Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

4 erthygl ar y dudalen hon

Adgofion am Myfyr Emlyn.i

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

Adgofion am Myfyr Emlyn. Cp gennyf am ymweliad a, fy hen gylaili, ,tua 1876, yn Rush- cre) Nar berth, He yr pedd ef a'i briod gyntaf hawddgar, :a'u plant, ,y,u,byw. Euthum ypo, ar y teierau na fuasai yn gofyn a mi bregethu gan iy mod ar y pryd yn lied janhwylus. Dechreuodd y, Myfyr edrych am destynau ddyjdd ttad- mn, yn neilldiiol io, 1 hamddenol. Llwyddojld yn fuan li gael testyn ptb fore'r Sul yn ,ol ei fryd a buan y, gwnacth fraslun tlws Ni 'chaf odd gymaint o hwyl gyda'r testyn erbyn nos Sul. Yr oedd y testyn ganddo, er jhynny, nois Sadwrn, a rhyw amgyffrediad niwliog ganddo o'r modd y Ibyddai yn itrin y pwngc ond gohiriodd hyd forydnhawn y. Sul, i dynu :allan fraslun o'r breg- eth. Bore Sul, cafwyd cyfarfod hwylus dros ben. Yn y pryidnhawn cyn myned i'r Ysgol Sul, aetliom i'r fyfyrgell ac, ar ol i'm' cyfaill gyneu y bibell awd yn ddifrifol dros bwngc y (testyn end y,r oedd V Myfyr yn fwy araf a; llai hwylus nag arfer eto yr oedd bras lun l bach twt ganddo yn bar- æ Cyn myned i'r :ysg- ol. Ar ol dychwelyd, dododd y, Myfyr y finishing 'touches ar y braslun cyn !te. Yn y cyfamser yr oedd cymylau Iduon a bygyth- iol, wedi ymgasglu yn Jyr wybren, ac yr oedd tarannau i'w clywed— yn gyntaf pll [yn y pellter;-ond daethant yn fuan yn agosach. Er- byn ein bod wrth ide yr oedd y fflachiadau yh danbaid :ac yn ami iawn, a'r tarannau yn rhuo braidd yn ddibaid. Ar :ol gorffen te, dy- wedodd y Myfyr ,wrthyf, yn syd- yn, Da, 'machgen i, dere i'r 'study.' 'Does dim use ymdrechu pregethu iar y 'testyn yr tYaym wedi ddewis, ynghanol arddang- osiad mor ofnadwy ia hyn. Fe fyddai fel Nero yn chwareu'r fid- 'dle pan oddd Hhufain íyn fflam- iau. Na', 'does dim un iiset wir- ione. Mae gyda fi destyn, fachgen, heb ei fath Swn a rua ar ei ol Ef Efe a wna daranau a, llais Ei odidowgrwydd ac ni oeda Efe hwynt, pan glywir iei dwrf Ef. Duw a wna daranau a'i lais yn rhyfedd.' Welaist iti destyn yn ffitia yn well erioed?" Yr oedd yn llawn o ynni a phrysurdeb. Awd i'r ystafell ar y 'lofft. Yr oedd y Myfyr yn myned i fyny ddau ris y tro a minnau yn canlyn oreu fyth y gallwn i, yn ol hyd fy nghoesau. Yn fuan dodwyd i lawr ychydig bennau ac ;ar iol myned drostynt yn frvsiog. (gan lei bod erbyn hyn yn bryd myned i'r cap- el), dywedai'r Myfyr, fel rhyw es- gus am deneuder yr outline—" Wyt ti'n gweld? Fe ,alla i fentro heno fe fydd y 'storm iyn llanw i fyny y sketch heno. ;'Does dim modd iddi fethu. Y mae trydaniaeth ys- brydol a naturiol yn yr awyr, fachgen." Awd i'r capel itrwy'r stor oni. Er syndo,d i ni yr oedd y capel bron a bod yn orlawn. Yr oedd y storom wedi fcynhyrfu pawb i fyned. Yr oeddynt yn teimlo y byddent yn fwy (hapus yn nhy Dduw, nag yn ieu 'tai eu hunain. Erbyn hyn yr ?edd y mellt yn fwy fforchog a'r 'taranau yn fwy Yn n k hanol y ew b l, cynddeiriog. Yn nghanol y cwbl ,cod?o,dd fyr Emlyn yn ei bul- pud. Yr oedd ei gorff tal a llun- iaidd, ei ysgwVddau llydain, lei ben, mawreddog, ei wynebpryd difrif- ddwys, ei farf batriarchaidd. a'i lygaid treiddgar, yn rhoddi effaith neillduol i'w lais llawn a plieraidd pan roddodd allan emyn Isaac 'Watts (coner ei ifod yn weinidog 'ar eglwys Seisnig) :— How shall I praise the Eicrnal (^od- The Infinite Unknown ? Who can ascend (His high abode, Or venture -near, His throne ?' The great Invisible He (dwells Concealed in dazzling light But His all-searching eye reveals The isecrets [a'f the night. j Yna darllenodd y ,Tha,n olaf o'r xix. bennod to, Lyfr Exodus. Yr oedd y darlleniad yn !effeithiol iawn,, pan yn cael ei bwysleisio yn hynod o darawiadol gan y fell ten a'r daran,—bob yn ail. Or dechreu i'r diwedd yr jdfedd y darlleniad fel pe b'ai gyda Duw ar Sinai yn nghanol y cwmmwl, a 'ninnau ar odre'r mynydd. Ar ol. y, darllen- iad daeth y fweddi., Ni chlywais