Papurau Newydd Cymru
Chwiliwch 15 miliwn o erthyglau papurau newydd Cymru
5 erthygl ar y dudalen hon
Cuddio Rhestr Erthyglau
5 erthygl ar y dudalen hon
PENNODAU YN HANES METHODISTIAETH…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
PENNODAU YN HANES METHODISTIAETH YN LLUNDAIN. Gan y diweddar Mr. T. Hamer Jones. Cymanfaoedd y Pasg. Dechreuwyd cynhal y rhai hyn yn foreu iawn. Y mae rhyw gymaint o hanes ar gael am un a gynhaliwyd yn y capel cyntaf-sef hen gapel Wilderness Row-y Pasg, 1806, a thebygol y dechreuwyd eu cynhal er cof am agoriad y capel hwnnw yn 1785. Rhoddaf hanes am ddwy neu dair. Cymanfa y Pasg, 1822, yr olaf yng Nghapel Wilderness Row. Y mae yn debygol (medd Gohebydd Goleuad Gwyneda) na welwyd, er y pryd y collodd y Cymry feddiant o Loegr, gynulleidfa mor liosog o'r hen Frutaniaid yn y Brifddinas ar un achlysur. Ac oni buasai i'r Saeson o'u caredigrwydd roddi benthyg addoldai helaeth, buasai y cyfarfod blynyddol hwn yn anghysurus iawn oherwydd na chynwys capel y Cymry yn Rhestr Anialwch ond ychydig dros fil o bobl. Dydd Gwener cyn y Pasg, am ddau o'r gloch ac am chwech, a'r Sabboth am ddeg, cyfarfuwyd yng Nghapel Rhestr Anialwch, a thyn neillduol ydoedd. Y Sabboth, am ddau, cyfarfuwyd yng ngbapel y ddiweddar Arglwyddes Huntingdon, yn Spa Fields. Yr oedd yr addoldy harddwych yma (yr hwn a gynnwys dair mil) yn llawn o hil Gomer. Am chwech, rhanwyd y dorf; sef cyfarfuwyd yn Rhestr Anialwch, ac mewn capel yn Monk well Street, Falcon Square, yr hwn a gynnwys o ddeu- ddeg i bymtheg cant o bob], a llanwyd y ddau. Dydd Llun, am ddeg ac am ddau yn Rhestr Anialwch, ac am chwech yn Albion Chapel, Moorfields, capel Mr. Fletcher, yr hwn a gynnwys o bymtheg i ddeunaw cant, ac yr oedd wedi ei orlenwi. Y pregethwyr ar yr achlysur oeddynt Owen Jones o'r Gelli, sir Drefaldwyn, John Evans, New Inn, David Morgans, Cenhadwr, James Hughes, Deptiord, R. Owens, John Lewis, a William Williams, Llundain. Agorwyd y capel newydd yn Jewin Street Crescent y Pasg canlynoi, 1823. Costiodd y
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
A REAL SMART MlY -T WALKING SKIRT. if The Ideal Black Vicuna Skirt, Fashionably Gored and Trimmed. Send length and waist measurements. Carriage and Packing 6d. extra. Illustrated List post free. C. RUSSELL & CO., 64, 66, 68, 68a, & 70, DENMARK HILL, S.E.
Advertising
Hysbysebu
Dyfynnu
Rhannu
9 Guineas. AMERICAN ORGAN. Sankey model, eleven stops, including two knee stops, and the beautiful solo stops, voix celeste and vox humana -two octave couplers—handsome high case-in use about four months—20 years' warranty-easy terms arranged- packing and carriage free both ways on approval—full price paid will be allowed within three years, it exchanged for higher class instrument. D'ALMAINE & CO. (Established 120 years). 91, Finsbury Pavement, London, E.C. Open till 7; Saturdays 3. 15 Guineas. DUCHESS MODEL PIANO, by D'ALMAINE If CO. (Est. 120 years). Solid Iron Frame, Upright Grand-full compass, full trichord, check repeater action, &c.—in handsomely carved case—4 ft. in height-in use only six months- sent on approval-carriage free both ways to any part of United Kingdom-twenty years' warranty-easy terms, arranged-full price paid will be allowed if exchanged for a higher class instrument within three years. D'ALMAINE & CO. (Established 120 years) 91, Finsbury Pavement, London E.C. Open till 7 Saturdays 3,
PENNODAU YN HANES METHODISTIAETH…
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
