Y Gwladgarwr

Nodiadau Ystadegawl. YN y saith blynedd diweddaf, bu cynydd y swyddfeydd pellebrol yn neuddeg prif wledydd Ewrop yn 12,500, neu 75 y cant; mae cynydd y wlad hon yn cyrhaedd oddeutu 3 y cant. NIFER y gwyr a ryddhawyd o'r Fyddin yn 1879 am gamymddygiad oedd 2,091, mewn cy- mhariaeth a 1,811 yn 1878, a 2,003 yn 1877. Nifer y troseddwyr milwrol mewn carchar yn nechreu Tachwedd, 1879, yn Lloegr, oedd 1,852, yn yr Iwerddon 297, ac yn Ysgotland 127. Y MAE gan Rwsia, heblaw yr Eglwysi Cadeir- iol, oddeutu 35,000 o Eglwysi, o ba rai y mae 30,000 yn Eglwysi plwyfol. Mae'r gwasan- aethau yn cael eu cario yn mlaen gan 37,718 o offeiriaid a 11,857 o ddeaconiaid y mae yno 65,951 o wasanaethyddion eglwysig lleygol, megys clochyddion, &c. Mae'r wladwriaeth yn cyfranu tuag at gynaliaeth 17,667 o eglwysi— ychydig dros haner yr holl nifer—oddeutu 657,- úCOp. yn flynyddol. Cyfanswm cyfraniadau y wladwriaeth tuag at gynal eglwysi yw oddeutu 780,000p. MWN HAIARN.—Y mae Cumberland a Gog- ledd-Ddwyrain sir Lancaster yn cynysgaethu dros 90 y cant o holl fwn haiarn yn y Deyrnas Gyfunol a ystyrid hyd yma yn addas at wneyd dur ond nid yw eu cynyrchiad mawr ond rhan fechan o'r cyfanswm o fwn haiarn a osodir allan yn y wlad, oblegyd o fwnau clai a chalchaidd (y blaenaf yn benaf, oddiwrth ffurfiadau gareg- galch gwynaidd Gogledd sir Gaerefrog, sir Gaerlwydcoed, sir Llaneurgain, a Wiltshire) codwyd am y blynyddau a basiodd dros 8,800,- 000 o dunelli y flwyddyn tra y codir yn flyn- yddol yn Ysgotland, Lloegr, a Chymru, o'r clay ironstone o ffurfiad gloawl, yn agos i 5,000,000 o dunelli. O'r amrywiaethau olaf o fwn, yn cy- nrychioli cyfanswm allan-ddodawl o dros 13,- 000,000 o dunelli y flwyddyn, ychydig neu ddim a ellid ddefnyddio at wneyd dur. YR ADEILADAU UCHAF.—Dau dwr Eglwys Gadeiriol Cologne ydynt yr uchaf yn awr ar y ddaear. Dengys y ffigyrau canlynol uchder yr adeiladau uchel mwyaf nodedig yn y byd Tyrau Eglwys Gadeiriol Cologne, 524 tr. 11 mod., 515 tr. 1 mod. twr St. Nicholas yn Eamburg, 473 tr. 1 mod. cromen St. Petr, Rhufain, 469 tr. 2 mod. twr blaenfain Eglwys Gadeiriol yn Strasburg, 465 tr. 11 mod. Pyra- nid Cheops, 449 tr. 5 mod. twr St. Stephan 7n Vienna, 443 tr. 10 mod. twr St. Martin yn Landshut, 434 tr. 8 mod. twr blaenfain Eglwys Gadeiriol yn Freiburg, 410 tr. 1 mod. Eglwys Gadeiriol Antwerp, 404 tr. 10 mod. Eglwys Gadeiriol Florence, 390 tr. 5 mod. St. Paul, ] jlundain, 365 tr. 1 mod. twr Eglwys Gadeiriol j rn Magdeburg, 339 tr. 11 mod.; twr yr Eglwys j kddunedol yn Vienna, 314 tr. 11 mod. twr y I lathhaus yn Berlin, 288 tr. 8 mod. tyrau 1 i fotre Dame yn Paris, 232 tr. 11 mod. I

