Seren Cymru

YR AIL DDYFODIAD. I 1, 1 XVI. I ,4 At Olygydd 'Seren pymru.' I Syr,—Athrawiaeth fawr ganolog y Milflwyddiaid yw'r Deyrn- as Filflwyddol. Oanolbwyntia bwr iadau tragwyddol Dduw yn hon. Byddai Efengyl Crist a Lly,wodraeth Duw yn y, byd yn fethiant hebddi. Mewn cyfeiriad ati, dywed yl Prch. R. lB. Jones, 'mai "dysgeidiaeth gyson a chlir y Beibl yw, mai teyrnas weledig ar y daaear, ac ymhlith dynion, yw teyrnas nef- oedd." Ond dywed yn y frawddeg nesaf mai eithriadau prinion yw'r cyfeiriadau ati fel teyrnas lYing nghalonnau credinwyr." Prinion neu beidio, dinistria'r cvfaddefiad hwii yr » haeriad blaenorol. Nid fy a.mcan yn iawr fodd bynnag, [yw ymdrin a'r haeriad isydd mor groes i id dysgeidiaeth glir y Beibl." g I r v Beibl. eithr nodi'r ffaith mai'r Deyrnas Filflwyddol ddaearol a gweledig yw eu hathrawiaeth fawr ganol- og hwy. Hon yw 'teyrnas nefoedd. Ni cheir mo honi yng ngoruchwyl- iaeth bresennol yr Ysbryd ,Glan. Math ar loan JFedyddiwr yw'r Ys- bryd Glan, i baratoi pobl ar gyfer y Deyrnas Filflwyddol, a phriod- asferch i'r priodfab. Pan iddawr Deyrnas, bydd Ei waith Ef ar ben. a diflanna, i'r cysgodiou b leiaf anodd gwybod yng ngoleuni y, raglen, beth fydd Ei amcan na'i waith. A chan mai teyrnas weled- ig ;ar y iddaear yw'r Deyrnas Fil- flwyddol, nid yw ihi, ac ni fydd ych waith yn y jnefoedd ysbrydol a thragwyddol; Y mae dyfodiad IYIS- brydol y Deyrnas, 'meddir, yn anghyson a'i natur," ac felly, nid teyrnas ysbrydol ei natur ydyw. eithr teyrnas anianyddol.' Brenin daearol, fydd Crist yn Ei deyr- nas ddaearol. a llywodraetha'r byd fel y cyfryw. Haerir yn ben- dant ac anffaeledig (fod y Beibl yn dysgu yn gyson a chlir mai'r Deyrnas Filflwyddol ddaearol, wel edig, anianyddol hon, yw Teyrnas Nefoedd. Gadewch., inni osod yr haeriad i'r prawf. 1. Os yw'r "Mil Blynyddoedd," y gwirionedd holl bwysig tyrhaer- ir M fod gan y MilfLwyddiaid, gell- ir disgwyl yn rhesymol y cyfeirir ato yn glir a diamwys yn yr Ef engylau a'r Epistolau. Yn sicr, ni adawsai Crist a'r. Apostolion wir- ionedd mawr canolog yr Efengyl mewn amheuaeth. Beth yw'r ffeith iau? 1. 'Nid loes grybwyIliad yn y Testament Newydd lam tv, Mil Blynyddoedd," na'r Deyrnas Fil- flwyddol," heblaw yn Dat. 'xx. 2, 3, 6.' Ni 'cheir ychwaith y fath ymadroddion yn, jyr -Hen Desta- ment. 2. Mwy na hyn, nid oes, o leiaf, awgrym clir yn y, Beibl, ac eithrio crybwylliad yn ty,, Datgudd- iad i ( a chaniatau ffod hwn yn eithriad), o'r Mil,Blynyddioedd a'r Deyrnas Filflwyddol," rhwng yr Ail Ddyfodiad ja'r farn olaf. Yn ol dysgeidiaeth glir y Testament Newydd, nid oes gyfnod tmaithó amser na goruchwyliaeth Ddwyfol newydd, yn cyryngurhwng yr 'Ail Ddyfodiad a diwedd pob peth. Gyda'r Ail Ddyfodiad daw diwedd pob peth. Dyma, o leiaf, yw dys- geidiaeth glir y iTestament New- ydd. Caiff y Milflwyddiad, feae'ri wir, le i'r Mil Blynyddoedd mewn llawer o fannan 'anhebyg yn iv, y Beibl ond oni bae am y cryb- wylliad am y, Mil Blynyddoedd yn y Datguddiad, mwy na thebig na freuddwydient fyth am y Mil- flwyddiant, heb son am gael lie iddo mewn agennati mwy neu lai dychmygol mewn adnbdaii. Dar- llened y neb a fynno'r Testa- ment Newydd yn