad. Y mae peth fel hyn yn cyfleu syaiad paganaidd am Dduw. Y nae lie i ofm mewn crefydd, ond nid yw ofn i gymylu ar ogoniast eariad Dnw ac yn wir y ffordd sicraf i galon plentyn ydyw trwy y stori am Gariad Iesu Grist. Amynedd. Wedi'r cyfan y mae eisiau amynedd, llafur dyfal, ac ymroddol. Cairia.d at Iesu Grist all wneud yr Ysgol Sul yn eff- eithiol. Cyfundrefn ydyw i'w pher- ffeithio, ac i'w chyfaddasu i anghen pob oes, os ydyw i barhau yn ddylanwadol ac effeithiol yn ei gwaith o oleuo dynion ym meddwl Duw.
PENNAL.I
PENNAL. MARW YN SWN Y FAGNEL— Daeth y new- ydd trist i Mrs M. C. Jones fod ei phriod wedi marw o glefyd yng nghyffmiau gwaedlyd y Dardanels. Brodor o'r Dref- newydd ydoedd yr ymadawedig, ac yn y parthau hy/nny ceir rhai o'i berthynasau yn cartrefu yn awr. Tua diwedd yr haf di- weddaf yr aeth allan dros ei wlad. Y nos Sul cyntaf wedi i'r newydd ddod yr oedd y Parch J. Wesley Morgan yma yn pregethu, ac ar derfyn y wasanaeth dywedodd eiriau o gysur i'w weddw ieuanc, a'i geneth fechan amddifad, a chododd y gynulleidfa ar ei thraeth i arwyddo ei chydymdeimlad a hwynt. MARW'N SYDYN.—Bu farw Mr Richard Williams, Graiandy Street, yn frawychol o sydyn, yn 48 oed. Yr oedd ef gydag eraill wedi dod i fyny o'r Deheudir i dreulio y Nadolig gyda ei anwyliaid ond ymhen ugain munud wedi iddo gyrraedd cartref, llithrodd ei ysbryd yrnaith dros y gorwel dieithr, a pheli, heb gael cymaint a ham- dden i sibrwd ffarwel wrth y rhai sydd heddyw yn eu dagrau, ac awyrgylch eu bywyd wedi ei nosi megis ar amrantiad gan "gymylau duon siomedigaeth a galar. Yr oedd ein cyfaiii yn gymeriad noble, a graen ysbrydol uchel yn dehveddu ei fuch- edd. Ei hoffter oedd cael siarad am beth- au mawrion "y deyrnas nad yw o'r byd hwn." Coleddai syniadati uchel am wein idogion yr efengyl. Clywsom et yn datgan ei werthfawredd o annerchiad y Parch Owen Evans o Gadair Cyrnanfa Abercyn- on. Er mae i'r enwad parchus y Method- istiaid Calfinaidd y perthynai, "manteisiai ar gyfle i wrandaw euwogion yr envvadau eraill. Meddai ar gof gafaelgar, a gallai adrodd yr hyn a glywsai bron air am air. Darllenai y llyfrau goreu y deuai o hyd iddynt. Cofir yn hir am ei weddiau gwresog a'c eneiniedig, ac am dano fel gweithiwr egniol a liwyddiannus yn eglwys Crist. Yr oedd yn aelod yn eglwys Troedyrhiw, ger Merthyr, a daeth ei wein- idog yno yma i dalu teyrnged ei barch a'i edmygedd o hono ddydd ei angladd. Cyd- ymdeimlir yn gyffredinol a'i weddw (yr hon sydd yn ferch i gefnder y Parch D. Jones (D), Caernarfon), ei ddwy ferch, a'i unig fiawd, Mr William Williams, Aber- gynolwyn, yn eu colled a'u hiraeth am un oedd mor hawddgar ganddynt oil. Cwsg, fy nghyfaill, cwsg yn dawel, Ym murmuroa dwys yr Yw Nes i udgorm floedd yr angel Ddeffro'r dorf yn erw Duw. GOB. t
COEDLLAI. I
COEDLLAI. I WILLIAM THOMAS GARSTON. Drwg iawn gennym orfod cofnodi marwolacth y brawd William Thomas Garston. Cym- erodd le nos Wener, Rhagfyr Slain, er nad oedd ond 20 mlwydd oed. Yr oedd yn adnabyddus iawn, nid yn unig yn yr Eg- lwys Wesleaidd, ond yn eglwysi enwadau y cylch. Archoll ddofn i, Wesleaid Coed- llai oedd colli- un oedd bob amser mor barod i helpu y gwaith yn ei flaen. Mawr fydd y golled i'w ddosbarth yn yrYsgol Sul ac hefyd yn y Gobeithlu. Dydd Mawrth, Ionawr 4ydd, 19IG, am haner awr wedi dau, er