Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
3 erthygl ar y dudalen hon
Oddeutu'r Ddinasm
Oddeutu'r Ddinasm Mae aelodau eglwys Anibynol East Ham yn bwriadu cynhal eu cyfarfodydd blynyddol cyntaf yn ystod y Sul (yfory) a'r nos Lun canlynol. Pregethir yn ystod y Saboth gan y Parch. J. Machreth Rees, a'r nos Lun gan y Parch. H. Elfet Lewis, Canonbury. Gwelir fod Undeb Ysgolion Safoothol y Methodistiaid wedi llwyddo eto i gael caniatad i ddefnyddio Parc Hatfield fel lie i gynhal eu pleserdaith ar Wyl y Banciau. Gan fod yr hen wr wedi ymddiswyddo o ofalon gwladwr- iaethol, diau ei gwelir yn ei gartref pan eir yno am y dydd. < Cynhelir gwasanaeth arbenig yn eglwys Anibynol y Boro, yn mis Hydref, er ordeinio Mr. Llewelyn Bowyer yn weinidog Anibynol Cymreig yn y ddinas yma. Mae Mr Bowyer yn myned i gymeryd gofal East Ham a Woolwich, a dechreua ar ei lafur ym mis Medi. # Mae'r cyfeillion yn Dewi Salt, Paddington, yn bwriadu cael cyngherdd dyddorol eleni eto, ac er mwyn dangos eu hanturiaeth a'u newydd-deb, wele gystadleuaeth" gorawl yn cael ei hychwanegu at y rhaglen arferol. Dyma beth fydd rhoddi gwerth yr arian i'r gwrandawyr, ac os try yn llwyddiant, mae'n sicr o gael ei efelychu mewn cyngherddau ereill. < Bydd pobl y Sowth yn falch o glywed, yn ddiau, fod siop Gymraeg arall wedi ei hagor yn ddiweddar yn Lavender Hill. Y mae tri Chymro-R. H. Williams, E. Richards a Harris-wedi sicrhau 275 a 277, Lavender Hill, ac agorwyd y lie pwy ddydd gyda stoc enfawr o bob math o drapery. Chwi breswyl- wyr Cymreig y rhanbarth ewch yno yn eich lluoedd. Da genym weled enw Miss Adelaide Maud Davies, wedi enill ysgoloriaeth o £60 o dan Gynghor Sir Lluidain yn ddiweddar. Merch yw hon i'r adroddwr, R. A. Davies; a cha-ti mai hi yw yr unig un sydd wedi llwyddo i wneyd hyn yn ei hys;ol, y mie yn hawlio ein hedmygedd, a'n dymuniadau goreu ar ei llwyddiant eto yn y dyfodol. < <t Gwyddem o'r blaen fod y Parch. Benjamin Thomas, Dewi Sant, yn fardd Cymraeg ac yn rhedegvdd cyflym am y gamp o fod yn Archdderwydd cyn diwedd ei oes; ond nis gwyddem, hyd yr wythnos hon, ei fod yn Uawn mor gartrefol yn y Saesneg gyda'r awen. Y mae wedi cyhoeddi nifer o bsnillion i ddathlu yr Heddwch diweddar, a chyfansoddwyd can darawiadol iddynt gan Mr. J. Parry Cole. <t Gan fod y fath dyru tua glanau mor Cymru y dyddiau hyn, dymunwn hysbysu ein dar- llenwyr rheolaidd y gellir danfon y CELT o'r Swyddfa bob dydd Gwener, yn rheolaidd, i unrhyw gyfeiriad yn y wlad fel bo galw. Wrth gwrs, nis gall y gwyliau fod yn berffaith heb y CELT, ac felly, yr ydym yn barod i wneyd ein rhan yn hyn o beth eleni eto, fel arfer.
