The London Kelt

Oddeuiu'sr Ddinas. 0 Aberystwyth a Llandudno daw'r newydd- ion fod llu o Lundeinwyr yn aros yno. Cwyno, er hyny, ar yr bin y mae'r ymwelwyr. • » » Paham na rydd Cymry Llundain well croesawiad i Gymry'r America pan ar ym- weliad a'r wlad hon. Er fod nifer luosog o weinidogion wedi dod dros y Werydd yr haf hwn, ni chaed ond un neu ddau i'n gwasan- aethu yn y ddinas hon. Rhy ddrwg wir » » Trodd y tywydd yn anffafriol iawn yn y Spithead dydd Sadwrn diweddaf, a bu raid i'r dinasyddion oeddent wedi myned i lawr i weled y Hynges ddod yn oj yn dra siomedig. Nid oedd yr olygfa ar y llynges agos mor dda a phe cawsid tywydd hafaidd a dym- unol. < < Mae amryw o'n unawdwyr ieuainc wedi anfon eu henwau i fewn i wahanol gystadleu- aethau yr Eisteddfod Genedlaethol, a gobeithio y llwydda rhai o honynt i enill y gamp. < w Un o'r materion sydd i'w benderfynu yn Eisteddfod Bangor yw lleoliad yr Eisteddfod Genedlaethol yn 1904. Yn un o drefi y Gogledd ei cynhelir, a dylid anfon ceisiadau yn ddioed i Mr. E. Vincent Evans, 64, Chan- cery Lane, Llundain, oherwydd efe ydyw ysgrifenydd Cymdeithas yr Eisteddfod. w Bu helynt swyddogion Capel Falmouth Road o flaen il llys apêl" y Cyfundeb yn ddiweddar. Cymdeithasfa y Deheudir yw'r Ilys sydd uwchlaw Cwrdd Misol Llundain, ac ym Mhencoed, Mynwy, y bu y cynulliad ddechreu y mis hwn o dan lywyddiaeth y Parch. J. E. Davies, M.A., Jewin-y llywydd am y flwyddyn. < Yr oedd y Parchn. J. Morgan Jones, Caer- dydd a Mr. J. Davies, Aberafon, wedi bod yma fel cenhadon ynglyn a'r achos, a dyma eu dyfarniad o flaen y Gymdeithasfa:—" Ein bod yn barnu nad oes sail i'r apel gan ei bod yn amlwg fod eglwys Falmouth Road a Chy- farfod Misol Llundain wedi gweithredu yn hollol reolaidd ac o fewn eu hawl, ac y mae yn dda genym gael dat- gan nad oes dim wedi ei wneyd na'i ddyweyd ag sydd yn adlewyrchu yn anffafriol a niweidiol ar gymeriad moesol Mr. John Morgan, ac fod un o'r ddau frawd i roddi adroddiad yn y Gymdeithasfa." » Fel ategiad i hyn, dywedai y Parch. J. M. Jones yn ychwanegol Bu Mr. Davies a minau yn gwneyd ymchwiliad i'r achos hwn, ac wedi cael llawer o fantais i ddeall y mater, buom yn gwrando ac yn holi y cyfeillion am dros awr a haner, a rhoddwyd pob cymhorth i ni ganddynt er ein galluogi i ffurfio barn ar yr achos hwn. Mr. Morgan yn achwyn (1) fod eglwys Falmouth Road wedi ei daflu allan o fod yn drysorydd yr eglwys, a hyny yn anheg. Rhaid i ni ddyweyd fod tipyn o afler- wch yn perthyn i'r cynllun oedd gan yr eglwys i gadw ei chyfrifon, a hefyd tipyn o aflerwch yn Mr. Morgan fel trysorydd, ond iawn yw dyweyd nad oes neb wedi awgrymu unrhyw beth ag sydd yn anffafriol i gymeriad Mr. Morgan. Nis gwn i am unrhyw reol i rwystro eglwys i newid ei thrysorydd, os bydd yr eglwys yn dewis gwneyd hyny. Ail achwyn- iad gan Mr. Morgan oedd iddo