The London Kelt

Bud y San. Can PEDR ALAW. [" PENDENNIS," LOUGHTON.] Bydd y byd cerddorol Cymreig yn cael ei gynrychioli adeg y coroniad yn Westminster Abbey gan neb llai na Ben Davies, ac wrth gwrs bydd Dan Price yno yn rhinwedd ei gysylltiad a chor y He. Nis gwyddom a yw yn mwriad yr awdurdodau i roddi gwahodd- iad i gritic y CELT os felly y bydd, ceir yn y golofn hon hanes manwl o'r gweithrediadau; ac os nad ydym ar y rhestr, ni ofidiwn ond ychydig! Rhyfedd mor blentynaidd ydyw meibion dynion wrth natur! Y fath awydd sydd i weled llu o enwogion yn tramwyo'r ystrydoedd-fel rhyw blant yn dangos eu hun- ain yn eu dillad goreu! Ond i ddychwelyd at bethau cerddorol. Cawsom bleser mawr wrth edrych dros y darnau cerddorol a genir yn y gwasanaelh coroni. Y mient yndeiiwng (ar wahan i rai o'r tonau i'r gynulleidfa) o'r Eglwys ar ei goreu-ac wrth ddyweyd hyn, fe ddealla y rhai hyny o'n darllenwyr ydynt wedi talu sylw manwl i hanes cerddoriaeth gysegredig y Saeson, y golygwn fod y genedl yma ar ei goreu. Y rheswm am hyn yw, fod yr Eglwys, er's canrifoedd bellach, wedi cefnogi y prif gerddorion, ac wedi parhau i roddi sylw mawr i gerddoriaeth yn ei gwasan- aeth. Y canlyniad yw fod ei hystor o ddarnau cerddorol yn gyfryw i ymfalch'io ynddi. (Os carai rai o'n darlienwyr weled hanes cryno o gynyrchion cyfansoddwyr Eglwysig, cant y cyfryw yn llyfr y diweddar Mr. Barret). Gan fod y culni gofidus yn erbyn defnydd- iad offerynau wedi ei ladd, y mae cyfle braf i gerddoriaeth Ymneullduol Gymreig ddad- blygu; ac y mae wedi cymeryd camrau breision yn ddiweddar. Er y credwn fod y • cymanfaoedd canu wedi, ac yn, gwneyd lies, eto dibynir gormod arnynt. Nid drwy arddull na decngliad dieithr arweinydd arbenig y ceir y dadguddiad i'n cynulleidfaoedd, eithr yn mherffeithiad addysg gerddorol arweinydd y gan yn y capeli. Yn y fan hon, cyffyrddwn a mater y carem gael barn ein darllenwyr arno, sef, a ydyw arferiad rhai arweinwyr cymanfäol yn aros ar rai geiriau ynghanol brawddeg, i'w gyfiawn- hau ? Da genym pe gallem ddwyn ein darllenwyr i ystyried mater fel hwn a thraethu arno. Gwnai hyny les iddynt hwy ac i'r dar- llenwyr ereill, a pharai ddyddordeb yn ddiau. Beth ddywed arweinwyr y gan yn Llundain ar hyn ? Cychwynwn yr ohebiaeth drwy ddyweyd na ystyriwn fod aros myrych ar eiriau penodol ynghanol brawddeg i'w gyf- iawnhau, os na fydd y cyfryw yn awgrymu ei hun yn naturiol i'r cynulleidfaoedd mewn gair, os na fydd yn gwbl naturiol ac ymar- ferol. Ystyriwn mai prif waith yr arweinydd cymanfaol ydyw arwain y cantorion i mewn i ddirgelion yr emynau. Y mae disgwyl arno i weled yn ddwfn, ac egluro beth a wêl-nid drwy ruo, eithr drwy ddylanwad trydanol personoliaeth-yr hyn a drosglwydda drwy ei edrychiad a'i ysgogiad priodol, naturiol. Y gamp ydyw arwain y dorf i gyfeiriad yr ysbryd ond ni lwyddodd neb arweinydd i wneyd hyn yn effeithiol heb fod y cantorion yn barod o ran eu meddwl i'r ysbryd ddylan- wadu arnynt. Heb i ni ymhelaethu yn bresenol, gwa- hoddwn ein arweinwyr lleol i anfon atom-o dan eu henwau priodol—eu barn ar y mater hwn. Hwyrach, drwy hyny, y ceir eglurhad, mewn rhan, paham nad yw y gymanfa ganu yn Llundain wedi bod yn rhyw effeithiol iawn un amser. Y mae ein darllenwyr yn gwybod am y Cwmni Cerddorol Brenhinol. Yn ei gylchwyl flynyddol ddiweddaf, a gynhaliwyd yng Ngwesty'r *Metropole yn y ddinas hon, cry- bwyllwyd am y modd y daethpwyd i gychwyn y sefydliad. Tua canrif a haner yn ol daeth chwareuwr ar yr offeryn a elwir yr oboi o'r Almaen i'r wlad hon, a daeth yn enwog, ond nis gallodd ddarparu gogyfer a'i wraig a'i blant. Ychydig ar ol ei farwolaeth, yr oedd dau gerddor yn sefyll wrth ddrws Ty Coffee yn yr Haymarket, a sylwent ar ddau fachgen dyddorol yn gyru dau asyn. Gwnaethant ymholiad ynghylch y ddau fachgen, a daeth- ant i wybod mai eiddo y diweddar chwareuwr enwog ar yr oboi oeddynt. Mewn canlyniad, cychwynwyd trysorfa i helpu'r bechgyn ac yn y ffordd hon, a thrwy yr amgylchiad hwn, y daeth y Sefydliad Cerddorol Brenhinol i fod -yn y flwyddyn 1790.