capel hwn a'r ty perthynol iddo ^2,600. Ei faintioli ydoedd 60 troedfedd o hyd, a 48 o led. Casglwyd cant a hanner o bunnau yn y Gymanfa, a chasglwyd pedwar can' punt tra y buwyd yn adeiladu y capel. Trefn y moddion ar yr achlysur oedd fel y canlyn :—Dydd lau cyn y Pasg, pregethwyd tair pregeth yn Saesneg yn y capel newydd gan yr enwogion canlynol:- Y boreu, Dr. Collyer, ar Zech. xiv. 4-5; y prydnawn, y Parch. J. Fletcher o Stepney, ar Math. xxviii. 18. Yn yr hwyr, y Parch. Rowland Hill, ar Esaiah xxvi. 2. Rhoddodd Mr. Hill air uchel iawn i'r Cymry fel cenedl gyfiawn." Bore dydd Gwener y Groglith cynhaliwyd cyfarfod blynyddol y Dosbarth Gogleddol o Gymdeithas Beiblau y Cymry yn Llundain. Y prydnawn pregethodd Griff. Solomon, o sir Gaernarfon, a John Elias o Fon. Yn yr hwyr Thomas Hughes o Lerpwl a John Elias. Boreu Sul y Pasg pregethodd James Hughes a Griff. Solomon. Y prydnawn John Elias, ac yn yr hwyr John Lewis a Griff. Solomon. Ar yr un awr pregeth- odd John Elias yn yr hen gapel. Dydd Llun pregethodd yr un rhai. Bu taer weddi gan y brodyr cyn y symudiad, a chafwyd achos i ddiolch am raddau helaeth o bresenoldeb yr Arglwydd. Cymdeithasfa Llundain, 1829, Ebrill 17, 19, 20, yn y Crescent, Heol Jewin. Trefn y modd- ion :-Dydd Gwener y Groglith, sef yr i7fed, am ddau, pregethodd John Elias, oddiar Galat- iaid i. 9. Am chwech o'r gloch pregethodd Mr. William Morris, Cilgerran, oddiar i Corinth. xvi. 22; a Mr. Elias, i Corinth, viii. 3. Sul y Pasg, am ddeg, pregethodd Mr. James Hughes, Llundain, oddiar loan i. 14; a Mr. Elias oddiar Marc xvi. 20. Am ddau, Mr. Rowlands, Esaiah liii. 2, a Mr. William Morris, oddiar 11 Tim. i. 10. Am chwech, Mr. William Morris, oddiar loan viii. 36, a Mr. Elias, oddiar Salm xci. i. Boreu Llun y Pasg, am ddeg, pre- gethodd y Parch J. Rees, o Crown Street, yn Saesneg, oddiar Gal. ii. 20 a Mr. Morris, yn Gymraeg, oddiar Ephes. v. 8. Am ddau, Mr. Elias, oddiar Luc. vii. 42. Am chwech, Mr. Morris, oddiar Job x. 15 a Mr. Elias, oddiar Dat. xiv. 13. Yr oedd yr olwg y tro hwn etto fel arferol yn hyfryd iawn, o ran lliosogrwydd y cynnulleidfaoedd, a gwirioneddau pwysig "gair ein hiachawdwriaeth yn cael eu traddodi gyda gradd helaeth iawn o oleuni a nerth i'r tyrfaoedd lliosog. Yr Ysgol Sabbothol. Yng Ngoleuad Cymru, am y flwyddyn 1822, rhydd un a eilw ei hun Y Lloffwr" hanes dechreuad yr Ysgol Sabbothol i blant yn y Rhes Anial (Wilderness Row) yn Llundain. Ar ol traethu am esgeulusdra y Cymry i ddwyn eu plant i fyny yn Gymraeg, a bod arddeliad mwy nerthol ar bregethiad yr Efengyl ym mhlith cenedl y Cymry nag ym mhlith y Saeson, ie, nag un genedl yn awr, a bod hynny yn creu awydd ynddynt i roi yr un breintiau i'w plant ag a gawsant hwythau, a ymlaen fel y canlyn —" Y mae yn hysbys i chwi, syr, fod yma Ysgol Sul er's amrai flynyddoedd i add) sgu rhai mewn oedran (adults); sefydlwyd hon yn y flwyddyn 1807 trwy ymdrechion Mr. Charles a Thos. Jones, Llanpumpsaint, Caerfyrddin ond mawr oedd awydd y rhai a welsent lwyddiant yr Ysgol- icn yng Nghymru am gael yma hefyd Ysgol Sul i'r plant. Oddeutu dechreu y flwyddyn 1820, wedi cael llawer o gyfarfodydd ar yr achos, penderfynwyd ymddiddan ag amrai o'r Cymry oedd a phlant iddynt, mewn perthynas i hynny. Cafwyd atebion diystyrllyd gan rai, ac addewidion sychlyd dros ysgwydd gan eraill yr anfonent eu plant. Pa fodd bynag, dech- reuodd yr ysgol ddydd Sabboth, y i2fed o Fawrth, 1820, a daeth o gylch 25 o blant ynghyd; ac o'r dydd hwnnw hyd yn bresennol, y mae y rhifedi wedi cynnyddu yn raddol, nes yw rhifedi yr enwau ar y llyfr oddeutu 150; ond er amser dechreuad yr ysgol, mae rhai plant wedi mynd i Gymru, eraill wedi myned i wasan- aethu, ereill i ysgolion rhad, &c., fel nad oes/ond 60 i 70 yn dyfod yn gyson i'r ysgol, ac oddeutu 20 neu 30 ychwaneg yn dyfod yn achlysurol, pan y gallant ddyfod allan. Felly, o 80 i 100 yw rhif yr ysgolheigion. A rhag