Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
9 erthygl ar y dudalen hon
ELWIN WYN:
ELWIN WYN: NEU HELBULON AR LWYBR. GONESTRWYDD. PEN. III. Ymunodd Elwin Wyn A'r brodyr parchus y Methodistlald pan newydd adael ei un flwfdd ar ddeg, ac yr oedd gan yr yagol Sabothol yn y lie gryn olwg arno fel bacagea ymroddgar 1 ddarllan ac esbonio nid oadd y pryd hwn wedi gweled yr un esboniad, ond yr oedd wedi ymgynefino cymaint a'r B-sibl, fel yr oedd el atebion parod, gwreiddlol, a naturiol yn rhoddl "boddlonrwydd nid byehan i'w athraw. Yn mhen tua dwy flynedd wedl hyn, cyf- lo¿wyd ef i ofalu am ffarm boneddwr oedd yn y gymydogaeth. Er ei fod yn ieuaac, yr oedd ei oneatrwydd a'l grafyddoldeb yn rhcddi iddo safle bWJslg yn raeddyllau y cymydogion. Delliaid yn gweithio wrth y dydd oedd gan y boneddt :■ hwn; nid oedd neb ag cedd yn gweithio ar y fferm yn cael bwyd na llety yn y palas o id ein harwr. Yr oedd mor ofalus am ei dd) ledswyddau nes enill sarch ei feistr a'i feistres tuag ato. Bu yma am tua dwy flynedd, yn cael y parch mwyaf. Tua therfyn y tymor, aeth si ar led fod ein harwr wedi cyflawnl gweithred ag oedd yn anweddaidd 1 ddyn fel aelod o gymdeithas, chwaethach un aelod crefyddol ei chyflawni. Credal pawb yn ddieithriad braldd ei fod yn euog, a bu dan arholiad caled gan ei dad a'i feistr. Dadleuai el ddieuogrwydd, ond nid oedd wedi argy- hoeddi el dad ei hun o hyny. Ni wnawn osod ger bron y darllenydd beth oedd y welthred y cafodd ein harwr ei gyhuddo o'i chyflawni, am ein bod yn hollol o dan yr argyhoeddiad na ddylld cyhoeddi unrhyw weithred yagder rhag lledu dylanwad y drwg. Gwir fod llawer o weithredoedd anfad wedi eu gosod yn y BalbI; ond er addysg i ni yr ysgrifenwyd hwynt. Ciedwn fod cyhoeddi lladradau, tor-prlodasau, a llofruddlaethau yn gadael argraff ddofn ar gymdeithas, ac yn ddigou posibl yn agor drys- au i'r anlan ddrwg sydd yn llechu yn nghalon llawer adyn I efelychu y oyfryw weithredoedd ysgeler. Beth bynag, ni a adawn gynwysiad y cyhuddiad yn erbyn ein harwr dan gel. cawn weled eto al gwir al anwir yw. Pan ddaeth y tymor i ben, gomeddodd Elwin Wyn aros rhagor yn ngwasanaeth el feistr, a phenderfynodd adael y gymydogaeth; canys yr oedd pawb yn credu am dano ei fod yn euog, ao edrychid yn ddu arno, yr hyn a barodd lawer lawn o ofid i'n harwr Daeth gartnref 1 dy ei dad wedl iddo orphen ei dymor gyda y boneddwr, ac un nos Fercher yn mis Tachwedd, o gylch deg o'r gloch, cawn ef yn gadael cartref am dref hoxtafol Caerfyrddin, gyda chymydog oedd yn myned I'r dref hono ar fusnes. Gofynodd ei fam iddo cyn ffarwelio ag ef, "Elwin," ebe hi, "mae'r bobol yn dyweyd a chredu dyfod yn euog, mae'n well gen'l i ti gyfaddef na gwadn." Edrychodd ein harwr gyda gwen swynol ar el wyneb yn llygaid el fam, y rhai oedd wedi eu llanw a dagrau. "Mam," ebe