Y Gwladgarwr

H.ANEBI. uEsTBOJf yn. Baip-wisijni>o«."—Traddod- wyd darlith alluog iawn ar y testyn hwn yn Nghaergaleia (capel newydd y Trefnyddion Caltinaidd), yn agos i Ty-Croes, yn y lie uchod, nos Lun, Rhagfyr 4ydd, gan y Parch. T. James, M.A., Llanelli. Llywyddwyd y cyfarfod yn fedrus gan Mr. Hughes, manager gweithfeydd glo y Rhos a Gwaunfawr. Byddai rhoddi gormod o ganmoliaeth i'r ddarlith hon yn anmhosibl. Cadwodd y darlithydd parchus y dyrfa luosog a ddaeth- ant i'w wrando am yn agos i ddwv awr gyda'r pethau mwyaf gwerthfawr ac adeiliadol, yn ddiau, a ellid eu cael oddiwrth y testyn. Ein teimlad oedd, wrth fyned gartref, nad oedd yn boslbl i ni ysgwyd ymaith oddi- wrthym argraff y ddarlith, fel yr ydym yn methu peidio gwneyd a rhan luosocaf o ddar- lithiau. Glynai yn ein meddyliau o hyd canlynai ni i bob man, gan ein cyfeirio at Daniel duwiol a dygir Daniel, gwrtliddrych y ddarlith, gerbron gyda'r fath efreithiol- rwydd, fel nas gallwn ei annghono. Daniel y prophwyd, dealler, a olygir wrth yr "Estron yn brif-weinidog." Gresyn garw na byddai pob cymro yn cael ei chlywed, a phob Sais hefyd. Nis gallai y rhai sydd heb ei chlywed wueyd yn well nag anfon yn ddioedi am y Parch. T. James, M.A., i'w thraddodi; gallwn eu sicrhau na bydd yn edifar ganddynt. Yn sicr, y mae amcan uwch yn y ddarlith hon na difyru cynulleidfa, a thalu dyled capel, neu rywbeth arall, sef gwneyd daioni. Mae yn dda gei-iyiii, hefyd, hysbysu yn mhellach, fod y cyfarfod hwn wedi troi allan yn llwyddiant mawr mewn ystyr arianol. Nid oes dim erioed eto wedi bod yn afhvydd- ianus mewn cysvlltiad a'r achos newydd hwn.. Rhoddasom ychydig o hanes gosodiad i lawr gareg-sylfaen y capel, er's tua blwyddyn a haner yn ol, yn y Gwla.dgakwr, a'r rhag- olygon hyfryd oeddynt o'n blaen y pryd hwnw. Mae y capel yn awr wedi ei agor er's pedwar mis, ac nid ydym wedi cael ein siomi yn un o'n dysgwyliadau ond y mae y llwydd- iant o hyd uwchlaw dysgwyliad. Mae yn wir ein bod yn clywed swn ambell ergyd yn cael ei saethu atom, ond nid ydym wedi teimlo niwed eto oddiwrthynt. Gwnawd cyfeiriadau tafodrydd ac allfoneddigaidd iawn atom droion gan ryw berson neu bersonau yn y Dywjisogasih, gan ein condemnio am adeil- adu capel lie nad oedd un yn flaenorol. Yr ydym ninau yn barnu mai yn y lleoedd hyny y dylid eu codi. Nid oes eu heisieu lie mae rhai yn barod. Chwareu-teg, hefyd, i'r Trefnyddion a'r Annibynwyr, gwnaethant eu dyledswydd trwy godi capelau yn yr ardal hon, gallem feddwl, wrth ystyried y pethau canlynol:—Yr oedd Ysgol Sabothol gan y Trefnyddion yn Mrynfferws er's blynydd- oedd lawer, a thir wedi ei leasio, ac ysgoldy bychan arno, er's yn agos i dair blynedd ar ddeg. Mae y lease yn fy llaw yn bresenol pan yn ysgrifeuu fel hyn. Nid siarad ar antur yw hyn. Trefnyddion ydyw yr hynaf o lawer yn yr ardal hon, os oes rhywbeth yn hyny. Ymaith, gan hyny, &'r fath ffol bethau a galw capelau "spites" ar y capelau hyn. Yr oedd gan yr Annibynwyr, hefyd, gyfarfodydd gweddio yn yr ardal hon mewn cysylltiad ag eglwys henafol Cross Inn er's blynyddoedd meithion. Nis gwyddom pa faint, 11a phwy a. all eu beio am adeiladu capel yma. Pa fodd bynag, gwell genym ni ydyw edmygu eu gwroldeba'u llafur crefyddol, a'u cynoitliwyo i dalu dyled eu capel, na gosod bai yn eu herbyn. Byddai hyny yn sicr o fod yn fwy crefyddol i bawb hefyd. Frodyr anwyl, "Nac ymryson wch ar y ffordd." "Dygwch feichiau eich gilydd ac felly y cyflawnant gyfraith Crist. Mae rhyw ysgrifenydd ysgaprwth iawn wedi bod yn beirniadu ac yn condemnio darlith y Parch. T. James, M.A., yn y Dyvyysogacih cyn ei chlywed. Yn y llythyr hwn, gwneir cyfeiriadau anfoneddig- aidd ac anwireddus ato. Dywedir ei fod yn cymeryd "Bonjamiri Disraeli" yn destyn darlith; •««!. Daviel y propfewyd y prif- weinidog estronol gan y darlithydd parchedig, a darlith iawn oedd hi hefyd. Mae yr ysgrif- enydd, yn y Ihjwgsogaeth, fel pe wedi ei gynhyrfu gan ysbryd drwg, ac yn ymollwng [ lien ei ddylanwad i alw enw cas ac anmhriod- i ol ar rywun. Nis gwyddom yn iawn pwy a feddylir ganddo, ond mae yn TiAtLiriol i gredu mai rhywun o gyfeillion y Bryn' sydd mewn golwg. Mae yr ysgrifenydd hwn, yn ddiau, pwy bynag ydyw, wedi cael ei fagu mewn cymdeithas ganolig iawn, canys y mae yn an- mhosibl i neb beidio meddwl am iaith y dafarn wrth ddarllen ei lythyr. Cynghorem ef i roddi ei fiddle yn y to hyd nes y bydd wedi dysgu gwell manners. Nid oes rhaid i ni gredu mai Eglwyswr a ysgrifenodd y llythyr dan sylw, mwy na chredn mai Eglwys- wr a ymddangosodd dro yn ol ar dudalenauy GWLAIXH ItWR, dan yr enw Carwr Cyfiawnder, iaddress-io abnscs eglwys y Bryu' yneichysyllt- iad :1 dewis biaenoriaid. Yr oedd yr ysgrif- enydd chwilboeth hwnw dan yr argraff, debvgid, mai mater o gyfiawnder a dvn oedd ei ddewis yn flaenor, beth bynag am ei gy- mhwysder. Ond dyna, y mae gwyliau y Nadolig yn awr wrth y drws, pryd y dysgwyli*- y bydd galwad ar yr ysgrirenyddion poethion hyn i wledda a ffowla, yr hyn sydd yn waith mwy cymhwys i'w cyrhaeddiadau nag ysgrifenu i bapyrau newyddion, a chawn ninau lonydd gobeithir.- Glannant.