Amrywiaeth. CYMER California ei enw oddiwrth y ddau air Ysbaenaidd, calientefornalia, ffwrnes boeth. MAE y llymarch (oyster) yn hynod o epiliog. Y mae pob un o'r mamau yn danfon allan filiynau o'u rhai byehain bob tymor. HA WLIR mai pa bellaf o'r cyhydedd y tyfir ffrwythau, brasaf bydd eu bias. Tybir fod hyn yn ddyledus i oleuddydd hirhaol misoedd yr haf mewn lledredau uchel. EFALLAI na ddangosir yn fwy nodedig beth all dyrnaid o bobl gyflawni mewn gwlad new- ydd nag yn Awstralia, lie mae gan boblogaeth o ddim ond dau filiwn gyfanswm o fasnach all- gludiad a chludiad i mewn o dros gan' miliwn. YN China, pan fyddis yn gweled yn dda i gael gwared o ryw swyddog dylanwadol iawn, gwneir hyny yn y modd mwyaf moesaidd. Nid yw yn cael ei gondemnio i farwolaeth. Yn unig derbynia sypyn yn cynwys corten sidan- aidd, gyda nodyn yrnerodrol yn gosod allan, mewn canlyniad i'w rinweddau da a'i amryw weinyddiadau, fod yr Ymerawdwr yn raslawn yn cael y boddhad o ganiatau iddo i lindagu neu grogi ei hun ac ar hyny, y mae y derbynydd i ysgrifenu ateb gofalus, yn diolch i'w Fawrhydi am ei ystyriaeth, ac yn mynegu y bydd i'r awgrym gael ei gymeryd yn uniongyrchol.

Lloffion Difyrus. DUC WELLINGTON A'R DYN TLAWD. Tra yr oedd Due Wellington yn myned trwy ran o'r wasanaeth Eglwysig, dywedodd un o'r swyddogion wrth ddyn tlawd oedd gerllaw am symud o'r neilldu, am fod y Due yn dyfod. Clywodd y Due ef a dywedodd, "Na, na; ewch yn mlaen; yr ydym oil yn gyfartal pan gerbron Duw.—Iestyn Wyn. MR. GLADSTONE A'R DYN EGWAN. Tra yr oedd Mr. Gladstone yn teithio tua thair milltir oddiwrth ei dy, wedi gwisgo mewn dillad coedwr, a bwyell ar ei ysgwydd, gwaeddai dyn ar ei ol gan geisio gaaddo ei gynorthwyo i gael casgen i lawr oddiar ben y waggon. Trodd Gladstone yn ol ac ymaflodd gydag ef yn y gasgen, a gosododd hi i lawr yn ei lie. Yna, cynygiodd y dyn dalu am beint iddo. Ddim heddyw, diolch i chwi oedd yr ateb a gafodd. Yr oedd y dyn yn synu am y fath nerth oedd yn yr hen wr-ei fed yn medru trafod y fath bwysau gyda'r fath esmwythder. Ar hyn, daeth gwraig y ty i'r drws; yna gofynodd yr halier iddi pwy oedd yr hen wr a welai yn myned fan draw. Dywedodd hithau, dan chwerthin, mai Mr. Gladstone, y Prif-weinidog, ydoedd. Pan glywodd y dyn hyn, rhedodd ar 01 Gladstone gaii grefu ei bardwn ac yn lie cael ei geryddu fel y dysgwyliai y dyn, dywedodd Gladstone wrtho ei fod bob amser yn falch i gael bod o unrhyw wasanaeth iddo.-Iestyn Wyn. GWIRIONEDDAU 0 BOB MATH. Y mae o bwys mawr i ddyn fyddo wedi gwneyd ei feddwl i fyny i fod yn ddyhiryn, i arholi ei hun yn fanwl, ac edrych ai nid yw wedi ei addasu yn well i fod yn ffolyn. Y mae yn orchwyl anhawdd iawn i faddeu i ddyn heb ei iselhau yn marn ei hunan, ac yn eich barn chwithau. Yn gyffredin, pan wisga menyw y Ilodrau, y mae ganddi eithaf hawl arnynt. Y mae dylanwad menyw yn nerthol, yn enw- edig pan fydd arni eisieu