Seren Cymru

CWRDD SEFYDLU'R PARCH. IDRIS fTHOMAS, YN NINAS NODDFA, GLANDWR. Cychwynodd y, Parch. Idris Thomas ar ei iwemidogaeth yn yr eglwys uchod, yr jail Sul yn. Hyd- ref. Symudodd yma jo, Nefyp. Uyn haliwyd y cwrdd pefy4lu yn Ni- nas Noddfa, prynhawn Llun, Tach wedd 16. Goliiriwyd fef hyd y, dydd hwnnw, er mwyn tei gael yn gysyll tiedig a chyrddau hanner blyn- yddol yr eglwys loedd yn i disgyn y, Sul blaenorol. Pregethwr y cyrddau hynnyi oedd y Parch. Hugh Jones, Llanelli. Cawd cyr- ddau lluosog, a chenadwri ioleu a gwresog, ac yn iargyhoeddi. Cad- eirydd y cwrdd isefydlu -prynhawn eirydd y cwrd d i?, Llun oedd y Parch. E. Edmunds, Abertawe. (Yr oedd y capel eang yn ymarferol lawn. Darllenwjyd rhan o. Air (Duw, igan y Parch. L. G. Lewis, Pontardawe, lac ar- weiniwyd mewn gweddi gan "y Parch. H. D. Harris, iLlansam- let. Darllenodd yr Y,sgrifonnyldd Mr. J. Lott Hughes en wan y rhai oedd wedi ysgrilermu I ddymuno'n dda i'r eglwys )a'r gweinidog new- ydd :-Parche,digion ,0. Pritchard, (M.C.;) Nefyn W. Jones lac E. D. Lewis, Ystalyfera; (Lee Dav- ies, Brynaman; [Waldo Roberts, Sciwen R. S. Rogers, a D. Price Abertawe; T. J. Lewis, Plas- marl T. J. Hughes, Treforys E. Watkins, Casllwchwr; H. D. Clem ent, Cwmrhvdyceirw D. Davies, Clydach Vale H. H. Williams, Pwllheli; J. Clement Davies,, Chwilog; J P. (Williams, Rhos- hirwen; S. J. Wright, Hereford: W. M. George, Caergybi A. J. n-pnrcpip, ■R.A B.D., Llanberis ac R. T. Evans, myfvriwr, Badger Darllenwyd llythyrau y Thai an- lynol :—Y Prifathro Silas Mor- ris, M.A. yr Athro J. T. Evans. M.A., B.D. yr Athro, Dr. Owen Davies y, Parch. R. Edw'ards, Penygroes, ac eiddo eglwys Nefyn. Siaradodd y cadeirydd ar waitb neilltuol Eglwys JesU Grist. Sylwodd mai perigl mawr crefyid heddyw yw diffyg argyhoeddiad, a bod v diffyg hwn yn nodweddiad ol o, bob enwad. Heb argyhoeddiad nid oes cryfder 'na -llawenydd mewn crefydd. Efallai mal yr angen cvntat, cyn son am drefn eglwysig, nac iam uno. enwadauyw iamgyffrediaeth glir 13- phendant o swyddogaeth :neu bwr- pas eglwys. Nid Y"ni yn sicr 'nad ydym yn ys-tod y deng mlynedd ar hugain. ■diweddaf wedi camarwain y pyd i feddwl am yr eglwys fel peth hollol ddieithr i bopeth a ddys- gir am dani yn y Testament New- ydd. Gellid meddwl, a chyhoeddir hynny yn glir gan arweinwvr, mai busnes yr eglwys iyw -dilladur noeth, &c., ac mat hi sydd yn ^yf- rifol am gartrefi jac amgylchiad- au'r tlawd a'r gresynus. Nid oes ganddi ddim i wneud a phethau o'r fatli. fel Eglwys^ Iesu Grist. Y m'ae sefydharà au ereill-off ishoots yr