Papurau Newydd Cymru

Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru

Cuddio Rhestr Erthyglau

12 erthygl ar y dudalen hon

1 AT EIN I)A RLLENWYll.---

Newyddion
Dyfynnu
Rhannu

1 AT EIN I)A RLLENWYll. Cyfeirier pob goliebiaolli Gymrcig ar bynciau dyddorol, lleol, neu weithfaol, pi n^hyd n'r farddoniacth, i'r swyddfa fel y cunlyn :— <( lORWERTH," M' j th yr Times Office, Merthyr. COLO FN Y BEIRDD. MKW.V Luw. Amryu' ddavnau wedi eu derbyn cant ymddangos yn en tro bydded y bcirdd yn amyncddgar. "y MKDT'W, <tc." Englynion pert a doiiiol. Grcsyn fod y linell gyr.taf yn y benill yn diweddu fel y gwna; niq,6 r nicsur yn gufyn darllen "lIa,etha"; erliyii y tuae'r l>enill yn dlws, ac yn dwyn rhai o'r hen feirdd i gof. Can ragorol yw'r olaf u'r gyfreq y syniadau yn farddonol, a'r iaith yn ystv.yth a darllenadvvy; nid oes end dau o eiriau llauw yn y gan eh willed yr cfiydydd am danynt. JIKN JWG FACH A" TtriL ."—Fel hyu y dywed v bardd am y gan ddarllenadwy hon :—Nid anmhrioaol fvddai jhoddi ychydig eglurhad ar gyfansoddiad y penillion yma. ^Roedawn yn gweithio niewn Jtmaeth- dy ychydisr aniser yn ol, ac yn mysg Tiethau craill rocddynosh"!fa dresser, a hono yn 11awn o lestri beirddion, gwerth 1\ go-od yn ystafell y brenin. 'Hoedd yr hen ddresser yn dra sigledig, a'r wraig yn dychrynu rha^ ofn iddo syrthio a thori y cyfan. Felly pofynodd i mi i'vv sicrhau. Cyn gal In ei eicr- hau yr oedd yn ofynol cael yr oil o'r llestri i lawr, a'u go.od yn ddiogel. Syhvn ar yr lieu jwg faeh ddi- add urn yn nghanol y siielf, allinyn yu rhwyuiedig am y I)IIiel,t ddolfii: Digon diaddurn oedd, gan foj ci lliw v.edi colli, a'i p'.iig vvedi tori. Ond gwel'd hon ;nor ddiaddurn, ac eraill mor wychion oedd yn jveri i mi feddwl am ryvvbeth. Cefais eslxjuiad ar y e.yian pan yiueflaie ynddi, drwy i'r wraig fy rhybuddio am tod yn of&lus o lioni. Felly aoth tros yr banes. Gwyddwn ain v profiad fy hun. Naw inlyncdd yn o! bu farw Goronwv*, y bachgen hynaf. Roedd ei fam i ruor hoff o bono fel n)ao fe cead Joseph y teulu, er fod yno wyth ar ei ol. Mis ar ol mis yn pasio, ond rhyw ddilledyn yn dyftnl o'i ciddo i'rgolwg o hyd, ac yn gwneud y gal on yn ddryllinu. Feliy gorfu i mi guddio yr oil o'i eiddo, vn llyfran, pencils, Sic., o'i golwg. Mae bon yn ffaith am fijtxxld hebla-v a j nodwyd. Er nad ynt ond addurniadau gvva-e!, etc tnaent yn adduniiadau sydd yn dwyn y ineddvvl i edryeh drvvyddynt ar sviweddau uwoh tÏ rltariora(;h. Maeut fel te'.escoix's, fel crrig ntilldir i wel"d yr | y;iiadawedig ebwedl Islvvyn am y ser, ceirig mdldir ar y ffordd rr Nefoedd. Alae llawer i aiLgylehiad fel yma wedi bod yn foddion i ddwyn dyn i blygu'n iscl wrth draed ei \arcdwr, pan oedd y I«*>OTI :L'r personau