BARGOED. Noswaitji gyda Mabobtwyson.—Mae brodyr aw»nyddol yn y lie hwn, erbyn hyn yn gwbl argyhoeddedig, mai rhai sydd yn •ynfigena obtegyd y sefyliia uchel i ba un y mae y dya isaww hwn wodi didngo, yw y aawl sydd yn mlaen^law yn eyaai eylarfodydd «« gyloathwyo i ymfudo. Gwnant hyny yn ddiau gan gredu y bydd gwell fsiawnB iddynt hwy ddyfod i sylw wedi cael gwnrred a Mabonwyatm. Ond gwybydded y oyfryw, aai ayhyd ag y byddo y uoer yn troi o fewn pellder aeillduol oddiwrth yr haul, cyhyd a hyny y bydd hi o was&Baeth i fydoedd ereill. Felly am ffurfafen llenyddiaeth ein gwlad. Efallai bod rhai o'r Iteuadau bychain yma yn meddwl y gallant wneuthur o'r goreu wedi i Mabonwyson ymadaal o'u plith—mistake! Pan gilia efe, dyna eu haul wedi ei dynu i ffwrdd, ac ni fyddant hwythau ond ysmotiau duon dilewyrch yn taro y naill yn erbyn y llaU. Felly, gan v byddai. i ymadawiad Mabonwyson o n plith esgor ar y fath ga.n- lyniadau ofnadwy, onid ydyw yn ddyled- swydd arnom i fod yn ochelgar iawn. Rho'wch aur ac arian faint a fynoch, c)ed er mwyn llwydd ein gwlad, peidiwch a'i ddan- fon i'r America. Mae America wedi cael digon o'n goreuon eisoes, 3,0 y mae, mi wn, bob dydd yn edrych yn bryderus yn groes i'r Werydd, a phan y mae yn gweled rhyw un ar fwrdd llong yn gwisgo het hynod, y mae yn gwenu ac yn gwaeddu, Dyma fe yn dyfod o'r diwedd Dyma Mabonwyson. Dewch i ni gael ei siomi, drwy gadw y perl hwnyn ein plith. Fel y gwelwch oddiwrth y programme canlynol o gyfarfod a gynelir yma. dechreu y flwyddyn, yr ydym ni yn y Bar- goed yn penderfynu treio ei droi, ac felly rhagllaenu yr atl wydd 1. Can, "Taer ddymuniad ar Mabonwyson i gyfnewid ei fwriad o ymfudo, er mwyn ei wlad a'i genedl! 2. Engiyn desgrifiadol o Mabonwyson. 3. Fftig-hanes, "Neillduolion bywyel cy- lioeddus Mabonwyson." 4. Araeth, yn cynwys deuddeg o resymau paham y dylai Mabonwyson aros gyda ni. 5. Adrodd, "Hiraeth Cymro am ei wlad enedigol" (Cawrdaf). 6. Can, Anwyl yw Gwalia fy Ngwlad." 7. Can a chydgan, Mae nghalon yn Nghymru (Hywel Cynon). Y beirniad fydd arwr y cyfarfod, sef Mabon- wyson. Bydd beirdd a llenorion y cylch yn rhifedi. lluosog yma,' ac ar eu heithaf yn gosod ger ei fron ein hawliau fel cenedl ynddo.—T. Myddfai Jones, Ysg. .+-

