The London Kelt

Y SABOTH YNG NGHYMRU. o dipyn i beth, y mae Cymru yn cyflym ddynwared y Sais yn ei dibrisiad o gysegred- igrwydd y Sabotb. Y mae'r awydd am chwareuon yn cael mwy o ddylanwad o byd ar ei phlant, ac nid oes ond odid i dref na phentref nad yw yn ystod misoedd yr haf yn cael ei llenwi ag ymwelwyr a phleserdeithwyr diwedd yr wythnos. Mor anioddefol yw'r pla wedi bod yn y blynyddau diweddaf hyn fel y caed cynhadledd fawr yn Llandudno y dydd o'r blaen gyda'r amcan o greu barn gy- boeddus o du cadwraeth tawelwch a gor- phwysdra ar Ddydd yr Arglwydd. Nid yn unig gyda'r teithio a'r myn'd par- baus y mae'r pla yn dod i fewn, eithr llusgir ef i'n gwlad hefyd o dan yr esgus o wneyd lies i'r cyhoedd, a hyny mewn ffurf o redeg y trams yn y trefi mawrion ar y Saboth ond da genym weled fod pobl Caerdydd wedi penderfynu pwy ddydd—trwy fwyafrif o un, y mae'n wir-i atal y cerbydau hyn ar y Sul. Mae'r ataliad wedi creu cyffro, ond y mae'n amlwg fod yna ran helaeth eto o'n pobl nad ydynt yn barod i daflu o'r neilldu bob rhin- wedd perthynol i neullduolrwydd y Saboth Cymreig. Dyma fel y traetha Idriswyn ar y pen hwn, ac y mae efe yn selog iawn bob amser 4ros gadwraeth pob peth da yng nghymeriad y genedl:— Y mae hawliau y Saboth ar ddyn o natur uwch na deddfau nac arferiad na barn gwlad y mae wedi ei wneyd er mwyn ei gorph yn gystal a'i natur foesol ac ysbrydol; y mae iechyd corph a meddwl y rhai sy'n ei gadw yn profi fod rhywbeth yn natur dyn yn galw am dano; ac y mae llwyddiant pob gwlad sydd yn talu parchedigaeth iddo yn dangos ei fod yn angenrhaid ym mhob cylch o gymdeithas. Dyna'r rheswm am fawredd a chadernid a dylanwad a chyfoeth Prydain Fawr, a dyra sydd wedi gwneyd Cymru yr hyn ydyw-wedi ei chodi hyd y nefoedd mewn breintiau, a'r Nefoedd a'r ddaear yn gwenu arni mewn edmygedd. Ond os disgyn person neu genedl neu wlad i gadw y Saboth o ofn cyfraith neu rhag tynu gwg eu cymydogion, nid yn unig y maent yn difreinio eu hunain o'i holl fendith- ion a'i freintiau, ond hefyd yn parotoi llwybr i'w bolafiaid yn yr oes nesaf i'w anwybyddu yn hollol-i fyn'd yn ddigon gwargaled i fyn'd ar draws barn a theimlad Eglwys Dduw ac yn ddigon hyf i herio cyfraith y wlad. Ie, bydd pob olion o'r Saboth Cymreig wedi ei ddileu, a gwanc un dosbarth o bobl am wneyd arian a thueddfryd dosbarth arall at bleserau fel Hifeiriant wedi ei ordoi a'i guddio o'r golwg, a dim ond rialtwch ac oferedd a champau yn ymsymud ar wyneb y tryblith. Y mae'r dar- lun yn un pruddaidd a thorcalonus; yn un tywyll ofnadwy ond y mae gogwydd yr oes yn sicr yn ei gyfreithloni; a dyma'r trychineb mwyaf all ddigwydd i'n gwlad ac i Gristion- ogaeth-colli y Saboth yn ei gysegredigrwydd • ac fel sefydliad Dwyfol; ac os cyll Cymru ei Saboth fe gyll pobpeth o werth sydd ar ei belw. YR YSPEILWYR YN YMHYFHAU. Y mae torwyr Saboth Duw ac yspeilwyr etifeddiaeth y gweithwyr yn ymhyfhau bob blwyddyn, a cheir dynion ym mhob tref ac ardal yn gwneyd eu goreu, yn defnyddio pob ystrywiau ac esgusodion, i gael cyfleusderau i wneyd masnach arno. Y maent wedi myn'd mor haerllug fy] ag i herio cyfraith y wlad profir hyny gan y lluaws siopau sy'n agored a'r achosion a ddygir o flaen yr ynadon yn feunyddiol o doriad y deddfau trwyddedol y maent wedi colli pob parch i draddodiadau eu tadau a'u mamau ac i farn dynion goreu y byd a dysgeidiaeth yr Hen Lyfr," a throant y dydd i gyflawni pobpeth yn ol eu mympwyon a7u tueddfryd eu hunain. Gwir fod y prif fasnachdai yng nghau a'r gweithfeydd wedi sefyll; ond y mae'r ysfa sydd wedi ymaflyd mewn dosbarth neillduol o bobl i ymblesera ar y Saboth yn demtasiwn i fasnachwyr agcr j ar y Sul ac yn gosod angenrhaid ar rywrai