rhywbeth. Nid oes undyn yn caru cael ei ddyrnodio, ond gwell yw cael dyrnodiad na bod yn gam- weddus. Nid yw dynion yn dueddol o gael eu troedio allan o gymdeithas am eu bod yn gyfoethog. Mae'l' heol i Ddinystr yn wastad yn cael ei chadw mewn adgyweiriad ar draul y teithwyr. Onestrwydd yw cig moch y dyn tlawd, a photen y dyn cyfoethog. Nis gallaf weled ond un fantais o fyned at y Diafol, ac hyny yw mae'r ffordd yn hawdd, ac yr ydych yn sicr o fyned yno os ceisiwch. DUC ARGYLE A'R MASNACHDEITHIWR. Tra yr oedd Due Argyle yn esgyn i lwyfan gorsaf Paddington, yn Llundain-wedi gwisgo mewn dilJad hynod gyffredin-elywai fasnach- deithiwr bychan yn bloeddio yn awdurdodol ar y porters, gan eu gorchymyn i ddyfod a'i luggage ato o'r fan draw. Ar hyn, rhedodd y Due yn mlaen tuag ato, gan rwbio ei ddwylaw, a gofyn- odd iddo yn ostyngedig os gallai efe mewn rhyw fodd ei wasanaethu. "Gellwch," meddai y masnachdeithiwr, heb wybod fawr pwy oedd yn cynyg ei wasanaeth iddo deuwch a fy luggage yma o'r fan draw." Rhedodd y Due a chyrchodd y luggage i'r fan y'i gorchymynwyd, yna rhoddodd y masnachdeithiwr dair ceiniog. Derbyniodd y Due hwynt, ac a'u gosododd yn ei logell, gan ddiolch am danynt. Yn mhen tipyn ar ol hyn, pan yr oedd y masnachdeithiwr yn myned i waered o'r llwyfan, gwelodd gerbyd a phedwar ceffyl yn dyfod yn mlaen, ac ar unwaith gwelodd bawb ag oedd yn y cerbyd yn cyfodi oddiar eu seddau, ac yn ymgrymu i ryw ddyn bychan a safai gerllaw. Pan edrychodd i'r fan hono, gwelai mai y dyn fu yn ei wasan- aethu ef ar y llwyfan ydoedd. Ar hyny, gwelwodd, ac ymofynodd pwy ydoedd y dyn hwnw a phan hysbyswyd ef mai Due Argyle ydoedd, yr oedd yn crynu drosto. Fodd bynag, rhedodd ar ol y Due gan grefu maddeuant gan. ddo. Yna, dywedodd y Due wrtho fod pobpeth yn all right, ond, am iddo gofio o hyn allan mai dynion o gig a gwaed fel yntau oedd y sawl ag oedd efe yn eu gyru fel creaduriaid direswm felly, am iddo geisio eydymdeimlo yn hytrach na'u diystyru o hyn allan.—Iestyn Wyn.

PELENI HOLLOWAY yw'r feddyginiaeth fwyaf mewn bri am wella yr amrywiog ddoluriau a yinosodant ar ddynoliaeth, pan fjdd. tywydd gwlyb ac oer yn rhoddi lie i hinoedd mwy cynyrchiol. Yn fyr, mae'r peleni hyn yn rhoddi esmwythder, os nad ydynt yn gallu gwella y cylchrediad, y treuliad, a grym gieuol, pa rai, ar brydiau, a orthrymant ran aruthrol o'r boblog aeth. 0 dan y galluoedd iachus, pureiddiol, a chryfhaol a osodir allan gan y peleni rhagorel hyn, mae'r tafod yn dyfod yn lanach, yr archwaeth yn gwella, y treuliad yn cael ei fywiogi, ac ymdebyg iad yn cael ei adferyd yn berffaith. Mae meddyg- iniaeth Holloway yn meddu y rhinwedd uchelfrl- sidd o lanhau yr holl waed, pa un, yn ei sefyllfa adnewyddol, a garia burdeb, cryfder, a grym bob gwe o'r corff.