fe, "gwydd- och nad wyf ond pedair-ar.ddeg oed, ac ni fnaswn wedl meddwl am y peth, sef y gallasai un mor ieuanc gyflawni gwelthred o'r fath, a gwyddoch nad yw yn boalbl, heb fod rhai erelll a Haw yn y fusnes. Daw amser a phethau i'r golwg yn detoyg iawn." "Na ddaw byth," ebal ei fam, "os na chyf- addefi di neu rywun arall, ac nid yw yn debyg y gwna neb gyfaddef ei felau ei hun." "Mae y diniwald 1 gael ei ryddhau, mam," ebai ynte, "os y goruchaf sydd yn llywodr. aethu yn amgylchiadau dynlon: ffarwel." "Ffarwel," ebai ei fam, "Elwin, cofia fod yn fachgen da." Oyrhaeddodd dref Oaerfyrddln cyn torlad y wawr. Gadawodd ei gymydog gan gyfeirlo ei gamrau tua gorsaf y rheilffordd. Pan yn myned i lawr drwy Church street, daeth hedd- geidwad i'w gyfarfod gan waeddu arno, "Holo, pwy sydd yna." Dychrynodd ein harwr yn fawr, a chredodd fod ei feistr wedi anfon ar el ol i'w ddal. Meddianodd el hun a dywedodd, "Bachgen bach ar ei daith sydd yma:" "0 ble I chi dod 1" "0 sir Abeiteifl, syr." "'Ble t'ych yn myn'd?" "I Sir Forganwg, Syr." .'Ho, felly: Wel a ddarfu i chwi drafaelio drwy y nos?" "Do syr." "Wel,ymaearnoch eisiau cael rhywbeth 1 yfed cyn myned gyda'r train, dewch i fewn yma, talwch am gwart." Credal ei fod yn y ddalfa etc. er nad oedd yr heddgeidwad wedl hysbysu hyny. I fewn yr aeth yn ddlddyg, talodd am chwart, a gwnaeth yr heddgeidwad iddo dalu am chwart ifeall cyn iddo gael myned i gyfarfod y train. Nid oedd dim yn eisiau ar y gwr a'r got las ond cael ychydig o'r ddiod feddwol i dorl ei wane, sef dau chwart. Mae gormod o'r dos- barth isel yma yn cael swyddi segur yn y wlad hon; ond yr oedd yn dda gan ein haryr gael ar ddeall ei fod yn rhydd oi afaelion, serch gwario el arian. Aeth gyda y gerbydres am y waith gyntaf yn el fywyd, annghoflal el ofid gan amrywiaeth y golygfeydd oedd o newydd yn dyfod o flaen ei lygaid, a chyrhaeddodd ben ei daith erbyn naw o'r gloch yr un boreu.
Advertising
MEDDYG DANEDD.-Mr. R. B. Boulton, 56, Cambrian Place, Crockherb Town, Cardiff, yn cael ei gynorthwyo gan feddygon danedd o'r fath flaenaf. Cymeradwyir gan y meddygoii ooren yn y oylchoedd. Gellir ei gyfarfod aair swaith yn y mis yn Newport, Merthyr, Aber- Sm a Bridgend dtwy benodiad. Rhoddir y sylw dyladwy i lythyrau er trefnu y fath gyfar- lyddlad. Gellir ei waled gariref 0 10 I 4. 890 BB*AK*AST. —BPPS'S Cocoa.. —OBATKTUL AND OoM- tOBTiNa — 'By a thorough knowledge of the mtttanJ hwo wheh eovern the openüonl of digestion and nutrition, and by a careful application of the fine propertied of well- mm, Mr BppI, has provided our breakfaat tables with a dellcateljr flavoured beverage which mar Sve m many heavy doctors' bills.0Ml Strviee QtmtUe, ■ur.Am simply with Boiling Water or Milk. Each packet Is labelled—"Jaxm Bppb ft Oo., Homoeopathic Chemists London."
EISTEDDFOD YR ALLTWEN.
