Y Gwladgarwr

RWBDD Y GOLYGYDD. DERBYNIWYD—Gwilym Ddu o'r Llan, Estron, Index, Oyfaill calon iddo, Dewi Dyfodwg, Barcut Coedparc (yn ein nesaf), Caphaiarn, Llan Gan, Simon, Hen Lowr o Lan Twrch, Hanesydd, T. Punta*, Bachgenyn, D. J. Davis, L. Lewis (dau lythyr), Gwilym Tndno. PUA Boy. -Heb enw priodol na chyfeiriad. DARFAB.—Gwell i chwi ysgrifenu yn gyfrin- achol at Mabonwyson, Poet's Cottage, Navi- gation. MAE eiddo Index, Nid ceiliog y gwynt, D. Griffiths, Asaph Llechau, &c., wedien cysodi. Ymddangosant yn ein nesaf.

AT EIN GOHEBWYR. DYMUNWN hybysu unwaith yn ychwaneg nas gallwn mewn un modd gyhoeddi cofnodion genedigaethau, priodasau, na marwolaethau, oddigerth i ni eu derbyn drwyddwylaw ein dosbarthwyr. DERBYNIED y rilai ydynt wedi danfon i ni hanesion o'r natur uchod yr eglurhad hwn paham nad ydynt wedi eu cyhoeddi.

EGLWYS LOEGR A'I DY- VODOL. Y MAE Rector enwog Merthyr yn nodedig uwchlaw miloedd am ei wrolder yn dat- gan ei farn gydwybodol ar faterion n pevthynol i wir'leshad Eglwys Loegr, ac ar bob materion ereill y cylfyrddo efe a hwyrit. Pe byddai rhagor o wyr o'i fath ef yn yr Eglwys, fe ellid eto gartliu ftllan olioni laweroedd o'i llygredigaethau diweddar, a'i hadferyd eto i fod yn Eglwys Brotestanaidd a Chenedlaetliol. Y fath drueni yw fod apwyntiad ein hesgobion yn gorwedd yn ngallu y Gorou -hyny yw, yn ngallu y Pritwein- idog fyddo'n dygwydd bod mown awdur- dod. Pa beth wyr Prifweinidogion, fel rlieol—dynion ng y mae natur ou swydd 'heol r:) y bron yn rhwym o arwain i ddaearoliad eu nieddylian a'u serchiadau—dynion sy'n gorfod Aoi eu holl feddwl ar gwrdd a'r Opposition daearol yn y Parlia- ment, a rhoi grym eu myfyrdod a'u hamser at y fath bynciall a chadw "waterway" y Dardanelles yn agored, amudiffyn "y ffordd i'r India" (nid y ffordd i r Nefoedd), diogelu Camlas Suez, a pTirvnu yr Aifft am fwy na'i gwerth— beth allant hwy ei wybod am y cymhwys- derau gofynol mewn dynion a apwyntir yn ben-arweinyddion Eglwys Gristion- ogol? Cymerer, er esiampl. Methodist- iaeth G-alfinaidd Gymreig. Ni fuasai y. Fethodistiaeth dda hon wedi sylweddu bodolaeth ar wahan oddiwrth yr c EgI wys oni buasai am annoethineb esgobion. Fe drowyd DANIEL ROWLANDS allan o'r Eglwys oblegyd nas gallai efe orclifygu c tY yr ysbrydoliaeth. a roed ynddo i bregethu yr Efengyl o'r tu allan i blwyf Llan- geitho. Dyn oedd DANIEL ROWLANDS a fuasai yn pregethu yr Efengyl tu allan i'r "Solar System" ei hun pe cawsai wahoddiad a ffordd i groesi'r gwagle o anfeidrol. Barnai esgobion y dydd hwnw fod plwyf anmhoblog Llangeitho yn ddigon i DANIEL ROWLANDS roi ynddo, er fod y plwyfydd cyleliynol yn gorwedd yn mro a chysgod angeu; ac er fod yr Apostol Paui, y penaf o benau yr Olyn- iaeth Apostolaidd, wedi gwneyd y byd i gyd yn blwyf i gylch ei lafur ef ei hun. Fe wthiwyd Methodistiaeth allan o'r Eglwys. Nid oedd -a fynai y tadau a'r drychfeddwl o "droi allau," ond fe'u gyrwyd allan, oblegyd fe wrthodwyd cydnabod eu tai-cwrdd a'u eymdeith- asau, ac fe wrthodwyd urddau esgobol i'w pregethwyr duwiolfrydig a tlialentog, er i'r cyfryw urddau ar yr un adeg gael eu rhoi i ddynion llai teilwng. Y