Y Gwladgarwr

OINTMENT A PILLS HOLLOW AY.—Yn awr pan y mae y flwyddyn yn troi, doethineb fyddai celsio gwella unrhyw glefyd a all fod yn y corff, yn enwedig y sawl sydd yn dyoddef oddiwrth glwyfau a chlefydaa cyffelyb, ac os esgeulnsir, pwy a wyr y canlyniadau all. ddilyn. Bydd yr Ointment hwn yn sicr o'u gwella yn drwyadl. Y mae yn glanhnu y clwyfau ac yn tyna y dzwg allan o'l wraidd, ac yn adnewyddu iechyd peiffalth. Drwy rhln- wedd digymar yr Ointment hwn, lachsir y coesau clwyfus a hyny yn hoilol. Yi oedd y fath obaith i'r claf yn anghyraeddadwy yn yr amser gycit.

RHAGFYNEGI YSTORMYDD. Hyshyalr yn awr fod rhagfyneglad ansawdd y tywydd yn America a Lloegr wedi dyfod mor berffalth nes argyhoeddi y gwahanol lywodraethau fod hyny yn ddichonadwy; ac mewn trefn i grynhoi yr holl ffelthlau ar y pwnc I gylch bychan, ymarferol, a dealladwy, y mae cynadledd o brif ddysgediglon y byd i gyfarfod yn Llundain, yn mis Awst nesaf. Bydd tair llywodraeth yn cael eu cynrychioli yn y gynadledd, saf Lloegr, America, a Ffrainc. Rhagfynegir y lywydd ya awr yn Washington yn ddyddiol, dros y rhan helaethaf o'r Talaeth- au, yr ochr ddwyreiniol i'r Mynyddoedd Creigiog, a hyny gyda'r fath berffeithrwydd fel nad oes un dymestl 0 bwys yn cymeryd lie, nad ydyw ei dyfodiad yn hysbys ddau ddiwrnod yn flaenorol. Wedi cwblhau y llinellau gwefrebol dros yr holl wlad, o'r Tawelfor i'r Werydd, ac o Lynclyn Mexico I Hudson's Bay, yn America Brydeinlg, fel ag y ceir hysbyslad am arsawdd yr hinfesurydd, y gwres fesurydd, a chyfelrlad y gwynt yn y gwahanol orsafoedd, bydd yr athronwyr yn Washington, yn alluog I gyhoeddi bob boreu pa fath ay wydd fydd y ddau ddiwrnod dyfodol. Mae y gwasanaeth yn barod, er nad ydyw ond yn ei fabandod, wedi bod yn foddiou I achub llawer 0 fywydau ar y moroedd, drwy rhag- fynegi dyfodiad tymestloedd. Ni fydd cwmniau yswziant 0 hyn allan yn gyfrifol am longddrylliadau, os hwyliant i'r mor pan fydd arwydd tymestl i fyny yn y poithladd- oedd; ac mae Bwrdd Masnach Liverpool wedi dyfod i'r un penderfyniad y mis dlweddaf. Rhal blynyddoedd yn ol, yr oedd y Capten Fitzroy yn rhagfynegi dyfodiad tymestloedd yn Lloegr; ond ar ol Iddo ef farw, gadawyd yr athrawiaeth i fyned I ebargofiant. Yn awr cyhoeddir fod y llongddrylliadau wedi mawr gynyddu, ar ol peidio codl arwyddlon tymestloedd yn y porthladdoedd, er rhybudd i foewyr. Yn fuan ar ol marwolaeth Fitzroy, ymaflwyd yn y pwnc gan ddysgedigiop Americanaidd, a buwyd yn dra Uwyddianus i brofi gwirionedd yr athrawiaeth, yr hyn a gynyrfodd Ffrainc a Lloegr i gefnogi yr autur- iaeth. Bwriedir penderfynu llwybrau i fyned dros y mor i Ewrop ac yn ol, yn y gynadledd yn mis Awst, er atal gwrthdarawiadau ar y- moroedd.

