Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
4 erthygl ar y dudalen hon
Byd y AGan.1 u
Byd y A Gan. 1 u Gan PEOR ALAW. [It PENDENNIS," LOUGHTON.] YR EISTEDDFOD GENEDLAETHOL. Pan ddy- wedasom yr wythnos ddiweddaf yn y golofn hon nad osdd ein canu wedi gwella o ran safon, ni thybiem y ceid prawf mor fuan o gywirdeb y gosodiad; canys gwelwyd ym Mangor ei fod yn colli tir-neu y mae'r Saeson yn ei gyflym enill! Gyda gwir ofid y derbyniwyd y dyfarniad, yn y brif gystadleu- aeth gorawl, nad oedd yr un o'r corau Cym- reig ymhlith y tri goreu. A chan yr ym- ddengys fod y rhai oeddynt yn abl i feirniadu y canu, yn addef yn rhwydd fod dyfarniad y beirniaid appwyntiedig yn un deg, nid oes ddadl nad oedd y corau Cymreig ymhell ar 61 y tro hwn. Yr oeddem wedi cael prawf mewn Eistedd- fodau blaenorol o allu rai corau Seisnig, a'u bod yn barod i gystadlu a ni ar ein tir ein hunain, ond dyma'r tro cyntaf, hyd y gwyddom, iddynt ein gadael ymhell ar 61. Yr oedd eu Ilwyddiant yn glod mawr iddynt; a dichon y bydd yn wers a gofir gan ein corau blaenaf yng Nghymru, i ddarparu yn helaeth i gyfar- fod a'r Saeson yn y dyfodol. Fod genym gystal defnyddiau a hwy sydd ddiymwad. Y mae hyn yn beth y gallwn ymgysuro ynddo. Yn wir, credwn fod ein defnyddiau yn fwy cyffredinol na'r eiddynt hwy; end y drwg yw ein bod wedi ymfoddloni gormod ar ein henw o fod yn Genedl Gerddorol, gan feddwl y byddai hyny yn rhyw fath o fwgan brain i'n cymydogion! Yr ydym wedi cael prawf bellach y gwyr y Sais lie mae'n gwendid, a gwyddom iddo ofalu am fod yn gryf yn y man hwnw-sef mewn ymddarpariad. Hyderwn na fydd i Rhymney, Dowlais a Merthyr oddef i'n anrhydedd cerddoro! gael ei ddwyn oddi- arnom y flwyddyn nesaf. Ymhlith y pymtheg Cor Meibion, ceir enwau y rhai Cymreig canlynol: Caerdydd, Porth a Cymmer, Llanrwst a Threfriw, Am- lwch, Ffestiniog, Garw, Glan Nedd, Llanelli, Port Talbot, Llanberis-mwy na haner y nifer o gorau yn rhai Cymreig, ac yn eu plith rai o oreuon ein gwlad. Eto, cor Seisnig (o Man- ceinion) aeth a'r wobr. Mae'n debyg na dderbyniwyd y dyfarniad hwn gyda'r un bodd- had cyffredinol ag y wnaed yn y gystadleu- aeth i leisiau cymysg, ond ni raid am hyny amheu cywirdeb y dyfarniad. Yn yr adran unawdol, daeth ein cantorion allan o'r prawfion gydag anrhydedd-yr hyn a ddengys (fel y dywedasom) ein bod yn meddu y defnyddiau. Yn yr adran offerynol, yr ydym o hyd ar 61. Dywedai Mr. Miller ei fod wedi ei siomi yn hyn, a ninnau yn ymwneyd cymaint a cherddoriaeth. Credwn mai ar yr Eisteddfod ei hun y mae y bai am hyn, canys dylid rhoddi mwy a gwell cymhellion i'r offerynwyr -hyd yn n6d pe gorfodid tynu ychydig oddi- wrth wobrwyon y cantorion. Y mae'r eiddynt hwy yn rhy fawr o ddim rheswm, fel y cyd- nebydd rhai mwy abl i farnu na ni. Llawen genym weled fod y wobr yn yr ail gystadleuaeth gorawl wedi ei henill gan gor y Waunfawr (ger Caernarfon). Ardal enwog ydyw yr un fynyddig hon am ei chorau campus. EISTEDDFOD BOXING DAY. Cynhelir hon, fel arfer, yn Neuadd Drefol Shoreditch, ac an- fonodd yr Ysgrifenydd, Mr. J. O. Davies, y rhaglen ini. Let the Hills resound ydyw y prif ddernyn corawl, a chynygir deg gini o wobr am y dadganiad goreu!—os bydd tri chor yn cystadlu. I Barti Cymysg: "Y Cyfiawn a drig yn y Nef." I Barti Meibion, o wyth Myfanwy." Pedwarawd Ti wyddost beth ddywed fy nghalon." Carem ddyweyd ychydig ar y dewisiad o rai o'r darnau hyn i gystadleuaeth; ond yr hyn a fentrwn ei awgrymu ydyw y dymunoldeb o ymgynghori a'r beirniad dewisedig parthed dewisiad darnau. Y mae hyn yn beth y j byddai yn werth i bwyllgorau yn gyffredinol j ei wneyd. Am yr unawdau yn y rhestr hon, y mae'nt j yn rhai da, a diweddar. I' Y beirniad cerddorol fydd Mr. J. T. Rees.
Y NOSON HONO.