hyny pan yn fyw wedi methu. Cofus genyf am hen vveinidog yn swydd Gaeifyrddin wedi ey;neryd yn ei galon i geisio enill un o'r rhai oedd yn ei gapel i i fotl yn d'.linvestvvr, yr hwn oedd yn dra hoff o yfed. Ond er ei lioll ymdrecbion methodd. \cdi iddo farvv, aeth William Thomas yn ddirwestwr, n bu yn ddir- westwr am tlwyddyn gyfan. Un diwrnod yr oe<ld yn Ffair Llandilo. a phenderfynodd dori ei ardystiad. ac aeth i fewn i dafarn gahvodd am la-ied o ddiod, a phan yn ci godi fynu at ei cnau j'w yfeil gwelai, ar y mur, ddarlun o'r hen weinidog tynodd y glass oddi- wrth ei cnau heb yfed dim o'i gj-nwys, gosododd ef aT y counter yn llavvn, aeth allan, eadvvodd ei ardystiad, | ac ni welvvyd ef mewn tafarn byth wedi hyny. Gellir dwyn canoedd a miloedd o eugreitftiau yr un modd. 11EN JWG J'ACH. Y TEULU. Pan oeddwn mown tyddyn yn nghanol y wlad Canfyddais, yn nghanol y llestri, Jwg fechan ddiaddurn yn edryeh yn ben, A drill bach o'i ping wedi tori; tiofynais j'm huuan Ijetli ali'sai fod hon, Pwy Ihoddodd hi ynia i grogi| t Edrvchais yn Vmala, a gwenais yn Hon, Mae'n rhaid fod rhyw banes hen iddi. 'n<Y.:fld llinyn yn gyleh am wddf y jwg fach, A hwnw heb angen aU1 dano, Can fod iddi ddolen yn rhwyni am y bach Roedd hyn fel yn eglurcsbonio I"od rhyw be th yn hynod yn banes y jwg, Jwg fach osdd a'i phig wedi tori V jwg ocdd yn edryeh mor lietiaidd ei dryeh Ac eraill mor wyell yn ei chwmni. Rhai wcdi'u goreuroa blodau o aur Rhai'n felfedaidd a theg fel pe'n sidan, Rhai wedi'u liiwio yn wynion a chlaer A rhai fel afalau o arian A hithau'n eucauol yn hvihI a shy, ( Fel genoth yn ynnt priodi ° Rhy wylaidd wrth fadael i gynyg ge«.»dbvc A'i gruddiau gall wrid fel yn'llosgi. T'au welod 1 y wraig fi yn e-tyn fy Haw, j Gail feddwl ymaflyd am dani, Cynhyrfodd ei henaid a gwacddocM niewn liravv "(iochclwcli, O peidiweh a'i thori Jwg uiam yw'r jwg fach g-a'dd ga-u ei maingu, Gofalwch, na wuewch ei abuso. Ar Inn rhedaPr dagrau tros mddiau y wraig O'r galon oedd wedi ei chlwyfo. Dywedaia ar uawaith, "Xid gwagedd yw hyn, Na, na inae yr banes yn real Mae'r Nefoedd yn amlwg i'w guel'd drwy y-glyn Wrth fetidwl am rai wedïn gadael." Daetb adgof am Mari, Goronwy, a John, V d'wrnod a'r awr yniauawsaht, Rhai'n wlybion eu gruddiau, a-c eraill yn lIon Wrth goh'o y golled a gaw.-ant. Ha tcinila y -\vefuj gusanau ei grudd, Tra nad oedd and plentyn bach cgwan. A'r bronau a sugnorld, a'r breichiau mor dyn A'i cadwai'n ddiogel yn mhobman Daetb ami i gj nghor fe'. mcllten i'w cbof, Tra'r tafod uiewn tywod yn tewi, yy mywyd yn aberth. ddyvvedai. a rof } Cyn caiff y jwg fach ci atnharclja." j Mae rriyrdd amgylehiadau 'run fel a'r jwg fach j Yn d wnl y gorpbenol yn agos A gwrendy dyfodol fu unwaith