ddiragfarri, a'c fe^ wel yn glir, had oes lie ynddo i'r Mil Blynyddo:edd rhwng jyr Ail Ddyfodiad a'r diwedd. us oes yn- ddo Ie, i'r Mil Blynyddoedd, am- hosibl i neb ei ,weled heb fod gan- ddo'r rhagdyb o,'r imil Blynyddoedd 3. Ychydig iawn o, ddysgedigion Beiblaidd a dderbynia athraw- iaeth y Milflwyddiaid. Erbyji hyn ychydig iawn yw 'nifer esbonwyr y Beibl a gymer eu llywodraethu gan ragdybiau a rhagfarnau yneu deongliedau o hono. Ceisiant dde- hongli'n onest yr ysgrythyrau, doed a ddelo o ragdybiad a dog- mau. Ac, yn isicr, ychydig mewn cymhariaeth o'r esbonwyr goreu a wel y Milflwyddiant lie ty, gwel y Milflwyddiaid ef. Y mae hyn yn hynod, os pywir dysgeidiaeth gyson a chlir y Beibl ar y pwnc. Nid yw 10 bell ffordd yn I glir i ysgolheigioh duwiol, a ddeil eu cymharu ymhob lystyr a gor- euon y Milflwyddiaid. Dyma dair ffaith anwedadwy l.Nid oes gryb- wylliad yn y Beibl, iac eithrio Dat. xx. 2, 3, 6, lam y Mil Blyn- yddoedd. 2. Nid ioes, ar y jvyneb, yn y Testament Newydd Ie i'r Mil Blynyddoedd rhwng yr Ail Ddyf- odiad a'r diwedd. 3. Ni wel corff mawr esbonwyr y Beibl jy Mil- flwyddiant lie y gl iV, 'Milflwydd iaid ef, ac ni chytuna llawer o'r esbonwyr goreu a dehongliad y Milflwyddiaid o Dat. xx. 1-6. Y mai'r ffeithiau diwad hyn yn profi tu hwnt i bob dadl nad yw Mil- flwyddiant y Milflwyddwyr yn wir ionedd ysgrythvrol' eglur, os yn wirionedd ysgrythyrol o gwbl. II. Y. mae'n bwysig inni syl- weddoli mai mewn liyfr Apocaiyp- taidd y crybwyllir ftill íYl Mil Blynydaoedd a clxyn iy IT beth a oiygant hwy, tnaid inni ddeall, o ielaf, amcan a theithi'r llenyddiaeth Apocalyptaidd. ttaif y y lienyddiaeth hon i raddau niawr ar ei phen ei hun. Llenyddieth Iddewig ydyw, ac nid oes gan un genedl arall ei thebig. Blodeuodd am :tua thri lchan miynedd, dy- weder o ,200 C.C., hyd 100 O.C. Yn ddiweddar yr ymroddwyd i'w myfyrio o ddifrif, ac y deallwyd ,ei theithi. Dau lyfr Apocalyptaidd y Beibl yw Daniel a'r Datgudd- iad, a choron y llenyddiaeth hon yw'r Datguddiad. Ceir profion yn yr Efengylau a'r Epistolau n ddy lanwad llyfr Enoch a 'llyfrau Ap- acalyptaidd eraill ar Grist, yr Ap- ostolion ac ysgrifenwyr [Yi Testa- Newydd. 1. Amcan, y llenyddiaeth hon oedd cysuro a chalonogi 'pobl Dduw mewn erledigaethau. Gwelir hyn yn amlwg jyn llyfr y Datgudd lad. (i. 9 ,&c.). 2. Cymer ffurf gweledigaeth yr hyn a 'ddengys nad ydyw i'w ;deall yn llythrennol. ■JT mae'n llawn o'r larwyddluniau mwyaf 'cym^iSgryw, ac nid oes yn y cread greaduriaid (tebyg i'w chre aduriaid hi. Darluniau dychymyg ydynt jyn mynegi sylweddau ys- brydol. Y mae'r llenyddiaeth hon yn hoff o rifnodau ;a rnesuriad- au sydd a rhyw ystyrion cryf- ion iddynt. Diau fod yr arwydd luniau, yr 'amlserau, a'r fmesuriadau yn ddealladwy i Bobl Dduw, er [yn gwbl annealladwy i'w gelynion a thrwy hynny cysurid a chalonog id pobl Dduw drwyddynt, heb eu gvtneuthur yn agored ji lid eu gelynibn, pe digwyddai i'r llyfr fyned i'w dwylaw. 