FELINDRE. Maewolaeth Mns. Moegaxs, Pentke- BEDW. -Tach. 25ain, yn 63 mlwydd oed, bu farw y, foneddiges uchod, sef arnyyl briod Mr. M. Morgan, Pentrebedw. Claddwyd hi y dydd Ian canlynol yn fynwent y Felindre. Pregethwyd ar yr achlysur gan y Parch. D. O. Brace, gweinidog y lie. Yr oedd hefyd yn bresenol y Parch. J. Davies, Cwmaman. Yr oedd yr ymadawedig yn ferch i'r diwedd- ar Barch. R. Howells, Nantymoel, ac yn chwaer-yn-nghyfraith i'r Parch. D. Evans, Nazareth, sir Gaerfyrddin. Gadawodd briod athri o blant, a llu o berthynasau a chyfeill- iou i alaru ar ei hoi. Yr oedd Mrs. Morgans yn foneddiges a berchid yn fawr yn y gym- ydogaeth, ac yn wir grefyddol o'i mebyd. Cadwodd y wraig ffyddiawn. a rhimveddol hon ei choron yn ddysglaer hyd y bedd. Y nefoedd a gysuro ei phriod a'i phlant iialarus. -D.B.

FFYNON TAF. Tabor.-—Nos Sul, Rhagfyr 3ydd, yn nghapel Trefnyddion Caiiinaidd y lie uchod, cawsoirt y fraint o wrando ar Ysgol Sabothol Tabor yn adrodd y benod gyntaf o'r lly- fforddi'ji' (Charles). Holwyd yr Ysgol yn fanwl Miwn gan eu parchus weinidog, Mr. T. Rees, a chafodd ei foddloni i'r pen yn yr atebifm. Yr oedd Mr. Rees yn ei hwyliau goreu trwy'r cyfarfod. Yn wir, yr oedd yn hyfrydwch i fod yn y cyfarfod. Gobeithio y gwelir cyfarfod o'r fath eto, a hyny yn fuan. -1). Q. _n_