mae yr Eglwys wedi diwygio yn fawr yn Nghymru yn y btynyddoedd di- weddaf. Ond pa faint helaethach a fuasai y dhvyjiad pe gosodasid yn esgobion ddynion o fath yr Archddiacon GRIFFITHS,, neu Rector Merthyr, neu y diweddar hawddgav, enwog, "aur-enau" Eieer Llandeilo-Fawr! Y mae uchelwyr Eglwysig o'r dosbarth hwn yn ileall c n Cymru, Cymro, a Chymraeg ond pa beth y mae ein Prifsveinidogion ni yn 11 0 J ddeall am y rheidiau mawrion hyn ? Yr ydym i raddau wedi crwydro oddi- wrth ein pwnc, ac eto yr ydym ar ei gyffiniau. Cyfeirio yr oecldym at araeth Rector Merthyr, yr hon a draddododd efe yn ddiweddar mewn ffordd o atebiad i'r cwestiwn, "A ydyw Eglwys Loegr yn worth ei chadw i fyny ? yn \vcrth ei chynorthwyo ?". Y mae ofe o'r barn ei bod, dim ond iddi hi ymgadiv o femi UinMau y Reformation. Y mae efe yn cwyno fod yr offeiriaid yn gwastraffu eu hameer hi Convocation yn lie bod yn llafurio yn niysg eu pobl yn eu plwyfydd. Dywed rhai fod yr esgobion yn cael eu gor- weithio, ac y dylent o'r herwydd gael help suffragans; ond er hyny oil, er pob caledwaith, y mae yr esgobion yn gallael fforddio amser i ymwneyd yn helaeth a politics a phethau daearol ereill. Ac, yn y cyfamser, y mae y Ritualyddion yn cael pob rhyddid i ddilyn eu defodau gwrth-Brotestanaidd bron yn ddiwrth- wynebiad! Y mae yn wirionedd buom ni mewn gwasanaeth Eglwys Wladol yn ddiweddar. ond yr oedd agos bob peth yr un fath a phe buasem yn Eglwys Rhufain Y gwir yw y mae llinellau y Reformation bron wedi eu blotio allan, ac os nad ellir eu dodi yn ol yn eu lie ag inc cadarn, 'does dim ond i'r Eglwys "fyn'd."

GAIR 0 L'ERPWL Mae hynodion y byd mor amrywiol fel mai gorchwyl lied anhawdd ydyw taro ar destyn i wneyd nodion arno a fyddo derbyniol gan y darllenydd. Dau beth pwysig allaf weled o flaen y byd, sef yr annghydfod yn y Dwyrain as helyntion Bwrdd Ysgol Llangiwc, ac o'r ddau fe gedwir mwy o drwst am yr olaf ond i adael digrif- wch o'r neilldu. Mae lie i obeithio na fydd un galwad ar hwrdd-beirianau rhyfelgar Prydain i wasanaeth y wlad. Er nad oes dim yn benderfynol wedi ei ddweyd na'i ysgrifenu hyd yma, y mae awgrymiadau wedi eu taflu allan oildiar fwrdd yr awdur- dodau gwladol fod yr Arth yn debyg o dynu ei fygythion yn ol, gan ymfoddloni ar lai o ysbail na'r hyn a geisiai ar y cyntaf, wedi iddi gael ar ddeall fod y botes yn halltach nag y tybiodd ar y cyntaf. I Mae yn ymddangos fod y byd-enwog Gladstone am ymddiosg oddiwrth y cyfrifol- deb o fod yn Aelod Seneddol dros Greenwich. Nid oes dim yn benodol wedi ei egluro ganddo fel achos dros ei ymneillduad. Dywedef a fyner am Gladstone, mae ei naeleddau fel ei ragorion, yn llawn o'r mawreddog a'r eyflym gynyddol. Ffarfiodd gymeriad iddo ei hun fel Ilenor, areithiwr, a gwladweinydd, fel nad oes ei debyg; er y gall cystal dynion ag yntau i'w cael yn y tri phwynt uchod, ond hyn fydd sior na cheir ond un William Ewart Gladstone yn ein hoes ni. Mae gan bob oes rhyw ragorolion, ac nid y lleiaf ydyw y ganrif bresenol am ei henwogion o bob gradd a dosbarth. Bydd enwau dynion fel Gladstone, Disraeli, ac ereill, yn sier o gael eu cludo i'r oesau a ddel fel