Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
7 erthygl ar y dudalen hon
ABERDAR A'R BWRDD IEOHYD.
ABERDAR A'R BWRDD IEOHYD. Mr. Gal. Y mgyfarfll y bwrdd uchod dydd lau diweddaf ac yn mhlith pethau ereill, caed ymdrlnlaeth fauwl am ieohyd y lie, ac am gyflym ledaenlad y dwymyn goch {scarlet fever), yr hon sydd yn ymleda mewn modcl eyflym iawn trwy amrywlol ranau o'r pi wyf, yr hyn sydd ya wis deilwng o sylw ihienl a phawf. Nid oedd dim Hal na thri ugaln o aohoslon newyddfon yn cael eu "hysbyau am y pythefnos dlweddaf, ac yr oedd naw o f arwolaethau, yr hyn oedd yn fwy o ohwech na'r pythefnos blaenorol; ao yr oedd y cynydd hwn yn cael ei brlodoll I ieaur helaeth i'r arferlad gormodol sydd gan igymydogion I fynycha tai eu gilydd, yn en- wedig y tai lie y byddo'r afiechyd, ao fel hyny yn ei drosglwyddo o un ty i'r Hall, a -hyny yn ddifeddwl hollol. Y mae yn deil- wng o sylw rhieni yn neillduol 1 gadw.eu plant a chad-wen hunain o'r tal hyny, ond rmewn aohoa o galedi yn unig, lie y byddo .elsleu cymhorth. Ond fel y mae gwaetha'r modd, nid eisieu myned I gynorthwyo sydd ar y bobl, ond myned 1 weled ps fodd y -maent; ao nid hyny yn unig, ond rhaid sefyll yn y ty yn hlr, ao efallat elatedd i lawr am dipyn i fyned dros fuanea hwn neu'l' llall; o leiaf, dyna fel y maent yn yr heol lie yr wyf fi yn byw, a digon tebyg mai fel hyny y maent mewn heolydd ereill; ao erbyn hyn y mae'r afiechyd wedi lledu i amryw dai, a lie i ofnl mai lledu a wna, oa na ddaw ihyw aUn i rwystro yr arfeilad niweidiol Jxwn. Dylat pawb ymfoddloni ar ychydfg o ymwelwyr cymydogol tra y byddo yr haint yn eu tai, a dylent rwyatro plant dyeithr i ddyfod i mewn. Da genyf ddeall fod y bwrdd wedl cymeryd y peth mewn Haw i anog pawb i wneyd eu goreu, ao I rwyatro plant lie y mae yr afiechyd yn eu tal i fyn- yohu yr ysgollon, yr hyn beth sydd yn oy- meryd lIe yn ami, ao felly yn trosglwyddo yr afiechyd i rai diniwed, a rhleni yn ei gario i gymydogasthau newyddlon, ac yna y mae yn lledu gyda chyflymder mawr. Yr wyf yn gobeithio y bydd pawb yn ofalua am eu plant, ac am danynt eu hunain yn yr adeg breaenol. Ni fuaawn yn ysgrlfenu fel hyn, out bae fy mod yn credu fod eialeu y mae genyf blant fy hunan, ao yr wyf yn ofni ar gallant gael yr afieohyd trwy esgeuluadra -rhat ereill.-Yr elddooh yn gywlr, Taoh. 13J 1874 PRYDERUS.
Nft&WEDDAU ANUNDEBWYR.