i ddarllenwyr y Goleuad feddwl fod pawb o'r Cymry yn Llun- dain yn dwyn eu plant i fyny yn Saeson, mae yn dda genyf ddweyd fod yma blant a anwyd ac a fagwyd yn, Llundain yn medru darllen, deal!, a siarad Cymraeg gystal a neb plant rhwng mynyddoedd Cymru ac yn wir y maent yn fwy addfwynion ac yn haws eu trin olawer na'r plant na fedrant Gymraeg. ihJ Pan ystyriom nad oes genym ond un awr bob Sul i gadw yr ysgol (sef ar ol oedfa y boreu), mae y plant oil yn dysgu darllen Cymraeg yn dda iawn, ond nid ydym yn cyfrif dysgu y plant ond megis carreg sylfaen ein dyledswydd fel athrawon, er fod hyn yn orchwyl anhawdd oherwydd nad yw amrai o'r plant yn deall ond' ychydig o'r hyn a ddarllenont. Mae llawer yn bresennol yn eu Beiblau na allent ddarllen geiriau unsill pan ddechreuodd yr ysgol. Y llyfr egwyddorion cyntaf a ddysgwyd oedd' Caticism Byrraf y Gymanfa y nesaf oedd llyfr Mr. Owen Jones (sef yr Arweinydd), ac yn bresennol yr ydym gyda llyfr Mr. Charles. Mae dull parod, effro, ac aceniad Cymreigaidd y plant wrth ateb yn gyhoeddus yn brawf anwrth- wynebol eu bod nid yn unig yn cynyddu' yn eu gwybodaeth o'r iaith, ond hefyd o bethau crefyddol. Dywedwyd y Testament Newydd oil, a Llyfr y Fregethwr, Diarhebion,. a'r Caniadau, heblaw llawer o benodau o wahanol fanau o'r Hen Destament a'r Newydd." Yna rhydd y gohebydd y cyfrif o'r llafur hwn a roddwyd i mewn yn y Cyfarfod Blynyddol ddydd Nadolig, 1821. Swm yr adnodau a adroddwyd: o ddechreuad yr ysgol hyd y Gwyliau 1821 ydoedd 23,682. Ychydig o Hanes Deptford. Bu tref Deptford (yr hon sydd ar gyffiniau Llundain) yn cael ei chyfaneddu gan fwy o Gymry (yn ol nifer ei phreswylwyr) na nemawr dref yn Lloegr, am lawer o flynyddoedd. Dechreuwyd pregethu yno yn y flwyddyn 1799, a chorphorwyd eglwys perthynol i'r Methodist- iaid yno yn y flwyddyn 1800. Yr oedd John Lewis yn un o'r aelodau cyntaf. Yn y flwyddyn 1807, ymdrechodd Mr. Owen Jones o sir Drefaldwyn dros amryw fisoedd i sefydlu Ysgol Sul yno ac yn Woolwich,, i ddysgu Cymraeg, ond yn fuan ar ol ei ym- adawiad ef diflanodd. yr ysgol. Gwnaed cyffelyb ymgais ddwy waith neu dair wedi hynny, ond y cwbl yn ofer. Yn nechreu y flwyddyn 1823 gwnaed un cynygiad drachefn,. ac i ddechreu daeth o ddeg i ddeuddeg o bobl mewn oedran ynghyd, ac unwyd mewn mawl a gweddi. Ychwanegwyd at eu nifer ymron bob tro o hynny hyd Hydref y flwyddyn honno (yr adroddiad cyntaf), pryd yr oedd eu rhifedi yn 60, rhwng gwyr, gwragedd, a phlant; a chan eu bod yr adeg honno yn dymuno cael eu cofio at Ysgolion Mon mewn modd neillduol, tebygol mai o'r wlad honno yr oedd y rhan fwyaf o honynt. (I barhait.)
Am Gymry Llundain.
Newyddion
Dyfynnu
Rhannu
TABERNACL, KING'S CROSS.—After an interval of seven weeks, the meetings of the Mutual Improvement Society were resumed on Saturday evening last. The occasion was a visit from the Rev. Llewellyn H. Parsons, the popular pastor of Finsbury Park Congregational Chapel. Mr. Parsons delivered a lecture on "William Pitt and his task." A good number of the members of the Society were present. The great feature of the life of the younger Pitt, which the lecturer specially emphasised, was his political integrity. Mr. Parsons showed that he had thoroughly mastered the history of the period, particularly the life of his hero. Mr. Wilfred Rowlands carried out the duties of chairman very efficiently. The Rev. Elvet Lewis, in proposing a vote of thanks to Mr. Parsons, claimed that the lecture was in perfect harmony with the prayer meetings that had been held in the lecture room for the past weeks, and he hoped that one of the results of the great Revival in the land would be to raise the standard of morality in the public service.