"MANTEISION ARIAN PAROD." Traethawd Cystadleuol yn Eisteddfod Gadeir- iol Deheudir Gymnt, 1880. GAN PROFIADOL. Y MAE arian yn un o'r galluoedd pwysicaf yn ein byd, ac wrth edrych arno yn ei wahanol agweddau, a chwilio yn fanwl i'w gyfrinion yn mhob cylch a dosbarth o gymdeithas, cawn linellau y bardd yn cael eu gwireddu,- Am arian rhaid ymorol, Heb yr aur bydd pawb ar ol." Yn mhob math o anturiaeth, gwaith, celf- yddyd, a masnach, arian ydyw y chwyf olwyn sydd yn troi y peiriant, a gwneyd arian ydyw uchelbwynt gwahanol bobloedd y byd yn bresenol; ac y mae masnach yn ei gwa- hanol agweddau wedi cyrhaedd y fath ber- ffeithrwydd trafnidiol rhwng gwahanol wled- ydd a dosbarthiadau masnachol, nes y mae Prydain heddyw yn masnachu a gwahanol wledydd y byd, a'i theyrnwialen yn ymestyn o for i for, a llaweroedd o bobloedd y byd yn llawenhau fod cylch masnach yn ymeangu rhwng gwahanol wledydd ac er fod llawer- oedd yn gwneyd deddf iddynt eu hunain i dalu i bawb ar law am bob peth a brynont, eto nid yw y mwyafrif felly gan hyny, gwnawn y nodiadau canlynol ar FANTEISION ARIAN PAROD. Gael y nwyddau goreu.-Edrycher ar un yn prynu ar goel, a'r llall am arian parod. Y mae yn ddifyr iawn gweled y masnachwr a gwr y coel yn dyfod i gyffyrddiad. Y mae y masnachwr yn awr mor awdurdodol ac ymer- awdwr, a'r dyn neu y ddynes sydd yn prynu ar goel can feddaled a gwyn wy Pwysau prin a mesur byr a gaiff yn ami, a'r nwyddau o radd gyffredin iawn ond nid gwiw i'r prynwr agor ei enau, neu bydd y llyfr yn cael ei agor, a'r ol-ddyled yn cael ei ddanod, a geiriau can sured a gwinegr a chanichwerwed a bustl yn raiadrau dros wefusau y masnach- wr, a'r prynwr, druan, yn ei dlodi a'i angea, o dan ortodaeth i dewi, a chymeryd yr hyn a gynygir iddo, neu adael y faelfa, a chymeryd y canlyniad. Ond am y' prynwr ag arian parod, bydd y masnachwr a'i wen fel yr haul wrth ei gyfarch, ac ysgydwa law ag ef, gan ei gwasgu nes y teimla ei gymalau yn agosach i'w gilydd nag y buont erioed o'r blaen, a bydd ei eiriau yn dyferu fel y mel dros ei wefusau, a Meistr hyn, neu Meistres y llall, dyma nwydd o'r fath oreu, 'does dim o'i well, os oes ei gystal, yn y wlad, y dref, na'r ddinas, ac y mae yn eich ateb i'r dim, ac mor rhated, ac yn rhatach nag y gellwch ei brynu yn un lie arall, ar fy ngair gwir i, Syr, neu Ma'm, oblegyd gwyddoch yn gystal a minau fod yn rhaid i ni gadw y nwyddau goreu i'r cyfryw ydynt yn talu arian parod, am fod trefn y coel yn un golledus iawn yn ami." Er fod geir- iau y masnachwr yn toddi fel ymenyn, a'i arddull yn gyfryw i'r prynwr âg arian parod ag a fydd yn ddigon o