Nft&WEDDAU ANUNDEBWYR. Mr. foi—IT mae y dynlon hyr, y rhai yr wyf yn bwriadu cyfeirlo atynt, yn gweithio mewn gwalth aydd gerllaw Abertawe. Yr ydych yn aicr o ganfod y lie ar elch gwaith yn dyfod o Abertawe i Llanelli ond 1 chwi edrych ar y ddehau. Y mae yn druenl na bae y cy- hoedd yn cael clywed am sefyllfa y lie hwn, a'r fath ddynion sydd yn gwelthio yno. Mi geislaf ddariunlo 1 chwi y fath gymeriadau dysglaer sydd ya preswyllo yno. Dyma ral o lionyat: y mae eu haner heb dalu y levies gofynedfg dlweddaf, a'u clyblau wedi rhedeg i wyth neu. naw. Anwyl froiyr undbol, beth <ydd i wneyd i'r dynlon hyn? Y mae yn berygl o'r mwyaf i ddyniongonest a diwyd >sydd yn caru lies eu cyd-ddynion i fod yn agos atynt. Nld gwiw 1 ddynion sydd yn hoffi cyfiawnder a gonestrwydd slarad am yr hyn sydd yn gyfiawn a rhesymollddynt eu gael yn .nghlywedigaeth y dynlon hyn, gan y byddai y goruchwylwyr ar ol i chwi fod yn slarad felly yntaflu vr ymadroddlon hyny i'ch danedd y cyfie cyntaf a gant. Y mae fund glaf gan y: glowyrwedl ei sefydlu yn y gymydogaeth hon. Y Mae rhai o'r personau hyn yn neu wedi bod yn aelodau o honi, ae fe ddfgwyddodd bron ar ddechreuad y aofydllad i un o'r cymetiadau toyn gyfarfod a damwain, yr hyn ai hanallu- ogodd i weithio am o gwmpas mis o amser, ac ;a dderbynlodd bunt o'r drysorfa giybwylledlg, i3ef pum swllt yr wthnos, a dim ond wedl talu 4s. 6ch i mewn i'r drysorfa; ac oddiar y pryd y dechreuodd weithio hyd yn awr, nid ydyw wedi talu cymaint ag un clwb, a'r un modd y mae yr undeb ganddo hefyd. Y mae Uawer lieblaw hwn yn triglanu yn y lie a nodal s. Y mae y dynlon hyn, os tellwng eu galw yn ddynion o gwbl, pan y gelwir cyfarfod yn ughyd i'r dyben o benderfynu rhyw fater neu sgllydd, y dynion hyny a nodals sydd fwyaf penderfynol, ac yn uwch eu cloth na neb, yn tynu y cynllun hwn a'r cynlluu arall gan -.waeciai gyaa'r penderfyniad mwyaf diysgog a didrol yn ol oddlwith y pethau a lefarwyd ^anddynt; ond druain a hwy, pan ddaw dydd y prawf, pwy sydd bellaf yn ol ogyflawnl y »enderfyniadau oedd yn byrlymu allan yn y ^yfarfodydd. Anwyl fiodyr yn yr undeb, ipa beth sydd i'w wneyd a'r bradychwyr hyn ? Fy marn i yw mai yr hyn a ddylent gael JFyddai rhoddl fflangell i'r dynion hyll,—Vu I drythyllweh yn dra thywyll, (taflu Fel na ddelo na'r wawr wyll iTn dragwyddol na goleu eanwyll. UNDEBWR 0 GALON.
[GWAITH BRITHWEDNYDD.
[GWAITH BRITHWEDNYDD. "MT GOL,—Crefaf am ychydig o'ch gofod er «eydnabod dexbyniad y 8wm o jSl 168, oddiwxth welthwyr Oraigyrallt, trwy law Mr. Salathiel, tuag at eln cynotthwyo yn yr anghydfod pres- «QO1 yn y gwalth uchod. Trealaw, Tach., 14. EVAN RICHARD.
AT WBITEIWYR GLOFA NO. 1./.,…
AT WBITEIWYR GLOFA NO. 1./ OAKWOOD COLLIERY. c., Am fod rhai yn taenu anwlreddau am y lofa hon, a chwlthau yn goaod ymohwllwyr bob mil, carwn weled hyabyalad yn y GWLAD- ARWR am bob tro, fel ac ydyoh ya.el mL Gwn y bydd ygoru«hwyiww ynix>te- a i dalu am ft h*aer 4>ob
"CEDWCH FARN A GWNEWOH GYF-IAWNDER."