3. Dygir 'ni yn y llenyddiaeth Apocalyptaidd i fyd y goruwchnaturioil a'r ^trychin ebau. Nid I trwy foddion araf a moesol, na thrwy ymdrech Ei bobl y dwg Duw Ei waith i ben, ond trwy alluoedd goruwchnaturiol, syd yn a thrychinebus. T)uw Ei hun neu Grist, neu'r Angylion, sydd yn darostwng y gelynion iac yn achub y saint. Nid yw teyrnas Dduw'n datblygu'n raddol. yn ol darluniau Crist ohoni yn Ei dda'm hegion, ond perffeithir hi'n sydyn, a thrwy ddrychinebau arswydus. A ydyw'r darluniau Apocalyptaidd hyn i'w cymryd yn llythrennol sydd bwnc arall. Yn bersonol\nid wyf yn credu Kynny • Os collai'r Apocalyptiaid eu ffydd. fel tyb- ia rhai, effeithiolrwydd egwydd- orion a galluoedd moesol !ac ys brydol i ddwyn Jy byd i'w le, pr- thyn y Milflwyddiaid i'w hysgtl hwy. Ac os ttrwy foddion 'anian- yddol yn gwethredu'n sy,dyn y perffieithia Duw Ei fwriadau, ac nid trwy alluoedd moesol, y, mae Efengyl loan a Llyfr y- 'Datgudd iad mewn gwrthdarawiad Anobeith iol. 4. Yn 101 llyfr y Datguddiad yr oedd gwaredigaethau pobl Dduw yn lagos. (Dat. 1-3; 16 &c.). Gelwir y llyfrau Apocalyp- taidd yn Tracts if or the times, a Tracts for bad times. Eu hamcan oedd cysuro, a chalonogi pobl Dduw yn eu gorthrymderau, ac nid dadlennu digwyddiadau'r dy- fodol pell hyd dragwyddoldeb, hyn- ny yw, yr ioedd iddynt 'amcan ym arferol, ac yr oeddynt y,n gyfadd as i'r amgylchia:dau iac i'w hoes ac nid math :ar' Almanaciau oedd- ynt yn brudio a darogau manyl- ion cyfnodau a hanes hyd ddi- I wedd amser. Llyfr byw i saint ei oes oedd llyfr y Datguddiad, ac nid rhaglen gelfyddydol, ffur- fiol, farw, nad yw o. ddiddordeb i neb, heblaw i frudwyr cywrain a dybia y gallant hwy dreiddio i gyfrinion dirgelaf Duw a'r dy- ifodol. Ac am ei fod yn llyfr byw i'w oes, y mae yn llyfr byw. i ninnau, nid ar.gyfrifei dda..dleniad au o rag 1 enifti r (dyfodol, ond am y 'dysg mai'r Arglwydd gy'n teyrn- asu, mai daioni, cyfiawnder a sancteiddrwydd a orfuchedda, ac y perffeithia Duw'n ;ddifeth :Ei fwr iad au tragwyddol. Llyfr gwirioln eddau moesol ac ysbrydol [ydyw, ac nid Almanac o < £ ddigwydd- iadau anianyddol, daearol in gweledig yn y dy.fodolpell. Y ng ngoleuni'r nef ysbrydol gwelai loan y dyfodol ac yn yr un goleuni y gwelwn ninnau'r dyfodol. Y 'mae gwahaniaeth y byd rhwng brudio rhaglenni'r dyfodol, a phroffwydo am y dyfodol. Nid brudiwr mo'r proffwyd, ac, nid tproffwyd mor bru diwr. 5. Cyfaddeflr gan efrydwyr y llenyddiaeth apocalyjptaidd eih bod heb yr alluoedd i ddehongli llawer o'i harwyddluniau .a'i ham- serau. Ni chafwyd etc lyr 'alwedd i ddehongli'n sicr y Mil Blynydd oedd. Dywedir yn yr Esboniad ar y llyfr hwn, jyn y Century Beibl nad yw'r Mil Blynyddoedd yn myn egi. cyfnod o iamser :na hir na byr, na goruchwyliaeth ond y corff- olant feddylddrych, y meddyl- ddrych o gyflawnder, ineu berffeith Twydd. Chwilfriwia hyn ddam- caniaeth y Milflwyddiaid a gellir dywedyd ei fod 'mewn cytgord a natur y llyfr. Diau, er (hynny, na ddywedwyd y, gair olaf ar wir ddehongliad y Mil Blynyddoedd. Y mae adeiladu atl-ira-wiaeth fawr mewn dull oraclaidd, lac anffael- edig, ar destun tywyll, nad oes sicrwydd am ei wir ystyy, yn fyn egiad o ysbryd cwbl groes, i'r ys- bryd pwyllog a doeth hwnnw sy'n ceisio cydymffurfio a'r anogae'th !y.s- brydoledig honno, Profwch bob' peth deliwch yr hyn sydd dda." Deuaf yn yr lysgrif nesaf at dde- honffliad Dat. xx. 1—6. c.> D. POWELL. I