swyngyfaredd i lawer penwan, eto y maent yn cynwys mesur o wir- ionedd, ac yn dangos ar unwaith fanteision arian parod, oblegyd y mae y nwyddau goreu yn rhagori llawer ar y rhai cyffredin, ac y mae yn naturiol i ddynion i garu y gwych o flaen y gwael, a gwen masnachwr ac nid ei wg a'r unig ffordd i sicrhau hyny ydyw prynu ag arian parod, oblegyd cymer y masnachwr gan y prynwr hwn i feirniadu ei nwyddau a'u profi, a thynu y llinyn yn dyn ar ei bwysau a'i fesur, heb gymaint a chysgod gwg ar ei ael, ac a ar ei lw yn union er argyhoeddi y prynwr hwn, am ei fod yn ymwybodol o'i werth, ac felly caiff y nwyddau goreu a fydd yn ei fedd- iant. Eu cael yn rhatach. -Ni waeth ar ba radd- fa, neu yn mha gyfeiriad masnachol y byddis yn prynu, y mae rhag-log (discount) i'w gael am arian parod. Y mae maelfawyr mawrion sydd yn eadw ugain neu ychwaneg o faelfa- oedd, yn arferol o fyned i'r porthladd agosaf i'w masnach, a phrynu llonglwyth o unrhyw nwydd a fo angen arnynt yna, y mae y cyf- ryw yn cael rhag-log o bump neu ddeg punt y cant am arian parod, a phan y byddont yn gwneyd yr un fath a'r nwyddau a werthant yn gyffredinol, y mae eu henillion yn y cyf- ryw lwybr yn dyfod yn llawer o filoedd mewn ychydig amser tra nad all y masnachwyr a brynant ar goel gyrhaedd y safle yma, a thrwy hyny yn amddifadu eu hunain o'r fantais sydd gan y masnachwr arian parod. Er's ychydig flynyddau yn ol, enillodd siwgr-fasnachydd mawr gant a haner o filoedd o bunau yn L'er- pwl mewn chwarter awr wrth brynu ag arian parod, wedi iddo wybod o flaen nemawr un am fethiant y gorsen siwgr. Y mae adeilad- wyr hefyd, a phob math o fasnachwyr, yn cael eu nwyddau a'u gwahanol ddefnyddiau yn rhatach a difyr iawn fu genym lawer tro (yn gystal a gwneyd hyny ein hunain ar raddfa neillduol) wrando ar ami ddau mewn march- nad neu faelfa,—y masnachwr ar ei oreu yn canmol ei nwyddau, a'i dafod teg a melfedaidd yn rhedeg mor Ilyfn dros eiriau nes bod yn ddigon, braidd, i ddotio ymenydd gwan ond y prynwr, o'r tu arall, yn deall pris y farch- nad yn gystal a'r nwyddau, yn tynu ei god fawr allan yn llawn o aur ac arian-nodau, ac yn dweyd gyda gwen gymedrol a thon ben- derfynol, Y mae y nwyddau yn eiddo chwi, a'r arian yn eiddo i minau, ac os ydych yn gwerthu am hyn a hyn, dyma'r arian i chwi a'r nwyddau i minau." Gyda hyn, wele y masnachwr yn arafu ei don, ac yn gostwng ei lais, ac yn ffugio fod y prynwr yn gyfaill iddo, a thrwy hyny fod yn rhaid iddo eu cael, ond eu bod wedi costio braidd fwy iddo ef ond y gwir yw, gorfu iddo eu gwerthu yn rhatach nag y byddai yn arfer i lawer, nnd yr oedd yn cael dychweliad buan ac elw bychan, yr hyn yw prif nod llawer o fasnachwyr trwy eu hoes. Arbed ugain neu bump-ar-ugain y cant trwy beidio llyfro y nwyddau.