The London Kelt

LLYFRAU NEWYDDION. Gwan ac ansefydlog yw'r fasnach lyfrau wedi bod yn ddiweddar yn y cylch Cymreig. Ychydig yw nifer y llyfrau sydd wedi eu cyhoeddi; ac o'r ychydig sydd wedi gwneyd eu hymddangosiad, nis gellir cyfrif yr un o bonynt yn waith gorchestol. Beth sydd i gyfrif am y diffrwythder presenol, nis gwydd- om; ond, yn sicr, y mae perygl i ni esgeuluso yr adran yma o'n bywyd cenedlaethol. Feallai fod a fyno'r caledi cyffredinol, i ryw raddau, â'r prinder a deimlir yn ein cynyrch- ion newydd. Y mae y rhyfel diweddar wedi niweidio y fasnach Seisnig yn fawr, yn ol addefiad cyffredinol, a hwyrach fod yn rhaid ] ninau yng Nghymru dawel ddioddef rhyw gyfran o'r gosb sy'n syrthio ar ysgwyddau y Sais ar ol ei ddifyrwch alaethus yn ei drefed- igaethau. Ychydig ddyddiau yn ol, daeth un llawlyfr pwysig allan o'r wasg, set" Catalogue" Mr. Gwenogfryn Evans o hen lawysgrifau Cym- reig ym Mheniarth, Caerdydd, a manau ereill. Yr oedd y rhan gyntaf o'r gwaith wedi ei gyhoeddi er's tro, a da genym gael yr ail ran hon i ddangos i'r byd nifer ein trysorau llenyddol, y rhai nas gwyddom ond y nesaf peth i ddim am danynt. Cyhoeddir yr ad- roddiad hwn gan y Llywodraeth gan mai fel dirprwywr ar ran y Llywodraeth y mae Mr. Evans yn gwneyd yr ymchwiliadau hyn. Y mae rhagolygon am amryw o gyfrolau pwysig yn ystod y gauaf dyfodol, ac feallai y gwneir y golled i fyny yr adeg hono, ac y gwelir y flwyddyn, wedi'r cwbl, yn terfynu gyda nifer luosocach o weithiau Cymreig nag erioed. Ymysg y rhai sydd ar droed y mae casgliad ardderchog o lythyrau yr hen Forris- iaid o Fon llythyrau yn llawn swyn, o ffeith- jau hanesyddol ac o werth llenyddol hefyd. Mae Mr. J. H. Davies, M.A., wedi casglu y trysorau hyn o wabanol gyfeiriadau, a bellach gellir ystyried y cyfan fel un o'r pethau mwyaf dyddorol a ddaeth allan drwy y wasg, er's blynyddau lawer. Bydd cael cipdrem fyw fel hyn ar fywyd cymdeithasol canol y ddeunaw- fed ganrif yn un o'r pethau mwyaf pwysig i haneswyr y genedl yn yr oesau a ddel. Deil y cylcbgronau i ddod yma yn dra rbeolaidd, ond nid oes ddisgwyl am berffaith brydlondeb ynglyn a'r misolion pan y mae'r fath wmbreth o barotoadau ynglyn a'r coroni. Gwelwn wrth wedd CUlRU ei fod mor iraidd ag erioed, ac y mae ynddo luaws o erthyglau lied ddyddorol hefyd. Mae'r portread a roddir o bentref Llanddewi-brefi gan dad y Parch. J. Morgan Jones, Caerdydd, yn beth gwerth ei ddarllen; ac addurnir yr ysgrif ddyddorol hon gan amryw ddarluniau hynod o gelfgar a naturiol. Y mae llu o ysgrifau ereill ynddo, a haeddant ddarlleniad cyffredinol. ABERYSTWYTH. Y mae hanes y lIe hwn ar fin cael ei gwblhau, oherwydd ymddangosodd y rhifyn olaf ond un yr wythnos hon. Yr awdwr, fel y gwyddis, yw Mr. G. Eyre Evans, Aberystwyth, hen chwilotwr di-ail; ac amlwg yw, oddiwrth y drafferth a gymer ynglyn a'r llyfr, ei fod yn lied hoff o hanes ei ardal enedigol. PWLPUD HOPE HALL. Dyma gyfrol swllt, a chyfrol sydd yn debyg o gael beirniadaeth lawer ydyw. Mae achos Hope Hall, Lerpwl, wedi myned yn rhy gyffredin i siarad am dano bellach, ac y mae pob math 0 straeon wedi eu taenu o bryd i bryd ynglyn a'r mud- iad newydd. Amcan y cyhoeddiad, yn ddiau, yw dangos gwaith Mr. Jones i gylch eangach o wrandawyr; ac ar ol astudio cynwys y gyfrol, y mae mor debyg i bregethau yn gyffredin fel nad oes achos i neb ofni fod gwedd anffyddol ar y symudiad yn y neuadd eang yn Lerpwl. Mae'r cynwysiad yn hynod o darawiadol, a'r cyfansoddiad yn dda—teil- .