eglwys, fmae'n wir-,yn bod i of- alu am y 'pethau hyn. Y) mae ganddi hi swydd arall, ac uwch — mae yma i gwrdd ag anghenion dyfnach—anghenion nad oes yr un sefydliad "arall yn y byd iond y hi i gy" farfod a hwy. Nid achub dynion" ychwaith, gwaith Efengyl ia Christ yw hynny', jond y hi sydd yma i helpu pobl Wvedi eu galw ac wedi c-Li ha chub i wneuthur eu g'alwedigaeth' a'u hiachlavvdwriaetb yn Isicr. Ac eglwys Ina wna hynny, ni wa,ethbeth 'arall a wnla, nid yw'n cyflawnu ei gwir alwedig- aeth yn nhrefn iachawdwriaeth. Ar ol sylwadau clir a' phendant y cadeirydd*, rhowd hanes fyfr al- wad gan Mr. J. Lott Hughes gydag ychydig eiriau ar ddyled- swydd yr eglwys Ituag at y v gwein idog newydd. Atebwyd yr lalwad gan Mr. Thomas yn syml a phwr pasol. Yna gofynnodd Ly cadeir- ydd i holl aelodau Ðinas lNüddfa ynghyda'r gweinidog i isefyll !ar eu traed, tra byddai'r Parch1. Hugh' Jones, yn tein ha-rwain mewn gweddi Lam fendith Duw jar yr ,un- aeb. Munudau dwfn a llwythog o ystyr LOiedd yi rhai hy)a,-yr eg- lwys a'r gweinidog yn gwneuthur cyiamod ger bron lJuw i gydiyiW mewn cariad, ac 1 gydweithio. ran y,n canu ,ar lol y, weddi ynigyseg- riol, cadd Mr. i'homas y newyad prudd f-od ei (annwyi dad wedi marw. Nid oedd tond yr hyn oedd yn ofni glywed ery^ dydtliadau. ifmadawocid ef g,'r lodfa, :trar oeddid yn canu, :ac ia,eth gartref i Abercynon. Yn awr rhowd cylle i'r brodyr carilynol :—Parchn. J. Gough (A.) 0Valter Davies (M.C.) A D. B. Richards, ilon- gyfarch yr eglwys, lac es-tyn croeso i'r gweinidog newydd i'r cylch. Cafwyd ychydig eiriau hefyd gan y Parch. B. Howells, Trelettert, cyn weinidog Abercynon, .cartref Mr. Thomas. Gorffenwyd drwy, weddi gan y Parch. 'T. Valentine Evans, Clydach. Gwelwyd yn bresennol y Parch- edigion canlynol D. W. Hop- kins,, iCastellnedd W. Richards, Pontrhydyfen M. J. Jones, Cyim- er W- J. ,Thomas, Gelli; D. H. Davies, Pontlliw W. J. Dun- stone, B.A., B.D., Ynystawe; R. Lewis, Craigcefn-parc; B. Lew- is, Llangyfelach Fred Morgiafn a D. Griffiths, Treforys; Peter Jones, a D. Rees, Caersalem New- ydd; J. Davies, B.A., Myriydd Bach J. H. Lamb, a D. Thomas, Glandwr Samuel Williams, Siloh Newydd; Hermas Evans, Dwm- bwrla; E. J. Hughes, Ravenhill; D. » Pryse Williams, Philadelphia R. C. Roberts, Danygraig Ivor H. James, Sketty Ifor Jones, Briton Ferry a loan Thomas, Brynhyfryd. Ar ol y gwasanaeth gwahodd- wyd y dieithriaid, -pell ac 'agos, i gyfranogi o'r lluniaeth oedd wedi ei ddarparu iyn y festri. Yn yr hwyr, eawd 'odfa 'bregethu. Lly- wyddwyd gan ? Parch. D. B. Richards. Dechreuwyd yr