BEIRNIADATH EISTEDDFOD SARON, NEW TREDEGAR. mat IIEG, 1874. "Y nlwed i broffeswyr crefydd fynychu tafarndai, ar lies 0 lw,rymwrthod. "-Wedl dwyn y pump traethawd a anfohwyd i'r gys- tadleuaeth hon at safonau pliodol, cawsom eu bod yn sefyll 0 ran teilyngdod cymharol fel y canlyn:— Destlusrwydd Ymddangcslad.—Ystyriwn y dylasai ysgrifenwyr traothodau cystadleuol ddangos chwaeth yn mhlyg y papyr ar ba un yr ysgrifenant, trefnusrwydd yn lleollad y penawdau a'r cynseiliau, cysondeb ya ne- chreuad y llinellau, ac yn neillduol glanweith- dra yn ymddangosiad cyffredln eu cynyrchion. Ymddengys i ni na ddarfu i Traethodwr Byr, Hlpolytus, nac yn wir MeudwyMynwy ys- tyrted yn ddigonol fod destlusrwydd ym- ddangosiad yn bwysau teicnladwy yn nglorian belrniadaeth, onide buasent wedi gadafel rhagor o wagle min ddalenol; wedi tan-linellu eu cynseiliau, yn enwedig Traethodwr Byr a( Meudwy; wedl ysgrifenu ar un wyneb i'r ddalen, ac hefyd wedi dewis papyr o faintleli cymedrol i ysgrifenu. Dengys Hlpolytus ddi- ffyg chwaeth yn y cyfeiriad olaf. Y mae ym- ddangosiad destlus yn brawf o gyfarwydd-der yn y gelfyddyd o gyfansoddl Yn yr yetyr hwn y mae Alltud a Tomos Sion yn rhagori llawer at eu cydymgeiswyr. Y mae yr eidd- yat; hwy yn drefians a glanwatth; ond o'r ddau, dangcair y gofal mwyaf gan Tomos loan. < Noiwtdd y Llawysgrif.—Gan y golyglr 1 gystadlenaeth elsteddfodol fod yn ddysgybl- aeth I'r ym^eiswyr yn y cyfeiriad hwn, A chan hefyd y dicnoo 1 hyn fod yn gymhorth 1 sef- ydln barn gywiraeh am raddollaeth t^lyngdod yr ymirechwyr, yx ydym yn rhoddl iadynt y aafieoedd euuym<M, yn ol M yr yxaddencys y ueddant reolaeth at yr y B^rifbia^—1, Tomoe loan; 2, Meudwy Mynwy; 3, Alltud; 4, Hlpolytus a Traetnodw* Byr yn gyfartal. Cywirdeb Orgraffol.—Qwn nad oes genym eto nnrhyw gyfundrefn orgraffol gyffredin a chenedlaethol, eto dysgwyllr i'r deddfau sydd yn adnabyddus mewn cystadleuaeth fel hyn gael eu cydnabod. Modd bynag, y mae y flalth I nl fethu cael ond nlfer fechan 0 wallau orgraffol yn nhraethawd Tomos Slon yn hawlio Iddo ef y flaenoriaeth yn yr ystyr hwn ar ei gydymgeiswyr. Dylem gydnabod nad ydyw nlfer gwallaa Alltad hefyd ond yehydlg mewn rhif, ae achlysurlr y rhal hyny gan ddiffyg meistrolaeth ar ddwy o'r llafarlad, sef u ac y. Dyna y rheswm iddo ysgrifenu hysbus yn hysbys, a wneyd yn wneud, &c. Yn ei ddilyn ef y mae Meudwy Mynwy, ac y Mae ynteu yn orchfygedig gan y llafarlaid i, u, ac y. Ys. giifena cywir yn cywyr, byddal yn fyddau, ddiwrnod yn ddywarnod, peri yn peru, testun yn destyn, cefnogi yn gefnogM, &c. Celr rhagor drachefn 0 wallau slllebol yn nhraeth- awd Hipolytus, ond y mwyaf gwallus o'r oil ydyw Traethodwr Byr. Sylwer ar ychydig o engreifftiau: nodweddl (u), dosparth (b), ydyw (y), fynegbys (fys), dygio (i), dilid (dylid), &c., &0. Cywirdeb Oystrawenol. Gan y cymeral ormod o amaer i ddarllen dyfynladau allan o'r pum' traethawd, rhaid i ni ofyn i'r pwyllgor a'r cystadleuwyr ymddiried ynom am gywfr. deb ein cyferbynlaeth. Mewn adnabyddlaeth o doithi yr faith Gymraeg y Mae Hipolystus ac Alltud yn gyfartal. Yr ail ydyw Tomos Slon, y trydydd Meudwy