gael ei ddi- swyddo o fod yn flaenor. Yr oedd yna gryn ddyryswch yn Falmouth Road: y blaenoriaid yn methu cyd-dynu, y gweinidog a'r blaenor- iaid yn rhyw groes-dynu, a phenderfynodd C.M. Llundain ofyn i'r holl swyddogion ym- ddiswyddo. Nid ydym yn meddwl fod apel yn erbyn hyny yn deg. (3) Etholiad blaen- oriaid, Pan etholwyd blaenoriaid yn eglwys Falmouth Road wedyn, bu yno gryn dipyn o ryw aflerwch, ond canlyniad y bieidlais oedd fod Mr. Morgan yn y lleiafrif, ac ni ddaeth i fewn. Nid ydym yn gwybod am un hawl sydd genym i ymyraeth a'r eglwys ar ol ei phleidlais. Er mwyn heddwch eglwys Fal- mouth Road, a Chyfarfod Misol Llundain, yr ydym wedi dod i'r penderfyniad a nodwyd." < Derbyniwyd yr adroddiad gan y Gym- deithasfa, a rhoddwyd diolchgarwch unfrydol a chynes i'r ddau frawd am en gwasanaeth gwerthfawr a'u hadroddiad cywir. Da genym ddeall, hefyd, fod y pleidiau yn Falmouth Road wedi cael boddhad perffaith yn eu gwaith, ac fod cyflawn heddwch yn yr eglwys ar hyn o bryd. Hir y parhao felly,

MARWOLAETH A CHLADDEDIGAETH MR. J. H. MORRIS, STRATFORD. Dydd Llun, yr 11 eg o'r mis hwn, bu farw y brawd anwyl uchod yn ei hen gartref yn Taliesin, Aberteifi, yn yr oedran cynar o 47 mlwydd, gan adael gweddw, un ferch, a mam oedranus i alaru ar ei ol. Dioddefodd Mr. Morris gystudd blin; ond gellir dyweyd am dano, ei fod (yn ddioddefgar mewn cys- tudd.' Yr oedd yn ddyn galluog-wedi darllen a myfyrio rhai o'r llyfrau dyfnaf, mewn athron- iaeth a duwinyddiaeth. Yr oedd yn ddyn y pum' talent, a diamheu, pe buasai wedi troi ei wyneb i gyfeiriad y pwlpud y buasai wedi gwneyd enw iddo ei hun fel pregethwr. Ond os na chodwyd ef yn bregethwr, fe gafodd ei godi yn flaenor, pan yn ddyn ieuanc iawn. Gwasanaethodd y swydd o flaenor yn Hollo- way, Falmouth Road, ac wedi hyny yn Strat- ford. Disgwylid llawer wrtho yn y lie olaf; ond yn fuan wedi ei symudiad i Stratford, ymddangosodd arwyddion fod ei iechyd yn gwanychu. Ychydig wythnosau yn ol, bu raid iddo adael Stratford yn gyfangwbl, ac aeth ef a'i briod i ardal Taliesin i geisio adnew- yddiad iechyd ond yn lie adnewyddu, gwaeth- ygu wnaeth ei iechyd, ac ar ddydd Llun yr i leg o'r mis hwn, fe ddaeth y diwedd, ac nid oes amheuaeth yn meddwl neb nad oedd marw yn elw iddo. Yr oedd yn ddyn wedi ei drwytho ag ysbryd yr Arglwydd Iesu, a thorai hwnw allan ar rai prydiau yn brofiad byw, ac yn weithgarwch diflino o blaid Teyrnas yr Iesu. Hwyrach nad yw yn ormod dyweyd fod yr afiechyd blin a'i goddiweddodd i'w briodoli yn benaf i'r llafur dibaid a'r boen a gymerodd mewn cysylltiad ag achos crefydd yn Llundain. Cafodd gladdedigaeth barchus a lluosog, ddydd lau y 14eg, yn mynwent dawel Taliesin. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. H. Roberts, Graig, a J Wilson Roberts, Stratford. Nawdd y Nefoedd fyddo dros y weddw a'r amddifad.