TONGWYNLAS. Ainon.—Dyddiau Sul a LIun, Rhagfyr 3ydd a'r 4ydd, cynaliwyd cyfarfod ail agor- iadol gan y Bedyddwyr yn y lie uchod, pryd y gweinyddwyd ar yr aehlysur gan y Pitrolta. J. Titomas, peinidog y lie; T. Jenkins, Pentyrch; J. Jenkins, Waun-trcda W. O. James, Merthyr R Evans, Gwaelod- y-garth E. Roberts, Pontypridd; ac E. Thomas, Casnewydd. Cafwyd pregethau grymus ac effeithiol. Gobeithio na fydd i'r gwirionedd gwerthfawr a draddodwyd fod yn fyr o gyrhaedd ei amcan yn y dyfodol. Clyw- som fod un o'r hen afradloniaid wedi troi ei wyneb yn ol tua thý ei Dad, wedi methu byw yn hwy yn ngwlad y moch a'r cibau. 0, na chai ni weled llawer eto o'r hen afradloniaid yn dilyn yn yr un cyfeiriad. Y mae y capel hwn wedi costio tua 550p., a chasglwyd yn y cyfarfodydd hyn y swm o l7p- 15s., heblaw yr addewidion, y rhai a wnant yn agos i lOOp. Swm go dda. yr adeg bresenol, onide? Pob llwydd iddynt yw dymuniad fy nghalon. Y rheswm i Mr. Thomas, sef gwoinidog y He, bregethu oedd, am iddynt gael eu siomi yn eu disgwyliad am Mr. Jones, Llwynypia.— P. (2.

ABERAFON. Cynaliwyd cyfarfod cystadleuol yn ysgoldy R. B. Byass & Co., nos Wener diweddaf. Beirniad y canu, oedd Mr. David Davies (Gwachal), y farddoniaeth, Mr. T. Price (Captain). Aethpwyd yn mlaen yn y drefn a ganlYll :-Oa:nn, "In native worth," cyd- fuddugol, Mr. Lewis Jenkins, Penycae, a Mr. John Treharne Hopkin; deuawd, "Y Glowr a'r Chwarelwr," goreu, Mr. John T. Hopkin a'i gyfaill; englynion i'r "Co-oper- ative," goreu, Mr. W. J. Forge; dadganu y prif ddarn, sef y "Drum March," dau gor yn cystadlu, sef cor y Bedyddwyr, Corlanau, a chor Undebol Abarafon, goreu, yr olaf, dan arweinhid Mr. John T. Hopkin, Peuy«ae. Yr elw yn myned i Co-operative Stores y lie hwn.—Gray.

TONYREFAIL. Cyfarfod Llentddol.—Noa Wener, yr 8fed cyfisol, cynaliwyd cyftirfod llenyddol dan nawdd y Temlwyr Da. Llywyddwyd gan Mr.' T. P. Williams. Cymerwyd rhan gan y brodyr a'r chwiorydd canlynol:—Misses A. Evans, G. Rowlands, M. Bussell, M. Morris, L. Evans, ac E. Rowlands. Darllen- odd Mr. W. Evans draethawd ar y "Pwysig- rwydd o feithrin plant yn yr egwyddor o lwyr ymataliad," yr hwn oedd fuddugol mewn eisteddfod a gynaliwyd yma yn ddiweddar. Wedi talu diolchgarwch i'r cadeirydd, ter- fynwyd trwy ganu "Hen wlad fy nhadau." —Golvebydd.'