EISTEDDFOD YR ALLTWEN. BEIRNIADATH Y CYPANSODDIADAU GAN EOS WYN. Beddargraff George Davies. Daeth deg i law ar y testyn hwn. 1. Oymro. Englyn cyffredin o synladaeth annghymeradwy. f 2. Mynyddfardd. Rheolaldd o ran cy- nghanedd. Ein difai George Dafydd aeth drwodd drosodd, a ddylasal fod. "Nerth a fu-un with ei fodd." Dylasid dweyd yn mha ystyr yr oedd y gwrthddrych yn nerthol. 3. Prudd Synydd. Rheolaldd o ran cy- nghanedd. Ei oes o, i Dduw Selon, Wychodd gred, a'i buchedd gron." Nid wyf yn gwybod beth i wneyd o'r ddwy linell uchod, os nad gosod maen melin with eu gyddfau, a'u taflu i eigion y mor. 4. Trist Awenydd. Oynyrch heb ynddo ddim i'w ganmol, na dim idd ei feio ychwaith. 5. Galarwr. Englyn lled dda; end tipyn yn afrosgo yw y llinell gyntaf. 6. Deigryn. Lied addawol. Y mae y llinell olaf yn rhy hir o sill. 7. Dysgybl. Emyn o fawl rydd mln el fedd-a chofiant Am uchafiaeth rhinwedd." Y mae y llinell flaenaf yn frhy hir o sill; heblaw fed y synladaeth yn ymddangoa i ml yn dra dyeithr. 8. Un a'i hadwaenai. Englyn da iawn. Oesi'n hir, er lies a wnaeth, A mawr elw-maxwolaeth." Nid wyf yn cymeradwyo y llinell olaf, am nas gellir ystyrled marwolaeth yn elw ynddo ei hun. Byw I mi yw Crist, a marw sydd elw," meddal yr apostol. A phe cynwysai yr englyn feddwl tebyg, da a fuasai. 9. Lief Galon. Englyn rhagorol yn mhob ystyr. 10. Brawdol Brydydd. Beddargraff hapus a gwir ganmoladwy. Y mae y gystadleuaeth yn sefyll rhwng y ddau olaf hyn. Oncl wedi darllen y ddau gyfansoddlad drosodd a throsodd lawer gwaith, yr wyf yn cael fod yr olaf yn rhagori i raddau amlwg fel beddargraff tarawladol, cryno, a grymus. Brawdol brydydd bla'r wobr. Beddargraff D. Ll. Davies. Daeth wyth i law ar y testyn hwn. 1. Gwlith Adgof. Llinell chwithlg yw, "'N yr anial gloew ei rinwedd-, oedd Dafydd.' A dyma berthynas agos iddi eto. Mawrha i Ion mewn mor o hedd." 2. Wylwr. I'w le er, Ow er loes,—l'r dufedd." Os mai I'w le oer (nid er), sef y bedd, a olygid, nid oedd angen "dufedd hwn" ar ol hyny. Llinell dda yw yr olaf. 3. Wylwr eto. Englyn rheolaidd; ond nid yw yn cyffwrdd dim â. gwrthddrych y testyn. Gwnai y tro i unrhyw ddyn rhin- weddol. 4. Marah. Englyn da lawn; ond y mae y llinell flaenaf yn darllen tipyn yn chwithig, a hyny am fod y rhagferf c, yma yn rhy bell oddiwrth y ferf. Nid yw y drydedd Unell yn un wrelddiol lawn ychwalth. 5. Oyfaill. Y mae y llinellau canlynol yn ddisynwyr <( E', er bedd du, 'n rybudd dwys, Briodwyd i Baradwys. Priodl â, neu priodi yn, sydd yn lawn o ran iaith. 6. Gwlithyn y Llygad. Englyn lied wych. Dafydd lane, yn nghrafanc rhyfedd-angeu." Y mae Dafydd lane" yn chwithig i'r elthaf. 7. Jeremiah. Ceir y bat elwir Rhy Debyg yn y llinell flaenaf. Y mae y meddwl yn farddonol, a'r gair cyrch yn rhagorol. Ond o'i fedd a'i wedd yn wyn —drwy Iesu, Ef i ail wenu wel nefol wanwyn." Nid yw yr ieithwedd uchod yn fy moddloni yn dda, oblegid y syniad egluraf y mae y llinellau yn el drosylwyddo i'r darllenydd yw, y bydd i'r gwrthddrych "al1 wenu a gweled nefol wanwyn," a hyny o'i fedd," neu ac ef eto yn ei fedd. 8. Wylwr. Englyn da iawn. Mor ienged a wywodd ieuenged, can ieuenged, neu mor ieuanc, sydd gywir o ran gramardeg. Saif y gystadl- euaeth rhwng y ddau olaf a enwyd ac wedi eu hystyrled yn mhob dull a modd, yr wyf yn cael fod Wylwr yn rhagori o ryw ychydlg; o ganlyniad, Wylwr bia'r wobr. (rw barhau.) mm
CHWARELWYR BETHESDA, ARFON.