yinhtll Am byth i'r preseriol i aros Agorant y llygaid i weled yu i,,ir, Y tir 11a ff r\-n(littii'll preswvlio: Ac O fcl tnac'r amser i'w weled vn bir Gan gyuiaint yr awydd fod yno Llawer Nadolig a welw^ d cyn hyn 11 Xghynmi, llawn cbwerthin a chwareu, Pan ddouai y teulu oedd wasgar i gwrd'.l, I ganu a difyrchwedleua Ond er ixxl yn ddifyr, a difvr iawn, iav n Rhaid 'madaci an) dymor bvr etc; Ond Ow ddaeth y tculu bytli wedi'u yn llawn, Nadolig oedd hwn nad a'n anghu'. Jauc y ferch hyuaf a rowd yn ci Ac Emrys ei brawd sy'u dihosni, y tad yn ei alar vn welwei wetld, A'r fam a'i Fynwyrau bron drv> [ Nadolig yn llawen ni thrculir byth uiwy, Ncs cyrhacdd y Salclu ddymunol, Lie cawn gyd gyfarfod o amgyleli y bwrdd, A'r tculu i gyd yu brescnol. 'Run fath fyddi dithau, Jane ysgafrj dy droc-d, lliicda dy degweb i yolli f Diaddurn a fyddi pan elycb ni ben, 'Run fath a'r hell jwg yn y llestri; Ryrhau iwnaift' dy gamrau, tryuihau vsoaiffdy' glyw, A phallu wna'r llygaid olfuo, V eefn vn crytnu, avr meddwl vn drwm, A pb jb pcth pryd hwn yu dy fliuo. Hen (iriation digymbar, wyt tithau'r un fel A'r jwg fach yn nghanol y llestri. Yn ddigon diaddurn yn ngolwg y byd, Ond eofia fod Duw yn dy garu Fe losgir yr anghrist :cOj wyehder yn (Ham, Tra eedwir di'n nghanol y t? ul i V Trindod mewn I ndod, gofalant lovy :1111 Ful nt, Ccfn Cbcd. Y MEDDW. Ei dduwie- yw y ddiod, -a'r "gwr low" R-agor tan, plant, priod Ond godde'weh ÎI' n¡ieg (H\Ki. Dyna furgyn dan fargotl DIRWESTWYR YX Y:f\lyn C. Miloedd addolant Moloch, ac du' l; watwar Hacus drwjnig<jch A'u fe'vvaedd mvydflyaig, gwyd'locli. Sydd illll I'vglv. meu'y- niocli. PETHAU MELUS. Melus vdvw gwin » llaeth, a M an ronvnau corsen India, Di! iau mel: mwy melus eto Ydyw gotid hir pan cldarffo. MA FN D'OD A'R GWANWYN GYDA 111. I EfelyehiadJ. F, IIg'h;t.rÎad y\r 1,lodclI.I) Frydfei thaf ar y waeu Mae'n d'od ar gwanwyn gyda hi Trwv ot-rvvvnt llvtn vn mlaeu Mae'n cerdded dr»js y doldir. A'i threm fel d'lwits d'o- :\Iae'n heutl\"cn "n eí dmUJlli Iii, Ac yu ei halwen, nos. Mil tecacli yw na'r Hcuad, Dysgleiriach yw lia r wawr, Tyncraeh yw na. hwyrddydd baf Yn galvv'r ser i lav» r Llefara- rhed llawenydd, Rhydd gan—a ffrydia torch A ch<5r v Ilwyn ddystawa r wraudo ar fy inerch. O gariad heb dy gwmui, Cafcraidauatptudd, no-; sy'n llavvn o gwynifan tri.t, A thywvll yw y dydd I'y mywyd hebot—-aiig<m, Vr haul yn gwisM lien n Vn ail i'r nefoedd wen. Merthyr.

DOW LAIS FOOTBALLERS WALKI…

ROY AI, W ELSIJ "LA DIES'…

MERTUYK GUARDIANS.

THE FURTHER REFORMATION NEEDED.…

-.----..------_.suit INSPECTORS…

"SOWING THE \r[XI) ,. A] TJIE…

- IIARROUE LIGHTS" AT TIIE…

[No title]

I----,-----ITHE TICKET OF-LEAVE…

Advertising

}>OB VN DJ)WKN\I>. !