The London Kelt

MEDI'R CYNHAUAF. Galwodd pobl Prydain yn daer am y rhyfel yn Affrica, ac yn awr y maent yn dechreu medi o ffrwyth eu pybyrwch Jingoaidd. Tra y gallodd y Weinyddiaeth, bu yn benthyca arian at yr holl gost, gan gynyddu y ddyled wladol mor eithafol nes yr oedd gwledydd ereill yn dechreu ymholi a all Lloegr ddal y fath bwn am hir amser--yn enwedig os ceir adeg wan ar fasnach ? Yr oedd Canghellydd y Trysorlys-ceidwad y goi wladol-yn go- hirio o hyd rhoddi tollau newyddion ar y bobl rhag ofn i ysbryd rhyfelgar y wlad gael atalfa, ond y mae'r ymgyrch wedi parhau mor hir, a'r g6st yn myned i fyny mor gyflym, fel y bu raid iddo y waith hon edrych am faes arall o gynyrch er sicrhau rhan o'r arian angenrheidiol i gario ei waith yn mlaen. Ac erbyn hyn, y mae'r wlad yn gwybod pwy sydd yn gorfod dioddef. Ni freuddwydiodd y gweithiwr tylawd druan mai efe gawsai y dasg o dalu am y rhyfel pan y gwaeddai mor groch o du ei arweinwyr Ceidwadol dros ddwy flynedd yu ol. Gosodid o'i flaen ddarlun deniadol y pryd hwnw o lwyddiant dyfodol ein meibion llafur, gan y rhai y dylasai wybod oddiar brofiad mai hud- olwyr oeddynt, a gwrandawodd arnynt. Nid ymddiriedodd yn y rhai oeddynt ar hyd y blynyddau wedi bod yn selog dros iawnderau a rhyddid, a galwai hwynt yn "hen wrag- eddos llwfr." Ond, bellach, y mae'r baich wedi dod yn union fel y prophwydai pleidwyr heddwch ac y mae y rhai a addawsant mor rhigil wedi osgoi y cyfrifoldeb arianol, eithr gosodasant y rhan drymaf o hwnw ar ys- gwyddau y rhai mwyaf amharod i'w ddal. Treth ar Fara y gweithiwr, dyna ris gyntaf y gorthrwm, a chan fod y Senedd eisoes wedi mabwysiadu yr egwyddor nis gall y ffordd fod yn mhell cyn cyrhaedd y nod a ddygodd y fath drueni ar ein gwlad ddechreu y ganrif ddiweddaf. Y mae pris pob math 6 fwydydd wedi codi yn ddiweddar-y trethi lleol wedi myned yn uwch, a hyny pan y mae cyflogau yn gyffredinol a'u tuedd tuag i lawr. A dyna'r fath ffrwythau a gaiff pobl Prydain y mwyn- had o'u casglu ar ol yr holl siarad a'r gwaeddi am y tair blynedd a aeth heibio! Y canlyniadau cyntaf i osodiad y dreth newydd yw codiad yn mhris pob math o yd a. blawd. Credid ar y cyntaf mai'r gwenith yn unig a dollid, ond bellach y mae'n eglur fod pob math o yd yn dod o dan ddosbarth y dolt. Mae'r bara eisoes wedi cael ychwaneg- iad o ddimeu yn mhris y dorth, a gwyddis y bydd hyny yn ergyd trwm i'r gweithwyr cyffredin—sydd, fynychaf, yn derbyn cyftog fechan, tra ar yr un pryd yn berchen tyaid o blant. Yn ei araeth o flaen y Senedd, ddydd Mawrth, honai y Canghellydd nad oedd angen am godi pris y bara. Ond os oedd y gwr yn meddwl y cawsai yn agos i dair miliwn o bunau i'w ddwylaw heb i rywrai deimlo eu colled, y mae ganddo syniad lied ryfedd am fasnach a chyfrifon arianol t Ond, pa le yr ydym ni Gymry yn sefyll ? Yr ydym wedi gadael i'r dreth bresenol gael ei gosod arnom heb yr un ymdrech i'w gwrth- wynebu. Yr ydym, fel gwlad, wedi myned i hepian a chredu na ddaw daioni byth o wrth- wynebu gorthrwm. Beth? ai trwy waseidd- dra a thawelwch y cafodd ein tadau ryddhad o'r llyffetheiriau roddid arnynt gan orthrym- wyr yn yr oesau gynt ? Ac, a ydym ni yn llai dewr nag oeddynt hwy ? Os ydym, yna nid oes ond gorthrwm yn ein haros; ac ar yr un wedd, os na allwn fwynhau rhyddid ac amddiffyn rhyddid, nid ydym yn deilwng o ddim ond caethiwed a phoenedigaeth. I hyn y mae polisi presenol y wlad wedi ein har- wain.