CHWARELWYR BETHESDA, ARFON. Nos Fercher, y 4ydd cyfisol, cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus yn y Temperance Hall, Aberdar, mewn cysylltiad a'r sefyll allan yn mysg chwarelwyr Bethesda. Anerchwyd y cyfarfod gan y brodyr Owens a Thomas (chwarelwyr), a Mr. Jones (Garmonydd), yr hwn a draddododd araeth hyawdl dros ben, yn yr hon yr amddiffynal y chwarelwyr dros sefyll allan, a'r pwys i bob gweithiwr fod yn Undebwr pendezfynol. Ymddengys fod gan y brodyr yn Bethesda dri rheswm dros y cwrs a gymerasant; sef, 1. Fod pris y llechau wedi codi 35 y cant. 2. Fod angenrheldlau bywyd wedi codi. 3. Eu bod yn cael eu talu 25 y cant yn is na chwarelwyr ereill Gogledd Cymru. Yn ofer y ceisia y gwelth- wyr i'w arglwyddiaeth dd'od I slarad a. hwy wyneb yn wyneb, er eu bod allan yn awr el s pedalr wythnos ar ddeg. Da genym allu cofnodl fod chwarelwyr Llanberis wedi casglu J61000 yn barod tuag at gynoxthwyo y 300 hyny o hen bobl-o haner cant I bedwar ugain oed—sydd yn ymddibynu yn gwbl ar garedigrwydd cyfeilllon, a'u bod yn barod i wneyd yr un swm eto os bydd ra!d. Rhodd- odd y ddirprwyaeth ddigon o enghreifftiau er dangos mai teyrn gormesol yw parchenog Ohwarel y Penrhyn wedl bod tuag at el weithwyr. Pa gysondeb sydd rhwng y ffalth fod y chwarel hon yn d'od a £ 200,000 o elw clir I bwrs Arglwydd Penrhyn yn flynyddol, a'r ffaith mai deunaw gini y mis, rhwng psdwar, yw y gyflog uchaf a delir i weithwyr yno ? Dailletiwyd cynygiad gaa y cadeirydd (Mr. Lowls Griffiths) i'r perwyl fol y cyfarfod yn dymuno cyflwyao achos y brodyr yn Bethesda i sylw a chydymdeimlad pob gweith- iwr yn Aberdar, a phasiwyd ef yn unfrydol. Cafwyd gair o gydyindoimlad a'r chwarelwyr yn eu hymdrech bresenol gan y Parch. W. Edwards, Ebenezer, a gwelsom y Parch. R. Evans, Bethel, hefyd yn bresenol.
[No title]
RHYBUDD.—Y mae Mri. Reckitt a'i Feib- ion wedi dewis y ffurf pedair-onglog i wneud eu Paris Blue, a hyny oherwydd fod cymaint o liwiau glas gwael yn cael eu gwneud yn fod- iau, peleni, a phowdwr; ond eto, y maent yn gorfod rhybuddio y cyhoedd yn erbyn mathau gwael o liw glis sydd yn cael eu gwneud o'r un ffurf, yr hwn a werthir oherwydd yr elw ychwanegol a geir trwy hyny. Gofaler, gan hyny, am gael y Paris Blue pedair onglog, yn dwyn enwau 1. RECKITT A'l FEIBION yn nghyda'r arwyddnod masnachol. 808
SWYDDFA GOMER PUW.