prif gewri y bedwaredd ganrif ar bymthog, er yn amrywio mewn barn ar lawer o bethau, nid yw hyny yn gwneyd y naill a'r llall ohonynt yn llai. Mae y cyfyngder masnachol yn parhau, a gwelaf fod rhai o'r doethion am i'r gweitliwyr ddeiselou at yr Ysgrifenydd 'Cartrefol ar y mater, fel pe byddai ya ngallu hwnw i ad- fywio masnach. Y fiaith fawr ydyw fod y dyryswch wedi ei ddwyn ar ein gwlad gan orphwylledd ynfyd a barn anaeddfed dynion oedd yn methu gweled dim yn mhellach na blaen eu trwynau, a thrwy hyny yn cam- arwain y bobl. Rhaid i'r werin godi eu hunaiti yn awr trwy nerth a gallu cydymun- iad nid trwy ymladd a chyfalaf, ond trwy waghau marchnad llafur, fel na byddo y cyflenwad yn fwy na'r galwad. Mae yn sier. fod yn mhlith gweithwyr tanddaearol Mor- ganwg a Mynwy ugeiniau a chanoedd o amaethwyr profiadol, yn fwy felly mewn ymarferiad nac yn nghrombil y ddaear, a'r cychwyn goreu i ddyrchafiad y gweithiwr fyddai symnd y cyfryw i wlad lie nad oea prinder ar ymborth dyn nac anifail. Nid oes genyf ond meddwl gwan am Affrica fel gwlad gymhwys i Brydeijiwyr, am nad yw yr hinsawdd yn cyfateb i ariianawd y Cymro, a bod gwahaniaeth y tymorau yn fwy amrywiog nag eiddo y wlacl hon. Ond cyn myned i son am wlad i ymarllwys iddi, rhaid yn gyntaf ffurfio cynllun i weithredu arno, a hwnw i fod yn un parhaol i gyfarfod y gorlawnder a fodola yn Nghymru. Gan fod y mawrion yn cydnabod bellach fod pob He wedi cau mewn ystyr fasnachol, a oes dim modd cael gan rywnn mwy hyfedr na mi i gynllunio a threfnu llwybr newydd, gan fod yr hen lwybr wedi cau. Mae eich gohebydd, Llwydlanc, yn gryfanerthol yn ei sylwadau, a sicr ydyw fod ynddo ddigon o ddawn i esgor ar gyfundrefn a etyb y dyben ond iddo gael cefnogaeth y wasg Gymreig a chyd- weithrediad y werin bobl. Mae yr amryfal ddamweiniau a gymerasant le yn ddiweddar mewn amryw lofeydd braidd yn awgrymu fod esgeulusdod mawr yn gor- phwys yn rhywle, ac y dylid gwneyd ym- chwiliad i'r mater, am fod lie i gredu nad yw arolygwyr cyflogedig y Llywodraeth i fyny j a'u dyledswyddau ymweliadol. Byddai gosod atalfa ar ddamweiniau trwy gael awyriad priodol a threfn reolaidd ar bethau ereill, yn fil gwell i'r gweithiwr na derbyn cyfran- daliad am niweidiau. Mae lie i ofni fod cyfraith arolygiad mwngloddiau, fel llawer o gyfreithiau ereill ein gwlad, yn cael ei gadael yn gwbl ddisylw. Er fod gofynion y ddeddf yn fanwl, eto i gyd, ni gawn ugeiniau a chan- oedd o lowyr ein gwlad yn cael eu hyrddio i'r bedd trwy ffrwydriadau y llosgnwy a dam- weiniau ereill, yr hyn a brawf yn sicr fod esgeulusdod yn rhywle, a dylid ei gael allan er mwyn atal pethau tebyg yn y dyfodol. Mae y pellder a fodola rhwng yr Upper Ten a'r werin yn eithafol, mor fawr fel na fyn y blaenaf gydnabod yr olaf yn ddim am- gen nag israddolion, neu.mewn geiriau ereill, fel caetliweision gorfodol i angen a thl6di. Ysgrifenwyd ac areithiwyd. llawer o bryd i'w r, Y, gilydd am ormes a thrais gwledydd tramor a chyfandirol, heb feddwl dim am y gormes a'r trais a fodola yn ein hymyl o fewn terfynau Pry.dain oleuedig a Lloegr fawr ei breintiau. —Yn iach, ddarllenydd, yr eiddot, CYMRO GWYLLT.