—Nid oes un swydd yn talu yn well na thrafod y pin ysgrifenu, pan fyddo awdurdod y tucefn iddo. Caiff dyn dalu chwech ac wyth am ddwy neu dair llinell gan gyfreithiwr, tra na fydd ef ei hun ond yn gorchymyn i'w ysgrifenydd i wneyd yr ychydig hyny. Ceir talu gini i feddyg am roddi ei droed yn y warthafl, a phump gini yn ami am ychydig o'i feddyglyn, tra na fydd ef ei hun wedi gwneyd/dim ond gorchymyn ei gynorthwywr pa fodd i wneyd, ac ysgrifenu dyleb am yr arian. Felly y mae y masnach- wyr sydd yn gwerthu ar goel, rhaid i'r pryn- wr na fyddo yn talu ar law ddyoddef i un rhan o bedair o'i enillion fyned i dalu ysgrifenydd y masnacbwr, ac os bydd yn weithiwr tlawd, gellir cymhwyso llinellau y bardd at ei deim- lad a'i amgylchiadau,— Dwyn ei geiniog dan gwynaw, Rhoi angen un rhwng y naw!" Ac wrth sylwi yn mhob cylch masnachol, o'r palas i'r bwthyn, y mae y rheol hon yn cael ei mabwysiadu yn y cyfryw gan hyny, nid rhyfedd i ryw hen frawd dori allan gan waeddi nerth ei geg,- Arian parod, arian parod, Dim o'r llyfro byth i mi." Adwaenom weithwyr tlodion yn gweithio yn yr un gwaith, ac yn enill yr un arian, y naill yn talu bob pythefnos yn y faelfa, ac wedi myned ychydig bunoedd mewn dyled, fel y dywedir, yn ei chyfrif yn fraint i gael prynu yno ar hyd ei oes, a thalu yn ddirwgnach y pris a welo y masnachwr yn dda am y nwydd- au tra y Hall yn cychwyn ei fyd yn wahanol, trwy brynu åg arian parod,—yn anfon ei wraig i'r dref gyfagos (megys Abertawe) un- waith yn y pythefnos ar y cyntaf, ac yna unwaith yn y mis neu ananilach na hyny. Y mae hono yn cael gwerth punt neu ragor am ei phymtheg swllt arian parod, a gwell nwydd- au hefyd ac wrth arfer y rheol hon am ugain mlynedd, lie byddo teulu o blant, bydd y teulu yma yn werth eu canoedd, heb un llyfr siop yn y ty; tra y llall lawer o bunoedd mewn dyled, ac ugeiniau o lyfrau siop yno, yr hyn a brawf fanteision arian parod. (I'w barhau.)

Diangfa Wyrthiol oddiwrth Sarff. Ychydig ddyddiau yn ol, cafodd cyflogddyn yn swyddfa y Director of Public Instruction, Nungnmbakum, ddiangfa wyrthiol oddiwrth i sarff. Mesurai y sarff chwe' troedfedd o hyd. Ymddengys ei bod wedi plethu am glun y o, Ymddengys ei bod wedi plethu am glun y dyn, yr hwn a safodd yn fud a disyflyd am tua deng mynud, pryd y dadblethodd y sarff oddiam dano heb wneyd y niwed lleiaf iddo ac ymlusgodd y creadur i fewn i'w thwll. Y diwrnod canlynol, swynwyd hi allan o'i lloch- es, a chafodd ei saethu.