"CEDWCH FARN A GWNEWOH GYF- IAWNDER." Mr. GOL.Gan fy mod yn credu eich bod yn oadw barn a gwneuthur cfyfiawnder" tu- ag at bawb, mor belled ag y mae yn gor- phwys yn eioh gallu I wneuthur felly ao am hyny na fydded i chwi am foment gredu mat atoch chwl yr wyf yn cyfeirlo y gelrlau uchod eithr at y dosbarth hwnw sydd wedi eu penodi i woinyddu cyfiawnder rhwng dyn a dyn yn eln gwlad. Mae y dosbarth hwn yn liuosog iawn, o'r ynad heddwch di-dal (unpaid J. P.) hyd at yr Arglwydd Prif Farnydd. Path pwyslg lawn yw eiatedd ar aohos unryw ddyn, bydded ef dylawd neu gyfoethog, hen neu ieuanc,—un o'r ddau beth sydd, naill al rhyddau neu ynte gon- deiunio. Mae y dynion a ddewiair i wein- yddu cyfiawnder yn cael eu hyatyried gan y lluaws yn ddynion oall a dysgedlg, ao yn ddios y mae canoedd o honynt yn ddynion call, wedi ymgyfarwyddo eu hunain yn nghyfreithlau ein gwlad ond y mae yn druenu meddwl am la. war o honynt, er eu holl ddysgeldiaeth a'u callineb, eu bod yn hollol annheilwng o'u sefyllfaoedd. Y mae yn ddywediad yn eln plith pan y byddom yn gwueuthur rhywbeth, a hyny am ddim, "el fod yn ddlgon da am ddim," er pa mo? dloted y bydd i nl ei wneuthur, felly yn union y mae' gydag un rhan o'r dosbarth sydd wedi eu penodi i welnyddu cyfiawnder -ein ynadon heddwch. Nid yw y dosbarth hwn yn derbyn yr un ddimai am eu gwalth, oddigerth ein stipendiaries, a rhyw un ar .pe bymtheg o'r rhai hyny sydd yn y deyrnaa. Y maeat fel theol yn ddynion oyfoethog ac arlanog, yn arglwyddi, barwniaid, ao ys- weiniatd, ya dixfeddlanwyr, glo a halarn feistti, maraiandwyr, bancwyr, ac offairfaid Eglwya Loegr. Yn awr, gan fod y dynion hyn yn gwneyd eu gwalth yn ddl-dal ao am ddim, onid yw yn naturlol iddynt ddweyd eu bod yn gweithto yn ddlgon da am ddim ? Nid oes neb a feiddia ddweyd un gair fel ashwyniad yn eu herbyn y maent yn gallu gwneuthur a phasio cyfrelthlau fel y mynont -dirwyo a charcharu y tlawd a'r angenus, gyda'.£' un hunanymwadiad a phe byddent yn llyncu gwydraid o sherry a)* oi cinlaw, heb delmlo nao ystyrled beth sydd ganddynt mewn Haw, ao os digwydd i ryw gyfreithiwr bach fod yohydig yn fwy eofn a gwyneb- agcred na'r llelll o'i frodyr oyfrwys, 800 wrth hyny yn dlglo un o'r very high functionaries hyn, gall bendeifynu fod at dynged wedl el sello. Y dydd o'r blaen, nid can' milltir o dref henafol Llandeilo, yr ymosodwyd ar ddau ddyn ieuainc pan yn dychwelyd or cwrdd nos Sul gan ddau waedgl (bbodhownds) mewn modd creulawn, gan gymeryd ymalth ddarn o drwyn un o honynt. Yn awr, perchenog y gwaedgwn hyn sydd yn wr boneddig, banowiV tlrfeddianwr, ao ynad heddwch gyda Haw. Er eu holl ymdreoh methodd y ddau fachgen hyn a chael gan yr un oyfreithiwr yn nhref Llan-- i gymeryd eu haohos mewn llaw paham1 Buasenl wrth wneyd- folly yn pelyglu eu cymeriadau gweithfawr. A ohanlatal eu bod yn cadw barn, a ydynt bob amaer yn "gwneuthur cyfiawnder 1" Nao ydynt, medd gwragedd tlawd llafurwyr amaethyddol Chipping Norton, y rhai am iddynt roddi ychydtg ffordd i'w tymerau yn aohoaeu gwyr gorthrymedig a gawsant eu danfon i garchar; nac ydynt, medd hen gloddiwrtlawd