LLOEGR A'R RHYFEL. Y mae eydymdeimlad mawr a Lloegr yn y cyfwng presenol wedi ei amlygu yn Canada. Y mae larll Dufierin yn barod i ddanfon i'n Llywodraeth enwau y. mil wyr a'r swyddogion ydynt yn barod i wasanaethu, os tyr rhyfel allan. Parotoi o hyd y mae Lloegr, ac y maent wedi cael cynyg ar agerlongau mawrion y Cunard i gludo dynion ac arfau os bydd angen. Y SULTAN A'l LYNGES. Ysgrifena gohebydd y Daily Telegraph o Pera fel y canlyn :Mewn araeth a draddod- odd Ahmed Vefik Pasha, dydd lau, hysbys- odd pan ddarfu i'r Rwsiaid hawlio trosglwydd- iad y Llynges Dyrcaidd, i'r Sultan 11 ateb y byddai yn well ganddo fyned ar fwrdd ei longau a gadael y lie gyda hwynt yn hytrach na chydsynio i'w rhoddi fyny." Y CZAR A'RYMERAWDWR WILLIAM. Darfu i'r Czar bellebru at William, mor gynted ag y deallodd fod heddwch wedi ei arwyddo i'w hysbysu o hyny.

Y RHYFEL. Y GYNADLEDD. Dywedir mai y Tywysog Bismarck aydd i fod yn gadeirydd yn y Gynadledd, yr hon sydd i benderfynu y Cwestiwn Dwyreiniol. Nid oes ddadl nad yw yr hen frawd yn ddigon galluog. Dywedir y bydd iddo ef a'r Tywysog Gortsehakoff gynyg fod Bosnia i gael ei rhoddi i Awstria. AWSTRIA A'R RHYFEL. Y mae Awstria yn parotoi nerth braich ac ysgwydd ar gyfer rhyfef, ac y mae yn golygu gosod ar y maes haner iniliwn o filwyr ar fyr rybudd. PRYDAIN A'R AIFFT. Dywed y Stand ird ddarfod i Bismarck, ar yr achlysur o ymweliad personau neillduol o urddas a gwaed a Berlin yn ddiweddar, hysbysu y gwnai ef ei hun gynyg fod Prydain i helpu ei hun o'r Aifft, ac y gwnai ofalu na wnai Ffrainc yn effeithioI wrth- wynebu. Dywed yr un. papyr ei bod yn debyg y gwna Ffrainc wrthaefyll hyn yn gryf. CYTUNDE13 HEDDWCH. Dywedir nad yw yn debygol y gwneir yr holl amodau yn hysbys hydnesycyferfydd y Gynadledd. Y LLYNGES BRYDEINIG. Y mae y Llywodraeth wedi mabwysiadu mesurau i sefydlu gohebiaeth bellebrol a Besika Bay trwy Alexandria. Y TORPEDOES. Nid ydym yn gwybod am un enw Cymreig ar y peirianau anfad hyn ond y mae pob rhagocheliad yn cael ei .arfer yn Llynges Prydain rhag difrod y seirff tanforawl uchod. 0 benau hwylbreni yr Alexandra a'r Temer- aire un noson goleuid goleuni trydanol, yr hyn a wnAi wrthddrychau yn weladwy ddwy filltir o bellder, ac yr oedd y gynau yn barod i danio pe byddai achos. Y mae yn ddiau na fu Prydain erioed mor barod ac mor aliuog i fyned i ymgyrch ryfelgar a'r adeg bresenol; ond gobeithio na fydd dim angen am ei phylor a'i phelau y tro hwn. YMVVELIAD YR UCHEL DDUG A'R SULTAN. Y mae y Sultan wedi gwahodd yr Uchel Dring Nicholas i dalu ymweliad ag ef dydd Iau wythnos i'r diweddaf. Y mae yr ym- weliad, fodd bynag, yn dybynu ar gytuniad ei Fawrhydi i'r dymuniad fynegwyd gan yr 1!1 1-1 Uchel Ddug i gael 80 o bersonau gydag ef. YMLADD YN THESSALY. Yn yr hen wlad Thessalonica, lie y bu Paul yn planu OristioRogaeth, bu ymladd ffyrnig yn ddiweddar rhwng y Tyrciaid a'r terfysgwyr yn Lygoursi, Epirus. Y mae llong ryfel haiarn Dyrcaidd yn awr yn tiin- belenu y lie. Dydd Gwener, o Athens, hys- bysid fod atnryw bentrefydd mewn fflamiau. Y mae dosbarth arall yn Thessaly hefyd wedi codi mewn gwrthryfel, ond y maent wedi addaw parchu bywydau a meddianu y Tyrciaid ro'nt eu hunain i fyny, ac felly mae yr olaf wedi ymostwng.