-ng o un o feibion goreu y pwlpud Method- istaidd ei hun. Yr unig beth a deimlem wrth oscd y llyfr o'n llaw, oedd, ei bo d yn drueni fcd gwr o allucedd Mr. Jones wedi cael ei droi allan o gylch mor gysegredig a Chwrdd Misol Lerpwl. ORIAU HEFIN. Llyfr bach,twt, a ddaeth i law yr wythnos hon. Casgliad o farddoniaeth yw gan Myfyr Hefin—brawd y bardd Ben Bowen a fu yn Affrica. Glowr cyffredin yw'r awdwr, ac felly, nis oes disgwyl am goethder meddyl- ddrychau er hyny, ceir cryn lawer o swyn mewn ami i ddarn. Y mae'r detholiad yn dda, end galissai rhai gwallau fod wedi eu cywiro cyn arfen y llyfr ar ei neges drwy'r byd. Nid yvv'r pris end cbve'cheinicg. Y DYSGEDYDD. Yn marwolaeth Mr. C. R. Jones, Llanfyllin, collcdd y cylchgrawn hwn un o'i olygwyr mwyaf ffyddlawn. Efe gym- erodd ei ofal ar farwolaeth Dr Herber Evans, a gweithiodd yn galed er eangu ei gylchred- iad a'i ddylanwad. Priodol felly ydyw yr ysgrifau edmygol o hono a geir yn rhifyn Awst, a gellir deaH drwyddynt i'r enwad Anibynol golli gwr cadarn yn y lleygwr o Lanfyllin. Ceir nifer o ysgrifau amrywiol hefyd yn y rhifyn gan weinidogion yr enwad ond, yn sicr, nid oes yr un mwy darllenadwy na'r eiddo "Machreth" ar Ymneullduaeth a bywyd cenedlaethol Cymru." Y CERDDOR. Gyda'r rhifyn presenol o'r misolyn cerddorol hwn rhoddir rhangan gy- segredig o waith A. E. Floyd, Llangollen. Byddai yn werth ei dysgu yn ein cyfarfodydd gauafol eleni, oherwydd prin iawn yw can- euon fel hyn ymysg ein cyngherddau "blyn- yddol" a'u cyffelyb. Rhoddir niter o ysgrifau dyddorol yn y rhifyn, ac yn eu plith fywgrff- iad o'r hen gerddor enwog Asaph Glyn Ebwy.

CYNGHORI EIN HIEUENCTYD. Dylai crefyddwyr, ac arweinwyr crefyddol, Cymreig y ddinas yma (ae yn arbenig y rhai sydd yn aelodau yn yr un eglwys) fod, i raddau pell, yn fwy adnab- yddus o'u gilydd, os am fod yn arweinwyr mewn gwirionedd ac yn gynghorwyr a chyfarwyddwyr priodol i'n hieuenctyd, oherwydd y mae cynghori, heb feddu y fath adnabyddiaeth, yn rhwym o fod yn ddieffaith. Dylid gwybod pa un ai cybyddlyd ynte hael yw y dyn yn ei gyfraniadau, oblegid y mae rhai yn warthus o isel yn eu haberth arianol; ae yn ddifater hollol am y cynulliadau crefyddol, y cyfarfod gweddi, y gyfeillach a'r Ysgol Sabothol. Dylid gwybod ym mha fath leoedd y mae ein hiauenctyd yn lletya ac yn gweithio, er mwyn deall am y temtasiynau y maent yn agored iddynt, a'r anhawsderau difrifol sydd ar eu ffyrdd. Os ydyw cynghori yn ddyledswydd, y mae y dieithrwch presenol yma o'n gilydd yn bechadurus. Gan fod crefydd wedi ei bwriadu i ddylanwadu arnom yn ein holl gysylltindau-gwladol, cymdeith- asol, a theuluol, trwy ei gorchymynion a'i heg- wyddorion-yr ydym yn meddu hawl i ymgydnab. yddu a'n gilydd yn y sefyllfaoedd a nodwyd, Fel y mae anian bywyd yn dod i'r golwg mewn gwahanol agweddau a ffurfiau yn y gwanwyn a'r haf, felly y dylai egwyddorion crefydd yn yr enaid ymddangos yng nghyichoedd gwahanol bywyd. Fel y mae y gwaed yn rhedeg trwy bob rhan o'r corph, felly hefyd y dylai crefydd ddylanwadu ar holl gysylltiadau ein bodolaeth. Os na fydd y gwaed yn cylchredeg yn rheolaidd, bydd rhyw ddiflyg, ac edrychir am dano gan y meddyg ac os nad yw ein crefydd yn effeithio arnom yn y cymeriad o wyr, gwragedd, plant, rhieni, cymydogion, meistri a gwasanaeth-ddynion, y mae rhywbeth allan o'i Ie, a dylid chwilio am dano. Mae lie i ofni mai anfynych y ceir y frawdoliaeth gref- yddol