fqd y tywydd yn anffafriol, daeth tyrfa fawr i dalu y gym- wynas olaf iddo. Gwasanaethwyd wrch y ty gan y Parchn G. O. Roberts, Coedllai; a Richard Hop wood, Wrexham yn y capel gwasanaethwyd gan y Parchn J. R. Jones, Curate; W. Morris Jones, B.A., Wyddgrug. Chwareuwyd y Dead March gan Miss Gladys Roberts. Claddwyd ei weddillion ym Mynwent yr Eglwys, Pontbleiddyn. Gwasanaeth. wyd wrth y bedd gan y Parch R. T. Ro- berts, Llanarmon, a'r Parch G. O. Roberts, Coedllai. Bendithied Duw y teulu a'r eglwys sydd yn eu galar ar ol un oedd mor annwyl ganddymF- R. R. I
COLWYN. I
COLWYN. I Mae'r ymyl ddu gyntaf wedli ymddangos ar Roll of Honour deilwng Bethesda. Y dydd o'r blaen daeth y newydd yn swydd- ogol fod Owen Owen, Rose Place, ym- hlith y rhai gollwyd yn nhrychineb y Natal." Talodd y pris mawr ac aeth yn aberth dros ei wlad, fel miloedd eraill. Yr oedd gartre yn ystod ein, gwyl bregethu, ac yn edrych yn gampus. Trist yw medd- wl na welir mohono mwy yma. Gedy wraig a phedwar o blant bach i alaru ar ei ol. Cadwed a diddaned yr Arglwydd hwy.
Advertising
ATHROFA ABERYSTWYTH (Un o'r Colegau ym Mhrifysgol Oymru), Prifathraw: T. F. ROBERTS, M.A., LI.D. DECHREUA'R Tymor nesaf ar ddydd JU' Mawrth, Hydref 4ydd, 1916. Paratoir yr efrydwyr ar gyfer Arholiadau Prifysgol Cymru, Cynygir amryw o Ysgoloriaethau (am- ryw o honynt yn gyfyngedig i Gymry) y flwyddyn hon. Cymer yr arholiad le yn Aberystwyth ar y HJeg o fis Medi, 1916. Am fanylion pellach, ymofyner å- J. H. DAVIES, M.A., Cofrestrydd. Popular Central London Hotels Opposite the BRITISH MUSKUM. THACKERAY HOTEL Great Russell Street, London. Near the BRITISH MUSEUM KINGSLEY HOTEL Hart St., Bloomsbury Sq", London THESE Large and Well-appointed TEMPER- ANCE HOTELS have Passenger Lifts. Bath- rooms on every Floor, Lounges and spac- ious Dining, Drawing, Writing, Reading, Billiard and Smoking Rooms. Fireproof Floors. Perfect Sanitation, Telephones, Night Porters. Bedroom, Breakfast, Bath, and Attendance 6/- per night per person. Full Tariff and Testimonials on application. TELEGRAPHIC ADDRESSES Kingsiey Hotel: BookCraft, London." Thackeray Hotel: Theckeray, London." Tel., IY. Museum 1232. T. Museum 1230 INDIVIDUAL COMMUNION CUPS. FOR LISTS OF Patent ideal Outfits, AND Samples on Approval, Carriage Paid, write to the Makers- Towitshends, Ltd., Birmingham WAR CRISIS.-NVill you to-day show your patriotism by sending your order to keep our working people going ? Torn Carrington CPENCERDD GWYNFRYN), Cymrodor o Goleg y Tonic Solffa, Llondain, Organydd Rehoboth, Coedpoeth. Arweinydd Cymanfaoedd. Arholydd, Beirniad, Cyfeilydd, &c., COEDPOETH, WREXHAM liiilitt a ?' i < & Anthem Newydd Cynogfab Seren Bethlehem," Solffa, Ie.; H.N., Zc Rhagorol ar gyfer Cymanfaoedd. Eisteddfod Gadeiriol Rhiw a Nant glyn, Llungwyn, 1914. "Y beirniad cerddorol ydoedd Mr T. Carrington (Pencerdd Gwynfryn), Coed Poeth. Credwn mai dyma y waith gyntaf iddo ddyfod i'r cylch hwn fel beirniad, ond enillodd iddo ei hun dystiolaeth uchel fel un yn deall ei waith yn drwyadl. Tradd- odai ei feirniadaethau mewn Cymraeg pur, a hyny mewn modd hylaw ac egluc. Cloriannai ya deg a boneddigaidd, a hawdd gweled ei fod yn wr sydd yn prysur ddringo i fysg rheng flaenaf beirniaid cerddorol ein gwlad.—" Baner ac Amser- au Cymru," Mehefin Ged, 1914.