lodfa gan y Parch. L. G. Lewis, Pontar- dawe, a phregethwyd gan y Par- che,digid,n B. Howells !a Hugh Jones. Y Parch. Idris Thomas wedi dod i faes da. Y mae yma hen achos, ac y mae'r cylch wedi ei arloesi. Caiff yr eglwys ag yift- ta.u y pleser o weled llwyddiant, mawr yn dilyn eu llafur IYin ,y dyfodol agos. Yr eglwys hoh, yng- hydag Eglwys Silo sydd wedi bod yn braenaru yng iN glandwr. Lie dipyn yn anwar oecld Landwr gan rif yn ol. Tua'r adeg yna iy, eyeh wynwyd yma. ddwy Ysgol Sul, ac o'r ddwy ysgol hynny y tyfo'dd Silo a Dinas Noddfa. Yn 1824 yr adeiladwyd addoldy cyntaf y Ddi- nas. Yr oedd 10 (dan ofal gweinid- ogaethol William 'Rees, Foxhole. Dilynwyd ef gan John Pugh, wedi hynny, o Killay. TTrddwyd John Pugh yma Gor-ffeflnaf 7, 18 30. Dcr byniwyd cyffes ffydd y brawd ieu- and gan Dr. Dl..Davies, (y dyn dall), ac offiymwyd jyr urdd weddi gan y Parch. W. Rees, y elyn weinidogi. Tua un-mis-ar-ddeg y buarosiad Mr. Pugh. Ar ol ym- adawia-d T\lr. Pugh, penderfynodd yr ychydig aelodau werthu'r capel \ai dychwelyd i Fethesda. Ar dystiolaeth Morgan Morgan, 'tad y diweddar gerddor Charles Morgan I rhif yr aelodau jar y pryd oedd saith. (Yr hynafiaethydd iMr. Llew i elyn Llewelyn o Frynhvfryd yw awdurdod yr ysgrifennydd). Pryn odd y Wesley aid jy capel :am £ 52; ac yn 1838 prynodd jy Bedyddwyr ef yn ol 'am yr un swm ag y gwerthasont ef. Rhoddodd Morgan Morgan fenthyg arian i'w brynnu. Yn 1846 ffurnwydyma eglwys re- olaidd, a rhowd galwad li Thos. Jam'es, Cwmifor. Byr fu iei aros- iad ef. Yn fniwedd 1847 vmunodd yr eglwys hon jyinghyda Threfor- ys i roi galwad i Evan Davies o Goleg Hwlffordd. Ymadawodd yn- tau ymhen saith !mis i Pembroke Dock. Yn Hvdref t8,4 8, !rhowd frial- wad i B. Watkins, o Goleg Hwl- ff,ordd. Gwasanaeth odd ef yma hyd Fhi 1857, pryd y symudodd i Hirwain. Adeiladwyd yn fei amser 1 ef, yn 1852, gapel newydd. Y n- 1858 daeth yma'r Parch. ,D. Dav- ies, Croes-y-parc. Yn y tAnnor hwn y torrodd y Ddinas a Thre- forys eu cysylltiad. Parhaodd |Mr. Davies yma hyd lei farwolaeth ym Mehefin 1875. Yn 1870, helaeth- wyd y icapel., Ehif (Ylr aelodau pan iddaeth ef yma (oedd 102, ac ar ei farwolaeth yr peddynit yn 230. Daeth yma yng :Nghorffen- naf, 1876 y Parch. ,W.. P. Wil- liams, yma mewn parch a llwydd- iant nftawr hyd ei farwolaeth Chwef ror 191,4. Y m'ae i "Eglwys Dinas ■ Noddfa hanes diddorol, ac y Im'ae ei dylan- wad (da i'w weld yn vamlwg ar gylch poblog Glandwr. Boed i'n brodyr y Idyiddiau hyn. gael medi'r had a hauoldd y tadau jac ar y gwein- idog newydd syrthied mantell ei ragflaenyad.