i weithio er eu boddhad hwy; gyda'r canlyniad nad oes ond ychydig iawn o wahaniaeth rhyngddo a dyddiau ereill yr wythnos, heblaw fed mwy o alw ar ambell i nwydd a mwy o fyn'd ar ambell i fasnach a bod mwy o segura ar hyd yr heolydd. Ac os gorfodir rhai dos- barthiadau o weithwyr i weithio ar y Sul, fe gynydda y galwad a'r gwanc o flwyddyn i flwyddyn, nes o'r diwedd y bydd pawb o dan yr un orfodaeth, a'r Saboth wedi ei ddifodi a'r gweithiwr heb gael dim yn gyfnewid am dano. MYN'D YN WARADWYDD. Os na ddaw rhywbeth i roddi atalfa ar y dirywiad sy'n myn'd ymlaen yn meddyliau y genedl am gysegredigrwydd y Saboth os y caiff ei amharchwyr eu ffordd eu hunain am ychydig flwyddi yn hwy, fe fydd pob gwrth- glawdd wedi ei agenu a phob atalfa wedi ei thynu i lawr a'r Saboth yn sathrfa o dan draed. Dydd i chwareu fydd ac i foddio anghenion mwyaf anianol dyn, ac fe a ei dwrw a'i rialtwch yn faich, ie, yn waradwydd ar y wlad, ac yn rhwystr ar ffordd cyflawniad gwasanaeth addoliad y dydd. Y mae a fyno amgylchoedd dyn a'i ysbryd a'i galon a'i deimiadau, a bydd yn amhosibl cario ymlaen wasanaeth y cysegr ynghanol dwndwr Saboth y dyfodol yn ol fel yr ymddengys i ni o'r presenol a'r difaterwch a ddangosir o'i dyng- hed. Y mae ei dawelwch yn cyflym ddiflanu a'i gysegredigrwydd bron wedi ei golli yn hollol, ac yn fuan iawn fe dderfydd a bod yn Saboth ac yn uchel-wyl yr Eglwys Gristion- ogol. Ni bydd yn ddydd o orphwysdra mwy- ach ond i ddosbarth neillduol o weithwyr, ac fe fydd hwnw yn gwneyd y fath gam-ddefn- ydd o hono nes ei droi yn waradwydd cenedl- aethol, a'i gri gyffredinol fydd-yr Eglwys yn uno-am ei ddiddymu'n hollol ac i bob gwaith gael ei gario ymlaen ar y dydd cyntaf o'r wythnos yn gystal a dyddiau ereill. Y GOLLED I GYMRU. Gan mai cenedl o weithwyr ydyw Cymru, galanastra ofnadwy fydd hwnw iddi-colli ei Saboth-y galanas mwyaf difrifol ac alaethus a all ddigwydd byth iddi. Gwlad wedi ei dyrchafu yn arbenig trwy ddylanwad y Saboth ydyw Cymru. Dyma ddydd ei hadenedigaeth -neu ei hadgenedliad o'r newydd i fywyd uwch yn gymdeithasol a chrefyddol. Cym- eryd mantais ar ei gyfleusderau gadwodd ein hiaith a'n llenyddiaeth yn fyw; yma y dysg- wyd y werin i ddarllen a meddwl, i ganu a gweddio a phregethu ar y Saboth y mag- odd ddigon o nerth a gwroldeb i benderfynu gweithio allan ei hiachawdwriaeth ei hunan mewn ystyr genedlaethol a chrefyddol. Oni bae am y Sul, ni fuasai gan Gymru heddyw ddim gwerth ymffrostio ynddo; a phan gyll ei Sul, fe gyll ei phobpeth ar yr un pryd. Y mae gweithwyr y dyddiau presenol yn afradloni etifeddiaeth deg a gogoneddus a enillwyd iddynt gan eu henafiaid trwy lafur a lludded, trwy barch ac amharch; ie, trwy gystudd a dioddefiadau ac-angeu. Ystad y dyn tylawd ar y ddaear yw y Saboth cafodd hi yn ddi- ddyled heb ddimai wedi ei benthyca ami; ac y mae'n drueni ei weled ef, o bawb, yn yr oes hon yn gosod cymaint o ddyled arni ac yn ei beichio mor drwm-mor drwm, fel na bydd yn y man o un gwerth iddo-bydd wedi gweithio ei Saboth allan ar chwareu ac ofer- edd. Bydd y canlyniadau yr un mor andwyol i'r Eglwys Gristionogol; nis gall gyflawni ei dyledswydd a chyhoeddi ei chenadwri i'r byd heb ei Saboth; a pha beth a wna hebddo ? Onid yw'n hen bryd i bob Cristion a dyngarwr a gwladgarwr i ddod allan i ymlid ymaith halogwyr ac yspeilwyr y Saboth; a'u bwrw allan fel y gwnaeth y Prophwyd o Nazareth gynt a'r newidwyr arian hyny a halogent y deml yn Jerusalem ac os bydd raid, gwneler fflangell o fan-reffynau, a fflangeller hwy allan a'u byrddau yn ddymchweledig wrth eu sodlau, a gwarthnoder hwy hyd byth fel rhai oedd wedi troi dydd yr Arglwydd yn ddydd diafol a phechod ac yn farchnadfa lladron.