Llwyddodd y Saeson i guro'r Awstraliaid yr wythnos ddiweddaf yn yr ymdrechfa olaf am chwareu cricket. Yr oedd yn ornest boeth iawn, a'r brwdfrydedd ynglyn a hi yn gymaint a phe bai tynged y genedl yn dibynu ar y canlyniadau. Collodd pobl Abertawe Ryddfrydwr enwog a boneddwr caredig yn marwolaeth y Cyng- horwr Thomas Freeman, Y.H., yr hyn gym- erodd le ddydd Sadwrn diweddaf, ar ol cystudd maith a chaled. Cymerodd ran flaenllaw ar hyd y blynyddau yng ngwahanol weithredoedd cyhoeddus y dref, gan wneyd llawer dros I hyrwyddo masnach y cylch. LIanwodd y t swydd o faer y dref yn 1899, ac oddiar hyny ¡ hyd ei farwolaeth yr oedd yn gynghorwr selog I yng Nghyngor y Dref. Yr oedd yn Ymneill- duwr cadarn ac yn Anibynwr selog. Bu yn briod ddwy waith, a gedy un mab a gweddw i alaru ar ei ol.

Bwrdd y Celt.' Cafodd y Gol. syndod ma.wr pan ddaeth i'r cwrdd yr wythnos hon, wrth waled y fath nifar o gyfailliorr wedi dod ynghyd. Credai fod pawb ar eu gwyliau ac yn crwydro rhwng bryniau yr hen wlai, oad yr oedd yn amlwg fod oymdeithas Bwrdd y CELT yn fwy a atdyniad i lawer nag anwadalwch y tywydd ar lanau mor Cymru. Rw i wedi bod yn fy ardal enedigol," ebe'r Llinoa, a dyma i chwi ddarlun a dynais o afon Ystwyth y dydd o'r blaen." A thystiai y rhai oeddynt wedi cael y fraint 0 weled yr afon, fod y bardd wedi rhoddt portread da o honi; ac mae'r awenydd 0 Willesden wedi addaw y caiff ei awen ryddid i ganu eto yn ystod yr wythnosau dyfodol am yr hyn a welodd ac a deimlodd yn ei sir enedigol. Yr oedd yn dda genyf glywed" ebe Bardd yr Offis, fod yr hen fardd Cwcwll wedi llwyddo eto i ddenu beirniaid Eisteddfod Llangeitho a ffrwyth ei awen, ac iddo ganu am Drychineb Martinique nes enill y gamp yn yr wyl yno y dydd o'r blaen." Do, do," ebe Cwcwll; ond am englyn i'r niwl' y cefais yr anrhydedd y tro blaenorol." Ie, ac fe fu rhyw dipyn o helynt ynglyn a'r wobr, onid do ?" gofynai'r Bardd. U Wel, do, fe fu rhyw dipyn 0 aflerwch" ebe Cwcwll. U Beth bynag, ni ddaeth i law mewn ¡. pryd, a gorfod i mi yru englyn arall cyn ei chael hi hefyd." Beth ebe'r Gol. "Dau englyn am un wobr ?" 0, na, nid englyn i'r niwi' oedd yr ail un, chwi ellwch fentro." Beth, ynte ?" gofynai'r Macwy, yn awyddus. 