Mynwy, a'r olaf Traethodwr Byr. Trefniadaeth Ddosranol,—Nid ymddengys I ni fod Meudwy Mynwy wedi eistedd I lawr mewn myfyrdod uwchben ei destyn cyn de- chreu cyfansoddi arno. Y canlyniad ydyw, y mae ei draethawd yn ddlffygiol mewn cyd- ddilynlad meddylddrychol. Y Mae gan Traethodwr Byr el gynllun, a gweithid hwnw allan yn weddol effelthiol; ond telmlwn fod yma absenoldeb celfyddgarwch. Nid ydyw esgeirlau traethawd Tomos Sion yn ogyhyd, ac nid ydyw ei gynllun ychwalth yn ddiysbydd- ol. Y mae yr arwelniad i mewn gan Alltud yn berthynasol a rhesymol o ran hyd, a ilwyddodd ef I gysylltu y ddau synlad sydd yn y ddwy frawddeg a gyfansoddant y penawd mewn modd athronyddol; ond wedi'r cwbl, cynllun Hipolystus sydd yn arwain yn fwyaf diwyro at holl arweddau y testun, ao y Mae ef yn gyfoethop mewn amrywiaeth. Trueni na fuasai ei ymdriniad a'r dosbaithlad olaf mor gyflawn a'i ymdriniad a'r dosbarth cyntaf. Eangedd Syniadan a Choethder Iaith.—Ni ddengys Meudwy Mynwy ywaith hon chwaeth nodedig yn newlsiad ei frawddegau, na beidd- garwch neillduol yn ngreadigaeth ei feddyliau. Hyn, yn ddlau, sydd yn cyfrif am fyrder el gyfansoddfad. Anurddir traethawd Tomos Slon gan ychydig eiriau anghyflaith, a oheir ynddo rai brawddegau mewn pilod-ddull Seis- nig. Er hyn, nid ydyw yn amddifad o deil- yngdod. Nid ydyw ymresymiadau Traethod- wr Byr mor argyhoeddladol ag y carasem; ond er nad ydyw wedi cloddio i'r dyfnder, y mae wedi amaethu yr arwyneb. Yn awr, dygwn Alltud ac Hlpolytus at y prawf-faen uchod, a thra nas gallwn ganfod yn un o honynt yr ysgrlfenydd clasurol a'r efrydydd gwrteithiedlg, eto yr ydym yn canfod meddwl bywiocach a thalent hoeywach yn y nalll nag yn y llall. Yn bendlfaddeu, y mae traethawd Alltud yn un rhagorol, ond medd Hipolytus nifer luosooach o'r rhagoriaethau hyny sydd yn hanfodol i wir deilyngdod, ac am y rheswm hwnw Iddo ef y dyfarnlr y wobr gynygledlg. Yr eiddoch gydag asgre lan, WALDO.

ERMAIKYAST.-EPPWO COOOA.—OBATSFUL AND Uox. FonTiNG.— 'By a thorough knowledge of the natural laws whch govern the operations of digestion and nutrition, and by a careful application of the fine properties of well- selected cocoa, Mr. Epps, has provided our breakfast tables with a delicately flavoured beverage which may save us many heavy doctors' bills."— Civil S&viee Qazsttee, Hade simply with Boiling Water or Milk. Bach packet is labelled—"JAMES Nrra & Co., Homoeopathic Chemists, London." MANUTAOTUKK ON COOOA,—"We will now give an ac- count of the process adopted y Messrs James Eppft&c. Co., manufacturers of dietetic articles, at their worklln the Euston Road, London."—See Article In Canelro Household Guide. L.1&2