LLWYNOGOD YSTAL YFEEA. MR. GOL, ,Dyma'r Hen Dinman yn dyfod i arllwys ei gwd eto. Feallai eich bod yn meddwl ei fod yn glaf neu ynte wedi marw, neu ryw ddamwain wedi dyfod i'w gyfarfod na, dim o'r cyfryw bethau, ond wedi bod dipyn yn brysur y mae arnaf o barthed ethol- dipyn yn brysur y mae arnaf o barthed ethol- iad y Bwrdd Ysgol. Y mae yr etholiad drosodd, weithian, a'r ymgeiswyr llwyddian- us wedi dechreu ar eu gwaith-Dr. Thomas, Ystalyfera, yn gadeirydd, a Dr. Rees, Bryn- aman, yn is-gadeirydd. Y mae yr Hen Din- man yn gobeithio na fydd iddynt osod eu dwylaw yn llogellau y plwyf ond mor anfynych ag y medront yna, feallai y cant yr anrhyd- edd o gael eu hail ethol. Mawr ydyw gallu, gwybodaeth, a doethineb y reporters sydd yn anfon notes o bryd i'w gilydd i'r Dj/rian o Ystalyfera; yr wyf yn synu na, ddywedent beth gwirionedd, weithiau. Yr, hanes di- weddaf ydyw eu bod wedi cael allan pwy yw y Tinman, a phwy ydwyf, meddent hwy ? Neb llai na "Bwm;" wd) os bwm, bwm I wedi gweithio deng mlynedd ar ugain mewn gwaith alean, yn enill fy mara o ddydd i ddydd drwy chwys fy ngwyneb mewn awyr digon afiach. Y mae gwahoddiad wedi ei anfon i Mr. Llwynog i ymddangos yn ein plith eto y mae y dosbarthwyr wedi cael colled fawr ar ei ol, rhai ohonynt gymaint fel y maent yn gorfod gwerthu y JJarian wrth y pwys yn bapyr taffies. Nid celwydd llithiau y Llwynog, medd Tinman Arall; nid y celwydd llithiau y Llwynog, medd rhyw S. R. Mor belled ag y mae a fyno chwedlau y Llwynog ag Ystalyfera, gwyddoch, frodyr bach, cystal a aiiiiau, eu bud yn cael eu hysgrifenu oddiar gentigen genych chwi a'ch cyfeillion, sydd a'ch cymeriadau mor debyg i'r rhai y ceisiwch eu dangos fel defaid duon ar faes y Darian, nes wyf yn methu yn lan loew peidio eich caufod wrth ddarllen eich llithiau. Gan fod J. R. wedi gofyn i mi am ddyfod allan ? vithoqttfe(.t)- or favour i draethu yr hyn sydd allan o le yn y gymydogaeth, goddefed i mi ei hysbysu y gwnaf hyny yn y modd mwyaf agored, a phan fethwyf, caiff ef gynyg ar fy ol. Testyn fy llith nesaf fydd Shop y Cadno yr Hen Gadno Pa beth sydd allan o Ie, a pha beth sydd yn ei le ? Y committee room, sef parlwr bach b<>ys y Rock. Diolch i L. M. am ei ddarlun rhag- orol o'r Hen Gadno yn y Darian ddiweddaf, a'i goler gwyn am ei wddf. A to, fachgon; o ddifrif, dangos yr hyn a wnaeth allan o le a thi, fel y dywedaist wrthyf ychydig amser yn ol yn y G-n L —n dyro help llaw hefyd i ddynoethi y clique eadnoaidd sydd yn waeth nag ef, drwy hysbysu y byd am eu trais a'i gorthrwm, fel y dywedaist wrthyf fi laweroedd o weithiau Paid ofui, saif y gwir ei dir bob amser. Y- mae yn wir ddrwg genyf am y cyfaill John Williams, ei fod wedi cael ei atal yn y gwaith ydyw'n siwr. Y mae yn wir iddo roddi rhybudd i ymadael, fel llawer ereill sydd wedi cael trugaredd ar ol gwneyd yr un peth. Mi glywais mai y rheswm fod trugaredd yn cael ei wrthod iddo ef ydyw fod rhai yn. tybied ei fod ef a'i frawd 3 n gyfeillion pur gynes a'r Llwynog os felly, rhy ddrwg, onide ?—Yr ei-ldoch, TINMAN.