oedd yn myned at el walth ben boreu, ac yn gweled ysgyfarnog wedi ei maglu, ao am ei rhyddhau o'i phoenau yn cael pedwar diwrnod ar ddeg o garchar nac ydynt, medd hen weddw oedranua a diam- geledd, yr hon a gafodd ei Iluago o'i bwthyn llwm I gar char y air am aaith niwjrnod rw haner newynu, am grafu at eu gilydd yohydig dalpau o lo o blith yr yspwriel oedd ar 'dips' un o'r glo felstrl cyfoethocaf yn Neheudlr Oymru nac ydynt medd gwaed gwirion a liwch cyaegredig yr hen Frytaniaid nac ydynt, medd unol floedd tyrfa ddirifedi dyohwelediglon broydd gwawl; nac ydynt, medd yr hen Ealah dduwlol, gerbron gor- aoddfaino y Barnwr M%wr, yr hwn sydd yn cyhoeddl y geiriau hyn gyda yr un awdur- dod heddyw ag ydoedd 2,500 o flynyddoedd yn ol. Dichon eich bod yn cofio yn elthaf da, er fS pedair blynedd yn ol, yr oedd dau dywysog yn cael eu cyhuddo am ddau o'r gwelthredoedd mwyaf erchyll a ellir eu oyf- lawnl, un am lof tuddiaeth er llall am odineb, un yn nal i ymherawdwr, a'r llall yn fab i frenhlnes, ao yn dywysog coronog; un yn cael diano heb golli el ben, ar yr amod el fod yn gadael y wlad, er el fod wedl llofruddlo mewn gwaed oer un o ddynion goreu Ffralno; &/r llall yn cael yt anrhydedd a'r hawlfraint o roddi tystiolaeth-wivioneddol neu anwireddua-mown Ilya barn, heb fyned ar el lw, (0 am Gascoigne arall i darasu oddi ar y falno mai yr un gyfraith oedd pnddol fab y bronin a mab y cardotyn, a'r un gosp hefyd); un yn amddifadu gwraig a phlant o brlod a thad tyner; a'r llall yn aohoa o dynu gwarth ar un o deuluoedd hynaf a pharchua- af y deymaa, on gwyddant pa beth ydyw paroh. Yn awr, pe byddai oynawnder yn cael ei welnyddu yn y ddau aohos hyn, byddai un o'r ddau wedi myned i fforcld yr holl ddaear, a'r llall yn cael el ddal i fyny i ddirmyg y byd, fel un hollol anaddafl i wlsgo yr enw tad. Edrychwn eto ar achoa yr heddgeidwad, Sergeant Brennan. Dyma awyddog ag oedd yn cael ei ystyrled yn ddyn gelrwlr, yn tyngu y celwyddau mwyaf ofnadwy er ateb eiddybeaion annghyfiawn el hun-dini ond deunaw mla- o -garchar am gelalo dinystrio cymetladau dynion parchua. Y nefoedd fawr yn unig a wjrr pa faint o gelwyddau mae y Brennan hwn wedi dyngu yn erbyn per- sonau, ao efallal wedl bod yn aehofe cyn hyn I gondemnio personau diniwed. Y mae eisieu oael dynion cymwys at y gwalth; dynlon a fydd yn gwybod rhywbeth am gyfreithiau Daw, 800 yna bydd rhyw obalth I ni gael cyf- iawnder.—Yr eiddooh, NICOLIN. NEWYDD PWTSIG.—Pawb personau ydynt ya dyoddef oddlwrth y Ddaaodd, Ticdoloreux Neuralgia, poen yn y pen, a chlefydau gewynol ereill, gant wellhad baan a sicr drwy gymeryd Davies's Toothache Pills. Ysgrifena Mr. Evan Styee, 9, Marsh-road, Middlesboroagh on. Tees :—" Byddwch cystal a danfon i mt drl blychaid olch peleni at y Ddanodd. Maent yn atsinhrisiadwy. Os ydych am dystlolaethatx, gellwoh gael lIawar o'r lie hwn." Ar werth mewn blycbau, Is. lie. a 2a. 9J. yr un, gan y perohenog, Mr. John Davlea, cyffeirydd, Pont- ypridd, a chan. bob cyffalrydd artdl. Drwy y post, lo. yn ychwaneg. Gofalwoh eich bod yn oael Davies's Toothache Pills. 899
AT LOWYR OYMRU.