Y PREGETHWR NEWYDD. Syniad arall am bregethu ydyw un yr eg- Iwys. Dywed y diweddar Dr. T. C. Edwards mai "traethiad o wirionedd Cristionogol fel y mae yn dylanwadu ar y pregethwr ei hun, a chyda'r amcan o gynyrchu dylanwad Crist- ionogol ar y gwrandawyr," yw pregethu. Dyna hefyd oedd syniad y diweddar Dr. Phillips Brooks, o'r America. Yn ol y golyg- iad yna, eto rhaid i'r pregethwr deimlo gwir- ionedd yr Efengyl yn llosgi yn oddaith wynias yn ei galon ef ei hun cyn y medr ei bregethu fod fel moddion iachawdwriaeth i neb arall. Gofynodd rhywun unwaith i'r Parch. Henry Ward Beecher pa fodd yr oedd yn medru pregethu mor fyw ac effeithiol: atebodd yntau,—" Yr wyf yn meddwl fy mhregeth allan yn fanwl, ac yn ei phwyso yn nghlorian ddifethu profiad personol, yna cymeraf ychydig nodion gyda mi i'r pwlpud; and I generally manage to set them on fire before I am done.' Flynyddoedd yn ol addawodd pre- gethwr enwog iawn o Gymru fyned i bregethu i un o eglwysi cyfoethocaf Llundain. Teimlai yn hyderus odiaeth wrth feddwl am anerch tyrfa o ddynion deallus mewn iaith estronol; ac yn ei ffwdan gyrodd at ysgrifenydd yr eglwys i ofyn ai nid gwell fuasai iddo gym- eryd ei manuscript gydag ef i'r pwlpud, a. darllen ei bregeth i'r bobl. Atebodd yr ys- grifenydd y llythyr fel y canlyn:—" We want your Welsh fire; and you cannot earry fire in paper, but you may use paper to kindle the fire if you like." Rhaid i dan y pwlpud ddifa llygredd y byd fel y goddeithia ffl im fynydd- oedd. Ond ni wna pob math o dan ysu pechod nac angerddoli daioni. Nid fireivorks artificial sydd yn tanio'r wlad, ond gwreichion byw a beiriant fyddo yn gweithio. Cof genyf, pan yn hogyn, weled hen frawd yn dyfod i ffeiriau Llanarth, oedd yn bwyta papyr ac yn poeri tan. Ystyriem ni, blant, ef yn un o ryfeddodaus penaf y pedwar tymhor. Ond gweddus yw dyweyd nad oedd neb ond plant a dynion heb fod yn Ilawn llathen yn aros i edrych arno ai y bobl gallaf heibio heb synu fawr at ei orchestion, am y gwyddent mai ystryw ddrwg dyn diog i gael bara heb lafurio yn onest am dano oedd y cwbl i gyd. Bydd ambell bre- gethwr yn gwaeddi ac yn poeri tan; ond ni bydd y bobl fwyaf meddylgar yn sylwi fawr, gan y gwyddont mai sain udgorn a llef geiriau yw y bregeth i gyd. Angen mawr yr eglwysi ar hyn o bryd ydyw dynion a'r Efengyl wedi llwyr feddianu eu calonau, dynion ag awydd am bregethu yn gynddaredd yn eu gwaed, dynion yn dyfod i'r pwlpud, nid i ddangos eu dysg a'u dawn, ond i ddyweyd yn angerddol y pethau a welsant ac a deimlodd eu dwylaw am air y bywyd.—(Y Parch. D. Stanley Jones, yn y Qeninen am Ebrill). [