PENYDARREN. Nos Sadwrn, y 9fed cyfisol, terfynwyd eyfres o gyfarfodydd llenyddol yn ysgoldy capel Bedyddiol Elira. Cafwyd cyiarfodydd adloniadol i dreulio ein heriau hamddenoi yn ystod y gauaf, a buont yn offerynau i amlygu amryw dalentau. Y rhai a wasan- aethasant yn y cyf-trfod uchod oeddynt T. Evans, D. Thomas, D. Jones, E. William, J. James, Llew Morganwg, W. Evans, J. I. Davies, T. Kemp, yn nghyd A-, amryw gyfeillion ereill. Cadeiriwyd yn fedrns gan y brawd ffyddlawn, Jacob Evans. Cawsom gyfarfod da dros ben.—V. Richards.

GKNEDIQAETNA U. Mawrth yr 2ail, priod Mr. John Lloyd; crydd, High-street, Aberdar, ar ferch, gelwir ei heuw Winuifred (iladys. Mawith Sfed, priod Mr James Davies, draper, Commercial-street, vberdar, t'r fab. PRIOD AS A U. Mawrth 3ydd, gan y Fijer, yn Eglwys Cwm- afon, Mr. John White a Miss Gwcnllian McNeill -y ddau o Gwmafon. Bywyd gwvn f'o byd Gwcni, Hav. I lgar iawn fyddo'i gwr hi. -It. I Yn S vyddfa y Cofrestrydd, Pontardawe, Chwefro. y 9fed, Mr. Thomas Rees, gof, a, Miss Mary An.t Powell, y ddau o Gwmtwrjh.—Pioy. MAR WOL A E THA U. Mawr ill 8fed, yn nhy ei fodryb, Dean-st., Aberdar, yn 22 mlwydd oed, William, mab y diweddar Divid Parker, p'asterer, Aberdar. Claddwyd ef dydd Llun yn Mynwent Llangat- wg. Mawrth 9fed, ar ol dyoddef gwendid iecayd am flynyddau, achystudd o yoliydig wythuoaau, yn 35 mlwydd oed, Mr. Christopher Thomas, Grocer, Ynyshvyd-street, Aberdar. Mabydoedd i Mr. David Thomas, BaRda, Westbory-street, Aberfcawe a daeth i Aberdar (i swyddfa Mr. D. J. Thomas, argraffydd) bymtheg mlynedd yn ol. Bu wedi hyny yn swyddfa "yr Aberdare Times am rai blynyddau ond oherwydd gwael- der iechyd a chynydd yn ei fasnach gartref, rhoddodd ei orchwyl argraffyddol i fyny dair blynedd a haner yn ol. Yr oedd o duedd fyfyr- gar, yn ddarllenwr mawr, yn sylwedydd craff, yn ymresymwr cadarn, ac yn ddyn ieuanc nodedig o ddeallus. Gadawodd wedd!w a phump o rai bychain i alaru ar ol priod ymdrech- gar a thad tyner. Claddv, yd ef y dydd Mawrth canlynol yn Cemetery AI)cr(lar.-Qyso(!!j,(I(I. Chwefror 17eg, yn 61 mlwydd oed, anwyl briod Mr. John Morgan, Bank-caredig, Bryli- fferws, Llauedi, ar ol tair wythnos o gystudd. Gellir dweyd am daui Yr hyn a allodd hon hi a'i gwuaeth." Gweithio gyda achos ci Gwared- wr ydoedd hyfrydwch penaf ei bywyd. Cladd- wyd ei gweddillion inavwol yn Mynwent Capel Hendre, pryd y gweiuyddwyd yn effeithiol yn y capel gan y Parch. Thomas James. -Ap Aaron.