Y "LLYFRBRYF" YN LLUNDAIN. Dyddorol bob amser yw cael barn y Ilenor- doniol hwn am danom ni yn Llundain. Dyma- ddywed yn ei bapyr-Y Cymro—am yr wyth- nos ddiweddaf I- Mi biciais i Lundain am ddeuddydd rhyw bythefnos yn ol. Beth ond picio ydyw'r daith o bum' awr oddiyma i'r Pentre ar Km y Taf- wys ? Y mae nhw'n brysur arwinol yn Llun- dain yrwan, yn enwedig yn gwneyd heolydd newyddion ac yn Hedu'r hen. Yn y Strands, yr oedd ugeiniau o navvies wrthi hi a'u holl egni yn tynu i lawr hen dai hanesyddol i wneyd heol newydd oddiyno i Oxford Street-, a Hawn ddeg am bob navvy yn segur edrych arno yn gweithio. Pe tynasasai'r llabystiaid hyn eu cotiau duon, a chymeryd caib a rhaw i helpio'r navvy, mi fuasai'r heol newydd ar ben mewn byr amser. Dyna'r heol, wyddocby na fedran nhw yn eu byw wybod beth i'w galw ar ol ei gwneyd. Myn lluaws ei henwi yn Gladstone Avenue.' Campus. Er mai Hewl y Wigsen ddimeu fuasai fwyaf cysom ag ysbryd diffaeth yr oes. Fe syna rhai mae'n dra thebyg pan glyw- ant fod llawn cymaint o hynodion lleol ym perthyn i'r Cockneys ag sydd, dyweder, yrc, perthyn i drigolion sir Lancaster. Gwradewchs ar eu ton lusgol wrth siarad, a'u camleoliad o'r llythyren h.. Wrth y miloedd colomenod a fwydant oddeutu St. Paul, Tai y Seneddr &c., gellid meddwl mai'r golomen ydyw eis totem; ac y maent yn meddwl cymaint o ambell bren fel hwnw yn Wood Street, a phe bai yn deml. "A dyna Jingoes ydynt! Os oes yno y fath fod a Pro-Boer, ni ddigwyddais dare arno. Mae'n rhyfedd na fuasai raid wrth ritsment o sowldiwrs i warchod seneddwyr a., ddaliadau Mri. Bryn Roberts a D. Lloyd, George yn eu mynediad i a'u dyfodiad o Dy'r Cyffredin. "Pobl braf ydyw Cymry y Brifddinas, Credaf eu bod ar y cyfan yn fwy eangfrydig a goleuedig hefyd hyd yn oed na Chymry Lerpwl er y dywedai Mr. Marchant Williams. yn ei bapyr godidog ar Ramant Addysgr mai hwy yn Llundain sydd wedi gwneyd melin ac Eglwys. Aethum i Gapel Harecourt y Sul i wrando Elfed. Yr oedd yno gynulleidfa ragorol, ac ni raid dyweyd dim am y bregeth wrth y rhai a glywsant y prif-fardd yn pregethu. Cymre- ydyw Elfed ar ol y cwbl, a buasai'n well genyf ei glywed yn yr hen iaith. Chwedl byrdwn y gan hono, 'O! tyred yn ol, 0 t tyred yn ol.' Bron iawn na cheisiwn ganu oan I'th gael di'n ol, fy Elfed lan. I Gymru eto lie mae'r tan Cymreig yn para i loagi. Byr, byr, gobeithio fu'r ffarwel 0 tyr'd yn ol, awenydd del, Mae eisieu dy bregethau ffel Gofyna'th wlad, 4 Bryd deui ?'