SWYDDFA GOMER PUW. LLYTHYR VI. MR. GOL"£.. Wale fi unwaith etal yn cael y plesar o drol i'm swyddfa i ysgriblo pwt o lythyr i'r GwladgabwR. Gan nad oes genyf hamdden yn bresenol 1 ymaflyd mewn unrhyw bwnc newydd, ml a ymhelaethaf ychydig ar yr hyn fu dan sylw yn fy llith am yr wy thnoa ddiweddaf. Yr hyn fu yn brif fater ein llythyr hwnw ydoedd esgeulusdod y gwahanol enwadau crefyddol mewn chwilio i gymeriadau y rhai hyny ag ydynt yn cynyg eu huuain i'r wein- idogaeth yn eu mysg. Credwn yn ddiysgog fod ymddygiadau annheilwng gweinidogion yr efengyl yn myned yn mhell lawn I feithrin aaffyddiaeth yn yr oes. Pan fyddo dyn ag sydd yn proffesu el fod yn Gristlon, ac wedi ymgymeryd a'r swydd o berswadio ereill i fod yr un modd; pan fyddo un felly, meddwn. yn trol 1 fradychu ei broffes a'l grefydd, ac yn y moil wo g i gyflawni pob bryntoi a drygioni, fel y ceir enghreifftiau ar brydiau; onid yw hyn yn cael ei ddefnyddio fel rheswm cryf gan aeffyddwyr penrydd a rhyfygus yr oes dros annghredu holl dystlolaethsu yr efengyl, a galw ei holl bleldwyr yn dwyllwyr hudolus. Yn sier, dylal holl eglwysl Cymru fod yn fwy llygeidiog ar y rhai fyddont yn cynyg am fod yn ddyagawdwyr yn eu plith, gan fod yn ngallu y cyfryw (yn enwedig os byddant yn meddu galluoedd meddyliol cryfion) i roddi argraff ddofn o ryw fath ar feddyliau lluaws mawr o'u cydgreaduriaid. Nid oes genym chwaeth nac arfod i fanylu rhagor yn bresenol ar y pwnc hwn, er mor bwysig ydyw. Hy- derwn y cymer gwahanol eglwysl y Dywysog- aeth yr awgrym uchod at eu hystyrlaethau difrifolaf. Yr ydym yn el roddi gyda dy- munlad pur, heb ergydio at neb yn bersonol. Mae y eadeirfardd enwog o Ddinas Powls yn sylwi yn bur ddoniol yn y Fellten yr wythnosau hyn ar adolygiad S. R. ar ei felrniadaeth ef ag Ells Wyn. Mae braidd yn fy nwrdio inau hefyd, a hyny am wneuthur dim ond prin crybwyll yn y Gwladgarwk, dro yn 01 fod S. yn adolygu ei felrniad- aeth ef a'i gydfeirniald yn yr Herald Gymraeg. Yn sier, mae yr hen frawd braidd yn groen- deneu, pan y cofiom nad yw yn neb llal na'r hyaaws, y boneddigaidd, a'r gwir dalentog, Dewi Wyn o Essyllt. Fodd bynag, mae yn hawdd ddigon genym basio heibio i dipyn o amryfusedd felly mewn teimlad cynhyrfus y foment. Hir oes a llonaid eu mynwes o ddedwyddweh fyddo i ran Dewi Wyn, S. R., a holl ddarllenwyr hygar y GWLADGARWR medd-Yr eiddoch, GOMER Puw.
Y FELIN WEN.'