yn ymgydnabyddu a'u gilydd mewn gwahanol sefyllfaoedd i'r graddau y mae'r Efengyl yn gofyn, a chredaf mai anfych yr ystyrir y mater hwn i'r helaetbrwydd priodol gan ein gwahanol swyddogion eglwysig. Mae eisieu cynghori ein pobl ieuaine am fod per- ygl. Llawer o'n dynion ieuainc sydd mewn peryglon heb erioed yn briodol ystyried hyny. Maent yn gweithio ymhlith dynion drwg, ao mewn lleoedd peryglus ao y mae y fath amgylchiadau yn dueddol i oeri eu teimladau crefyddol, ao weithiau yn gwen- wyno y meddwl. Ein dyledswydd ni, fel crefyddwyr, yw eu hyfforddi fel tad, a'u cynghori fel mam, a'u rhybuddio mewn amser, yn enwedig os gwelwn duedd ynddynt i ogwyddo i lwybrau plant y byd. Gresyn ein bod mor ddiofal am y canoedd pobl ieuainc sydd yn gadael Cymru Mn am ein trefi mawrion bob blwyddyn. Yn sicr, y maent yn meddu mwy o hawl i'n sylw a'n cydymdeimlad. Diameu J" buasai lluoedd o'r rhai sydd heddyw ar dir gwrth- giliad yn aelodau defnyddiol yn eglwys Dduw, pe- yr arferasid gofal priodol am danynt pan ddeohreu- asant laesu dwylaw." Llawer ohonyntsyddwedi ymgaledu, ond o bosibl"ar yr enw." Ond Baich gair yr Arglwydd sydd i'w weled braidd ar eu holl gyflawniadau crefyddol. Gellir canfod yn amlwg mai ymlusgo y maent, ac nid rbedeg yr yrfa yn siriol. Mae yn ddiddadl mai ychydig ydyw y dyddordob ydym yn gymeryd yn niogelwch a chysur crefyddol ein gilydd. Nid yw cynghor yn fawr o werth os nad ydym yn teimlo gradd o ddyddordeb yn yr hwn neu yr hon sydd yn cael y cynghor. Dylem fod yn ein perthynas a'r eglwys, ac aelodau unigol (i ryw fesur) yn debyg i dad yn ei gysylltiad a'i blentyn yn y teulu, yn yr ysgol, ac ar ei brentis- iaetb. Gwyddom y fath ddyddordeb a deimlir gan y tad yn symudiadau a llwyddiant ei blentyn ond; mor wahanol ydym ni gyda golwg ar ein gilydd. Wedi derbyn rhai o'r newydd i'r eglwys, ychydig. ydyw ein pryder o barthed eu llwyddiant, a'r peth nesaf i ddim o ofal a arferir am danynt gan lawer- Gallesid rhagflaenu llawer o lithriadau truenus pe taimlasai crefyddwyr ereill ddigon o ddyddordeb yn y rhai a syrthiasant. Hwyrach ein bod fel crefyddwyr yn ymddibynu gormod ar swyddogion yr eglwys ac mae ambell un o'r rhai hyny i raddau pell, fel y mae'n resyn dweyd, yn ddiwerth gyda golwg ar fugeilio'r praidd. Mae yn ddyledswydd ar bob Cristion i wneyd yr hyn a allo. Swyddog neu beidio, a phe'r ystyriom yn briodol mai brodyr ydym yn canlyn yr un arweinydd, diau y byddem yn fwy pryderus am ddiogelwch & llwyddiant ein gilydd ar y daith tua Sion fryn." Wei, y cwestiwn naturiol yw: Pwy sydd yn deil- wng i gynghori ein pobl ieuaide ? Ein hateb syml yw y rhai hyny ag y mae eu hesiamplau personol yn hawlio derbyniad i'w cynghor. Nid gwiw i frawd gynghori brawd arall, ac yntau ei hun yn euog o'r hyn y mae yn cynghori arall gyda golwg, arno. Anrhaethol bwysig yw cael esiampl i gefnogi cynghor, neu i'w yru i dre." Mae dynion trwsgl, byrbwyll, sur, chwerw, ac anoeth, yn niweidio y rhai gynghorant, yn hytrach na'u diwygio. Dylid gofyn i., Dduw am ddoethineb. Dylai swyddogion feithrin adnabyddiaeth o hanes ac amgylchiadau crefyddwyr newyddion yn y cych- wyniad, a chadw golwg fanwl ar eu symudiadau. Y mae hyn yn perthyn i'r holl aelodau, ond yn neill- duol i'r bugeiliaid neu yr henuriaid. Na fydded i ni ddibynu gormod ar yr areithfa & chynghorion y gyfeillaeh, ond bydded i ni siarad yn bersonol a'n pobl ieuainc, ac fe gawn ein parchu a'n caru am ein ffyddlondeb. Walham. H. T.