AT LOWYR OYMRU. Anwyl Gydweithwyr,—Dymunaf alw eich sylw yn ua ac oil at yr hyn a ganlyn Mae yn eithaf hy stya 1 nl fod y peth hwnwael wlr undeb, yr hwa a fu un amser yn dra chymer- adwy yn eln pllth, erbyn heddv-w yn dra isel ac anngymeradwy gan filoadd. Ond fe ddylem gofio mat yr un y undeb ag oedd, a'r unfydd tra fydd haul yn eatrychcen. Ond nid yr un ydym nl o rhan eln teimlad a'n hegwyddorion tuag at undeb ag oeddem er ys amser yn ol-na, nid ydym, maa yn eithaf gwlr, ac mae yn beth eithaf rhwydd i gyfrif am hyny, oblegyd nid oes yr un dyn yn ei lawn bwyll nad all roddi atab boddhaol i bwy bynag a ofynal iddo ateb fyddai fel hyn Gwaatraff yr arian yr Undeb, a diffyg ymddiried yn y llywydd, yw yr achos ein bod wedi colli yr ymddiriedaeth a fu genym uawaith yn yr Undeb. Wel, y gofyciad sydd yn cyfodi yn naturlol yw hwn, a ydyw ddim ya bostbl cael diwygiad yn y rheolau, a'r cyfryw gyfnewidiad yn hawlio ymddiriedaeth pob gweithtwr. Yr wyf yn credu el fod. Yn awr, gyfelllion, beth pa caem undeb ar gynllun Iforaidd neu Odyddol, a'r cyfryw i foimor eaug o Penfro i Scotland, oblegyd yr wyf yn oredu nad yw undeb yn Nghymru o un lies i ni, oblegyd mae eln gallu nl yn rhy wan i gyfarfod a gallu meistrl. Yn awr, anwyl gyd- weithwyr, wrth derfynu, dymunaf alw sylw pob gwaith at hyn o nodiadau oblegyd yr ydym yn gweled ac yn gorfod telmlo bob bob dydd fod trais a gormes ein meistrl yn ymddyrchafu nes braldd y beiddlwn ddweyd ein bod yn beichen arnom eln hunain. LLAIS o DDOWLAIS.
—CWMOGWY.
— CWMOGWY. Mr. GOL.-Mewn ysgrif o eiddo Hebog Oralg yr Aber" ar y lie uchod, dywed fod y si ar led fod dau berson a ystyrlent eu hunain yn undebwyr wadi bod mor haerllug a myned i weithlo I heading dyn arall tra yr oedd hwnw gartref gan afiachyd. Nid ydym yn gwybod a ydyw yr Hebog yn credu hyny at peidio, beth bynag am hyny, yr ydym ni, y pwyllgor, y rhai. y mae ein henwau isod, yn tystlo nad oes yr un sail i'r hyn a ddywedir, felly yr flym yn rhyddau y parsonau hyn o'r cyhudd- id a ddyglr yn eu herbyn. WM. THOMAS, WM. WILLIAVS, THOS. LEWIS, GEORSB COLE, EDWARD DAVIES, DD. JOHN. [Daeth yr uchod 1 law yn rhy ddiweddar i'r rhtfyn o'r blaen.—GOL ] NI CHEDWtB HwYNT.—Y mae y cyhoedd yn cael eu rhybuddio yn erbyn peirianau gwnio rhadlawn acowneuthuriad gwael, y rhai yn fynych a argymhellir, ar y prynwyr oherwydd yr elw mawr a geir, rhagor rhai o wneuthuriad da, am bus rhesymol, y rhai m chedwir gan- ddynt, ac yr ydym yn anog prynwyr i fynu gweled Taylor's Patent, a phan na chedwir hwyfit, anfoner am y darlunlen at TAYLOR'S PATENT SEWING MACHINE COMPANY, Great Driffield,'neu 97, Cheapside, London, E. C. 308 GOROHEST YN MHWLL Y PENTRE, YSTRAD. Dydd lau dlweddaf cyflawnwyd gorcheat yma, yr hwn sydd yn peri blinder mawr i ml wrth feddwl beth aU fod yn canlyn. Dau ostynglad well eu cael yn barod, y gweithfeydd wedi eu llanw a gwelthwyr, ao mown canlyniad, medd y Colliery Guardian,. mae'r farchnad yn llawn; ac i goront'r cyfan, welenlnauyn gwneyd ffyliald ohonomein hunain, trwy gyflawni gorcheatlon wrth