Marwolaeth y Parch. Jas. Griffiths, gynt o Utica. UTICA, N.Y., Medi 27.— Dydd Gwener di- weddaf, bu farw, yn bur annysgwyliadwy, yn nhy Mr. Owen Baxter, yn y ddinas hon, y Parch. James Griffiths, Cattarangus, yn 78 mlwydd oed. Daethai Mr. Griffiths i'r swydd hon i gynal y gymanfa, a deallwn iddo bre- gethu ryw deirgwaith yn Rome a Steuben ond cymerwyd ef yn glaf dydd Mercher, tra ar ei ffordd i Deerfield, pryd y dygwyd ef yn 01 i dy ei hen gyfaill Mr. Baxter, He y gwein- yddwyd iddo bob ymgeledd, ond i ddim dyben i gadw y gelyn diweddaf draw. Daeth Mr. Griffiths i Utica tua'r flwyddyn 1832, o sir Gaerfyrddin, ac yn fufin wedi hyny, derbyniodd alwad o'r eglwys Gynull- eidfaol, fel olynydd i'r diweddar Dr. Everett. Ordeiniwyd ef i'r weinidogaeth, a bu yn llafurio yn ddiwyd yma am tua dwy flynedd- ar-bymtheg, pryd y symudodd i Cattaraugus. Yn mhen rhai blynyddoedd, dychwelodd i Utica, i fod yn fugail ar y gangen o'r eglwya gynulleidfaol a addolai yn yr hen Grace Church, ar heol Columbia. Pan ymunodd hono a'r eglwys ar Washington-street, dan weinidogaeth y Parch. R. Gwesyn Jones, ymgymerodd Mr. Griffiths a gofal eglwysi Trenton a Holland Patent. Yn y cyfnod hwn, bu farw ei briod, a gwnaebh ef ei gar- tref gyda'i ferch, Mrs. Thomas Jones, ar Spring-street. Wedi rhoddi gofal yr eglwysi uchod i fyny, symudodd i Cattaraugus, lie y prynodd fferm, ac y parhaodd i fugeilio yr eglwysi Annibynol hyd ei farwolaeth. Y chydig flynyddoedd yn ol, priododd Mrs. Jones (priod y Cymro a laddwyd yn machine shop, Curtis), ac yr oedd wedi trefnu cartref cysurus iddi hi a'i dau blentyn. Bu un mab iddo farw yn y rhyfel, ac y mae mab arall iddo yn y Gorllewin. Ni ystyrid Mr. Griffiths un amser yn bre- gethwr hyawdl, ond yr oedd yn fugail gofalus, ac o gymeriad difrycheulyd, ac fel y eyfryw, bu o wasanaeth mawr i achos crefydd, dir- west, a rhyddid, yn y manau y llafuriodd ynddynt. Yr oedd yn selog yn erbyn caeth- fasnach, a bu ef a Mr. Everett yn gyd- weithwyr egwyddorol a diflno dros ryddhau y caethion, pan yr oedd caethiwed yn uchel ei ben yn y wlad. Bydd ei goffadwriaeth yn fendigedig. Claddwyd ef gan gynulleidfa. barchus, y dydd Mawrth canlynol, yn Forest Hill Cemetery, pryd y gweinyddwyd gan y Parch. D. D. Davies, New York, ac amryw » weinidogion y cylch.—OV Drych.

ENAINT HOLLOWAY.-Y Frech Goch a'r Scar- latina.—Dyma y ddau ymosodydd peryglus sydd yn dyfod ar draws ein plant gyntaf ar ol eu geni. Mae y ddau glefyd yn heintus, ac yn galw am driniaeth ddoeth. Yn yr anhwylder blaenaf ceir fod y chest yn dyoddef; ac yn olaf dyoddefa y gwddf. Bydd y fam, neu yr hon fyddo yn gweini, yn sicr o gael fod Enaint Holloway yn feddygin- iaeth anmhrisiadwy yn yr achosion peryglua hyn. Ond ei gymhwyso at y gwddf, y ddwyfron, a'r cefn, rhydd esmwyth-had diffael; hyrwydda yr anadliant, lleddfa y peswch dwg y lliw priodol yn ol i'r gwefusau, a chyll y gwynebpryd yr ym- ddangosiad gwelw sydd yn rhagwyddo sefyllfa beryglus y cyfansoddiad. Nid yn unig y mae yr Enaint gwerthfawr hwn yn iachau y clefyd ei hun, ond syrauda yr achos o bob ol-effaith,