Advertising
VISITORS TO ABERYSTWYTH SHOULD STAY AT THE GRANVILLE (PRIVATE HOTEL) NORTH PARADE, ABERYSTWYTH Spacious Rooms, Electric Light throughout. Terms Moderate. Proprietress-Miss A. JENKINS. MR. HENRY MORGAN, SURGEON DENTIST, 10, TAVISTOCK PLACE, W.C. Artificial Teeth from 5/- to 10/- Complete Sets (upper and lower) from JM TEETH EXTRACTED UNDER GAS AND ETHER SPRAY. OLD SETS OF TEETH REMODELLED. NO CHARGE FOR CONSULTATION. "Siaredir Oymraeg os yn fwy dymunot." PEDR ALPLW, Mas. Bac. Beirniad Cerddorol ac Arweinydd Cymanfaoedd. CYFEIRIAD- "PENDENNIS," LOUGHTON, ESSEX.
IY BYD A'R BETTWS.
Dydd Mercher, yn yr wythnos ddiweddaf, priododd Proffeswr T. Rees, Coleg Aber- honddu a Miss Charlotte E. Davies-merch hynaf Mr. Michael Davies, Bridgend. Yng nghapel yr Anibynwyr, Penybont, y cymerodd yr uniad Ie, o flaen nifer fawr o gyfeillion ac ewyllyswyr da. Er's blynyddau, bellach, y mae son wedi bod am godi cof-golofn i Llewelyn ein Llyw Olaf, ond 'does dim ond siarad a son wedi bod. Yr wythnos ddiweddaf, codwyd colofn fechan yn Nghefn y Bedd i ddynodi y fan- fel y tybir-lle y syrthiodd ond Sais a god- odd hon ar ei draul ei hun er mawr gywilydd i ni Gymry. Cafodd y Parch. W. Morris, Treorci, y gradd o D.D. yr wythnos ddiweddaf, gan Goleg Bucknell, Unol Dalaethau. Rhoddasom dreth, yn ddiweddar, ar wenith America, ac y mae hwnw yn angenrhaid bywyd; onid yw yn bryd rhoddi rhyw ran o'r baich ar deitlau Americanaidd ? Buasai hyny yn sicr o'u gwneyd yn fwy gwerthfawr gan y rhai a'u derby niant. Bwriada pobl sir Gaernarfon oleuo'r holl wlad a goleuni trydanol. Cynllun mawr Syr W. Preece yw'r cynllun, ac y mae efe yn byw yn yr ardal; a gwel gyfleustra i wella ychydig ar y man bentrefi sydd yn ei sir enedigol, yn y cyfeiriad yma. Er ein holl siarad am ein cynllun addysg, y mae'n ofidus addef nad oes genym eto ond un coleg cenedlaethol, sef Coleg y Brifysgol Aberystwyth. Y mae math o golegau ym Mangor a Chaerdydd, ond nid oes adeilad teilwng yn y naill na'r llall i gynrychioli coleg. Ceisia Bangor, bellach, godi coleg teilwng o'r He ac o addysg Cymru; ond y mae Caerdydd yn cysgu yn dawel a boddlona ar siarad am ei chyfoeth, a lletya ei hefryd- wyr mewn tai hollol anaddas i gynrychioli Prifysgol ein gwlad. Bydd yn llawen gan lu cyfeillion y brawd ieuanc addawol, Mr. Ll. Bowyer, yr hwn sydd newydd orphen ei yrfa golegawl yn Bala- Bangor-genedigol o Ponkey, Rbiwabon- glywed ei fod wedi cael galwad unfrydol a chynes oddiwrth bwyllgor Forward Movement Anibynwyr Cymreig Llundain (fcyfansoddedig o gynrychiolwyr o'r pedair eglwys Gymreig), ynghyd a chydsyniad unol a chalonog y ddwy eglwys, East Ham ac Woolwich, i ddyfod i'w bugeilio, ac y mae yntau wedi derbyn yr alwad, ac yn