weddi yn cael ei hoffrymu ryn y fath amgylchiadau, a chyda'r fath effaith erioed, cyn jnac ;ar ol yr oedfa hon. Yr oedd pob brawddeg yn drydanol; ac yr oedd y gwedd- iwr flel pe b" ai. yn sefyll yn wylaidd, lac etto yn ddioifn, yn nghanol y imellt. Nid ydwyf yn meddwl, chwaith, fod yr un fraw- ddeg, yn y darluniadau Ysgryth- yrol a roddir o Fynydd Sinai, pan siglwyd ef i'w sylfeini jyr am- ser gynt. nas defnyddiwyd hi gyd- ag effaith bythgofiadwy y weddi hon. Ar 101 y weddi canwyd emyn arall 0 eiddo Watts-" Lord, thou hast searched land iseen me through," ;&c. Yna rhoddwyd y testyn allan yn Saesneg—J ob xxxvii., 2—5—" Gan wrando gwran dewch ar swn ei lef, ac ar y sain a ddaw allan 10 i enau Ef. Efe a hyfforddia dan yr holl 'nefoedd, a'i fellt hyd eithafoedd y ddaear. Swn a rua ar ei ol Ef; Efe a wna daranu a. llais ei odidowgrwydd, &c." Yr oedd yr 'olwg ar Fyfyr Emlyn, pan ddarllenodd y testyn hwn,, fel y < carem arddangos Moses, pe medrem, 'yn ídarllen y Gyfraith. Yr oedd y nef uwchben yn fflachio ac yn rhuo, y 'ddaear yn crynu dan ein 'traed, a'r preg- ethwr yn sefyll yn tdawel, :ac eto yn llawn difrifweh. Siaradodd fel proff wyd am wahanol leisiau Duw—llais y tymhorau, llais y mynydd, a llais y dyffryn Ilais y, !mor a Ilais y cyfandir llais y Gwan- wyn 'a llais yr Hydref llais yr Haf, a llais y Gauaf, &c. ond daeth yn fuan :at lais y daran. ac aeth yn ;mlaen, 'am ryw ugain; mynyd, yn y. modd mwyaf eff- eithiol a glywais erioed, i son am daranau Duw. Aeth y bardd- bregethwr beiddgar i ucheldiroedd peryglus yr olwg, fel iy teimlem j ar y pryd, yn ei ehediad eryraidd yn mhlith y cymylau a'r mellt.— "Pa fodd, gofynwn i mi fy hun, y medr ,ef ddyfod i lawr o'r uchelderau hyn, a gorffen ei breg- eth jar ei draed, heb rhyw anti- climax gwrthun ?" Pan yr oeddwn yn petruso dallwyd y gynulleid- fa am' enyd gan fellten a dan- iodd yr holl inefoedd lac mewn eiliad iar.Sll siglodd y daran y capel i'w sylfeini, a chwympodld rhywbeth i'r llawr 'drwy nerth yr ysgadwad, ,nes yr iaeth 'rhyw ias frawychus drwy ,bob calon. Yr' oedd y distawrwydd am foment yn llethol, lo-nd torodd y pregethwr yn sydyn ar Y distawrwydd, gan ddyweud—" Hark, when the Alas-, ter speaks, it behoves His servant to be silent:" jac yna eisteddodd I i -lawr. Ymddangosai y Tunud 'nes- af i ni fel rhyw hanner tragwydd oldeb,—ni symmudodd, ni 'sisialodd neb Rhyw funud cyn hynny teim- lem yn y daran nerthoedd ycre- ad ond yn ngeiriau jolaf y preg- ethwr, teimlem yn iawr "nerthoedd y byd ;a ddaw Ar ol seibiant byr cododd y pregethwr, a rhodd- odd allan emyn James Montgom- ery i orphen y Cyfarfod mwyaf ofnadwy y bum ynddo erioed. iRhoddwyd yr emyn allan. mewn ton dreiddgar a thirion, a 'daeth 'atom fel awel dyner o fynyddoedd Duw- ie, 10 Galfaria lei hun—i dawelu ein hysbrydoed,d ac ,i leddf'u ein hlofnau a rhyfedd oedd y dylan- wad mewn eiliad ar 'vr holl vyii ulleidfa. Yr un funud cuddiodd y fellten lei phen yn W cymylau, a thawodd y daran dechreuodd y nefo,edd wenu ac yn 'nghanol y distawrwydd, daeth pelydryn 0 heulwen drwy ffenestr yn "fa cap- el, a dlsg-ynodd :ar y gynulleidfa. pan y canwyd y geiriau canlynol yn y Tath fodd na chaf byth eu v Not to the mount that burned with fire, To darkness, tempest, and the sound Of trumpet waxing higher and higher, C Nor voice of words that rent the ground, While Israel heard with trembling awe, Jehovah thundered forth His law. But to Mount Zion we are come, The city of the living Giod- Jerusalem, our heavenly home, The courts by rangel legions trod Where taieet, in everlasting, love, The Church of the 'first-born above. i" O.hearlœn to the pealing voice, Tha t peaks from heaven in tones so hnild To-day are life land death our choice To-day, through îmercy recon- ciled, Our !all to 'God we yet may give Now let us hear His voice and li ve. (Y Parch. David Davies, Pen- arth, yn y "Geninen.")

COLOFN YR AWEN.I

I NODDFA, PENYDARREN.I

Advertising