dort. glo. Truenl ein bod mor ffol, onlde, wedi oael oymaint o wersl yn y gorphenol, yn rhedeg ar eln heithaf i ddystryw. Gwelir yn y GwLADGARWR am y pythefnos dlweddaf, fod y goroheatton hyn wedl eu cyflawni mewn amryw fanau, sef Blaenllechau, Llwynypia, a Ohwmaman, a ayned pawb. Pwy ond gwelth- Owmaman oedd am roddi prawf ar y shaft. Anhawdd credu chwedl o'r fath, ond os gwir, dylaaent guddio eu gwynebau mewn oywll- ydd. A. Gwalch hefyd, gwr sydd wedi oodi 1 fyny i anerch ei gydweithwyr, a'u oynghorl yn gyhoeddua. Dylasal wneyd rhywbeth gwell nac ysgrlfenu llythyr o gymeradwyaeth i'r fath beth a goroheat trwy godi glo. Dylaaat fod yn ddfgon gwrol i wrthwynebu hyny yn unlongyrchol, ond dowisodd yn hytrach ganmol tipyn ar awydd- oglon y gwalth. Yr hyn wyfam ofyn i welthwyr y Pentre a'r gwelthfeydd ereill yw, beth aydd yn eln haroa wrth ymddwyn fel hyn ond gofid a thlodi mawr; Anwyl gyd- weithwyr, gadswch i ni edrych ar ol eln interests eln hunain yn He ymddwyn fel gwaugofisid. PjomtEFWE. 'f SWYDDFA GÓMBIt PtJW. LLYTHYB. vii. liB. GOL Yr ydwyf fi wedl bod mewn oryn dipyn o helynt yn ddiweddar yn nghyloh symud y swyddfa. Yr oeddwn wedi bod yn yrofyn gwneyd hyny er's llawer dydd, ond rywfodd yn oedi o hyd. Ond o'r dlwedd, daeth fy awr i Bymud. Yn wir, rhywbeth anhawdd fawn I deimlad dyn ydyw fedru dygymod ag ef ydyw symud o'r naili fan i'r llall, pa mor lleled bynag fyddo pellder y ffordd rhwng y ddau Ie. Yt hyn sydd yn cyfrif am hyn, efallal, ydyw y ffaith fod dyn yn greadar ag sydd yn dyfod yn hoff lawn o le. Mae yn un ag y mae cynefia- dra £ unrhyw beth, neu Ie, yn melthrin cryn lawer o anwyldeb a serch yn ei fynwea tuag ato. Mae hlr gynefindra ag unrhyw beth, pa mor wael bynag fyddo y peth hwnw, yn el wneuthur yn anwyl gan y dyn. Mae rbyw hen ymadrodd yn dweyd, 11 Y 'deryn a feglr yn uffern, yn uffern y myn hwnw fod." Beth bynag am hyny, mae yn ffaith fy mod I wedi newld ly mhreawylfod erbyn hyn, taae hyny o ryw bwys i rywun heblaw fy hunan. Wel; yr wyf wedi dyfod o hyd I bapyr, ino, 800 ysgrlfell yn fy lie newydd, 800 felly yn weddol lawn o ddedwydd. Er mor derfyag- lyd y bu fy meddwl yn ystod rhat o'r dydd- iau diweddaf, yr wyf yn telmlo yn ddlgon hamddenol heddyw i draethu fy lien ar ryw bwnc unwaith eto. Un path ag sydd wedi cael effalth cryf ar fy meddwl yn ddiweddar ydoedd clywed anffyddlwr proffesedig yn dwyn gohebiaeth "Goronwy" yn y Mail i sylw mewn cynull- iad par luosog o'i gydweithwyr. Y rhan fwyaf dyddorel ganddo ef, bid siwr, o lyth- yrau "Goronwy" ydoedd el gyfelriadau gwawdlyd at yr Ymuelllduwyr a'u trefaiadau crefyddol. Yr oedd yr anffyddiwr uchod yn ymddangos wrth ei fodd, megys yn port mewn tir maethlawn, tra yn adrodd yr hen benlll canlynol a ymdaangosodd yn y Weekly Mail am y 7fed cyfiaol awdurlaeth yr hwn a briodolir i Brutus gan yr arch-wawdlwlr Goronwy. Wele y penill Jackyddlaeth yn el grym, Sydd werthfawrocach lm' Na chaib a rhaw, Hi'm ceidw yn mhob man, Ar gig a bara can, Hi'm oododd i i'r Ian 0 ff JB y clawdd." Yr hyn ag yr wyf fi yn synu o'i blegid