Y FELIN WEN. Enter Gwrnerth Y mae John Jones, o'r Felln Wen, a chadfridogion mawrfrydig el ymherodraeth, yn anfon her a baidd i ed- lychod gwarplog, pendewion, pendronjlyd, ao hunangarol yr holl gysawdiau blonenog a lwfr-lechant yn ogofaoedd penboethni, ao yn nghilfachau gorphwyllog torfyngylwyr y breinlechau gogoneddus, a oreurwyd gan ddwylaw proffwydi ao archoffeirlald anian. Yr ydym ni wedi hen ddiflasu ar hunan- folawd gwageddus y oiwdodau arwynebol na feddant un wrelohionen o arawd y duwlau, ao na fuont un oyfydd erioed tuhwnt I dir iogaethau pont yr asynod ganwyd hwy yn ngorddyfnderoedd eiddilwch ac anwybod- aeth; maethwyd eu onawdolrwydd ar fresych a gwenwyn haerllugrwydd; rhedasant eu gyr- faoedd ar fulod ystyfnigrwydd a dall-ymhon- garwoh gwleddasant ar hen gloddiau hagr gwraoh y. rhlbyn ie, meddaf, tylodi, siom- edlgaethau, angenoctyd, a phrofedlgaethau gwyliedyddlon anlan, ydynt ddanteithfwyd byth anorphen y canibalyddlon dan sylwad ao yn ol pob tebygolrwydd, hwy a drengant yn faan mewn yatorm o ynfydrwydd, ao yn ngherbydau oornwyntoedd dinystr y gwarth- gludir hwy a'u hillogaeth i eaynlorlau dl- ddymdra. Y mae Samson wedl arswydo rhag ein byddinoedd gwreichionllyd; er iddo alw ar wyr Ephraim a llanciau egwanbwyli o lanau yr lorddonen i ymladd o'i blald; y mae el ganlynyddion wedi ffoi rhag trwst ein taran- au; ac yn y diwedd dyma'r hen faealywydd patriarohaidd ei hun yn traddodi ei ffarwel sermon" yn y Gwiadgarwx dlweddaf. Nid yw traddodiad el bregeth ymadawdol yn ein taro ag un ayndod-nld yw ond phe- nomenon a allesld yn hawdd ddysgwyl, pan gofio Samson el fod ef a'i hen droedffust firwynen yn addasach i fyned yn aberth 1 Moloch nag i feaur oefnau gwyr grymusfawr y Felin Wen. Yn awr, 0 ddyesodan y byd- yaawd y mae y dyrnwr wedi tort carau ei banffust, ao ar ol gweled elthafrwydd el hallucination, y mae yn ffoi am el einioes I gwmwd pusillanimity at y rhelyw o'i frody* pusillanimous a gyrhaeddasant fangre'r tywyllwch o'i flaen Sic est vita I Grem ysawl gwyr grymuson-y Felin A falodd ben Samson Ac ar y llawr mae'r cawr llon, Yn garped i ysgorplon. Bu'n herlaw buan wlon-y Felln, Drwy falais ddi sylfon; Ond troi lllw y Jew wnaeth John, Yn sobr wawd ysprydion. Wele ni mewn hwyl yn awr—yn cynhal Ein cinio gysarfawr; Aeth brenln y Felln fawr, A gobaith o'r Yagubawr. Yn gymalnt a bod Samson wedi encllio pan yr oeddem nl yn dechreu dod i hwyl; mae yn rhaid i fab Gideon a Manoah gael llonydd am orig fach; ninau a gyfeiriwn ein hurdd- beirianau at dwmpathau priddlyd a phorth- ellog yr artificial flowers a ymegniant am gael eu planu yn ngerddi crogedig y eyfan- diroodd barddonoL Daw hefyd dan ein meini trymlon y locustiaid belrniadol a warthruddant gromenau ein llenoriaeth, yn nghyd a drelgampiau rhai o'n golygwyr di- egwyddor a thrawsarglwyddiaethol. Y mae yn gofus genym am un brawd barddol er ys pedair blynedd yn ol, pan oedd haf llwydd- iant yn gwasgar ei flodau persawus ar hyd el lwybiau, yr hwn oedd yn fawr el barch gan geiliog gwynt o olygydd; nid oedd digon o ganmol ar el farddas. Aeth y golygydd mor bell unwaitb a dweyd ei fod yn meddu ar arddull "Byronaidd;" ond wedi maohlud haul ei gysuron, ao i'w logell waghau, yw oed y Gol. cydwybodol hwn yn edryoh arno o gyfefriad arall, ac o'r braidd y gwelal un teilyngdod yn nghreadlgaethau p hwn a fa unwaith yn chwareu telynau cynhyrfus Byron Ymosododd ar el Fyron" gyda gwrhydri Uewpart dan yr enwau Epa Faidd, Astrea, &o. Yn enw Mair a'r holl seintlau, pwy yn mysg holl resymolion y cread a all wneyd pen a ohynffon o arolygwyr papur o fath hwn ? Y mae bull-frogs diymenydd palmantau y gareg slglo yn cael eu gorgan- mol gan yr un GoL yn awr, ao os ydyw of graflder beirniadol mor amddlfad o dreldd- garwoh fel nas gwel dylodi ysbwriel y pigmies o'r gymydogaeth hon, yr ydym yn e1 dyng- hedu yn enw Dagon rhag ymyraeth o hono byth mwyach a sangu palmant dwyfol yr awenau, a thafled ei bin belrniadol i'r wadd a'r ystlnm. Dyna derfyn ar lith gorysgorplonawg a meiltfflamlol Gwrnerth, a gwel y darllenydd el fod wedi cael ei orgynhyrfu gan gorwynt Appolo.—Yr elddoch, JOHN Jones.