MIDDLESBRO'-ON-TEES. ExnoLiAD Y BWRDD Ysgol.—Yr oedd deg o foneddigion yn sefyll am yr anrhydedd o eistedd yn y Bwrdd, a dim ond naw oedd eisieu, ac yn mhlith y rhai hyn yr oedd bachgen o (xymro adnabyddus iawn yn ngliyichoedd Aberdar a Merthyr, sef Mr. Y, Edward Williams, o Ddowlais, gynt. Buom yn y cyfarfod a gynaliwyd gan Mr. Williams, ac yr oedd yn siarad yn gadarn iawn yn erbyn addysg sectol. Codai y Cymry i'r lan yn ardderchog. Dywedai y dylai pob plentyn trwy y deyrnas gael addysg wir dda a chyf- bwn, a hyny mor rad ag y byddoyn ddichon- ndwy. Mae yn wybyddus i chwi," moddai, "ein bod fel cenedl yn meddu mwy o wybod- aeth Feiblaidd na holl drigolion y ddaear, a'n bod yn sychedu am ryddid gwladol a chrefyddol. Nis gallaf am hyny bleidio addysg sectol, wahaniaethol, a thraws-awdur- dodol. Ar ol i bob moddion teg, rhesymau "r grymus, a chymellion doeth i fethu, yr wyf am osod gallu gorfodol Deddf Addysg EJfenol y mev(n gweithrediad. Am yr holl amser ag y y butii yn eich gwasanaeth, codais fy Ilais yn erbyn dysgu egwyddork-n plaid i'r plant." Fel y gwyr llawer, mae Mr. Williams wedi bod ar y Bwrdd Addysg am chwe' blynedd o'r blaen, a'r adeg bresenol yr oedd llawer o elynion wedi codi yn ei erbyn, oherwydd ei fod wedi cribo dipyn o wallt yr ofi'eiriaid a'r Toriaid i'w gwynebau. Rhyddfrydwr i'r pen yw Mr. Williams, a llwyddodd i fyned i fewn i'r Ihndd trwy'r cwbl. Dygwyd pobpeth yn mlaen yn drefnus a digynhwrf. Yr oedd cryn bryder a chytrw, beth bynag, tua'r prydnawn a thua saith o'r gloch cafwyd sefyllfa y poll fel y canlyn Parch. Lacy (P.) 5086 Parch. W. H. Priter (A.) 5010 E. Gilkes (A.) 5279 T. H. Bell (A.) 5157 E. Williams (A.) 4G19 Parch. J. K. Bealey (S.) 4520 W. Fallows (A.) 3730 J. Giers (S.) 3541 J. Wilson (S.) 3403 Parch. A. C. Smith (S.) 2050 —J. Jantes.

Yr Eisteddfoddau. EisTBDnFor* Y W Kits', YSTALYFERA. — Derbyniwyd y ffugenwau canlynol i mewn gyferbyn a'r eisteddfod hon Y Bryddest— Llywarch Llwyd, Harold, Plentyn Amser, Idwal, Melitit, Hrpdor wyf o Brydain, a Theithiwr Biinedig. — Yr JjJwjlyn.—Mort, Un a garai gael careg fedd, Un ar ymdaith i'r amdo, Hen glocliydd, Er cof, Glan Berach, Llais o'r bedd, Robin Goch, Tydur, Syml, D.D., Ywen, Horace, Angelo, Ysbryd, Athrofawr, Mynwentydd, Pedr, Glaswelltyn, ac Ap Stonecutter.—Evan Davies, Ysg. u