0, i'r pwyllgor oedd hwnw, a dyma fe, Llawn o gathod yw Llangeitho-a mawr Y mewian fu yno; Aeth gwobr Cwcwll i dwll, 0, do- Mewn oer niwi' mae 'nawr yn wylo." Ac wedi anfon hwna, fe ga'dd yr hen Gwcwll yr arian. Wel, gobeithio na fu'r un trychineb ynglyn a'r arian am hanes Trychineb Martinique.' Yr oedd ereill o'r hil farddol am gael gwradawiady. ond ni chaed amser iddynt. Y rheswm ydoedd, am fod cynifer am siarad ar y Pwlpud' a'r' Fugeil- iaeth.' Dyma rai 0 honynt:— W. M. (Holloway). "Yr ydwyf yn cydfyned yn hollol a'r hyn ddywed H. T.' yn eich rhifyn di- weddaf, ar I Areithyddiaeth y Pwlpud.' Y mae gweled y fath aflerwch ag a geir waithiau yn y lie cysegredig hwn yn gwneyd i ddyn golli pob bias at grefydd. Beth ddywedai ein cynulleidfaoedd pe bae cantor gwael yn cael ei osod byth a hefyd o'n blaen mewn cyngherddau uwchraddol ? Wel, nid a'ent i'w glywed ond unwaith, yn sicr E. R. D. a gwyna fod T. Johns' yn ei lythyr am wneyd masnach o'r pwlpud, a chyfri pob gweinidog fel math 0 glerc siop, yn werth hyn a hyn o gyfiog yn unig. Y mae'r peth yn swnio yn ymarferol iawn ar bapyr mewn oes fasnachol fel hon; ond, yn sier, y mae yn hen bryd i ni gofio fod angen am safon arall, rhagor na'r masnachwr llwyddianus, ynglyn a phethau crefydd." HEN WBANDAWB, sydd yn anghytuno yn hollol ar werth darlleniad pregeth. Syndod oedd genyf," meddai, weled neb yn yr oes oleu hon yn cwyno yn erbyn darllen pregeth. Onid dyna'r evidence gorea sydd genym fod y pregethwr wedi bod wrthi yn ddyfal yn astudio ei bwnc ac fod y traddodiad yn berffaith gywir yn ol fel yr oedd wadi ei threfnu. Y mae eia pobl ddysgedicaf oil yn cadw papyr 0"1.1. blaenau, a gwell genyf fi fwynhau pregeth o'r fath 0 lawer na rhyw hwyl diderfyn heb ddim sylwedd, fel yr hoSai' H. T. a barnu oddiwrth ei lith." T. D. a ysgrifena Yr ydych yn angharedig yn. dyweyd dim am ein gweinidogion na'n gwendidao ynglyn a'r fugeiliaeth. Gallwch adael materion fel yna i'r cylchoedd crefyddol yn unig, a byddant hwy, heb eich cymhorth chwi, yn sicr o'u trefnu yn y dull goreu i gyfarfod ag anghenion y ddinas yma." Yr ydym yn ddiolchgar i T. D.' am oi lythyr, er yn anghytuno yn hollol ag ef. Oad ar yr un pryd, y mae safle y gwr yn haeddu ein parch. Ond paham y rhaid i ni gau ein colofnau rliag unrhyw gwestiwn a fo o ddyddordeb i Gymry'r ddinas ? Onid ein hymdrech o'r cychwyn ydoedd rhoddi man canolog i'r Cymro Llundeinig lie y gallai ymdrin & phob pwne oedd yn dal unrhyw gysylltiad a'n bywyd ni yn y Brifddinas yma; ac y mae'n eglur fod angen am wyntyllu y pethau hyn, a barnu ond wrth yr atebion uchod a gaed yr wythnos: hon. Ond paham y rhaid i'n gwyr blaenaf geisio rhoddi taw i'r CELT, tra yn canmol cylchgronau a phapyrau ereill am wneyd yr un gwaith ? Y mae genym well mantais na neb, yn sicr, i farnu beth yw teimlad Cymry Llundain ar wahanol faterion, ac ar bynciao fel hyn y mae llawer o angen ffurfio barn gyhoeddas arnynt er mwyn cael undeb a chyd-ddealltwriaeth. .r'"