ASHANTWR ETO. Byddaf welthiau yn ymdrechu myned i ddaal ag ambell un gan ddysgwyl drwy hyny wella fy hun ond nid hyny a'm hysgogodd i wneud sylw o ysgrlfau Ashantwr. Y mae ambell 1 fod bychan yn medru taflu llald ar wlsg ei gyd.ddyn, gan ddweyd yn el iaith os na fedraf ymddangoa mor ddestlus af ef, mi ymdrechaf ei faeddu fel yr edrycho ef mor fudr a mi. Y mae yn telmlo yn hapus gyda'r fath orchwyl ffuaidd, fel mal gyda rhyw afled- did y ceir ef bob amser. Yn yr ysgrlf hon ymdrechaf ddangos fod malais, cenfigeg, ac ysbryd eas Ashantwr tuag at yr aelod dros Ceredigion yn fwy amlwg na dim arall yn ei ysgrifau, a'i fod am lapto ei hun yn y cymeriad o amddiffynwr y gwelth- wyr, i'r dyben 0 chwerwi meddyliau y dos- baith hyny tuag at y boneddwr anrhydeddus. Fe wyr mwyafrlf darllenwyr y GWLADGAK- WB, oana wyr Ashantwr, fod gwahanlaeth rhwng haeru peth at brofi. Y cyhuddlad yn erbyn y boneddwr o Landinam ydyw, ei fod wedi darostwng y dosbaith gweithiol yny SenecM. Yn nechreu el ysgrlf ddiweddaf dy- wei&J 4L.sbai.twr fod y cyhuddlad yna o'l elddo yn paxhau yr un 0 ran gwirionedd, ac yproW. ef hyny cyn diwedd el lith. Er eln bod wedl darllen ei lith, yr ydym wedi methu gwdei. un ymgals ganddo I bvofi hyny; ond y mw wedl haeru hyny droecdd m throsodd. Ar eft haem fel yna, celt adroddiad Seisalg o amdh y boneddwr, fely traddodwyd hi yn y Senedd; vac with el darUen fel y dlfynlr hi gan Aah> antwr el hun, fe we! pob bod rhesymol mal holl amcau yr axaethydyw gwrthwynehn y Llywodraeth yn en gwaith yn cynyg hdmUm manteislon y bragwyr, y darllawyr, a'r tafina- wyr, a thrwy hyny ledaenu y ffordd 1 fecldw- dod, yr hwn bechod sydd yn gwneud y Ida havoc ar fasnach a chysur y wlad. Yn y ffig- yrau a ddefnyddir yn yr araeth, fe wely pwyll- og a'r deallus mal teimlad dwys y boneddwx yn erbyn gwastraff a'r golled a achoslr o her. wydd meddwdod, sydd yn rhedeg drwy*r 'cyfan. At teg ydyw cyhuddo dyn o ddaMN- twng ei gyd-ddyn, pan na wna ond galw el sylw at gynildeb a darbodaeth ? Edrychwn ar y pwnc mewn scale fechan. Dacw amaethwr a chanddo chwech o felbion yn gwelthlo ar y ffarm; y mae cysur a llwyddiant pob un 0 honynt yn ymddlbynu ar lwyddlant y ffarm; ond y mae John er el fod cystal gwelthiwr ag un o honynt, y mae ambell I ddiwrnod yn cael eu hudo gan y ddiod fel I esgeuluso el waith, ac hwyrach mai y diwrood y bydd John ar ei spree y bydd yr unlg adeg 1 gael y cyn- auaf 1 fewn; nid yn unlg fe fydd llafur John am y diwrnod yn cael ei golll, ond bydddrwy hyny yn aches I golli llawer 0 gynyrch y fiarm. Yn awr, onid rhesymol yn y tad fuasal codl et lef yn groch yn erbyn dyfod a'r ddlod awynot, hudoliaethus yna yn agosach 1 gyrhaedd John Ai teg ydyw ei gyhuddo o ddarostwng el felb- ion with wneuthur hyny Na, choellal fawr. Hwyrach y bydd John yn gymaint favourite a'r un o'r meibion wedi'r cyfan, er fod y tad yn teimlo I'r byw fod y ddlod yn caely firth ddylanwad arno. Fe ddywed pob dyn rhes- ymol fod yr ymddyglad yna o elddo y tad ya ymdrechu gosod yr hudollaeth cyn belled ag y medr o'l afael, yn arddangos gwir serch, ac nid dygasedd at John. Y mae y boneddwr o Landinam wedi cy. meryd gofal I ddweyd yn eglur yn ei araeth nad oedd ganddo yr un gwrthwynblad I'r gwelthiwr I gael cymaint I yfed ag a wnai les iddo, os byddai yn teimlo angen am dano- mal y peth a wrthwynebal oedd y meddwdod afreolus ac nid oes neb y tu allan I Aahtmfoy nad yw yn withwynebol 1 hyny; y mae y meddwon eu hunain yn ei ffieiddlo, ae ya cydnabod ei fod yn colledi y wlad yn fawr, ac yn dwyn pob math o drueni ami. Ar ol yr adroddiad o'r araeth fel y