Eisteddfod Llane.i/u. — Cynelir yr ail eisteddfod fiynyddol gan y Llanelly Assistants er budd y Village Hospital, yn yr Athenamm Hall, dydd Mawrih. y 2Gain o Ragfyr, 1876. Daeth y cyfansoddiadau canlynol i'm llaw, ac hefyd maent wedi en trosglwyddo i ddwylaw y beiruiaid, a'r peth nesaf ddisgwylia y cyf- ansoddwyr fydd beirniadaeth manylgraff ein beirniaid. Troetlwdau:—1. "Galluoedd y meddwl dynol "—Ego, Hen feddyliwr, Cato, Milton, Cadwgan, Dewi Elli. 2. "Y cyd- ddeallt^vriaeth a ddylai fodoli rhwng gweith- wyr a'u meistri, yn nghyd ag ef&thiatt hyny "—Plentyn llafur, Traveller. Y cymhwysderau hanfodol i werthiedydd cIa." -J. J. P., Grugfab, One who wishes to be a. good salesman, Albion, Homer. Y Farddon- iw"th :-1. "Prycldest oreu i'r diweddar Dr, Davies, Abertawe Is yr ywon, Awel y nos,. Hadadrimmon, Glan y bedd. 2. Adgyfod- iad mab y wraig weddw o Nain "—Yander- camp, loan, Dwyreiniwr, Liwch y 11a wr, LIef o'r ddinas, Bywyd yn angeu, Mab y mynydd, Edgar, Polycarp, Llwch, Adlais o Nain, Ferdinando Siartslii. 3. "Tri engiyn i'r Yiilage Hospital "—Tudur Aled, Diolch am dani, Llechweddwr, Eilliwr o Llanelli, Critto, Cadwaladr, Dyn iachns va dwyn iechyd, Claf ymwelydd, Un o blant y cvstudd mawr, Un a'i profodd, Hen wr claf, Edgar, Luther. Y mae yr uchod yn profi y cawn dý llawn o ochr y beirdd a'r llenorion; ac yn wir mae y corau sydd wedi addaw cauu yn profi hefyd y bydd yma dyrfa luosog iawn. Gobeithio y gwna y cyfeillion ag sydd yn bwriadu d'od aros, os medrant, i'n cynglierdd. Dysgwyliwn y ca.ntorion a'r cantoresau can- lynol i roddi eu gwasanaeth :—Miss Lizxte Evans, R.A.M.; Miss Kati Tench, Kidwelly; Master Eynon, Llanelli Eos Dyffryn, R. A.M.; Mr. B. L. George, Blaenafon Mr. D. Jenkins, U.C.W.; a Mr. H. Radcliffe yn accompanist. Fe lywyddir yr eisteddfod a'r eyngherdd gan Kilsby ac os bydd pobpetb- fel yr ymddangosa yn bresenol, cawa brofi. Igwledd eisteddfodol, a ehyngherdd yn llawn o dAn cerddorol. Os bydd yn fy ngallu i wneyd uorkyw beth tuag at waeyd unrhyw ddyeithrddyn yn gysurus, oyfeiriwch nodyni No. 3, Union-ten-ace.—Ostnan Mtjrddin.

Eibtbddfod Mottni-aut Ash.—Derbyn- iwyd cyfansoddiadau yn dwyn y ffugenwau canlynol erbyn yr eisteddfod uchod. Traeth- odmi,-Hanesydd eofn, Figaro, Hen weithiwr. Prydded,—Gwyliedydd, John Bright, Gari- baldi, Gwyliedydd yr 2il, Llais arawyd, Crom- well, Schuyler, Yr eryr, Enaid o goch-borth 9 annwn. Englynion.—Perllanydd, Un haer- llug am y berllan, Ap Adda, Coch y berllan, Meudwy, Iolyn ap lolo, Coch y berllan yr 2il, Y perllanwr ei hun, Allt wyliwr &c., Colledwr, Afalwr, Garddwr, Garddwryr 2il.