bwriadu dechreu ar ei waith ym mis Medi. B dded i'r undeb fod yn un llwydd- ianus a dedwydd, ac i Dduw roddi sel ei fen- dith arno. "Hawyr bach, beth y mae'r Brenin yn ei feddwl ?' ebai hen gymeriad o ardal Caerdydd, y dydd o'r blaen. "Dyma fe wedi gwneyd Alfred To mos ac Isambard Owen yn farchog- ion, a 'dyw y naill na'r llall o honynt yn werth dim fel marchogwyr. Yn wir, 'dyw Alfred nemawr byth yn myn'd ar gefn ceffyl. 'Does dim dowt nad oedd y Brenin yn wael pan wnaeth e' y fath beth." Un o'r camgymeriadau mwyaf ynglyn â gwledd y Brenin oedd rhoddi'r fath swm o ddiodydd meddwol rhwng y bobl ar ddiwrnod mor boeth. Gwnaeth pobl "anheyrngar" Battersea waith da yn gwrthod y cwrw, ac y mae dau neu dri o leoedd, lie y bu ymladd- feydd, yn gofidio heddyw na ddilynasant hwythau esiampl ddoeth pobl ardal John Burns. Un o'r coelcerthi mwyaf yng Nghymru adeg y coroniad-neu yn hytrach, pryd yr oedd y coroniad i gymeryd Ile-oedd y goel- certh a godwyd gan Mr. T. H. W. ldris ar ben Cader Idris. Pan gyneuwyd hon nos Lun cyn y diweddaf gellid ei gweled am filldiroedd lawer, a bu ardalwyr Towyn i lawr hyd oriau man y boreu yn gwylio'r fflamau ar ben y Gadair. Mr. Idris ei hun-yr hwn a aeth i fyny gyda chyfaill-roddodd y tan ynddo. Cymeradwya is-bwyllgor a apwyntiwyd er tynu allan gynllun i gael iechydfa ar gyfer dioddefwyr o'r darfodedigaeth yn Neheudir Cymru fod cychwyniad yn cael ei wneyd i godi adeilad digonol ar gyfer ugain o gleifion. Cyst oddeutu 5,ooop i godi yr adeilad, a bydd yn ofynol wrth i,6oop y flwyddyn i'w gadw ymlaen. Lienor coeth a diwyd oedd Jenkin Howell Aberdar," ac adnabyddid ef trwy holl Gymru. Ond y mae yntau wedi myn'd pan newydd gyrhaedd ei 65 mlwydd o oedran. B11 yn dioddef yn hir o ddiffyg anadl, er hyn i gyd, parhaodd i weithio yn hynod o ddiwyd ar bob adeg. Cyhoeddodd nifer o lyfrau, a chan mai argraffydd ydoedd, bu yn cymeryd rhan flaenllaw yn nygiad allan nifer o gylch- gronau. Parhau yn lied aflonydd y mae pethau yn ardal Bethesda, a sibrydir fod amryw o'r chwarelwyr bellach yn barod i fyned yn ol i'r chwarel. Y mae llu mawr wedi bradychu eu hegwyddorion eisoes, a chalonogir hwy gan yr addewidion teg a wneir gan awdurdodau y chwarel. Er hyny, ofnwn mai parhau yn an- foddog a wna'r gweithwyr am dymhor hir, ac ni hawliant ddim cydymdeimlad os cant eu troi allan rywbryd eto. Glaniodd y fintai gyntaf o Gymry Patagonia yn Canada ar y 25ain o'r mis diweddaf. I ardal Saltcoates, yn y gorllewin pell, yr aeth y nifer fwyaf o'r ymfudwyr. Nid yw'r rhag- olygon yn rhyw ffafriol iawn ar y dechreu ond, feallai, ymhen blwyddyn neu ddwy, daw pethau i well trefn, a'r bobl yn fwy addas i ddal y p >ethder a'r oerfel a geir yn y wlad ar wahanol dymhorau. e