Darllenwch, Ystyriwch, a Chredwch yr hyn sydd Wir. GWILYM7-EVANS' QUININE BITTERS, NEU VEGETABLE TONIC. Y Feddyyiidaeth oreu a ddychymygioyd- ac a ddyfeisiwyd er cryfhau y cyfansoddiad a plluro y gwaed. Y MAE y Bitters hyn yn hollol lysieuoJ, ac yn cynwys chwerw-lysiau a melus- lysiau wedi eu haddas gymysgu, sef Quinine, oarsaparilla, Saffron, Lavender, Burdock, Liver* wort, Gentian Root, &c. Mewn gair, y mae bron bob llysieuyn a gwreiddyn gwerthfawr yn y teddyginiaeth ryfeddol hon, ac y maent wedi cael eu parotoi ar ol llawer o fyfyriaeth yn y modd goreu er eu perffeithio i fod yn wellhad difethiant at y doluriau canlynol:— (1). Gwendidau o bob math yn ymddangos fel un neu r agor o'r anhwylderau canlynol—iselder ysbryd, nei vousness, curiad y galon, chwysu, teimlad Liinedig s chysglyd, y gwaed yn rhuthro yn ddisymwth i'r gwyneb, llewygon, teimlad o bwysau ar y chest, poen ar y chest, poen rhwng yr ysgwyddau, diffyg anadl, ph'egm, y gwaed ya tori, pes web, a thueddiad at y darfodedigaeth ( decline ). (2). Diffyg treuliad a'i ganlyniadau, sef gwael- der cyn bwyd, trymder anarferol ar ol bwyd, diflyg archwaeth at fwyd, yr ystumog yi- chwyddo trwy wyut, yr anadl yn drwm, genau yn sych ac yn boetli, brathiadau disym wtli yn yr ochr, y pleurisy, yr afu yn afiach, thrwy hyny yn achosi y clefyd melyn, poen groes i'r llygaid, ac ysgafuder yn y pen. (3). Trwy effaith y Sarsaparilla a'r Burdoo argykhrediad y gwaed, y maent yn hynod efteitliiol at y blast neu'r awelon, gwynegois, ystyffdra y cymalan, y croen yn bigog ac anes, mwyth, a phob math o ddistemper jrn y gwaed. Y mae tystiolaethuu pwysig yn cael eu derbyn yn barhaus. Cyhoeddir pump yn unig o'r lluaws. Gellir cael pob hysbysrwydd trwy ysgrifenu at y perchenog. Os bydd rhywun yn amheu gwirionedd y can- ynol, dymunir arno ysgrifenu at yr enwau a roddir yma. -j-. Q T, December 14th, 1876. -L'KAa OIK,- I have been suffering severely for a long time with indigestion and nervous debility and their attendant inconveniences. After trying numerous remedies (to no purpose) I tried your Qnmme Bitters, and the result is I am now a .healthy man. Had I tried it sooner. I believe I should have escaped many restless lights and many pounds in money. Publish this for the benefit of others.—Address—^THOMAS REES, De. corator and Valuer, Forester's Aims-Hotel; Llan- elly, late of Fishguard. Old Globe, Neto Dock, Elctnclly, -HaV 2$th, J876. ANWYL SIR,—Dymunaf hysbysu i chwi fy mod wedi eael fy llwyr iadull1 trwy gymeryd eich Quinme Bitters. Yr oc-d Jwn Arcdi mvned bron yn rhy wan i gerdded, ac yr oeddy chvyi arfy mraich yn myned yn wnvt h bob dydd- Yr oedd meddyg- on Llanelli ar ardaloedd am dori fy mraich ymaith er achub fy my v. 1; ond trwygjmeryd y Quiume Bitters, yr ydw. r yn awr wedi gwella, ac yn gweitluo bob dy '.1. Rhoddaf fy enw vn Ilawn, fel y gallo ereill, iiianylion psllach oddiwrthvl os mynant.