EISTEDDFOD Dowlais.—Derbyniwyd y cj^fau- soddiadau yn dwyn y ffugenwau canlynol evbyO- yr eisteddfod uchod, dydd NadoligYsfcyr- iaeth.Myfyr, Gwr a'i osteg ar ystyr, Myfyr- iwr, Credadyn,- Shon o'r AUt, Brys Gwyllt, Obed ap Abel, Un hoff ohoni, Meudwy Hen, Ofchiel, Myfyr, Ymgeisydd, Pechadur enog, Hen. ymgeiaydd, Abel, Llwydpig, Plentyn, Edifeiriol, Klopstock, Pen Tabor, Pechadur, Spero, Arthur, Tasso, Alban, Athronydd, Glanhwryn, Brysiog. "Cân Mrs. Brigden." -Carwr rhinwedd, LIef y tlawd, Taliesin, Anarawd, A. B. C.. Dyn tlawd, Awel, Profiadol, U u a'i gin yn ei goL Roman- tizer, Tyst eiriau tosturi, Bacbgeri tlawcl, KlnseXl" gnnvr, Clodforwr yn ei hiraetli, Samaritan^ Crwydryn, DafyddDdu, Ewyllysiwr da, Cymro, Plentyn Heddwch, Xeirisophos, Bardd y My- nydd, Vox Populi. "Marwnad Mrs. Hannah Jones."—Wylofydd, Dewi Ialo, Un garai gael golau'n y glyn, Nennsus, Ab Hiraeth, Min Hiraeth, Galarwr o gol hiraeth, Cymydoges Alarus, Calon drom, Anmharod, Llef o go] hir- aetb, Jeremiah. "Pryddest Samuel Jones."— Amos, Ywenydd, Prudd ydwyf, Glan yr lor- ddonen. Diacon Galarns, micus Vetus, Minn- iuf, Gwibedyn, Hiraethua, Llais tristweh, Prtidd- glwyfus, Prudd ydwyf, Golyddan. "Engiyn y Chignon."—Mwyn garwr merch, Digrifddyn,. Sinenw, Hoflwr naturiaeth, Gwladwr, (^asawry boglyn gwallt, Bachgen Bochgoch, Clerk Shop, Dafydd Bach, Ap Ben, Lleidyn, Llaw drona, Digon gwir, Dmti Maesybwlch, John French- man, Twmi, Eilliwr, Twin Shon Catti, A garai gal y goron, Tyniedydd, Jenny Jones, Penigarap, Casawr Chignon, (iwrandawr, Oswald, Barbwr Talcen Slip, Prentice, Pwy, Un ° blant Adda, Grecian Bend, Merlin, Bardd, Awcnydd, Cymro, Un o r wlad, John, Hen Lane, Gwenllian, Siago, Hair dresser, Gutyn ab Catwg, Shon y barbwr,' Llanc ieuanc wyf, Gwr hirben o Gaerartja, Llygadgraff, Heu Wr, Cosbat, Prentice, Hen Lane, Gweddwyn gweddns, Nid oes chignon 'fia" mam, Bardd y Mynydd, Don Quixote, Hett" ffasiwn. Englynion y Neuadd. "—A b Odydd, Top Dowlais, X. Y. Z., Careg nadd, Un yn dechreu mewn dychryn, X. Y. Z., Tein.)ny(M, Saer Coed, Didymus, Carw Morlais, Neb, Saer derw, Llifwr, Un o'r dynion od. Ivor, Cornwall, Dowlaisyn, Llais o'r Neuadd, Tociwr, livwelab Cadell, Dafydd Emrys, Mab y cyhoedd, Delw dalen, Adeiladydd, Talhaiarn, Idwal Yoel, "p wilym, Bardd y Mynydd, Gwladgarwr, iie» Odydd. Un mewn brys mawr. "Chwe'rheswm ar gymedroldeb. —-Hinyllwr os cyll, Cranogfab, Ben Jonson, Josephus, Plentyn Gweithiwr, Heft- weithiwr profiadol, Dan, Hennonydd, Y Cymro, Dyn bach. Traethawd: "Manteisioa aV An- fanteision Gwerinlywodraeth."—Dewi o'r Twyn, Cineinatus, Gweriniaethwr, Cato, Richard Cob- den, Amicus Republica. "Y priodoldch nen yr anmhriodoldeb o roi tyatebau."—Idwal Twrch, No. 3, Marchog o Dremeirchion, Cranocfab, Dewi o Fon, Tedwug gwobrwyo talent. "Cyf* icithad King John, &c.Bugail yr Ahad, Plentyn (Jobaith, Cardinal Maiming, Bugail yr Abad, Ithywun, Gwladwr, John y^Buo-ail, Un arall. Y Llythyr.—Anwylaf fab Cadwgan, Rheinallt, Iiedwyn, Diciple, Mordecai Loyd, Thomas, Caredig, Cranogfab, Arthur Taliesyn, loan Glan Taf, Ap Erasmus, Samuel H. Davies* Robert Henry Morrin, Daniel Rhydderch, Lewis Rees, Dewi, Tuer, Goronwy Williams, Llewelyn, Gwalch Medi, Llanc, John Griffiths, J. D., Enoch. Y cyfan yn 213 l—Watcyn Wyn.

EWER NEWYDD A KivitDAR.—Dywedir fod y Parch. J. W. Wynne Jones, ficer newydd Aberdar, wedi derbyn ei addysg yn Eton, ae nid yu Westminster, fel yr hysbyawyd ynein. rhifyn diweddaf. Llosgiad CHWAREUDY YN Brooklyn.— Newyddion o Brooklyn dyddiedig Rhagfyr 7fed, u'n hysbysant fod nifer cyrff y rhai gollasant eu bywydau yn llosgiad y chwareu- dy uchod, hyd y dyddiad hwnw yu 289. Mwy na thebyg y deuir o hyd i yclypjflneg ø W'rif etA