ydyw, fod crefyddwyr, la, gweinldogion yr efengyl, yn taflu y fath aarhad ar eu gllydd, a thrwy hyny yn rhoddl rheg a chabledd yn ngeneu- au anffyddwyr, 800 yn peri iddynt wawdio efengyl ein Harglwydd leau Grist yn fwy hyf a beiddgar. Yn wlr, a slarad oddiac delmlad, nls gallaf fi yatyried lluaws a gyf- rifir yn ddyagawdwyr orefyddol, ond ar yr un pryd ydynt yn euog o gablu a aarhau urddas gwahanol beraonau ao enwadau oref- yddol,—nls gallaf eu hystyrlod, meddaf, yn ddim amgen da chyfeilloznwyr cableddua, y rhat nad oea a fyno efengyl Duw ddim a. hwynt er eu bod yn lluago wrth ei godre aanotaldd, er mwyn enill eu bara beunyddiol. Mae lluaw8 mawr o'r dosbarth hwn wedl ymddangoa yn Nghymru drwy y blynydd- oedd diveddaf, ac nid yw eu oreohwen ddall- huanaldd wedi peidio hyd y dydd heddyw. Mae un o'r doabarth yma yn ymddangoa yn fisol yn un o gyfnodoUdn misol Oymreig yr Eglwys WladoL Hwyrach nad anfuddiol fyddat i nl adolygu rhyw gymaint ar el lythyrau oableddus. Gobeithio y bydd genym chwaebh ac arfod at y cyfryw orchwyl yr wythnoa neaaf. Bydd wyoh, dlfyr a ded- wydd hyd hyny, ddarllenydd hynaws,- Medd, yr elddooh, GOMER Puw. ov- MEDDYG DANEDD.—Mr. R. B, Boulton, 56, Cambrian Place, Crockberb Town, Cardiff. yn cael ei gynorthwyo gan feddygon danedd o'r fath fUenaf. Cymeradwyir gan y meddygon gorea yn y cylchoedd. Gellir ei gyfarfod dair gwalth yn y mis yn Newport, Merthyr, Aber- dar, a Bridgend dtwy benodiad. Rhoddlr y sylw dyladwy i lythyrau er trefnu y fath gyfar- fyddlad. Gellir ei weled gartref o 10 14.. 899 ———————————— ;1!: 71 PETHAU NEWYDD. Tystebau wedi dyfod. yn order of the day yn ardal Cwmafon, a'r belrdd yn cael y mwyn- had o wastraffa eu doniau am ddim ond yr anrhydedd o gael eu gweled ar yr esgynlawr. Lilipwtiaid llenyddol yn aflonyddu Uwch y melfwon Tyfodwg a'r Carw Coch, trwy aiddel pethau a yagrlfeuwyd gan y ddau frawd ym- adawedlg. Ymgadwed gwrachod rhag dyfod o honynt I helbulon a thraffarth, am fod eto yn aros gyfelllion calon a mynwesol i'r Carw Ooch a Tyfodwg. Yr unig eisteddfod sydd yn werth 1 neb edrych arni ydyw yr hon a gynelir yn Moun- tain Ash. Testynau da a gwobrwyou rhesymol, a staff o felrnlaid digon adnabyddus, er y Csld cael gwell ar y traethawd yn mherson Eos Rhondda neu Mr. Wm. Thomas, gynt o Gwmaman. Hanes Morganwg ar gael ei orphen gan y cyfalll Dafydd Jones. Oyfrol wexthfawr i'r neb sydd yn eaxu hanes y sir. Yr argraffwalth wedi ei gynawni yn rhagorol gan Jeckla Howell, yr hyn a fydd yn anrhydedd i'w swyddfa ae yn glod iddo ef a'i welthwyr. Rhyfedd mor ddonlol y tybla gohebydd o Bontypridd el hun with ysgrifena i wythnos- olyn Gogleddol, pan yn ctybwyll am da llen- yddlaeth newyddiadurol—y GWLADGARWB y* y crynswth bldslcr. Os manylwn, 111 gawn gymaint o ysbwriel yn y papyr hwnw a geir yn y papyrau Deheuol. Odid na ddaw Gor- onwy y Mail a'i geddyf den. fin heibio iddo ya fuan; hyd hyny, ni adawn lonydd iddo. Cred- wn iod llawer o ddiffygioa ya ein ilenyddiaetk newyddiadurol, ond nid yw yn debyg o wella. wrth adrodd haneslon cyfarfodydd UeoL