PONTYEATS A'R GYMYDOGAETH.
PONTYEATS A'R GYMYDOGAETH. MR. Gol.,—Caniatewch I mi ychydlg ofod er rhoddl gwybodaeth i welthwyr o'r lie uchod sydd yn gwelthio yma thraw mewn gwahanol fanau, fod gwaith glo y Place Bach wedi ail gychwyn, ar ol bod yn sefyll am bedalr blynedd ar ddeg. Bydd yn ddywen- ydd gan lawer tad sydd yn gweithio yn mhell fod gobalth y caiff ddyfod adref un- walth eto at el briod a'i blant, a hefyd blamt at eu rhieni. Dymunaf o'm calon bob llwyddiant i'r boneddigion anturlaethus, pa rai sydd wedi eu tueddu i osod eu haur a'l harlan allan yn y gymydogaeth hon. Bydded i'r gweithwyr ddyrchafu a chefnogi y rhai sydd yn awdurdodl arnynt, fel y byddo cysur a chydymdeimlad yn bodoll rhwng y naill a'r llall. Yna bydd daioni a chanlyniadau da i'w dysgwyl, yn hytrach nag yn y gwrth- wyneb. Buasai yn dda genyf pe gallaswn hysbym yr un path am walth y Ffoy; ond nid felly y mae. Parhau mao hwn 1 sefyll heb an gobaith am ei ddeohreu. Mae gobalth am waith Carway, drwy fod parotoi ao agor ax gyfer y dyfodol. Gobeithir y daw pethau i'w lie cyn hir, er lies a chysur llawer heblaw Dewi AP lOAN.
UNDEB YR ALOANWYR, OASLWOHWR
UNDEB YR ALOANWYR, OASLWOHWR Mae y gwaith alcan sydd yn Yspytty, Cas- lwchwr, yn enwog lawn am ei ffyddlondeb gyda'r undeb. Dyma un o'r Ueoedd lie mae'r undeb yn el pherffeithrwydd, nid oes yr un gweithiwr heb fod yn undebwr, ac nid oes yr un sylw yn cael ei wneyd o neb fydd yn galw heibio i'r gwaith hwn os na fydd yn undebwr, dim mwy na'r llwch sydd ar lawr yr heol; ac yr ydys wedi dyfod i'r penderfyniad yma o chwilto allan sut y mae gwahanol ddosbarth- ladau yn ymddwyn tuag at y gweithiwr. Nid amddiffyn y gweithiwr yn ei gysylltlad al felstr yn unlg y mae yr undeb, ond yn ei am. ddiffyn yn el gysylltlad a phawb am eu hlawn- derau. Mae y brodyr undebol yn y lie hwn wedl dyfod i'r penderfyniad nad ydynt yn cael cyflawcder oddiar law y oigyddion, ac y maent wedi mabwysiadu cynflun newydd, sef prynu a lladd yr anifeillaid eu hunaln. Clywsom en bod wedi cael deg punt gan un meistr I gyohwyn yr anturiiaeth—dlolch yn fawr iddo. Gwellr mai y gwyr nndebwyr sydd yn cael eu parchu gan y melstrl fel gan bawb ereill Y maent yn awr yn media cael eu cig am bump a dimeu a chwe chelnlog y pwys, yn lie talu