traddod- wyd hi, y mae Ashantwr yn difynn adroddiad y "Liverpool Journal," mewn cyferbynlad l'r difyniad a roddodd y Cymro o Fynwy o ad- roddiad y Liverpool Daily Courier, a thyma un o'r pethau mwyaf digrifol o'r holl drafod- aeth. Y mae yn rhaid mai Ashantwr o'r mwy- af Ashanteeaidd ydyw, cyn byth y buasal yn gwneud y fath gyferbynlad. Dyma fel y dy. wed Ashantwr Os ystyrla Oymro o Fynwy fod y Liverpool Courier' yn el ganmol, y mae y Liverpool Journal' yn dweyd a ganlyn am dano In the multitude of speeches which followed that of Mr. Gladstone in the Commons on Thursday, there was little worthy of notice except Mr. Goschen's, and the maldeD oration of Mr. Davles, the member for Cardi- gan. Clearly Mr. Davles is a member whose future appearance will be looked for with Interest. To night he spoke for about twenty minutes, and all the while he kept the House in a roar of laughter. The hon. gentleman may be satisfied with the reception given him." Dyna'r iaith a ddefnyddir yn adolyglad y Liverpool JouTnal.' None worthy of notice except Mr. Davles. Mr. Davles may be satis- fied with the reeptlon given him," &c. Ac ar ddiwedd v cyfan gwaedda Ashantwr, "Dyna ddlgon I tl Gymro o Fynwy, ffielddla dy hun aim byth dy fod yn coleddu y fath syniadan, &c., am y boneddwr o Landinam." Be gebyst y mae Ashantwr yn feddwl ? Tybed mewn gwirionedd el fod yn deall Saesneg ? AI aid offeryn ydyw wedl bod yn Haw rhyw hen wag with ddifynu o'r I Liverpool Journal.' Glyw- odd rywun erloed y fath ymresymlad j Ym- resymlad yn wir! y mae yn iselhad ar y galr ei ddefnyddio mewn cysylltlad ag Ashantwr a'l ysgrifau. Beth mewn difzif ddywed gwelth- wyr goleuedig Merthyr, Aberdar, a Chupn Rhondda fod hwn yn cymeryd eu hachos mewn Haw o ran hyny yr ydym wedl profi nad oedd ease 0 gwbl ganddo, ond el fod yn trelo gwregysu el hun a'r cymerlad o amddi. ffynwr y gweithwyr, fel y byddai el lysnafedd, el falals, a'l genfigen tuag at y boneddwr an- rhydeddus gael gwell derbyniad. "Llcsgl y ty yganwyd ef ynddo—dinystrlo y bont a'i cariodd—darostwng y dosbarth fa yn offerynol fw godi i'w sefyllfa bresenol," &c. Lol i gyd, meddaf, ac am wn i nad yw y term dosbaith gwelthiol yn cael eihaiogi wrth ddy- fod dros y fath wefusau. Y mae ambell un yn dyfod yn feddlanol ar gyfoeth ac anrhydedd yn ddamweiniol fel tase, heb yr un ymdrech 0'1. eiddo ei hun; ond fe wyr pawb am y bonedd- wr o Landinam ei fod ef wedi enill pob mod- fedd o'r tir sydd yn el feddiant, so y mae pob Cymro gwladgarol yn llaweuheu fod eI alIu digydmar, yn nghyda'l ddiwydrwydd ai sobr- wydd wedi cael eu coroni a'r fath lwyddlant. Rhyw fodau bychaln erebachlyd, y rlmf sydd yn rhy fychain i weled neb y tu aUaa iddynt eu hunain, y rhal hyn yn rmig sydd yn oenfigenu. Er na welais y boneddwr erloed, yr wyf yn teimlo cryn ddyddordeb yn ei po gogiadau oddiar y cynygiad beiddgar, ond an. rhydeddus hwnw o'i eiddo am gynrychiolaeth Ceredigion yn 1866 pan yr oedd pawb azaH yn rhy lwfr 1 ddyfod allan; ac y mae ei sym- udladau yn mhob cylch, o hyny hyd yn w yn ei brofi yn foneddwr ya ystyr fanylafty galr. Ml garwn ddweyd wrth derfynu fod d?~