—Yr wldoch, yn barchus, „ GRIFFITH WILLIAMS. JJylaswn ddweyd fy mod wedi bod dair blynedd heb v/eithio ond ychydig. 7 Camb. ian-strcei, ZAmtcUL Sjit,—Mewn geiriau byr, dymunaf ddweyd fy mod wedi cael lle=ad PAKHAU? trwy gymeryd eich '•Qtiiiiine Bitters." Rhvfedd yw en h^ffaitii. Biinwyd fi beunydd ga.n iioen anferthol vr. fy mhen, weithiau uwchben y llygaid, w ithiau yn yr o.-nrau, a phryd arall yn euro fel morthwyl, fel it- yr oeJd oin arnaf ddiiyn fy ngaJweJigasth ar hen y ty. eu yn fy hips a rhwng fy ysgwyddau, a gwend:d mawr." Dim awydd n bl;is at-fWd. ond ar bi- anamserol. U'r duvedd cymeivds eich Quiniiie l»itters, ac vr ydwvf wedi fy llwyi* wellau. Cj'frifir eich '-Bitters" yn ddred,ond gallaf yn awr ddweyd yn ddiofn mai dyna y moddion rhataf a'r goreu a g.:fais eritwd Gall neb yn gvdwyi.-odol ddyoddef poen heb dreio hwn. —ROBEUT GUY, Builder. The Grand Hotel, Brighton, July 28th, 187û, DEAR SIR,—I feel it is my duty to the public arid vourseh to infom-i you that I have derived immense benefit from your Quinine Bitters V egetable Tonic. I have bee:, for some months victim to headaches, pain in the back, and I behove a general derangement of the liver. I am happy toeay 1 „now f?el we'll, but take a dose of yoinr 15itters_ occasionally when my appetite fails, — Yours iaithfully, FOSTER, Rutuin, Aicst 15fcd. 1876. S™>rY.r wyf wedi derbyn lies maw oddiw!-th eich Quinine Bitters. Bu'm yn cael poenau an- nesgriliadwy >n fy mhen am danedd, yn cael ei aclu si (meddai r Doctor) gan fy vstumog. Yr oedd y bwyd yn gwasgu cymainfc f51 yr oedd araaf ofn bwyta dim. Yr oedd y gwynt yn fy ngoiidio, bias cas yn fy ngenau, yn enwedig yn y boreu fel bwystl. 1 r oeddwn yn hala -haner fy amser vn ygwelj trwy wendid, ac feallai ychydig iselder ysbryd. C>merais ddwy botelaid o'ch moddion ac yr ydwyf jn awr yn teimlo yn gryf a diboen.— Yr eiddoch Mr. Gwilym Evans. JANE S. THOMAS. BYDDED HYSBYS I BAWB. (A.) Nid ydyw yn bosibl dodi'r holl gyffeiriau sydd yn y feddygmiaeth hyn mewn PILLS. (B.) Y mae y pris mor isel ag y gall fod, os cynierir i ystyriaetb briixler y Quinine a'r Sar. saparilla. (C.) Gellir gweithio beunydd fel ai-fer heb un annghyfleusdra, ac nid oes perygi anwyd, ond yn hytrach y mae yn atal anwyd. (D.) Y mae y Bitters yn cryfhau y rhan neu'r aelod o r corff sydd yn wanach, ac felly yn fwy agored i heintiau ac afiechyd nac arferol, a dylid cofio fod bron bob math 0 BILLS yn gwanhau y cyfansoddiad ac yn aflonyddu y cylla, (E.) Nid Quinine Wine, na Tincture of Quinine nac unrhyw gymysgedd arall 0 eiddo y Druggist eihun, ond "Evans' Quinine Bitters" mewn potelau 2s. 9c. a 4s. 6c., a'r enw "Gwilvm Evans, Ph-C., M.B.P.S., wedi ei ysgrifenu ■. Stamp y Llywodraeth; heb hyn, twyll a ffug- iad ydynt. Ar werth yn mhob tref, neu yn direct bob man o'r wlad oddiwrth y pcrclicnog MR. GAVILYM EvTANS, Pharmaceutist, Llanelly. D.S.-Os na ellir cael y "Bitters" heb dra- flerth, ysgrifener at y Perehenog. 163L