Y NOSON HONO. Crynodd fy nghalon, Lleithiodd fy ngrudd, Gwelais beryglon Fy ngwenferch rydd. Nid oedd cyfrinion Ei bywyd hi Mor bur a'r swynion Ddisgwyliais i. Oedodd y Rhian Lednais, a thlos, Gan swyno'r cwpan Yn hwyr y nos. Gwelais y gwydryn Erch, wrth ei safn, Gwelais ef wedyn Yn wag heb ddafn. o dan ddylanwad Ei gynwys cryf, Gwelais ei thremiad Yn myn'd yn hyf. Ciliodd y mwyndra O'i threm yn llwyr Tra llithrai'n ara' Yn oriau'r hwyr. Wrth chwareu'n wirion Ag estron-ddyn, Archolli calon Ei bardd wna'r fun. 'Nghalon mewn traserch Gurai yn chwim, A hithau'r wenfetch Yn teimlo dim. Dibrisiai'n anoeth Ei phrydydd hael, A chollodd gyfoeth Oedd werth i'w gael. Ciliais o'r neilldu Tra hithau'r fun Yn ymddifyru Ag arall-ddyn. Caled oedd cefnu Ar fun mor hardd, Ond beth am waedu Calon y bardd ? Os chwareu'n wamal Yn hwyr wnai hi, I' Mewn gweddi'n ddyfal Plygu wnes i. Er cymaint deimlais I Mewn traserch cry', j Drosti anfonais I Ochenaid fry. Gwelais hi'r bore A gwenai'n hardd I' Gwyddai o'r gore Brofiad y bardd. Fy serchog Rian Mae 'nghalon gfir Yn maddeu'r eyfan Os byddi'n bur ? Cofia trwy'th fywyd Fy nyfal gri, A chofia'm hadfyd Yn d'achos di. Llansann&n. TREBOBJACED.
HYN A'R LLALL.
HYN A'R LLALL. Addawa'r Llywodraeth bum' miliwn o bunau at gynorthwyo ffermwyr y Trasvaal. I Mae'r Brenin wedi gwella yn rhagorol wedi'r fordaith ddiweddar, a hysbysir ei fod yn abl i wneyd cryn lawer yn awr. Saesneg oedd iaith yr Eisteddfod bron i gyd eleni, a dyma esiampl o'r wyboiaeth a feddai rhai o'r ymwelwyr a'r Orsedd :-t, Why is the Archdruid called t half a moon '?" ebe un ferch ieuanc wrth y Hall. Oh, because of that crescent that he carries on his breast,,r oedd yr ateb. Y mae'n debyg mai y peth agosaf i Hwfa Mon yw "half a moon," ac y mae'r arwydd gorseddol ar fron yr Arch- dderwydd yn debyg iawn i haner lleuad. Bwriada'r Brenin fyned ar ei daith drwy Lundain ar y i8fed o Hydref-y Sadwrn cyntaf wedi i'r Senedd gyfarfod, a diau y bydd yn ddydd o wyliau eto i'r dinas- yddion. Byr a blasus oedd arwyddair y beirdd yn yr Wyl eleni. Dyma rai englynion a ad- roddwyd ar absenoldeb Eifionydd (cofiaaur yr Orsedd), oherwydd gwaeledd, ac hefyd i lort- gyfarch Hwfa ar ei adferiad i'w iechyds arferol ABSENOLDEB EIFIONYDD. Dewr gofiadur, gofidio-yr ydwyf Ar adeg bod hebddo Eifionydd-bid a fyno Gwall i feirdd ei goili fo Ar ei daith ar y mor du-yn y cwch Heb Bost card i Gymru I Cynghanedd sy'n rhyfeddu, Ar un wedd ein gorsedd gu. Cwyno mae Gwlad y Cenin-gofidio Am gofiadur diflin Doed yn dew o'r Gorllewin Yn ein bro mae'i fath brin. WATCYN WYN. ADFERIAD HWFA MON. Yn llawn hwyl a llawen oll-wedi cur Hyfryd cwrdd mor ddigoll: Yn y' ngwir pe Hwfa. yngholl Bangor gai Orsedd Bengoll Yma mae Hwfa o hyd-Hwfa Mon Hwfa mwy beth dybryd Hwfa a'i haner hefyd Lawer fwy na Gwalia i gyd. Ei farw I na ei adferyd-a gadd I hen gylch ei fywyd; Mae un Hwfa Mon hefyd Yn fwy gwerth na'r dorf i gyd Hwyl i fyw ei ail fywyd-i ddewraf Archdderwydd y oydfyd, I'w achub boed arch iechyd A'i barch heb arch yn y byd. WATCYN WYN. Hwfa anwyl i feini-ei ddefion Gadd ddyfod eleni; Ac hawdd yn wir yw gwaeddi- Urdd nef i'n Harchdderwydd ni. Hen Walia gilr wyl ei gwerin—yr wyl Lie mae'r hedd ddilychwin Can hafaidd mewn lie cynefin A'r gerdd sydd hudolach na gwin. Tra thon ym Mangor yn tori—a'r hwyr Yn goreuro'r heli, Awen a chan, tynghedwn chwi Daliwch i'w hysbrydoli. GWYLFA. Mae'n eglur nad yw chwarelwyr Bethesda yn rhyw foddhaus iawn ar lythyr Arglwydd Penrhyn. Bu cryn gynwrf yn y He dydcl Sadwrn diweddaf, a bu raid cael nifer ychwna- egol o heddgeidwaid i'r cylch.
Advertising
MR. HENRY MORGAN, SURGEON DENTIST, 10, TAVISTOCK PLACE, W.C. Artificial Teeth from 5/- to lOf- Complete Sets (upper and lower) from zC4 TEETH EXTRACTED UNDER GAS AND ETHER SPRAY. OLD SETS OF TEETH REMODELLED. NO CHARGE FOR CONSULTATION. ■u Si&redir Cjmraeg os yn fwy d/munoV