HYN A'R LLALL. Mewn cymanfa bregethu wledig yn ddi- weddar yr oedd dau o gewri'r achos i dra- ddodi pregeth yn yr un oedfa. Esgynodd y cyntaf i'r pwlpud, a thestyn ei draddodiad oedd, Ac efe (Judas) a aeth allan ac a ymgrogodd." Bu yn faith iawn yn egluro yr amgylchiad galarus hwnw. Pan ddaeth tro ei frawd, wele, er mwynhad i'r lluaws oedd wedi blino ar y cyntaf, ei destyn oedd, Dos dithau a gwna yr un modd." Nid oes ond y testynau ar gof a chadw yr ardalwyr yn awr. Cafodd Evan Phillips, gwyliwr tren nwyddau ar linell ffordd haiarn y Great Western, ei ladd yn Junction Danygraig, Abertawe, y dydd o'r blaen. Y mae symudiad newydd gael ei gychwyn gan drigolion Llanfair Mathafarneithaf, Mon -lle genedigol Goronwy Owen-i godi cof- I golofn i Goronwy. ANGLADD MOSES. Englynion buddugol yn Mile End, Llundain, dro yn ol:— I'w arwyl rhoed gwyl ar goedd-i bigion Pob agwedd y nefoedd Angel gor ei elor oedd, I I galon y dirgeloedd. Yn faith orymdaith yr ânt-olwynion Goleuni ohwyrnellant; Tawel fedd a. sedd y sant, A'i wely argel wyliant.—CWCWLL. Y mae Mr. Goscombe John wedi ei gyflogi i wneyd cerflun o Edward VII, i'w osod yn Nhref y Penrhyn. Mr. John wnaeth ddelw gof Mr. T. E. Ellis a bathodyn cof y Tywysog Llywelyn ap Gruffydd. Rhydd y Parch. Ddr. Cynhafal Jones, Colwyn Bay, rybudd o'i fwriad i ymddiswyddo o'r weinidogaeth yn mis Medi nesaf. Ordein- iwyd Dr. Jones yn 1866, a gwnaeth lawer o waith llenyddol gwerthfawr, yn cynwys cy- hoeddi argraffiad da o weithiau Williams Pantycelyn. Hwyliodd Ben Bowen, y bardd o'r Rhondda, tuag adref o Port Elizabeth yr wythnos ddi- weddaf. Mae efe wedi cwbl wella, ac wedi penderfynu unwaith am byth mai'r Saeson yw'r bobl etholedig. Ddydd Sadwrn diweddaf, yng Nghastell- nedd, rhoddwyd anrheg o lestri arian i Mr. S. T. Evans, A.S., gan ei etholwyr. Mae Mr. loan Williams, Abergwynfi, wedi enill gwobr a gynicgiodd papyr Seisnig am emyn ar gyfer y coroniad. Sonir fod Llywodraeth Canada yn cynyg dwy dreddegwm-36 o filldiroedd ysgwar- i'r Cymry sy!n ymfudo i'r wlad hono o Patagonia. Yn Nyffryn y Great Saskatchewan yn agos i'r Mynyddoedd Creigiog y mae y tir. Mae Mr. D. A. Thotnas, A.S., wedi rhoddi 300P tuagat dalu dyled Cymdeithas Rydd- frydol Deheubarth Mynwy, ac wedi ymgym- eryd a dwyn yr holl dreuliau am dair blynedd neu hyd oni ddewisir ymgeisydd Rhyddfrydol. j